quorumcumque religiosorum Institutorum superioribus, graviter onerata eorum conscientia, in Domino praecipere ut huiusmodi abusus, si quos alicubi deprehendant, prompte atque efficaciter coercere satagant; utque in posterum tam in scholis theologicis quam in casus moralis, quas vocant, conferentiis et in publicis et in privatis ad clerum allocutionibus et adhortationibus sacerdotes sibi subditos sedulo edoceri curent ne quid unquam, occasione praesertim sacrarum missionum et exercitiorum spiritualium, ad confessionis sacramentalis materiam pertinens, quavis sub forma et quovis sub praetextu, ne obiter quidem et nec directe neque indirecte (excepto casu necessariae consultationis iuxta regulas a probatis auctoribus traditas proponendae) in suis seu publicis seu privatis sermonibus attingere audeant; eosque in experimentis pro eorum habilitatione ad confessiones excipiendas hac super re peculiariter examinari iubeant.

S. Congregatio confidit neminem ex confessariis huiusmodi praescriptionibus contraventurum: quod si secus acciderit, praedicti Ordinarii et superiores, transgressores graviter moneant, recidivos congruis poenis percellant, ac in casibus gravioribus Supremo huic S. Tribunali rem quamprimum deferant.

Datum Romae ex Aedibus Sancti Officii, die 9. Junii 1915.

Nr. 222. Seelsorgliche Behandlung erkrankter Schismatiker. K. A. 1916, S. 72.

Die Zunahme der Fälle, in denen schwer verwundete oder erkrankte schismatische Christen, namentlich in dieser Kriegszeit, von römisch-kath. Priestern die hl. Sakramente verlangen, hat verschiedenen Bischöfen Anlaß zu Rückfragen darüber gegeben, wie weit ein dem Seeleneifer entspringendes Entgegenkommen gegenüber solchen Wünschen tunlich ist ohne Verletzung der wegen Notwendigkeit der Disposition des Empfängers und zur Wahrung der Reinheit des Glaubensbewußtseins der Katholiken einzuhaltenden Grenzen. Auf diese verschiedenen Anfragen hat das hl. Offizium am 26. Mai 1916 unter Wiederholung der bereits bekannten Grundsätze das Nachstehende geantwortet:

Romae, die 26. Maii 1916.

Perpensis precibus Amplitudinis Tuae, datis die 8. Februarii 1916, aliisque quaestionibus ab aliis Ordinariis propositis circa administrationem sacramentorum nec non concessionem ecclesiasticae sepulturae schismaticis, Emi ac Rmi Dni Cardinales una mecum Inquisitores Generales, omnibus diligenter consideratis, in Consessu habito feria II', die 17. labentis mensis sequentes tulerunt decisiones:

1o. An schismaticis materialibus in mortis articulo constitutis, bona fide sive absolutionem sive extremam Unctionem petentibus, ea sacramenta conferri possint sine abjuratione errorum?

Resp. Negative, sed requiri, ut meliori quo fieri potest modo errores rejiciant et professionem Fidei faciant.

2o. An schismaticis in mortis articulo sensibus destitutis absolutio et extrema Unctio conferri possit?

Resp. Sub conditione affirmative, praesertim si ex adiunctis conjicere liceat, eos implicite saltem errores suos rejicere, remoto tamen efficaciter

scandalo, manifestando scilicet adstantibus, Ecclesiam supponere, eos in ultimo momento ad unitatem rediisse.

3°. Quoad sepulturam ecclesiasticam, standum Rituali Romano.

4o. Quoad baptismum infantium a parentibus schismaticis oblatorum: Non esse baptizandos, extra mortis periculum, nisi probabilis affulgeat spes catholicae eorum educationis.

Nr. 223. Verbotene Gesellschaften.

G. V. vom 24. Nov. 1924. K. A. 1924, S. 81.

Die Fuldaer Bischofskonferenz hat am 20. August 1924 folgenden Beschluß gefaßt:

,,Die Entscheidung des Hl. Stuhles über Zugehörigkeit zu verbotenen Gesellschaften vom 10. Mai 1884 (s. Nr. 225) wird in Erinnerung gebracht.

Die Konferenz erklärt, daß unter das kirchliche Verbot auch die Guttempler, die Wehrlogen, der Druidenorden und ähnliche Organisationen fallen."

Nr. 224. Entscheidungen des hl. Stuhles betr. den GuttemplerOrden.

K. A. 1904, S. 95.

Die Stellung, die der hl. Stuhl zu dem Guttempler-Orden eingenommen hat, ergibt sich aus nachstehenden Aktenstücken:

Auf die Anfrage des apostolischen Vikars von Norwegen, ob es Katholiken gestattet sei, sich dem Guttempler-Orden anzuschließen, erfolgte von der C. de Propaganda Fide folgende Antwort:

Romae, 15. Junii 1892.

Relate ad dubium iam ab Amplitudine Tua huic sanctae Congregationi expositum, utrum nempe societas,,Independant Order of Good Templars" vocata, sit recensenda inter damnatas ab Apostolica Sede, cum nondum eiusdem societatis plena habeatur cognitio, adaequata solutio dubii uti supra differenda est. Attamen ea, quae de hac societate iam innotescunt, apprime demonstrant, eam valde christifidelibus esse periculosam, ac proinde omnino vitandam. Lex servandi secreti asseclis praescripta de eis, quae in eorum conventiculis agantur, fidei naufragium, cui (uti tristis experientia in America docet) catholici, qui eidem dant nomen, misere exponuntur aliaque non minoris ponderis argumenta hoc evincunt. Ideoque Amplitudo Tua pro viribus curet, ut fideles istius regionis ab hac societate arceantur, in qua eorum fides catholica in grave periculum adduceretur.

Die Congregatio de Propaganda Fide fragte nun bei der Congregatio Sti Officii an und erhielt folgende Antwort:

Circa societatem clandestinam vulgo dictam Good Templars Orden rescripsit S. Congregatio S. Officii Rmo D. Secretario Congregationis de Prop. Fide:

Romae, 17. Augusti 1893. In litteris datis 25. Septembris 1891 no. 4166 ista S. Congregatio transmisit huic Congregationi litteras Praefecti Apost. Norvegiae, quibus enixe rogabat responsum circa dubia duo sequentia: 1° An societas,,Independant Order of Good Templars" feriatur excommcuniatione lata contra societates occultas per Constitutionem,,Apostolicae Sedis" et in quantum negative, 2o An sub gravi prohibitum sit dare nomen isti societati.

Re discussa in Congregatione habita fer. IV. elapsa Emi Patres Inquisitores generales, approbante Ssmo Patre ediderunt sequens decretum:

Ad 1um: Dilata.

Ad 2um: Affirmative seu deterrendi fideles a dando nomine huic societati. Et decretum communicetur Vicario Apost. Norvegiae et Eppis Americae Septentrionalis et regionis Canadianae et Archieppus Neo Eboracensis referat de hac et similibus societatibus.

Nr. 225. Instructio S. Romanae et universalis Inquisitionis ad omnes Catholici orbis Episcopos de secta massonum.

Ad gravissima avertenda mala, a massonum secta aliisque ex ea prognatis in Ecclesiam et in omnes civium ordines illata, Ssmus Dnus N. Leo XIII. sapienti prorsus consilio encyclicas litteras „Humanum genus" ad omnes catholici orbis Episcopos nuperrime dedit. Quibus litteris earumdem sectarum doctrinas, finem, consilia detegit, curas Romanorum Pontificum liberandae a tam nefaria peste humanae familiae enarrat, easdem sectas iterum et Ipse damnationis et censurae nota inurit, simulque docet, qua ratione, et quibus armis sit contra illas dimicandum, quibusque remediis, illatis ab iisdem vulneribus sit medendum. At cum Sanctitati Suae perspectum sit, tum demum ex curis suis uberes fructus sperandos esse, cum in rem tanti momenti omnium Ecclesiae Pastorum opera, consilia, labores unanimi nisu conferantur, mandavit huic S. Congregationi s. Rom. et Univ. Inquisitionis, ut quae agenda ipsis pastoribus potissimum essent, apte eisdem proponeret. Quibus Summi Pontificis mandatis uti par est Emi. Patres una mecum Inquisitores Generales morem gerentes, omnibus Episcopis aliisque locorum Ordinariis hanc instructionem dandam esse censuerunt.

1. Imprimis peroptans clementissimus Pontifex animarum saluti prospicere, vestigia sequutus Salvatoris nostri Jesu Christi, qui non venit vocare iustos sed peccatores ad poenitentiam, paterna voce eos omnes, qui Massonicae aliisque damnatis sectis nomen dedere, ad detergendas animae sordes et ad divinae misericordiae sinum peramanter invitat. In hunc finem eadem usus benignitate, qua eius Decessor Leo XII., ad integrum anni spatium post rite vulgatas super memoratas Apostolicas litteras in unaquaque dioecesi, suspendit tum obligationem denunciandi earundem sectarum occultos coryphaeos et duces, tum etiam reservationem censurarum, peculiarem facultatem concedendo omnibus confessariis ab Ordinariis locorum approbatis, ut eos qui vere resipuerint, et sectas deseruerint, ab iisdem censuris absolvere, et Ecclesiae reconciliare valeant. Erit igitur sacrorum Praesulum hanc Pontificis Maximi benignitatem fidelibus suae fidei concreditis nuntiare. Facerent autem rem pastorali sua sedulitate dignam, si hoc vertente anno, quem clementiae peculiari modo addictum vult Pontifex, sacris exercitationibus, Missionum in

morem, oves suas ad aeternas veritates meditandas, et spiritum rectum innovandum excitarent.

2. Mens porro est eiusdem Sanctitatis Suae, ut Encyclicae litterae quam diligentissime evulgentur, quo facilius omnes christifideles intelligant, quam dirum inter eos venenum serpat, quantaque eos eorumque prolem pernicies maneat, nisi tempestive sibi caveant. Tum sollertissima et impensissima opera danda erit, ut remedia tam quae a Pontifice proponuntur, quam quae propria cuiusque prudentia suaserit, adhibeantur. Primum omnium excitare in hanc rem oportet industriam sedulitatemque parochorum; deinde adsciscenda generatim eorum opera est, quibus a bonorum omnium largitore Deo facultas dicendi aut scribendi tributa est, vel quibus divini verbi annuntiandi vel christianae plebis a culpis expiandae, vel etiam iuventutis instituendae cura demandata fuerit, ut et ipsi labores suos conferant ad detegenda massonum, aliarumque damnatarum societatum impia placita et infanda molimina, et ad reducendos in viam salutis eos, qui sive temere et incaute, sive consulto et cogitato ad eas accesserint, atque ad illos praemonendos, qui nondum in earum laqueos inciderunt.

3. Ne quis vero errori locus fiat, cum diiudicandum erit, quaenam ex his perniciosis sectis censurae, quae vero prohibitioni tantum obnoxiae sint, certum imprimis est, excommunicatione latae sententiae multari Massonicam aliasque eius generis sectas quae capite 2. n. IV. Pontificiae Constitutionis Apostolicae Sedis designantur, quaeque contra Ecclesiam vel legitimas potestates machinantur, sive id clam sive palam fecerint, sive exegerint, sive non, a suis asseclis secreti servandi iuramentum.

4. Praeter istas sunt et aliae sectae prohibitae atque sub gravis culpae reatu vitandae, inter quas praecipue recensendae illae omnes, quae a sectatoribus secretum nemini pandendum, et omnimodam obedientiam occultis ducibus praestandam iureiurando exigunt. Animadvertendum insuper est, adesse nonnullas societates, quae, licet certo statui nequeat, pertineant necne ad has, quas memoravimus, dubiae tamen et periculi plenae sunt, tum ob doctrinas quas profitentur, tum ob agendi rationem quam sequuntur ii, quibus ducibus ipsae coaluerunt et reguntur. Ab his etiam Sacrorum Antistites, quibus germana Christi fides et morum integritas maximae curae esse debet, noverint oves suas deterrendas et arcendas esse, et eo quidem diligentius, quod ob servatam ab iisdem quamdam honestatis speciem corruptelae periculum, quod in ipsis latet, difficilius a simplicibus praesertim hominibus et adolescentibus persentiri et praecaveri poterit.

5. Rem proinde facient sacri Pastores suis ovibus apprime utilem et Sanctitati Suae periucundam, si praeter commune et usitatum concionandi genus, quod omnino retinendum est, illud adiungent, quod defendendis catholicis veritatibus adhiberi solet, et aptissimum est profligandis erroribus, quod latius et maximo cum animarum detrimento hodie disseminari Apostolicae litterae,,Humanum genus" deplorant. Quod quidem concionandi genus tum erit christianae plebi saluberrimum, cum refutatis erroribus, christianae doctrinae vim, praestantiam et utilitatem dilucide et ordine explanabit, et amorem erga catholicam Ecclesiam, quae eandem doctrinam integram incorruptamque servat, in animis auditorum excitabit.

6. Cum vero vaferrimis sectarum artibus fraudibusque adolescentes, pauperes artifices et operarii facilius allici et capi soleant, ad hos etiam peculiares curae sunt convertendae. Atque ad iuventutem quod attinet, adnitendum summopere est, ut a teneris annis tam intra domesticos parietes, quam in templis et in scholis ad christianam fidem, christianosque mores accurate

informetur, et mature doceatur, qua ratione sibi ab insidiis tenebricosarum sectarum cavere debeat, ne si in earum laqueos inciderit, sit ipsi imposterum tam iniquis dominis maximo cum aeternae salutis et humanae dignitatis detrimento turpissime serviendum. Iuvenum incolumitati perbene consultum erit, si ex iis conflatae fuerint societates, quae a Beatissima Virgine aliove caelesti Patrono nomen sumpserint. In his coetibus veluti in palaestris, si praesertim iis praeficiantur Sacerdotes laicique homines sapientia et dexteritate praestantes, adolescentes animum sument virtutibus colendis et religioni aperto ore, contemptis impiorum irrisionibus, profitendae, simulque assuescent horrere quidquid a catholica veritate et sanctitate alienum sit.

7. Perutile etiam est, hinc patres, illinc matresfamilias fraterno foedere coniungere eum in finem, ut viribus unitis aeternae propriae sobolis saluti rectaeque institutioni aptius studere, et efficacius consulere possint. Plures huius generis consociationes huc illuc inductae sunt, sive de viris, sive de feminis agatur, quae Caelitis alicuius tutelae sese commiserunt, et laetissimos religionis ac pietatis fructus edunt.

8. De artificibus autem et operariis, inter quos potissimum delectus haberi solet ab iis, quibus vel ipsa religionis et societatis fundamenta convellere propositum est, ponant sibi ante oculos Sacrorum Antistites prisca illa collegia fabrum, vel artificum universitates aut sodalitates, quae adscito sibi caelesti Patrono anteactis temporibus praeclaro fuerunt civitatibus ornamento, et artibus sive politioribus sive humilioribus incremento. Hos aliosque coetus ex iis etiam hominibus qui mercaturae negotiis vel humanioribus disciplinis sese dediderunt, iterum excitabunt, in quos qui coiverint religionis officia sedulo edocebuntur et obibunt, et una simul in humanis necessitatibus, quas ferre aut corporis aegritudo aut senium aut paupertas solet, mutuo sibi sint auxilio. Qui his coetibus praesunt, sedulo advigilabunt, ut socii morum probitate operum affabre effingendorum peritia, laborum ferendorum docilitate et assiduitate maxime commendentur, quo facilius, quae ad vitam sunt necessaria, sibi parare queant. Nec detrectabunt iidem Antistites huiusmodi societatibus advigilare, leges proponere aut adprobare, gratiam divitum conciliare, patrocinio suo eas prosequi, ope iuvare.

9. Neque peculiarem eorum curam fugiet mirabilis illa precum et operum societas, quae nonnullis in locis nata, in aliis iam adolescere coepit. Curandum summo studio est, ut in hanc adscribantur quotquot recte de religione sentiunt. Nam cum ei propositum sit, generali quadam animorum consensione in universa qua late patet catholica Ecclesia, religionis ac pietatis opera fovere et amplificare, divinaeque indignationi placandae assidue studere, facile intelligitur quantae ea miseris hisce temporibus futura sit utilitati. Ex precandi autem formulis eam Episcopi commendabunt maxime, quae a Deiparae Rosario nomen habet, quamque tamquam praestantissimam amplissimis laudibus haud ita pridem Sanctissimus Dominus Noster prosequutus est et impensissime inculcavit. Inter opera vero pietatis ea eligant, quae obiri ab iis solent qui tertium s. Francisci Ordinem profitentur, inter quos sicut et inter sodales s. Vincentii a Paulo vel Marianos quo plures fieri poterit conscribendos curabunt, ut praeclarissima opera quae tanto cum catholici orbis plausu et animarum fructu ab iisdem peraguntur, latius in dies manent.

10. Optimum denique factum esset, si ubi id locorum et personarum adiuncta siverint, catholicae scientiarum Academiae excitarentur, illique perutiles conventus seu Congressus, uti vocant, haberentur, ad quos unius vel plurium regionum lectissimi homines deputarentur, eosque praesentia sua Sacrorum Antistites honestare non dedignarentur, ut simul consilia rei catho