Obrazy na stronie
PDF
ePub

der Aussöhnung mit seinen Feinden und ähnlichem. Und diese Dinge sprach er nicht furchtsam aus. Man muß wählen, ob man Christus oder Belial dienen wolle, beiden könne man nicht dienen; nach dem Tode erwartet alle ein schreckliches Gericht; mit Gott gibt es keinen gütlichen Vergleich; entweder könne man auf das ewige Leben hoffen, wenn man das ganze göttliche Gebot beobachtet, oder das ewige Feuer ist zu erwarten, falls man seinen Gelüsten nachgibt und die Pflicht verletzt. Der Prediger der Wahrheit glaubte nicht, man dürfe einmal solche Gegenstände übergehen, weil sie ob der Verderbtheit der Zeit seinen Zuhörern allzu schroff dünken konnten. Man ersieht daraus, wie sehr jene Prediger zu mißbilligen sind, die gewisse Punkte der christlichen Lehre nicht zu behandeln wagen, um ihren Zuhörern nicht unangenehm zu werden. Verordnet etwa ein Arzt einem Kranken unwirksame Arzneien, weil dieser die nützlichen verschmäht? Übrigens liegt ja gerade darin die Meisterschaft des Redners, daß er die unangenehmen Wahrheiten durch seine Art der Darbietung angenehm macht.

Und wie entwickelte der Apostel seine Themata? Nicht mit überredenden Worten menschlicher Weisheit" (1 Kor. 2, 4). Wie wichtig ist es, Ehrwürdige Brüder, daß alle sich von dieser Wahrheit überzeugen! Müssen wir nicht sehen, wie nicht wenige Prediger von der Heiligen Schrift, den Vätern und Lehrern der Kirche und den Beweisen der Theologie keinen Gebrauch machen, statt dessen aber rein mit Vernunftgründen vorgehen? Es ist das eine große Verirrung, denn in der übernatürlichen Ordnung erreicht man mit den bloß menschlichen Hilfsmitteln nichts.

Man wendet zwar ein: Einem Prediger, der nur immer die Offenbarung ins Treffen führt, glaubt man nicht. Wirklich? Mag sein, daß es bei den Akatholiken so ist; obgleich auch der Apostel den Griechen gegenüber, die nur auf die Weisheit dieser Welt schauten, den gekreuzigten Christum predigte (1 Kor. 22, 23). Blicken wir aber auf die katholischen Völker, so haben auch jene, die sich von der Kirche abgewendet haben, meist doch noch eine Wurzel des Glaubens bewahrt; denn der Verstand ist nur verdunkelt, weil das Herz verdorben ist.

11

In welcher Absicht endlich predigte Paulus? Nicht um den Menschen, sondern um Christo zu gefallen. Würde ich den Menschen gefallen wollen, so wäre ich kein Diener Christi" (Gal. 1, 10). Sein Herz war von Liebe zu Christo entbrannt, darum suchte er auch nichts anderes als die Ehre Christi. Möchten doch alle, die sich im Predigtamt betätigen, Christum wahrhaft lieben; möchten alle mit Paulus von sich sagen können: „Um seinetwillen halte ich alles für Schaden" (Phil. 3, 8) und ,,Christus ist mein Leben" (ebenda, 1, 21). So sehr vermag auch andere anzuzünden, wer selbst von Liebe entbrennt. Daher mahnt der hl. Bernhard den Prediger: „Wenn du weise bist, wirst du dich als Wasserbecken erweisen, nicht als Kanal" (In Cant. serm. 18); d. h. erfülle zuerst dich selbst mit dem, was du

predigst, und begnüge dich nicht, es bloß anderen mitzuteilen.,,Leider", so fügt derselbe Lehrer hinzu,,,haben wir heute in der Kirche viele Kanäle und wenige Wasserbecken" (ebenda).

Damit das in Zukunft vermieden werde, müßt Ihr, Ehrwürdige Brüder, mit aller Kraft und allen Mitteln Vorsorge treffen. An Euch liegt es, durch Zurückweisung der Unwürdigen, durch Auswahl, Unterweisung und Leitung der Tüchtigen eine große Anzahl von Predigern nach dem Herzen Gottes bereitzustellen.

Möge der ewige Hirt Jesus Christus erbarmungsvoll auf seine Herde herabblicken und achten auf die Fürbitte der allerseligsten Jungfrau Maria, der erhabenen Mutter des menschgewordenen Wortes und Königin der Apostel; möge er den Geist des Apostolates im Klerus wachhalten und viele erstehen lassen, die sich bemühen, ,,sich selbst Gott zu erweisen als bewährte Arbeiter, die sich nicht schämen und das Wort der Wahrheit recht behandeln" (2 Tim. 2, 15).

Als Unterpfand der göttlichen Gnaden und Beweis Unseres Wohlwollens erteilen Wir aus ganzem Herzen Euch, Ehrwürdige Brüder, Eurem Klerus und dem Volke den Apostolischen Segen.

Nr. 4. S. C. Consistorialis normae pro sacra praedicatione. K. A. 1917, S. 87.

Ut quae Beatissimus Pater nuper in Encyclicis Litteris,,Humani generis redemptionem" de sacra praedicatione docuit ac praestituit ad praxim facilius deducantur, Emi. Patres S. C. Consistoriali praepositi, ipso Summo Pontifice plene adprobante, sequentes sancivere normas, quibus Rmi locorum Ordinarii uti debeant ut tuto in re tam gravi procedant; easque eadem Sanctitas Sua statim exsecutioni mandandas praecipit, quo scilicet quod Apostolus nominat ministerium verbi eos afferat fructus in tuitionem ac propagationem fidei christianaeque vitae custodiam, quales et divinus Magister Christus intendit et catholica Ecclesia sibi jure promittit.

Caput I. A quibus et qua ratione praedicatores Verbi Dei

sint eligendi.

1. Rmi locorum Ordinarii illud ante omnia semper prae oculis habeant, quod Sacra Tridentina Synodus, anteriores praescriptiones innovans ac perstringens, cap. IV, sess. 24, De Reform., sancit; ubi, postquam monuit praedicationis munus Episcoporum praecipuum esse, sic sequitur: Mandat (S. Synodus) ut in Ecclesia sua ipsi (Episcopi) per se, aut, si legitime impediti fuerint, per eos quos ad praedicationis officium assument; in aliis autem Ecclesiis per parochos, sive, iis impeditis, per alios ab Episcopis (impensis eorum qui eas praestare aut tenentur vel solent) deputandos, in civitate aut in quacumque parte dioecesis censebunt expedire, saltem dominicis et solemnioribus diebus festis . . . sacras Scripturas divinamque legem annuntient. Nullus autem saecularis sive regularis, etiam in Ecclesiis suorum Ordinum, contradicente Episcopo, praedicare praesumat.

Quod plane in novo ecclesiastico Codice confirmatur can. 1327, 1328 et 1337.

2. Cum igitur ad Episcopum loci Ordinarium praedicandi munus praecipue spectet, cumque ad eundem pertineat assumere ac deputare qui ipsum substituant proque ipso suppleant in hoc gravissimo ministerio, etiam specifice in casu quo praedicationis impensae, aut ex iure aut ex consuetudine, ab aliis sint persolvendae; nullus nec valide nec licite eligere aut advocare concionatorem quempiam etiam pro ecclesia propria; nullusque de clero sive saeculari sive regulari, huiusmodi invitationem licite acceptare poterit, nisi intra limites ac modos in sequentibus articulis statutos.

3. Parochi, vi missionis habitae in eorum electione, sicut ad confessiones excipiendas habilitantur, ita etiam facultate concionandi gaudent, salva quidem lege residentiae salvisque conditionibus ceteris, quas Ordinarius necessario vel utiliter apponendas censuerit. Idem de Canonico Theologo dicendum quoad lectiones Scripturae sacrae.

4. In reliquis casibus universis, ad praedicandum populo fidelium in publicis templis vel oratoriis, etiam regularium, et a sacerdotibus etiam regularibus, necesse est ut facultas obtineatur ab Ordinario dioecesis.

5. Huiusmodi facultas, ad normam eorum quae in Codice praescribuntur can. 1341, § 1 et 2, petenda est:

a) a prima Capituli dignitate, audito tamen Capitulo, pro praedicationibus, quae ex lege vel voluntate Capituli fiant in ecclesia propria;

b) a Superiore regulari, servatis respectivi Ordinis vel Congregationis regulis, pro ecclesiis religionum clericalium;

c) a parocho pro ecclesia parochiali aliisque ecclesiis ab ea dependentibus;

d) et si agatur de parocho ecclesiae spectantis ad Capitulum vel ad Ordinem religiosum, ab eodem parocho pro concionibus quae ab ipso pendent, secluso Capituli vel religionis interventu;

e) a sacerdote primicerio vel capellano confraternitatis cuiuslibet pro ecclesia propria;

f) a sacerdote ecclesiae rectore, quique sacras ibidem functiones de iure peragit, pro omnibus ecclesiis aliarum corporationum moralium non clericalium, aut religionum laicalium, monialium, privatorum.

6. Ad tramitem decisionum S. C. Concilii in Sutrina, 8. maii 1688, et in Ripana, 21. maii 1707, qui praedictam facultatem postulat, debet tantum concionatoris nomen proponere, idque subordinate ad beneplacitum Ordinarii, qui solus uti potest verbis,,eligimus et deputamus ad postulationem N. N., etc."

7. Postulatio ad obtinendum concionatorem aliquem facienda est tempore utili et opportuno, ut Ordinarius commode queat informationes necessarias de eiusdem persona habere (Codic. can. 1341, §2): hoc autem tempus, generatim loquendo, haud erit inferius duobus

mensibus, uti iam statuit S. C. Concilii in Theanen., 19. aprilis 1728 et 30. aprilis 1729; salva tamen Episcopis facultate tempus aliud statuendi etiam brevius pro genere et gravitate praedicationis et pro qualitate concionatoris, dioecesani vel extradioecesani.

8. Quicumque, obligatione petendi facultatem posthabita, sacerdotem quempiam ad concionandum invitaverit; itemque sacerdos quilibet, qui tali modo invitatus scienter acceptarit et concionatus fuerit, puniendi sunt ab Ordinario poenis eius arbitrio statuendis, non exclusa suspensione a divinis.

9. Facultas praedicandi, quando agitur de concionatore extradioecesano, scripto tribuenda erit, designato etiam loco et genere praedicationis, pro quibus concessa fuerit.

10. Ordinarii, onerata graviter eorum conscientia, facultatem concionandi nemini concedent, nisi prius ipsis constiterit de illius pietate, scientia et idoneitate, secundum praescriptiones quae sequenti capite tradentur: si vero agitur de sacerdotibus extradioecesanis vel de religiosis cuiuscumque Ordinis, nisi prius respectivum Ordinarium et Superiorem interpellaverint ac responsionem favorabilem habuerint.

11. Ordinarius et Superior regularis, qui ab alio Ordinario de informationibus interrogati fuerint circa pietatem, scientiam atque idoneitatem ad praedicandum cuiuspiam eorum subditi, tenentur sub gravi eas pro veritate tradere, secundum scientiam et conscientiam prout in can. 1341, § 1, novi Codicis praescribitur. Ordinarius vero qui illas recipit, tenetur eisdem se conformare, secretum de acceptis notitiis absolute servando.

12. Ordinarius qui, ob informationes ut supra acceptas aut aliam ob causam, censuerit in Domino concionandi facultatem alicui denegare, sufficit ut idipsum petenti facultatem significet quin aliud addat, soli Deo rationem de sua sententia redditurus.

Caput II. Quo pacto constare debeat de idoneitate concionatoria.

13. Generatim loquendo, sicut ad tribuendam sacerdoti cuivis facultatem pro ministerio excipiendi fidelium confessiones Ordinarii arctissime obligantur certitudinem acquirere de eius idoneitate et culpa se innexos reputarent si ad tantum munus admitterent qui moribus foret indignus, vel scientiae debitae defectu incapax; ita et non aliter iidem Ordinarii debent se gerere, antequam aliquem assumant et destinent ad ministerium verbi.

14. Medium ordinarium ad dignoscendam cuiuspiam idoneitatem ad praedicationis officium, praesertim quoad scientiam et quoad actionem, est examen a candidato voce et scripto subeundum coram tribus examinatoribus, qui arbitrio Ordinarii possunt seligi vel inter examinatores synodales vel etiam inter sacerdotes extradioecesanos, aut etiam e clero regulari.

Cognita autem idoneitate quoad scientiam et actionem, vel etiam in antecessum, haud minori studio, imo etiam maiori, inquiret

Ordinarius num idem candidatus pietate, honestate morum et publica aestimatione dignus sit qui verbum Dei evangelizet.

15. Pro huiusmodi duplicis examinis exitu, poterit Ordinarius candidatum declarare idoneum aut generatim aut pro aliqua solummodo praedicationis specie, ad tempus vel ad experimentum et certis sub conditionibus, aut absolute et non in perpetuum, dando illi pagellam praedicationis, ea omnino ratione qua datur pro confessionibus, vel ei facultatem praedicandi simpliciter denegando.

16. Non prohibentur tamen Ordinarii, in casibus particularibus et per exceptionem, quominus aliquem ad praedicandum, sine praevio examine de quo supra, admittant, dummodo aliis iisque certis argumentis de eius idoneitate constet.

17. Vetitum tamen absolute esto diplomata, ut aiunt, praedicationis subditis etiam propriis impertiri, vel subditis etiam propriis sed honoris titulo aut in aestimationis signum.

18. Servata, pro regularibus et religiosis exemptis, eorum Ordinariis facultate deputandi subditos, quos secundum regulas et constitutiones Ordinis noverint dignos et idoneos, conformiter tamen semper ad praescriptiones Codicis, can. 1338, ad praedicandum intra septa domus religiosae vel monasterii; si tamen destinare aliquem voluerint ad conciones habendas in publicis ecclesiis, non exclusis Ordinis propriis, tenentur illum coram dioecesano loci Ordinario sistere ad examen subeundum iuxta superius disposita articulis 13, 14, 15. Caput III. Quid in sacra praedicatione servandum sit vel vitandum.

19. Quoniam sancta sancte tractanda sunt, nemo praedicationem suscipiat, quin digne ac proxime se praeparaverit studio simul et

oratione.

20. Argumenta concionum sint essentialiter sacra (Cod. can. 1347). Quod si concionator alia argumenta tractare voluerit non stricte sacra, semper tamen domui Dei convenientia, facultatem a loci Ordinario petere et obtinere debebit; qui quidem Ordinarius eam numquam concedet nisi re mature considerata eiusque necessitate perspecta. Concionatoribus tamen omnibus de re politica in ecclesiis agere omnino et absolute sit vetitum.

21. Elogia funebria nemini recitare fas esto nisi praevio et explicito consensu Ordinarii, qui quidem, antequam consensum praebeat, poterit etiam exigere ut sibi manuscriptum exhibeatur.

22. Concionator prae oculis semper habeat et in praxim deducat quae S. Hieronymus Nepotiano commendabat: Divinas Scripturas saepius lege: imo nunquam de manibus tuis sacra lectio deponatur . . . Sermo presbyteri Scripturarum lectione conditus sit. Studio autem Scripturarum sacrarum iungatur studium Patrum ac Doctorum

Ecclesiae.

23. Citationes ac testimonia scriptorum aut auctorum prophanorum sobrietate summa adhibeantur, multoque magis dicta haereticorum, apostatarum et infidelium: nunquam vero personarum viventium

Kleyboldt, Sammlung.

2

« PoprzedniaDalej »