Obrazy na stronie
PDF
ePub

ράκλησιν καὶ ἁγιασμὸν καὶ 18) τελείωσιν τοῖς πιστεύουσι διδό μενον, καθὼς καὶ ὁ κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς διετάξατο τοῖς μαθηταῖς, λέγων 19)· πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος· δηλονότι πατρὸς ἀληθῶς πατρὸς ὄντος, υἱοῦ δὲ ἀληθῶς υἱοῦ ὄντος, τοῦ δὲ ἁγίου πνεύματος ἀληθῶς ἁγίου πνεύματος ὄντος 2), τῶν ὀνομάτων οὐχ ἁπλῶς οὐδὲ ἀργῶς κειμένων), ἀλλὰ σημαινόντων ἀκριβῶς τὴν οἰκείαν ἑκάστου ??) τῶν ὀνομαζομένων ὑπόστασιν καὶ τάξιν καὶ δός ξαν 3)· ὡς εἶναι τῇ μὲν ὑποστάσει τρία, τῇ δὲ συμφωνία

[ocr errors]

20

[ocr errors]

Uebersetzung des Hilarius von Pictavium. qui in paraclesin et sanctificationem et consummationem eredentibus datus est, juxta quod et Dominus Jesus Christus ordinavit discipulos, dicens: Pergite et docete universás sgens tes, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus sancti: manifeste utique Patris vere Patris, certumque Filii vere Filii et Spiritus sancti vere Spiritus sancti, hisque nor minibus non simpliciter neque otiose propositis, sed signifi cantibus diligenter propriam uniuscujusque nominatorum substantiam et ordinem et gloriam, ut sint quidem per subs

[ocr errors][ocr errors]

}

17) τὸν παθ. ὑπ. ἡμ. καὶ ἀναστ. ὑπὲρ ἡμῶν bei Socrates u. Mansi, dagegen nach Hilarius: τὸν παθ. καὶ ἀναστ. ὑπὲρ ἡμῶν.

1018) καὶ εἰς Socr.

19) Matth. 28, 19. Merkwürdig die Uebersetzung des Hilarius nach der durch Handschriften am meisten bestätigten Lesart: ordinavit discipulos (in frühern Ausgaben discipulis - offenbare Correctur nach dem Griechischen): es leuchtet aus jener Abweichung vom Sinne des Urtextes die urkirchliche, an sich ganz richtige, Ansicht von jener Handlung des Herrn hervor, als dem Act der Ordination der Apostel, vergleiche Luc. 24, 50. f.

3. 20) δηλονότι πατρὸς ἀληθινώς ὄντος πατρὸς καὶ υἱοῦ ἀληθινῶς υἱοῦ ὄντος καὶ πνεύματος ἁγίου ἀληθῶς ὄντος πνεύματος ἁγίου Socrates. Bei Hilarius in früheren Ausgaben: manifestaque Patris v. P. certaque Filii v. F. notaque Sp. s.

21) οὐδὲ ἀρχῶν κ. Socr, as

[ocr errors]

22) τὴν ἰδίαν ἑκάστου Socrates und Mansi; andere ἑκάστῳ. visit 23) ὑπόστασιν τε καὶ δόξαν καὶ τάξιν Sρει.

ἕν.

Ταύτην οὖν ἔχοντες τὴν πίστιν, καὶ ἐξ ἀρχῆς καὶ μέχρι τέλους ἔχοντες 24), ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ Χριστοῦ πᾶσαν αἱρετικὴν κακοδοξίαν ἀναθεματίζομεν25). καὶ εἴ τις παρὰ τὴν ὑγιῆ τῶν γραφῶν ὀρθὴν πίστιν διδάσκει, λέγων, ἢ χρόνον ἢ καιρὸν ἢ αἰῶνα ἢ εἶναι ἢ γεγονέναι πρὸ τοῦ γεννηθῆναι τὸν υἱόνο), ἀνάθεμα ἔστω, καὶ εἴ τις λέγει τὸν υἱὸν κτίσμα ὡς ἓν τῶν κτισμάτων, ἢ γέννημα ὡς ἓν τῶν γεννημάτων, ἢ ποίημα ὡς ἓν τῶν ποιημάτων 7), καὶ μὴ ὡς αἱ θεῖαι γραφαὶ παραδέδωκαν τῶν προειρημένων ἕκαστον ἀφ' ἑκάστου 28), ἢ εἴ τις ἄλλο διδάσκει ἢ εὐαγγελίζεται παρ ̓ ὃ παρελάβομεν, ἀνάθεμα ἔστω. ἡμεῖς γὰρ πᾶσι τοῖς ἐκ τῶν θείων γραφῶν παραδεδο

2

Uebersetzung des Hilarius von Pictavium. stantiam tria, per consonantiam vero unum. Hanc ergo habentes fidem, et ab initio et usque in finem habituri, in conspectu Dei et Christi omnem haereticam et pravam sectam anathematizamus, et si quis praeter salubrem scripturarum et rectam fidem docet, dicens, aut tempus aut spatium aut saeculum aut esse aut fuisse prius quam generatus Filius, anathema sit. Et si quis Filium conditionem dicit, quemadmodum unum conditionum, aut nativitatem, sicut sunt nativitates, aut factionem, sicut sunt facturae, et non, sicut divinae scripturae tradiderunt, singula quaeque, quae superius dicta sunt, et si quis aliud docet aut evangelizat praeter quam quod accepimus, anathema sit. Nos enim omnibus,

24) nai
25) ἀναθεμ. κακοδ. Socr. und Mansi.

ἔχοντες fehlt bei Socrates und Mansi.

[ocr errors]

aber

Für

[ocr errors]

26) ἢ χρόνον ausgelassen bei Socrates und Mansi, im Uebrigen: ἢ καιρὸν ἢ αἰῶνα εἶναι ἢ γεγονέναι πρὸ τούτου υἱὸν τοῦ Θεοῦ bei Valesius nach einem cod. Florent. πρὸ τοῦ τὸν υἱὸν τοῦ θ. prius quam generatus Filius bei Hilarius, nach Harduin und Mansi, hat Walch die Lesart: prius quam gigneretur Filius aufgenommen. 27) ἢ ποίημα ποιημάτων fehlt bei Socrates und Mansi; in den älteren Ausgg. des Athanasius fehlte auch noch das Vorhergehende von ἢ γέννημα an; Montfaucon hat die Worte aus einer Handschrift und nach Hilarius aufgenommen.

[ocr errors]
[ocr errors]

28) Socrates: παραδεδώκασι τῶν προειρημένων ἕκαστα, wie Hilarius.

μένοις ὑπό τε τῶν προφητῶν καὶ ἀποστόλων ἀληθινῶς καὶ ἐμφόβως29) καὶ πιστεύομεν καὶ ἀκολουθοῦμεν.

Uebersetzung des Hilarius von Pictavium. quae divinis scripturis tradita sunt a prophetis et apostolis, vere et cum timore et credimus et sequimur.

B.

Die Symbole der ökumenischen
Synoden.

1. Das Nicänische Symbol.

$ 45.

a) Der Griechische Text.')

Πιστεύομεν εἰς ἕνα θεὸν πατέρα παντοκρά τορα, πάντων ὁρατῶν τε καὶ ἀοράτων ποιητήν. Καὶ εἰς ἕνα κύριον Ἰησοῦν Χριστὸν τὸν υἱὸν τοῦ

29) Socrates mit Ausnahme eines einzigen Codex, welcher supóßos hat: ἀληθινῶς τε καὶ ἐμφανῶς.

1) nach Eusebius in epist. ad Caesareenses bei Athanasius ep. de decretis synod. Nic. Tom. I. P. I. ed. Montf. p. 239., wohere obiger Text entnommen ist. Ausserdem findet sich dieses Sendschreiben des Eusebius noch bei Theodoret. H. E. I. 12., Socrates H. E. I. 8. und Gelasius, Hist. Concil. Nicaen. I. II. c. 35. bei Mansi T. II. p. 916. Mit dieser Eusebianischen sind noch zu vergleichen die Recensionen der Nicänischen Formel bei Athanasius in epist. ad Jovianum 1. c. P. II. p. 781.; Theodoret. H. E. IV. 3.; Socrates H. E. 1. c.; Basilius M. in ep. CXXV. T. III, p. 215. ed. Bened.; Cyrillus Al. in epist. ad Anastasium T. V. P. II. ed. Jo. Aubert. p. 174. und bei Mansi T. V. p. 387. sq.; Gelasius 1. c. c. 26. bei Mansi T. II. p. 878. sqq.; Eutyches in libello confessionis bei Mansi in den Acten des Chalced, Concils T. VI. p. 629.; Theodotus Ancyranus 1. adv. Nestorium ed. Combef. Paris. 1675. p. 24.; im Codex Canonum eccl. Africanae

Θεοῦ, γεννηθέντα ἐκ τοῦ πατρὸς μονογενῆ, τουτ ἔστιν ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ πατρός, Θεὸν ἐκ Θεοῦ, φῶς ἐκ φωτός, θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα, οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ πατρί, δι ̓ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο, τά τε ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ τα μετέραν σωτηρίαν κατελθόντα) καὶ σαρκών τὰ γῆς”) τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους

καὶ τὴν θέντα 4) καὶ ἐνανθρωπήσαντα, παθόντα 5) καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ 5), καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανούς "), καὶ ἐρχόμενον *) κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς 9). Καὶ εἰς τὸ ἅγιον πνεῦμα 10).

Τοὺς

nach Justellus bei Mansi T. III. p. 708, und ausserdem in den Acten des Ephesin. Concils Act. VI. eine Formel bei Mansi T. IV. p. 1341. und zwei Formeln in den Acten des Chalced. Concils, die eine Act. II. T. VI. p. 955., die andere minder treue Act. V. T. VII. p. 109.; auch eine in den Acten der 6. ökumen. Synode act. XVIII. bei Mansi T. XI. p. 633. (Const. III. in den folg. Anmerkk.) Vgl. Walch, Bibl. symb. p. 75. sqq., welcher mit grossem Fleiss die betreffende Literatur verzeichnet und mit der Eusebianischen Recension' die itbrigen fast alle verglichen und die Varianten p. 87. sqq. ziemlich vollständig angegeben hat. Wir bemerken im Folgenden die b bedeutendern und berichtigen einige Angaben' Walchs.

[ocr errors]

γῆς. und in den

2) τά τε ἐν οὐρανῷ τά τε ἐν τῇ γῇ Socr., Getus. I. c. p. 916. and Cod. Afric. 1. p. 708., dagegen Getus. p. 880.: τὰ ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ tà ẻv tỷ yn und Theodoret. H. E. I. 12., C. Chalc. Act. II. u. Const. III. ebenso, nur τά τε In Conc. Chalc. Act. V. fehlt τα τε 403) Det Zusatz ἐκ τῶν οὐρανῶν Conc. Chalc Aet. V, Ausgg. des Basilius findet sich hier nicht in den Handschrỵ. 4) Concil. Chalced. Act. V. setzt hinzu: ἐκ πνεύματος ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς παρθένου. i sh.17 • 5) Gelasius 1. c. p. 880. u. 916. παθόντα, ταφέντα und Conc. Chalced Act.IN.: σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου καὶ πα θόντα καὶ ταφέντα. του τα κα

[ocr errors]
[ocr errors]

11346) Conc. Chalded Act. V. mit dem Zusatz: κατὰ τὰς γραφάς. Γ.

→ dagegen

[7) Gelasius 1. c. p. 880. Cod. can. ecdl. Afric. und Conc. Chalced. Aet. V. setzen hinzu: καὶ καθεζόμενον ἐν δεξιᾷ τοῦ πατρός Conc. Ephes, u, Const. III. : καὶ ἐν δεξιᾷ τοῦ πατρὸς καθήμενον. 3.478) Gelas. 1. c., Cod. can. eccl. Afric. n. Conc. Chalc. Act. II. u. V.; καὶ πάλιν ἐρχόμ., das Conc. Chalced. Act. V. noch mit dem Zusatze: μετὰ δόξης.

139 Conc. Chalc Act. V. mit dem Zusatze: οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.

[ocr errors]

δὲ λέγοντας, ὅτι ἦν ποτε ὅτε οὐκ ἦν, καὶ πρὶν γεννήθῆναι οὐκ ἦν, καὶ ὅτι ἐξ οὐκ ὄντων ἐγένετο, ἢ ἐξ ἑτέρας ὑποστάσεως ἢ οὐσίας) φάσκοντας εἶναι, ἢ κτιστόν, τρεπτὸν ἢ ἀλλοιή τὸν τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ, ἀναθεματίζει 3) ἡ καθολικὴ ἐκε κλησία (4).

[ocr errors]
[merged small][ocr errors]

P) Uebersetzung des Hilarius von Pictavium.")

Credimus in unum Deum Patrem omnipotentem, omnium2) visibilium et invisibilium factorem. Et in unum Dominum

[ocr errors][ocr errors]

-10) Socrates an einer Stelle, Athanasius in ep. ad. Jovian. Cyrillus Alu. Conc. Chalcs Act. II.: nai ɛis tỏ nvɛ~pa tò άyrov. Gelasius locat καὶ εἰς τὸ ἅγιον αὐτοῦ πνεῦμα. Conc. Chalc. Act. V.: καὶ εἰς τὸ πως τὸ ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν.

11) Cod. can. eccl. Afric. ἐγένετο, ἢ ἐξ ἄλλης οὐσίας.

(12) tiotó fehlt bei Gelasius 1. c. (p. 880.), Theodoret. H. E. I. 12. u. Théodotus Ancyr. C. Chalc." "Act. II. V. u. Const. III. u. Gelas. 1. c. haben to. ǹall., aber dieser p. 916.: ǹntiótòv ǹ to...ǹ άih. Eben so Theodoret. H. E. IV. 3., dagegen 1. I. 12.: rgentovýỳ lάMh. »und Cod. can. eccl. Afr.: ἀλλοιωτὸν ἢ τρ * No jnd '97 w.

13) Socrates, Theodoret. H. E. IV. 3.,) Conc. (Ephes., Cod. canecal. ̧ Afric., Cyrillus Al., Conc. Chalc. Act. II. u. V. fud Const. III: TOUTOVS άvæðɛp., dagegen Basilius M. und Gelasius 1. c. p. 880.; › Tovs Toloútovs

ἀναθεμ.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

14) Athanas. ep. ad Jovian, Socrates, Gelasius p. 880., Basilius M., Cod. can. eccl. Afr., Theodotus Ancyr., Eutyches and Conc. Chalced. Aet Herm. Νι: ἡ καθολ. καὶ ἀποστολικὴ ἐκκλ. (τοῦ Θεοῦ ἐκκλ. b. Socr.) Gelasius p. 916.: ǹ άñoot. n. naỡ. Ennh. → Theodoret. an beiden Stellen und Socr. einmal: άyla nadol. nai άлoOT. ÉNY). - Conc. Ephes. und Const. III.: ǹ àyía toỡ deoỡ nað. nai ároót, éunk, dangan madal A71) 1. ›de, Synodis s. de fide Orientalium § 84. Opp. ed. Constant. (Veron.) T. II. p. 510. Damit zu vergleichen eine nicht ganz überein, stimmende zweite bei demselben in Fragment. II. ex. opere historico § 27. 1. c. p. 643. -- Mit diesen ältesten Uebersetzungen vergleichen wir noch nach dem Vorgange Walch's, Bibl. symb. p. 80. sqq. die Uebersetzungen bei Lucifer Cularit. lib. de non parcendo in Deum \delinquentibus in · Bibl. m. PP. Lugd. T. IV. p. 233. sq. und bei Gallandi T. VIU P. 233. - Rufinus H. E. 1. I. c. 6. Léo' M. in ep, ad Leonem Augustume in 'Opp. ed. Quesnel. ep. CXXXIV. (in ältern Ausgaben

"

« PoprzedniaDalej »