Berodes igitur (cujus patrem ex Idumæis, matrem vero ex Arabia fuisse idem Josephus à dicit) a Cæsare Augusto attributum sibi illius gentis, eo tempore sumpsit imperium quo Cæsar pacati orbis totius sub edicio descriptionem fieri præcepit (Luc. 11, 1). Itaque eo anno professionis illius quæ facta est præside Syriæ Cirino, natus est Christus Dominus, in qua descriptione venit et Paulus. Sic enim intelligendum est quod tribuno Lysiæ dixit: Ego autem natus sum Romanus (Act. xxii, 28). Omnes enim pretio comparabant hujus nominis dignitatem; hic vero Judæus cum dixit natum se esse Romanum, clarius ostendit in illa se descriptione venisse, nato jam Joanne præcursore et præcone veri Regis et Judicis, a quo tempus gratiæ sumpsit initium. ୧ Machat. vi, 41), filios præmisit ad vitam, quam ve- A Rege et Sacerdote Christo, qui est exspectatio gentium. ram sciens, omnique metu carentem, sibi suisque filiis fideli testimonio acquisivit. Propter quam et alios in bello mortuos Judas Machabæus (II Machab. XII, 43) duodecim millia talentorum Jerosolymam misit offerre sacrificium pro mortuis, bene et optime de resurrectione cogitans. Hac exoratione sancta Ecclesia suos agit filios, quibus contemptum mortis inculcans, ad veram vitam Christum transire compellit, ut sit ipsa in regno Dei perfecta cum filiis, qui ei dicunt. Quis nos separabit a charitate Christi ? Tribulatio? an angustia? an persecutio? an fames? an nuditas? an periculum? an gladius (Rom. vin, 35)? 92. Sane apud Machabæos ultimus dux et pontifex fuit Hircanus (1 Mach. xvi, 24). Nam fratrem ejus Aristobolum Pompeius magistratus populi Romani, dum Jerosolymam expugnaret, vinctum cum liberis Romam misit, sicut Josephi narrat Historia. Impleta tamen Jacob patriarchæ prophetia dicentis: Non deficiet princeps ex Juda, neque dux de femoribus ejus, donec veniat cui reposita sunt omnia, et ipse erit exspeclatio gentium (Gen. XLIX 10). b Intuemur quiescente ordine regum Juda et Israel, vel Levitico sacerdotio, cum Herodes rex alienigena Hebræo populo imperavil, cessante etiam unctione, quam Daniel propheta prædixerat cessaturam, ne unctos reges vel sacerdoles sequeretur ille populus, © præsente jam æterno a Rem fuse narrat Josephus libro XIV Antiquitatum, cap. octavo. Ms. Remig., Intueamur quiescentium ordinem regum. Ita ms. Remigianus. Editi vero, præsertim ve PROLOGUS. B 93. Hucusque, juvante Domino, sub Lege figuratas promissiones prædictaque ut datum est colligere valui. Secundum et hic tempus, velut secundum diem ex quatuor partibus mundi surgentem prophetarum patrum, orientali plaga migrante, Isaía, Jeremia, Ezechiele ac Daniele tribus in partibus constitutis ; duodenario et hic prophetarum minorum, tamquam horarum numero diem secundum, velut in vesperum concludens; ut tempus tertium manifestatæ gratiæ simul cum ipso æterno die, ascriptis capitulis, tertia pars libri sumat initium. Amen. PARS TERTIA. TEMPUS GRATIE. C Parate viam Domino, rectas facite semitas Dei nostri. Omnis rivus implebitur, et omnis mons et collis humiliabitur. Et erunt tortuosa in directum, el aspera in vias planas. Et videbit omnis caro salutare Dei (Isa. XL, 3, etc.). Firmat hæc Joannes evangelista, dicens: Hoc testimonium est Joannis de Christo, quando ad eum miserunt principes sacerdotum interrogantes, utrum ipsa esset Christus. Et confessus est, et non negavit, dicens: Quia non sum. Qui ei dixerunt: Elias es tu? et dixit, Non. Quis ergo es? aiunt dic, ut habeamus renuntiare his qui nos miserunt; quid de teipso dicis? Qui dixit: Ego sum vox clamantis in eremo. Parate viam Domino, sicut dicit Isaias propheta (Joan 1, 19, etc.). Testatur et Petrus in Actibus Apostolorum (Act. xin, 24), dicens: Cum impleretur cursus, © Joannes dicebat: Quem me suspicamini esse non sum ego, sed ecce venit post me, de cujus pedibus non sum dignus solvere corrigiam calceamentorum ejus. Fatetur et à Sibylla Erythræa, dicens : 1. Quoniam Christi Domini gratia rutilante illustratus jam mundus eluxit, non reor adhuc, ut supra factum est, figuratas promissiones, seu prædicta discutiens, huic tertiæ parti prælatis capitulis consignare. Præsertim quia Lex omnis et prophetia Christum Dominum sonuit et Ecclesiam. Cujus cœlestis Regis et Judicis adventum, præconia omnium spirituum eo ordine nuntiarunt, quo per linguas etiam inimicorum suorum veritas clamitaret. Quia et dæmones credunt et contremiscunt (Jac. 11, 19) A confessique sunt præsenti: Scimus qui scis, quid venisti ante lempus torquere nos (Luc. iv, 34). Quare, juvante Domino, placuit huic operi non tantum eorum vaticinia inserere, qui Dei Spiritu acti sunt, quantum et eorum qui errantium spirituum seductione decepti, cognoscentes Deum, non sicut Deum glorificaverunt (Rom. 1, 21). Pauca itaque de multis expendens, et quædam Sibyllæ, vel quorumcumque congrua de Christo Domino dicta subjungens, primo in loco Joan- D nem præconem pra cursorenique ipsius singularis Regis et veri Judicis introducam. Cui testimonium ipsa Veritas præbuit, quod in natis mulierum nemo exsurrexit major Joanne Baptista (Matth. x3, 11); in quo Lex omnis et prophetia cessavit (Ibid. 15). Judicii signum: tellus sudore madescet. Non erit in rebus hominum sublime, vel altum. scimus et videmus. CAPUT II. e De cœlo venturi Regis et Judicis Christi. Promissio credita et visa. 3. David propheta: A summo cœlo, ait, egressio d De Sibyllarum dictis citatis hic, et in capitulis sequentibus, legi poterit Augustinus, capite 23 libri decimi octavi de Civitate Dei. e Ms. Remig., E cœlo venturi judicis Regis Christi. Credita et visa. ejus. Et iterum: Regnum tuum, regnum omnium sæ- A culorum (Psal. xviii, 7; et cXLIV, 13). Item ipse: Regnavit Dominus super omnes gentes (Ps. XLVI, 9). El Isaias: Regem cum claritate videbitis. Item: Ecce Rex tuus, ait, venit sedens super nubem levem (Isa. xxxIII, 17; et xix, 1), carnem scilicet nullum pondus habentem peccati. Firmat hæc Evangelium Matthæi, dicens: Magi ab Oriente venerunt dicentes: Ubi est qui natus est Rex Judæorum (Matth.1,1)? Testatur et Paulus: Regi, ait, sæculorum. Et iterum: Ostendet beatus et soius potens Rex regum, et Dominus dominorum (1 Tim. 1, 17; I, 15). Fateturque Sibylla : E cœlo rex adveniet per sæcla futurus. CAPUT III. De Verbo Deo et homine. Promissio credita et visa. et 4. David propheta: Misil, ait, Verbum suum, sanavit eos (Ps. cvi, 20). Et Jeremias: Hic Deus no- B ster, et non est alius absque eo qui invenit omnem viam prudentiæ, et dedit eam Jacob b electo sibi: post hee in terris visus est et cum hominibus conversatus est (Baruch 11, 36, etc.). Et Habacuc propheta: Ambulavit, ait, Verbum, et exiit in campos (Habac. 11, 3, sec. LXX). Firmat hæc Joannes evangelista, dicens: Verbum caro factum est, et habitavit in nobis (Joan. }, 14), Testatur et Paulus: Cum in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est esse æqualis Deo; sed semetipsum exinanivit formam servi accipiens, in similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut homo. FaLeturque Sibylla : Scilicet in carne præsens ut judicet orbem ↑ De nata Christa ex Virgine. Promissio credita et visa. 5. Isaias propheta: Ecce, ait, Virgo in utero accipiet el pariet filium, et vocabilis nomen ejus Emmanuel (Isa. vi, 14); quod & interpretatur, Nobiscum Deus. Firmat hoc Lucas evangelista, dicens (11,26): Missus est Gabriel angelus ad Virginem desponsalam,cuinomen erat Maria : qui et ingressus sic eam salu tavit: Ave, inquit, gratia plena, Dominus tecum. Et paulo post: Spiritus sanctus, ait, superveniet in te, et virtus Altissimi obumbrabit tibi: propterea quod nascetur ex te sanctum, vocabitur Filius Dei (Ibid., 35). Testatur et Paulus dicens: Cum autem venit plenitudo temporis, misit Deus Filium suum factum ex muliere (Gal. iv, 4); Hebræam locutionem sequens, quæ omnes feminas mulieres nominat. Fatetur et Sibylla : Deum cernent (inquit) incredulus, atque fidelis. Jam nova progenies cœlo demittitur alto C Ms. Remig., Verbum Dei hominem suscepisse. Lugd. D et Lovan., De Verbo Dei et homine. b Ms. Remig., electo suo. • Ms. Remig. bic inserit ista: Isaias etiam propheta dicit: Grave cor per omnia; et homo est, et quis cognoscet illum? Quæ cum non legantur in Isaia, forte alJudit ad Jeremiæ cap. xvII, vers. 9: Pravum est cor omnium et inscrutabile, quis cognoscet illud? d Ms. Renig., cum recentioribus edit., esse se æqualem. • Ita legitur apud Augustinum loco supra citato. Lugdun., scilicet ut carne præsens, et judicet orbem. Lov., Duac., Colon., cum recentioribus, scilicet in carnem præsens, et judicet orbem. Ms. Remig., scilicel ul carnem præsens, et judicet orbem. Ms. Remig. habet tantum ista, Ex Virgine natus. Edii, interpretatum; forte, est interpretatum, ut Matth. 1, 23. Ms. Remig., vitam protulit. Redit, dixit, quia virgo adhuc Eva mortem intulit mundo, rediens virgo Maria protulit Salvatorem. CAPUT V. 1 De Christo in præsepi posito. Promissio credita et visa. 6. Isaias propheta: Agnovit, ait, bos possessorem suum, et asinus præsepe domini sui (Isa. 1, 3). Et Habacuc: In medio, inquit, i duum animalium_cognosceris (Habac. 1, 2, sec. LXX). Firmat hæc Lucas evangelista, dicens: Cum autem impleti sunt dies Mariæ, peperit filium, et pannis eum involvit, et posuit in præsepe, quoniam non erat locus in diversario (Luc. 11, 6, 7). Et Angelus ad pastores: Natus est vobis, ait, Christus Dominus in civitate David; et hoc vobis signum ; Invenietis infantem pannis obvoiutum et positum in præsepe (Ibid., 11). Testatur et Paulus, dicens: Pauper fuc:us est, cum dives essel, ul ejus paupertate nos ditaremur (11 Cor. vii, 9). Fatetur et Sibylla : Cum jacet incultus densis 1 in vepribus orbis. : CAPUT VI. m De stelle signo. Promissio credita et visa. 7. Balaam propheta ex gentibus, Orietur, inquit, stella ex Jacob, et exsurget homo ex Israel, et confringet omnia regna terræ (Num. xxiv, 17). Ét Isaias propheta Gentium populus, ait, sedens in tenebris vidit lucem magnam (Isa. ix, 2). Et David dixit: Reges Tharsis et insula munera offerent, reges Arabum et Saba dona adducent (Ps. LXXI, 10). Itein Isaias; Omnes a Saba venient, ferentes aurum, thus et lapidem pretiosum, salutare Domini bene nuntiabunt' (Isa. LX, 6). Firmat hæc Matthæus evangelista, dicens: Ecce stella quam viderant Magi in Oriente, præibal eos, donec venit et stetit supra locum ubi erat puer. Videntes autem stellam, gavisi sunt gaudio magno. Ingressi itaque invenerunt puerum el matrem ejus. Apertisque thesauris obtulerunt ei munera: aurum, ut Regi; thus, ut Sacerdoti; et myrrham, 。 ut morituro pro nobis (Matth. 1, 9, etc.). Testatur et Paulus : Deus, inquit, qui dixit de tenebris lumen clarescere, claruit in cordibus nostris: ad illuminationem gloriæ scientiæ ejus P in faciem Christi Jesu (II Cor. iv, 6); fateturque Sibylla, dicens : Exuret terras ignis, 4 pontumque polumque. • De pace et salute Nativitatis ejus. 8. Per Isaiam prophetam : Datus est, ait, i Ms. Remig., In præsepe positum. t nobis 1 Sic editiones veteres omnes. Ms. Remig, et posteriores, duorum. Ms. Remig., nobis. 1 Ita ms. Remig. et August, liber de Civitate Dei. At editi, cum vepribus. m Ms. Remig., per stellam declarata, etc. "Ms. Remig., lumen magnum. • Sic ms. Remig. At editi, pro Dominica sepultura. P Hæc duo, in faciem, addimus ex ms. Renig. 4 Corrigimus ex libro Augustini de Civitate Dei, et ejusdem versus lectione, infra, Promis. 14, in ms, Reinig. Editiones omnes nostræ præferebant, pontum populumque. Prima pars hujus versus non reperitur in Virgilio. Ms. Remig. sic habet titulum hunc : Promissio impleta conlata in nobis salutis el pacis, etc Ms. Remig., vobis. filius (Isa. IX, 6). Et paulo post : Adducam pacem A Isaiœ (Luc. iv, 16). Qui cum legisset ea quæ supra super principium ejus, pux et salus illi magna est, potestatis et pacis ejus non erit terminus (Ibid., 7). Firmat hæc Lucas evangelista, dicens: Continuo facta est cum angelo multitudo exercitus cœlestis, lau dantium et dicentium: Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonæ voluntatis (Luc. 11, 13). Et ipse: Pacem meam, ait, do vobis, a pacem meam relinquo vobis (Joan. xiv, 27). Testatur et Paulus apostolus, dicens: Ipse est enim pax nostra, qui fecit ulraque unum (Ephes. 11, 14). Faietur et Maro (Eclog. 4, v. 17): Pacatumque reget patriis virtutibus orbem CAPUT VIII. De fuga in Ægyp!um. Promissio credita et visa. 9. Per Oseam prophetam : Ex Ægypto, ait, vocavi Filium meum (Osee x1, 1). Hoc firmat evangelista Matthæus Angelus Domini, ait, apparuit Joseph in somnis, dicens: Surgens accipe puerum el matrem ejus, el fuge in Ægyptum. Quæsiturus est enim Herodes puerum, ut eum perdat (Matth. u, 15). Ad hoc enim in Ægyptum Christus introductus est, ut, sicut apostolus Paulus dicit: Ubi abundavit delictum (Rom. v, 20), superabundaret gratia. CAPUT IX De parvulis pro Christo occisis. B 10. In Jeremia propheta: Vox, inquit, in Rama audita est, fletus et ululatus, Rachel et noluit consolari, quia non sunt (Jerem. xxx1, 15). el plorans filios suos, Et per David, dicens: Innocentes et recti adhæserunt mihi (Ps. xxiv, 21). Item, alibi: Ex ore infantium et lactentium perfecisti laudem (Psal. viii, 3). Firmat hæc evangelista Matthæus. Herodes vero, d ait, ut vidit quia illusus est a magis, iratus est valde, et misit, et occidit omnes pueros qui erant in Bethlehem et in C omnibus regionibus ejus, a bimatu et infra, secundum tempus quod exquisierat a magis (Matth. 11, 16). Testatur et Joannes in Apocalypsi: Hi sunt, dicium est, qui venerunt ex magna tribulatione, et laverunt stolas suas, et candidas eas fecerunt in sanguine Agni (Apoc. VII, 14). Numerusque eorum ex omni tribu Israel ostensus est centum quadraginta quatuor millia signali (Ibid., 4), quos etiam a nolente Jerusalem Christus suo numero sociavit; quia, sicut Paulus dicit : Quos prædestinavit, illos et vocavit (Rom. vñ, 30). Ad hæc Maro (Eneid. vi, v. 426): Infantumque animæ flentes in limine primo. hem (Eclog. 4, v. 25) : Ipsa tibi blandos fundent cunabula flores. posita sunt, ait illis : Amen dico vobis, quia hodie impleta est Scriptura ista in auribus vestris. Et mirabantur omnes qui erant in templo, dicentes : Quomodo hic legit, qui litteras non didicit (Joan. VII, 15)? Testatur apostolus Petrus. Non enim, ait, voluntate humana allata est umquam prophetia, sed Spiritu sancto_acti locuti sunt homines Dei (11 Petr. 11, 24). Dicit et Paulus Superædificati super fundamentum apostolorum el prophetarum, ipso summo angulari lapide existente Christo Jesu (Ephes. 11, 20). D CAPUT XI: • De Christo uncto per columbam, posteaquam eum Joannes in Jordane baptizavil. Promissio impleta. 12. Isaias propheta : ↳ Exaltabuntur, ait, deserta Jordanis (Isa. xxvi, 44, sec. LXX). Et sequitur: Plebs mea videbit altitudinem Dei, ei claritatem Domini. Dicit et David: Fluminis impetus lætificat civitatem Dei (Ps. XLV, 5). Item, ipse: Unxit te Deus, Deus tuus oleo lætitiæ præ participibus tuis (Ps. XLIV, 8). Firmat hæc Evangelium Matthæi, dicens: Venit Jesus a Galilæa in Jordanem, ut baptizaretur a Joanne. Et prohibebat eum Joannes, dicens: Ego a te debeo baplizari, et tu venis ad me. Respondit ei Jesus: Sine modo, sic enim decet implere nos omnem justitiam. Tunc tinxit eum; et baptiza o Jesu, statim ascendit de aqua, et aperti sunt ei coli; et vidit Spiritum sanctum descendentem de cœlo sicut columbam, el manentem super eum. Ei vox facta est de cœlo, dicens: Hic est Filius meus dilectus, in quo bene complacui (Matth. ui, 13, etc.). Testatur in hoc Petros apostolus, dicens : E hanc vocem audivimus de cœlo delatam, cum essemus cum illo in sancto monte (II Petr. 1, 18). Tertio enim hæc de cœlo sonuit vox, sicut norunt qui Evangelia i intente legunt, vel audiunt. Per columbam vero unctionem intelligit, qui novit post diluvium ramum ole columbam ad arcam portasse (Gen. viii, 11). CAPUT XII. De electione discipulorum. Promissio impleta. 13. Per Jeremiam prophetam : Mittam, inquit, ad eos piscatores, el piscabuntur eos; et venatores, el venabuntur eos (Jer. xvi, 16). Firmat boc Evangelium Marci: Invenit Jesus, ait, Simonem Petrum, et Andream fratrem ejus, juxta mare Galilæa, componentes retia, et ait illis: Venite post me, et faciam vos piscatores hominum (Marc. 1, 16). 1 Venantibus dedit monles altissimos cervis; petram refugium herinaciis (P's. CI, 18), et leporibus; piscantibus vero, Volucres cœli el pisces maris, qui perambulant semitas maris (Ps. VIII, 9). Quod breviter exponit David, dicens : Principes populorum convenerunt cum Deo Abraham (Ps. XLVI, 10). Fatetur et Sibylla: Celsum cum sanctis; ævi jam termino in ipso. m De miraculis Christi. aures surdorum audient. Tunc a saliet claudus sicut A firmant, quod Jesus sederit in pullo asinæ, eique cervus, et plana erit lingua mutorum (Isa. xxxv, 4, etc.). Firmat hoc Evangelium Marci, dicens: Venerunt discipuli Joannis missi ab eo ad Jesum, et dicunt ei: Ilæc dicit magister: Tu es qui venisti, an alium exspeclamus? Respondit eis Jesus: Ite, dicite Joanni quæ vidistis et audistis. Cæci vident, claudi ambulant surdi audiunt, leprosi mundantur, pauperes evangelisantur, el beatus qui non fuerit scandalizatus in me (Matth. xi, 2, etc.). Testatur et Petrus in Actibus Apos'olorum Jesus, ait, qui venit benefaciens et curans in plebe omnem infirmitatem, quia Deus erat in eo (Act. x, 38). Dicit ad hæc et Maro (Eadem Eclog. iv, v. 15): Ipse deum vitam accipiet. CAPUT XIV. • De Christo, quod mare pedibus ambulavit. Promissio credita et visa. 15. David propheta: In mari est via tua, et semile B tuæ in aquis multis (Ps. LXXVI, 20). Dicit et Habacuc: Dispergens aquas ditineris, dedit abyssus vocem suam (Habac. 111, 10). Firmat hre Evangelium Matthæi, dicens: Quarta autem noctis vigilia venit Jesus ad discipulos suos, ambulans supra mare. Videntes vero eum discipuli timuerunt, dicentes : Quia phantasma est. Accedens autem ad eos Jesus, dixit eis: Ego sum, nolite timere (Matth. xiv, 25, etc.). Salomon etiam dicit : Dedisti in mari viam et inter fluctus semitam firmissimam, ostendens quoniam poles etiam sine rate transguntes mare servare (Sap. XIV, 3). Quod etiam in Petro Jesus fecisse cognoscitur (Matth. xiv,29). Testatur et Paulus in naufragio adstitisse sibi Jesum, dicontem: Ne timeas, Paule; ecce enim donavit tibi Deus omnes qui tecum navigant (Act. xxvii, 24). Ex quibus nullus hominum periit nisi navis lantum. Sibylla vero supra dicta ad utrumque respondit : Exuret terras ignis, pontumque 1 polumque. CAPUT XV. • De Jesu, quod mirabiliter populos pavit in deserto. Promissio credita et visa. 16. David propheta: Satiavit, ait, animam inanem, et animam esurientem bonis replevit (Ps. cvi, 9). Et Isaias dicit: Cibabit te in hæreditate patris lui Jacob (Isa. LVIII, 14). i Firmaut hæc evangelistäæ : quod Jesus jussit discipulis suis quinquagenos in feno discumbere; et ex quinque panibus et duobus piscibus hominum quinque millia pavit in eremo, et ex reliquiis duodecim cophini repleti sunt. Testatur et Paulus: Omnes, ait, enim de uno pane participamus (I Cor. x, 17). Et iterum: Sanctificantur omnia per verbum Dei et orationem (1 Tim. ¡v, 5). Et ad hoc signum supra dicta Sibylla resonat, C indumenta sua populus straverit (Matth. xx1, 5; Marc. 1 De Jesu, quod de 1 nplo Dei expulit mercatores [Al. Promissio credita et visa. 18. Per David prophetam ipse dicit: Comedit me Et belli rabies et amor successit habendi, "De Christo Domino, qui sui traditorem ostendil. 19. Per David prophetam ipse dicit: Qui edebal panes meos, amplificavit super me calcaneum (Ps. XL, 10). Item ibi: Egrediebatur, ait, foras, et loquebatur in eodem: adversum me susurrabant omnes inimici mei, adversum me cogitabant mihi mala (Ibid., 7). Et iterum: Si inimicus maledixisset mihi, sustinuissem utique ; et si is qui oderat me, super me magnum verbum dixisset, absconderem me utique ab eo. Tu autem homo, unanimis, dux meus et nolus meus, qui simul mecum dulces capiebas cibos (Ps. LIV, 13). Et apertius: Traditus sum, ait, et non egrediebar (Ps. LXXXVII, 9). Dicit et per Zachariam: Dederunt mercedem meam triginta argenteos (Zach. xi, 12). Hæc omnes evangeliste confirmant : quod Jesus Dominus discumbentibus discipulis dixerit : Scitis quia unus ex vobis P tradet me (Matth. xxvi, 21)? Cumque singuli dicerent: Numquid ego sum, Rabbi? ait : Cui intinctam buccellam dedero, ipse est (Joan. XIII, 26). Dicente vero Juda : Numquid ego sum, Magister? ait illi Jesus: Tu dixisti. Et continuo cum accepisset D buccellam, introiit in eum Satanas. Et abiit, et exiit foras, ut eum traderet Judæis. Et iterum abiit Judas, et retulit argentum principibus sacerdotum, dicens : Peccavi tradendo sanguinem justum (Marc. xiv, 18; Luc. xxII, 21; Matth. xxvii, 4). Testatur et Paulus : Dominus Jesus, ait, ea nocte qua tradebatur, accepit 1 panem (1 Cor. x1, 23); et cætera quæ usque ad tra- A quod venientes ad locum qui dicitur Golgotha, quod ditionem acta sunt. Fateturque Sibylla : Tradetur, sontes a æternum flamma cremabit. CAPUT XIX. De contumeliis in Jesum. Promissio impleta. 20. Per Isaiam prophetam : Ipse dorsum meum, ail, posui ad flagella, maxillas vero meas ad palmas, faciem vero meam non averti a fœditate sputorum (Isa. L, 6). Et Jeremias dicit: Dabit percutienti se maxillam, © saturabitur opprobriis (Thren. 1, 30). Et hæc omnes evangelista confirmant, quod flagellatum Jesum eis Pilatus tradidit crucifigendum, eique palmas et colaphos dabant, dicentes: Prophetiza nobis,Christe, quis te percussit (Matth. xxvi, 68)? Testatur in his et Petrus apostolus, dicens: Christus pro nobis passus est, vobis relinquens exemplum ut sequamini vestigia ejus. Qui cum malediceretur, non remaledicebat; cum pateretur, non comminabatur; commendabat B autem judicanti se juste (I Petr. 11, 21 seq.). Fatetur Sibylla alia: In manus, inquit, impiorum postea veniet, dabunt Deo alapas manibus incestis, et impurato ore exspuent venenatos sputos. Dabit vero ipse ad verbera sanctum dorsum, et colaphos accipiens tacebit; ne quis agnoscat quod Verbum, vel unde veniat. Quæ omnia impleta in Christo Domino, omnis jam mundus agnoscit. CAPUT XX. De Christo spinis coronato. Promissio impleta. h 21. Per David ipse Conversus sum, ait, in serumna, dum infigeretur spina (Ps. xxx1, 4). Et hoc evangelista confirmant, quod spineam coronam 1 imposuerunt capiti ejus, et crucem suam portans exiit (Matth. xxvii, 29; Marc. xv, 17; Joan. xix, 2). Hoc etiam aries ille signavit, qui in spinis cornibus detentus immolatus est pro Isaac (Gen. xx11, 13). Fatetur et Sibylla : Ut inferis loquatur, et corona spinea coronetur (Apud August. eod. c. 22, lib. XVII de Civ.). CAPUT XXI. 1 De Christi cruce et vulneribus. Promissio impleta. 22. Isaias propheta: Sicut ovis, ait, ad victimam ductus est, et sicut agnus coram tondente se, non aperuit os suum (Isa. LIII, 7). Et iterum: Pro iniquitate populi mei ductus est ad mortem (Ibid., 8). Dicit el per David Foderunt manus meas et pedes; dinumeraverunt omnia ossa mea (Ps. xxi, 17). Jeremias etiam dicit: Ante faciem nostram Christus Dominus comprehensus est in corruptionem eorum (Thren. iv, 20). Item ipse: Venite, ait, mittamus lignum in panem ejus (Jer. xi, 19). Firmant hæc omnes evangelista, C est Calvuriæ locus, ibi eum crucifixerunt (Matth. xxvII, 35). Testatur in hæc Petrus apostolus, dicens: Percata nostra pertulit in corpore suo super lignum (I Petr. n, 24). Dicit et Paulus: Etsi crucifixus est ex infirmitate: sed vivit in virtute Dei (II Cor. xill, 4). CAPUT XXII. Quod Christus in medio latronum sit crucifixus. 23. Isaias propheta : Inter sceleratos, inquit, depulatus est, qui peccatum non fecit, cujus livore sanati sumus omnes (Isa. Lin, 12 et 5; 1 Cor. xv, 3). Firmat boc Evangelium Joannis dicens: Cum eo alios duos hinc et inde latrones crucifixerunt, in medio autem Jesum (Joun. xix, 18). Dicit ad hæc Petrus apostolus: Nemo autem vestrum patiatur quasi homicida, aut fur, aut maledicus: si vero quasi Christianus, non erubescal, glorificet autem Dominum in hoc nomine (I Petr. IV, 15, 16). CAPUT XXIII. Quod vestimen.u ejus divisa, et sortem super tunicam ejus miserunt. Promissio impleta. 24. Per David prophetam : Ipsi diviserunt sibi, ait, vestimenta mea, et super vestem meam miserunt sortem (Ps. xx1, 19). Firmat hæc Joannes evangelista. Milites vero, ait, crucifigentes Jesum, acceperunt vestimenta ejus, et fecerunt quatuor partes. Similiter et tunicam, quæ erat desuper contexta per totum, dixerunt: Non scindamus eam, sed sortiamur de illa cujus sit (Joan. xix, 23, 24). Hanc tunicam unam esse Ecclesiam catholicam apostolus Paulus ostendit, dicens: Christus dilexit Ecclesiam, et seipsum tradidit pro ea, ut eam sanctificaret, mundans eam lavacro aquæ in verbo vitæ : ut exhiberet sibi ipse gloriosam Ecclesiam, non habentem maculam aut rugam, aut aliquid hujusmodi, sed ut sit sancta et immaculata (Ephes. v, 25, etc.). n CAPUT XXIV. De Christo, qui felle et aceto polatus est. Promissio impleta. 0 25. Per David prophetam ipse: Dederunt, ait, in escam meam fel, et in sili mea potaverunt me acelo (Ps. LXVIII, 22). Et hæc omnes evangelistæ confirmant. Sciens Jésus, ait Joannes, quia omnia consummata sunt, ut impleretur Scriptura, ait : Sitio. Vas positum erat aceto plenum, et spongia plena aceto : hyssopo circumponentes, obtulerunt ori ejus. Cum ergo accepisset Jesus acetum plenum felle, ait : Consummatum est, et inclinato capite, tradidit spiritum (Joan. XIX, 28, etc.). Et per David hanc herbam non tacuit dicens: Asperges me hyssopo, et mundabor (Ps. L, 9). Fatetur et Sibylla: Ad cibum autem, ait, fel, et ad sitim acetum dederunt, Pinhospitalitatis hanc Emendamus ex libro Augustini de Civ. Dei xviuego arbitratus sum conjuncta esse ponenda, tamquam c. 22. Codices nostri Prosperiani habebant, æterna, contra leges carminis. b Ms. Remig., Promissio facta et figurata, et impleta contumeliarum Jesu. Ms. Remig., satiabitur. d Ms. Remig., pro vobis. • Ms. Reinig., judicanti juste, quod melius respondet voci commendabat, et conforme est Græco textui; editi vero antiquiores: commendabat autem judicanti se injuste; pro quo recentior quædam editio, commodabal autem judicanti se injuste. Hæc eadem Sibyllæ verba fusius refert S. Augastinus citato libro xviu de Civitate Dei cap. 22, num. 2, tamquam a se desumpta ex libro Lactantii primo cap. 6: Inserit eliam Lactantius (ait sanctus doctor) operi suo quædam de Chris'o vaticinia Sibyllæ, quamvis non exprimat cujus; sed quæ ipse singillatim posuit. unum sit prolixum, quæ ille plura commemoravit et brevia. 8 Ms. Remig., Quia spinis coronatus est Christus. Editi, ipsum. Melius ms. Remig., ipse, scilicet Christus dicit; tum configeretur. i Hæc verba, imposuerunt capili ejus, desunt in Ms. Remigiano, nec male. i Ms. Remig., Crucis et vulnerum. Ms. Remig., coram tondente, sic non. 1 Ms. Remig. non habet qui dicitur, nec hanc vocem locus. Ms. Remig., unicam esse. Ms. Remig., quod fel el acetum accepit. • Ita legimus in ms. Remig. In editis vero, aceto plenum: spongiam plenam aceto, hyssopum circumpo nentes. P Ms. Remig., inhospitalitatem hanc monstrabant. |