non ex meritis eorum, sed justo et latenti Dei ju- A

dicio.

Siquidem in ipsis quoque fidelium populis, quod
jam superius ostensum est, non eadem omnibus,
nec paria conferantur, et ante ulla bumanorum pon-
dera meritorum, dissimillima divinorum mensura sit
munerum. Si enim de parentum carnalium judiciis
conqueri non audemus, cum aliquos filios suos ante
ulla morum examina, ante aliqua pietatis obsequia,
indulgentiore amplectuntur affectu; si in dominis
quoque erga famulos libera est dispositio, nec juste
a quoquam reprehenditur, qui de unius conditionis
familia quosdam sibi quos benignius honestaret, et
quos b liberalius erudiret, elegit: numquid de sum-
mi Patris et veri Domini benevolentissima æquitate

Ad quoslibet igitur rerum humanarum exitus se nostra convertat inspectio, nulla sæcula, nulla negotia, nullos generationum ortus atque decessus ab æternis et inscrutabilibus judiciis Dei vacare repe riet. Omnes varietatum compugnantiæ, et universæ dissimilium & proventuum causæ, quas investigare et

causandum est, quod in magna domo ejus innome- B discernere non valemus, in illa æterna scientia simul

ris differentiis universa variantur? Cumque nemo
aliquid boni habeat quod non ille donaverit, non
omnes tamen iisdem virtutibus micant, aut eadem
charismatum dote ditantur. Nec possumus banc di-
versitatem graduum causis aptare meritorum, cum
totius boni merīti príncipalis causa sit gratia, de cu-

reperitur.

notæ, simulque divisæ sunt. Et nihil ibi inordinatum est, etiam de necdum existentium qualitatibus actionum. Quoniam non est in Deo accidens motus, aut nova voluntas, aut temporale consilium, nec cogitatio ejus cum rerum mutabilium inæqualitate variatur, sed cuncta pariter tempora et temporalia, sem

jus opibus sumitur quidquid in singulis probabile piterno ac stabili comprehendit intuitu, et omnibus

ler

CAPUT XXXIII.

Temo perit, qui perire non debet; sed omnes ab æter-
no electi salvi fiunt.

Sicut ergo de iis quæ intra Ecclesiam multiformi-
Spiritus sanctus operatur, impium est ullam que-

omnia jam retribuit, qui quæ sunt futura, jam fecit. Hinc illud est beati Pauli apostoli scribentis ad Ephesios, Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu Christi, qui benedixit nos in omni benedictione spiritali in cœlestibus in Christo, sicut elegit nos in ipso ante mundi constitutionem, ut essemus sancti et immacula

relam corde concipere; ita etiam de illa providentia ti in conspectu ejus in charitate. Qui prædestinavit nos e infidelibus præsidet, nullatenus murmurandum C in adoptionem filiorum per Jesum Christum, secun

qua est

Quoniam et justus et bonus arbiter nec voluntatis

ini est, nec discretionis incertæ,920 ut sub im

men sa

omnipotentis Dei misericordia atque justitia

putes quod quisquam pereat, qui perire non de

beat.

Nulla pars mundi ab Evangelio vacat Christi. Et licet illa generalis vocatio non quiescat, tamen etiam sta specialis jam universis est facta commu

dum propositum voluntatis suæ, in laudem gloriæ gratiæ suæ (Ephes. 1, 3 seqq.), 921 et cætera i, quæ sub ejusdem sensus prædicatione connectit, docens donum atque opus gratiæ in æterno semper Dei mansisse consilio, omnesque adoptionis filios non solum in eo tempore quo jam existentes vocati sunt, sed etiam priusquam mundus 1 constitueretur, electos.

nis. Ex omni gente, et ex omni conditione adoptan- In qua electione quidquid hominum in Christo præ

tur quotidie millia senum, millia juvenum, millia parvulorum; et d effectibus gratiæ Christianæ, etiam ipsa quibus inundus atteritur, arma famulantur. Quam multos enim qui in tranquillitate pacis sacra

cognitum non est, nulla eidem ratione sociabitur.
Omnes enim qui in regnum Dei de cujuslibet tempo-
sæcula cuncta
ris vocatione venturi sunt, in ista, quæ
præcessit, adoptione signati sunt. Et sicut nullus in-

regenerationis confugere instantis periculi metus

mentum baptismatis suscipere differebant, ad aquam fidelium in hac sorte numeratur, ita nullus piorum

m ab hac benedictione discretus est. De plenitudine

impulit, et lentis tepidisque animis quod diu cohor- D quippe membrorum corporis Christi, præscientia tatio quieta non suasit, minax subite terror extorsit? Dei, quæ falli non potest, nihil perdit, et nullo de

suos Christi Evangelio manciparunt, et quibus con

dominos trimento minui potest summa præcognita, atque in Christo ante sæcula æterna præelecta, sicut ad Timo

ditione bellica serviebant, eisdem fidei magisterio theum scribens Apostolus dicit, Collabora Evangelio

719

CAPUT XXXIV.

8

Non frustra laborari ad acquirenda bonorum operum merita, vel orationibus insisti ; quamvis incommutabile sit Dei propositum super salute electo

rum.

720

S. PROSPERI OPERA INCERTÆ AUCTORITATIS. — DE VOCAT. OMN. GENTIUM. secundum virtutem Dei, qui nos liberavit et vocavit vo- A solvuntur, ut in destructione eorum etiam ab iis quicatione sancia, non secundum opera nostra, sed secunbus succurritur, laboretur, quoniam et hoc a salvanto dum suum propositum et gratiam, quæ data est nobis donatur. Ideo beatus Apostolus, Non solum autem, in Christo Jesu ante tempora æterna (II Tim. 1, inquit, sed et gloriamur in tribulationibus : scientes el 9). quod tribulatio patientiam operatur, patientia autem probationem, probatio vero spem; spes autem non confundit, quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est nobis (Rom. v, 3 et seq.). Itemque idem ad Ephesios, Gratia, inquit, salvati estis per filem, et hoc non ex vobis, Dei enim donum est; non ex operibus, ne quis glorietur. Ipsius enim sumus figmentum, creati in Christo in operibus bonis, quæ præparavit Deus ut in illis ambulemus. (Ephes. 11, 8 et seq.) Deus ergo his quos delegit sine meritis, dat unde ornentur et meritis. Et frustra dicitur quod ratio operandi non sit in electis, cum etiam • ad hoc ut operentur electi sint. Virtutum quippe munera otiosa esse non possunt. Quoniam, sicut Veritas ait, Omni habenti dabitur, non habenti autem etiam quod habet auferetur ab eo (Matt. xxv, 29). Non igitur ad hoc datur continentia, ut concupiscentiis non repugnet. 923 Nec ideo cuiquam tribuitur sapientia et intellectus, ut non die ac nocte in Domini lege medietur (Psal. 1, 2). Quid agit donum dilectionis, si benevolentiæ sollicitudo non vigilat ? Quis fructus est patientiæ, si non habet fortitudo quqd toleret? Aut quomodo in Christo pie vivere (II Tim. 11, 12)8 ostenditur, qui nulla persecutione pulsatur? Vel pax quæ est a Deo et cum Deo, numquid bene quieta est, si non ↳ discordat a mundo? Aut amor

B

Contra hanc invicta veritatis splendidissimam lucem solent quidam non sobrie dicere, superfluo ad acquirenda bonorum operum merita laborari, frustra etiam orationibus, quibus Deus exorandus speratur, insisti, si ex incommutabili proposito ejus Christianæ gratiæ subsistit electio, nec aliter quidquam procedere potest, quam Omnipotentis voluntate dispositum est. Sed qui hoc ingeniose se arbitrantur opponere, non intelligunt scientiam Dei, quæ et præterita, et præsentia, et futura complectitur, tempore non teneri, et tam in conspectu ejus astare ea quæ gerenda sunt, quam illa quæ aut geruntur, aut gesta sunt. Quod cum verissimum sit, non indiget mora cernendi et discernendi illa virtus quæ perpetuo veroque 922 contuitu creata et creanda, oría et oritura, acta et agenda simul aspicit, et quidquid in universitate rerum per sæcula præfinita evolvitur, ac multimodis varietatibus explicatur, id totum in eo jam ordine comprehendit, quem ex ipsius summo illo perfectoque judicio mundi hujus finis accipiet. Hæc autem æterna et semper tranquilla cognitio, nulla nos C Dei potest sine diaboli inimicitiis obtineri? Nemiurget necessitate peccandi, nec inde manat iniquitas, unde justitia. Quia cum bonus Deus omnia bona fecerit, bet mali nulla sit omnino natura, a liberis voluntatibus, quas utique bonum fuit liberas fieri, spontanea est orla transgressio; et natura mutabilis, cujus incolumitas ab incommutabili pendebat essentia, a summo se bono, e dum proprio perverse delectatur, abrupit; cui nunc ruinæ medetur gratia Dei.

CAPUT XXXV.

Gratia datur electis, non ut otientur, vel a nullo hoste impelantur, sed ut bene operentur, et hostem vincant. Et propterea Jesus Christus venit in hanc mundum, ut solvat opera diaboli (I Joan. 111, 8); quæ utique sic

Leonis editio, hæc se ingeniose. Editi, se ingeniose D hoc. Ms. Jol ordine supra scripto.

Ms. Joliensis, et mala nulla sit omnino natura.
Ms. Joliensis non habet perverse. Editio Leonis,

dum propriis delectatur.

Olim editi, eligit. Ms. Jol. et Leonis editio, elegit. • Ita legendum esse, non vero, ut antea legebatur in editis, ad hoc operentur ut electi sint, et contextus series persuadet, et tota hujus libri doctrina, et mss. Thuan. et Joliensis. Objectio enim, cui verbis istis satisfacit, ex en naia est, quod ante docuerat in hæc verba: De plenitudine membrorum corporis Christi præscientia Dei quæ falli non potest, nihil perdit, et nullo detrimento minui potest summa præcognita atque in Christo ante sæcula æterna præelecta, cap. 33. Si hæc, inquiunt, ita se habent, ratio operandi non est

electis. Immo

regerit ille, maxima ratio operandi,
ad

cum non tantum ad hoc ut salventur, sed etiam,

nem prorsus Dei gratia intentabilem facit. Neque ob hoc cœlestium armorum præsidio a dextris et a sinistris instruitur Christiana militia, ut nullo cum hoste confligat, cum laudabilius sit i atque felicius pugnantem non potuisse vinci, quam desidem non potuisse tentari.

CAPUT XXXVI.

Electio non tollit orandi studium, sed ejus effectus per orationem et bona opera completur. Orationum vero sollicitudinem divinæ electionis proposito non resolvi, uno testimonio evidenter probabo, ut cætera studio brevitatis omittam. In libro igitur Tobiæ ad filium ejus Tobiam Raphael angelus

hoc ut operentur electi sint. Concinit plane beato Apostolo ad Ephes. II, 10: Creati in Christo Jesu in operibus bonis, quæ præparavit Deus ut in illis ambulemus; et cap. 1, 4, Elegit not in ipso ante mundi constitutionem, ul essemus sancti. Inde hausit S. Augustinus quod passim docet, quod prædestinatio est præparatio beneficiorum Dei,. quibus certissime liberantur quicumque liberantur. Quod prædestinatio est gratiæ præparatio. Quod Deus prædestinavit quos voluit, et ad opera bona, et ad præmia sempiterna. Porro, ut subjieit auctor noster, virtutum munera otiosa esse non possunt.

f Ms. Joliensis, in Dei lege.

8 Ms. Joliensis, creditur.

h Ms. Joliensis, discedat a mundo.

i Editi, poterit.

i Ms. Camberon., utique pugnantem, omisso felicius.

nis abscondita est.

CAPUT XXXVII.

De nullo ante finem vitæ hujus pronuntiari potest quod in electorum gloria sit futurus; et nullius lapsi est desperanda reparatio.

dicit; Memor esto mandatorum patris tui, quoniam A humana cognitione secreto, præfinitio hujus electio-
præcepis tibi accipere uxorem de genere patris tui. Et
nunc audi me, frater:noli computare dæmonium illud,
sed postula eam. Et scito quoniam dabitur tibi hac
nocte uxor : et cum intraveris in cubiculum, tolle de
jecore piscis illius, et impone super carbones, et odor
manabit, et odorabitur illud dæmonium, et fugiet, et
non apparebit circa illam omnino in perpetuum. Et cum
cœperis velle esse cum illa, surgite primum ambo, et
deprecamini Dominum cœli, ut detur vobis misericordia
et sanitas. Et 924 nolite timere; tibi enim destinata
est ante sæcula, et tu eam sanabis (Tob. VI, 12 seqq.).
Quamvis ergo quod statuit Deus nulla possit ratione
non fieri, studia tamen non tolluntur orandi, nec per
electionis propositum liberi arbitrii devotio relaxatur:
cum implendæ voluntatis Dei ita sit præordinatus
effectus, ut per laborem operum, per instantiam
a supplicationum, per exercitia virtutum fiant incre-
menta meritorum ; et qui bona gesserint, non solum
secundum propositum Dei, sed etiam secundum sua
merita coronentur. Ob hoc enim in remotissimo ab

Hi

a

Ms. Camberon., supplicantium.
Ms. Camb. et Jol., ac si forte.

vi,

Et de nullo ante ipsius finem pronuntiari potest quod in electorum gloria sit futurus, ut perseverantem humilitatem utilis metus servet, et qui stat videat ne cadat (I Cor. x, 12); b et si forte aliqua victus tentatione corruerit, non absorbeatur tristitia, nec de ejus miseratione diffidat qui allevat omnes * qui corruunt, et erigit omnes elisos (Psal. CXLIV, 14). Dum enim in hoc corpore vivitur, nullius dest negligenda correctio, nullius est desperanda reparatio. Oret itaque sancta Ecclesia, et pro iis qui crediderunt graB

tias agens, proficientem eis perseverantiam petat; pro iis autem qui extra fidem sunt, poscat ut credant. Nec ideo ab obsecrationibus cesset, si pro aliquibus exaudita non fuerit. Deus enim qui omnes vult ad agnitionem veritatis venire (I Tim. 11, 4), non potest quemquam sine justitia refulare.

• Editi alias, qui ruunt.

d In ms. Joliensi omittitur est hoc loco.

APPENDIX

AD OPERA

S. PROSPERI AQUITANI.

ueridadscriptus, in omnibus antea editis exstabat. Nos vero, quia jamdudum verum dignoscere auctorem licuit, liber de Vita Contemplativa, ut qui S. Prospero ab eruditissimis viris per longum temporis lapsum. aliunde in nostra universali Bibliotheca suus cuique scriptori assignatur locus el ordo, hoc opusculum edi curabimus cum et Pomerii opera. EDIT.

Om

ADMONITIO

IN CONCILII ARAUSICANI II CANONES DE GRATIA ET LIBERO ARBITRIO. ibus sancti Prosperi operibus annecii solet concilium Arausicanum secundum, canones viginti quinque complexum. Et merito quidem. Nam hujusce concilii decreta, illa maxime dogmata statuunt quæ contra Semipelagianos Augustinus primum, ac deinde S. Prosper, Augustini doctrinæ strenuus assertor et vindex, defenderant. Quin immo ex ipsissimis utriusque Patris verbis concinnata notantur, cum sint ex diversis S. collegerat. Nec solum ex Augustino, sed etiam ex operibus a Prospero ipso post Augustini obitum exaratis : Augustini libris hausta, et speciatim ex sententiis illis excerpta quas S. Prosper de operibus S. Augustini. manifest um est, probatam fuisse a Patribus Arausica convenientibus, tum Augustini, tum speciatim S. Proad nos esse aliquos qui de gratia et libero arbitrio minus caute, et non secundum fidei catholicæ simplicitatem, el auctoritate sua muniente, habitum est concilium. Hæc docent Patres in Præfatione his verbis: Pervenil speri nostri doctrinam : immo etiam a Felice IV, quo Romæ sedente, et ad id celebrandum eos admouente, sentire veli nt. Unde id nobis, secundum auctoritatem et admonitionem sedis apostolicæ, justum et rationabile visum est, u pauca capitula ab apostolica nobis sede transmissa de gratia et libero arbitrio, quæ ab antiquis Pasentiebant, ab omnibus observanda proferre, et manibus nostris subscribere deberemus. Cui concilio postea astribus de sanctarum Scripturarum voluminibus in hac causa collata sunt, ad docendos eos qui aliter quam oportet sensum suum approbationemque authenticam concessit Bonifacius II in epistola ad Cæsarium Arelatensem in quam Cassianus collatione decima tertia confinxerat, duplicis generis prædestinatorum, donarentur, quamque S. Prosper fuse refellerat in libro contra Collatorem per multa capita. Diversas quoquorum alii meritis quibusdam gratiæ donum præverterent, alii nullis meritis præcedentibus a Deo gratia verbis rejicit, Sic statuens: Hoc etiam salubriter profilemur et credimus, quod in omni opere bono, non nos que hujusce auctoris Scripturarum explicationes singulis membris applicatas circa finem canonis 25 paucis et amorem sui Prius inspirat, ut et baptismi sacramenta fideliter requiramus, et post baptismum jutorio, ea quæ sibi sunt placita implere possimus. Unde manifestissime credendum est quod et illius latronis, Zacchæi, qui ipsten Dominum suscipere meruit, illa lam admirabilis fides non fuit de natura, sed divinæ largiArausione convenit hæc synodus secunda quinto nonas Julii anno Christi 529, ut observat Jacobus Sir

stinctionem illam

tatis donum.

cum ipsius ad

mondus, sub Felice papa IV, regnante in Italia Athalarico Amalasuntæ filio, in Gallia vero liberis Clodovei. Concilio præsedit Cæsarius Arelatensis: quod approbavit Bonifacius II pontifex in sua ad Cæsarium ipsum epistola, quam ex antiquis mss. Sirmondus in lucem protulit. Hac synodo contra Semipelagianos, qui in ros Cassianum et Faustum percrebuerant, Christi gratiæ necessitas, etiam ad fidei omnisque piæ vitæ initium, commendata est.

CONCILII ARAUSICANI II CANONES

DE GRATIA ET LIBERO ARBITRIO.

» Concilium Arausicanum in dedicatione basilicæ a Liberio patricio constructæ celebratum v nonas Julias, Decio Juniore V. C. consule, id est, anno Christi 525, Felicis IV papæ anno 3.

Quod gratia Dei non ad invocationem detur, sed ipsa

III. Si quis invocatione humana gratiam Dei dicit posse conferri; non autem ipsam gratiam facere ut invocetur a nobis: contradicit Isaiæ prophetæ (Isaiæ LXV, 1), vel Apostolo idem dicenti: Inventus sum a non quærentibus me, palam apparui his qui me non interrogabant (Rom. x, 20).

Quod Deus ut a peccato purgemur voluntatem nostram non exspeciel, sed præparet.

IV. Si quis, ut a peccato purgemur, voluntatem nostram Deum exspectare contendit, non autem ut etiam purgari velimus per sancti Spiritus infusionem et operationem in nobis fieri confitetur; resistit ipsi Spiritui sancto, per Salomonem dicenti: Præparatur voluntas a Domino (Prov. VIII sec. LXX); et Apostolo salubriter pra dicanti : Deus est qui operatur & in vobis et velle et perficere pro bona voluntate (Philipp. 11, 13). Quod initium fidei non ex nobis, sed ex gratia Dei sit (Aug. lib. de Præd. SS. a cap. 1 usque ad 9.)

II. Si quis soli Adæ prævaricationem suam, non et ejus propagini, asserit nocuisse; aut certe mortem tantum corporis, quæ pœna peccati est, non autem et peccatur, quod mors est animæ, per unum homi- C nem in omne genus humanum transisse testatur; injustitiam Deo dabit, contradicens Apostolo dicenti: Per unum hominem peccatum intravit in mundum, el per peccatum mors, et ila in omnes homines mors pertransiit, in quo omnes peccaverunt ( Rom. v, 12 ).

scriptoribus. Insuper tempus Liberii patricii præfecti D sacri: et infra, et hoc, ante non ex vobis; quibus ca.

726

desiderantibus, conantibus, laborantibus, vigilanti- A ab illo acciperet quod voveret, sicut legitur: Quæ de

bus, studentibus, petentibus, quærentibus, pulsantibus nobis misericordiam dicit conferri divinitus ; non autem ut credamus, velimus, vel hæc omnia sicut oportet agere valeamus, per infusionem et inspirationem sancti Spiritus in nobis fieri confitetur ; et aut humilitati, aut obedientiæ humanæ subjungit gratiæ adjutorium, nec ut obedientes et humiles simus ipsius gratiæ donum esse consentit; resistit Apostolo dicenti, Quid habes quod non' accepisti (I Cor. iv, 7)? et: Gratia Dei sum id quod sum (I Cor, xv, 20).

Quod virious naturæ bonum aliquod quod ad salutem pertineat cogitare aut eligere sine gratia non possimus (Aug. lib. de Gratia Christi, cap. 26).

VIJ. Si quis per naturæ vigorem bonum aliquod, quod ad salutem pertinet vitæ æternæ, cogitare ut expedit, aut eligere, sive salutari, id est, evangelicæ prædicationi consentire posse confirmat, absque illuomnibus suavitatem in consentiendo et credendo minatione et inspiratione Spiritus sancti, qui dat B veritati, hæretico fallitur spiritu, non intelligens vorem Dei in Evangelio dicentis: Sine me nihil polestis facere (Joan. xv, 5); et illud Apostoli: Non quod idonei simus cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis, sed sufficientia nostra ex Deo est (I Cor. 11, 5). Quod per liberum arbitrium ad gratiam baptismi pervenire nullus possit (Prosper. contra Coll. cap. 2, 7, 18; et Resp. ad definit. 6 Cassiani).

Vill. Si quis alios misericordia, alios vero per liberum arbitrium (quod in omnibus qui de prævariratione primi hominis nati sunt, constat esse vilial), ad gratiam baptismi posse venire contendit;

a

lit

se

ecia fide probatur alienus. Is enim non omnium erum arbitrium per peccatum primi hominis asit infirmatuin: aut certe ita læsum putat, ut taquidam valeant, sine revelatione Dei, mystesalutis æternæ per semetipsos conquirere. Quod

inen

rium

qua

aliq

misi Petro

manu tua accepimus damus tibi (I Paral. xxix, 14).
Quales nos diligat Deus (Prosp. sent. 56).
XII. Tales nos amat Deus quales futuri sumus
ipsius dono, non quales sumus nostro merito.
De reparatione liberi arbitrii (Aug. lib. xiv de Civ. Dei
c. 11; Prosp. sent. 152).

firmatum, nisi per gratiam baptismi, non potest re-
XIII. Arbitrium voluntatis in primo homine in-
parari: quod amissum, nisi a quo potuit dari, non
potest reddi. Unde ipsa Veritas dicit: Si vos Filius
Quod ut liberemur a miseria, misericordia Dei præve-
liberaverit, tunc vere liberi eritis (Joan. vui, 36.)
niamur (Prosp. sent. 211).

XIV. Nullus miser de quantacumque miseria liberatur, nisi qui Dei misericordia prævenitur: sicut dicit Psalmista: Cito anticipet nos misericordia tua, sericordia ejus præveniet me (Psal. LVIII, 11). Domine (Psal. LXXVII, 8); et illud, Deus meus, mi

Quod per gratiam Dei in melius mutetur fidelis (Aug. serm. in ps. LXV; Prosp. sent. 225).

XV. Ab eo quod formavit Deus, & mutatus est Adam, sed in pejus per iniquitatem suam: ab eo quod operata est iniquitas, mutatur fidelis, sed in melius per gratiam Dei. Illa ergo mutatio fuit prævaricatoris primi; hæc, secundum Psalmistam, mutatio est dexteræ Excelsi (Psal. LXXVI, 11).

Quod ex eo quod habemus non sit gloriandum, cum ex Deo sit (Aug, de Spir. et Litt. c. 28; Prosp.. sent. 260).

XVI. Nemo ex eo quod videtur habere glorietur, tamquam non acceperit; aut ideo se putet accepisse, quia littera extrinsecus, vel ut legeretur apparuit vel ut audiretur insonuit. Nam sicut Apostolus dicit: Si per legem justitia, ergo Christus gratis mortuus est (Gal. 1, 21). Porro autem si non gratis mortuus est:

sit contrarium, ipse Dominus probat, qui non C Ascendens in altum captivam duxit captivitatem, dedit

dicit:

os, sed neminem ad se posse venire testatur, Quem Pater attraxerit (Joan. vi, 44). Sicut et : Beatus es Simon Barjona, quia caro et is non revelavit tibi, sed Pater meus qui in cœlis

sangue

est

((Atth. XVI, 17); et Apostolus: Nemo polcst diDominum Jesum Christum, nisi in Spiritu (1 Cor. xit, 3).

cere,

sancto

De adjorio Dei per quod bona operamur (Prosper.

sent. 22).

IX. vini est muneris, cum et recte cogitamus, ei pedes nostros a falsitate et injustitia e continemus. Quoties enim bona agimus, Deus in nobis atque nobiscum, at operemur, operatur.

De adjutorio Dei omnibus semper implorando (Prosp.

contra Collat. cap. 24).

X. Adjutorium Dei etiam renatis d ac sanctis semper est implorandum, ut ad finem bonum pervenire, vel in bono possint opere perdurare.

De oblatione volorum (Aug. lib. xvn de Civ.. Dei c. 4;

Prosp. sent. 54).

D

Nullis meritis gratiam præveniri (Aug. lib, 1 Op. Imp. num. 133; Prosper. sent. 299).

XVIII. Debetur merces bonis operibus, si fiant; sed gratia, quæ non debetur, præcedit ut fiant. Neminem nisi Deo miserante salvari (Aug. epist. 186, n. 37; Prosper. sent. 310).

XIX. Natura humana, etiam si in illa integritate in qua est condita permaneret, nullo modo seipsam,

XI. Nemo quidquam Domnino recte voveret, nisi Creatore suo non adjuvante, servaret. Unde cum

verit, nisi ab illo acceperit, sicut legitur: cæteris
omissis. Titulum quoque ex libro Sententiarum supra
edito correximus, oblatione, loco vocis obligatione,
quæ etiam in append. August. irrepsit.
Nonnulli mss., Arbitrium libertatis.

Lovan., Duac. et Colon., mutatur.

Hæc verba ad finem canonis 17 leguntur in codicibus Prosperi Lovan., Duac. et Colon. bic: non vero in editione tom. X Oper. S. Aug., nec in sent. 295, nec in libro Oper. Imperf. contra Julianum. Forte huc irrepserunt ex titulo canonis sequentis.