Obrazy na stronie
PDF
ePub

Ὄντως πᾶσα ἡ δύναμις τῶν οὐρανῶν, τοῦτο οὐ πείθει με ποιῆσαι. Τί γὰρ ἀπολογήσομαι, οὐ λέγω τῷ Θεῷ, ἀλλὰ τῷ ἐμῷ συνειδότι, ὅτι διὰ δόξαν ἀνθρώπων, τῷ κατ' αὐτὴν λόγῳ μηδεμίαν ἔχουσαν ὕπαρξιν, τὴν σώζουσαν τοὺς στέργοντας αὐτὴν πίστιν ἐξωμοσάμην;

Καὶ ἐπὶ τῷ λόγῳ τούτῳ ἀναστάντες, θυμοῦ στρατηγήσαντος πᾶσιν αὐτοῖς, τιλμοῖς καὶ ὠθισμοῖς καὶ σφαιρισ μοῖς παρέλυσαν αὐτὸν, ἀπὸ κεφαλῆς ἕως ὀνύχων κατακλύσαντες αὐτὸν πτύσμασιν· νπερ, μέχρις ἂν ἐπλύθησαν ἅπερ ἐβίβλητο ἱμάτια, διεπνέετο ὁ βρόμος. Καὶ ἀναστὰς ὁ ἐπίσκοπος εἶπεν· Οὕτως οὐκ ἔδει γενέσθαι, ἀλλ ̓ ἀκαῦσαι μόνον παρ' αὐτοῦ τὴν ἀπόκρισιν, καὶ εἰσελθεῖν ἀναγγεῖλαι τῷ δεσπότῃ ἡμῶν τῷ ἀγαθῷ. Τὰ γὰρ κανονικὰ πράγματα, ἑτέρῳ διοικοῦνται τρόπῳ. Καὶ μόλις πείσας αὐτοὺς ὁ ἐπίσκοπος ἠσυχάσαι, πάλιν ἐκάθισαν, καὶ μυρίαις ὕβρεσι καὶ ἀραῖς ἀνεπινοήτοις μωμώσαντες αὐτὸν, μετὰ θυμοῦ καὶ τραχύτητος εἶπεν ΕΠΙΦ. Εἰπὲ, κακέσχατε φαγοπόλιε, ὡς αἱρετικοὺς ἔχων ἡμᾶς, καὶ τὴν πόλιν ἡμῶν, καὶ τὸν βασιλέα, τούτους εἶπας τοὺς λόγους; Ὄντως πλεῖόν σου χριστιανοί ἐσμεν καὶ ὀρθόδοξοι· καὶ τὸν κύριον ἡμῶν καὶ Θεὸν ὁμολογοῦμεν ἔχειν καὶ θεϊκὴν θέλησιν καὶ ἀνθρωπίνην θέλησιν, νοερὰν ψυχήν· καὶ ὅτι πᾶσα νοερὰ φύσις, πάντως ἔχει τὸ θέλειν ἐκ φύσεως, καὶ τὸ ἐνεργεῖν ἐπειδὴ ζωῆς ἴδιον ἡ κίνησις, καὶ νοῦ ἴδιον ἡ θέλησις· καὶ θελητικὸν αὐτὸν οἴδαμεν, οὐ θεότητι μόνον, ἀλλὰ καὶ ἀνθρωπότητι. ̓Αλλὰ καὶ τὰς δύο θελήσεις αὐτοῦ καὶ ἐνεργείας οὐκ ἀρνούμεθα.

καὶ

Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἀββᾶς ΜΑΞ. εἶπεν· Ἐὰν οὕτω πιστεύετε, καθὼς αἱ νοεραὶ φύσεις, καὶ ἡ τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησία, πῶς μὲ ἀναγκάζετε κοινωνῆσαι ἐπι τῷ Τύπῳ, τῷ μόνην τούτων ἔχοντι ἀναίρεσιν; ΕΠΙΦ. Δὶ οἰκονομίαν τοῦτο γέγονεν, ἵνα μὴ βλαβῶσιν οἱ λαοὶ ταῖς τοιαύταις λεπτομερέσι φωναῖς. Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἀββᾶς ΜΑΞ. εἶπε· Τούναντίον, πᾶς ἄνθρωπος ἀγιάζεται διὰ τῆς ἀκριβούς όμο λογίας τῆς πίστεως, οὐ μὴν διὰ τῆς ἀναιρέσεως, τῆς ἐν τῷ Τύπῳ κειμένης. Καὶ εἶπε ΤΡΟΙΑ. Καὶ ἐν τῷ παλατίῳ εἶπόν σοι, ὅτι οὐκ ἀνεῖλεν, ἀλλὰ κατασιγασθῆναι ἐκέ λευσεν, ἵνα εἰρηνεύωμεν πάντες. Καὶ ἀποκριθεὶς ὁ ἀββᾶς ΜΑΞ. εἶπεν· Ἡ σιγὴ τῶν λόγων ἀναιρεσις τῶν λόγων ἐστι. Διὰ γὰρ τοῦ Προφήτου λέγει τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον· « Οὐκ εἰσι λαλιαὶ, οὐδὲ λόγοι, ὧν οὐχὶ ἀκούονται αἱ φωναὶ αὐτῶν. » Οὐκοῦν ὁ μὴ λαλούμενος λόγος οὐδὲ λόγος ἐστί. Καὶ εἶπε ΤΡΩΙΑ. Εχεἐν καρδίᾳ σου, ὡς θέλεις· οὐδείς σε κωλύει. Ὁ ἀββᾶς ΜΑΞ · εἶπεν· Αλλ' οὐ περιώ ρισεν ὁ Θεὸς τῇ καρδίᾳ τὴν ὅλην σωτηρίαν, εἰπών· « Ὁ ὁμολογῶν με ἔμπροστεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω αὐτὸν ἔμπροσθεν τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Καὶ ὁ θεῖος ἀπόστολος διδάσκει, λέγων· « Καρδία μὲν πιστεύεται εἰς δικαιοσυνὴν, στόματι δὲ ὁμολογεῖται εἰς σωτηρίαν·» Εἰ οὖν ὁ Θεὸς, παὶ οἱ τοῦ Θεοῦ προφῆται καὶ ἀπόστολοι κελεύουσιν ὁμολογεῖσθαι τὸ μυστήριον φωναῖς ἁγίων, τὸ μέγα καὶ φοικτὸν, καὶ παντὸς τοῦ κόσμου σωτήριον, οὐκ ἔστι χρεία οἱῳδήποτε τρόπῳ κατασιγασ

A omnis cœli virtus hoc mihi facere minime persuaderet. Quam enim rationem redderem, ut non dicam Deo, conscientiæ meæ, quod si propter humanam gloriam, quæ secundum sui rationem nullam habet salvandi substantiam, fidem abnegarem ejus qui fovet eam ?

Et in sermone isto surgentes omnes furore instabiles redditi, evulsionibus, et impulsionibus atque direptionibus debilitaverunt eum a capite usque ad ungues sputis certatim madefacientes. Quorum usquequo lota sunt vestimenta quibus circumamictus erat, fœtor longius exhalabat. Et surgens episcopus dixit: Non oportebat ita fieri, sed audire ab eo tantummodo responsionem, et ingredi, et nuntiare domino nostre bono. Canonicæ quippe res alio dispoB nuntur modo. Et, cum vix eis episcopus ut quiescerent persuasisset, rursus sederunt: et denis millibus injuriis et maledictionibus inexcogitabilibus dehonestantibus eum, cum furore multo et asperitate dixit EPIPHANIUS: Dic, malorum extreme, vorax civium, quasi nos et civitatem nostram, sed et imperatorem, hæreticos habeas, hæc prosecutus es verba? Vere plus quam tu Christiani sumus atque orthodoxi, et Dominum nostrum ac Deum confitemur habere et divinam voluntatem et humanam voluntatem, et animam intellectualem: et quia omnis intellectualis natura utique habet ex natura velle ac operari, quoniam vitæ proprium motus est, et intellectus proprium voluntas: et voluntatis ejus capacitatem novimus, non secundum deitatem tantum, sed et secundum humanitatem. Quin et duas ipsius voluntates et operationes non abnegamus.

C

Et respondens abba Max. dixit: Si ita creditis, quemadmodum intellectuales naturæ, ac Dei Ecclesia, quomodo me cogitis communicare in Typo qui solam eorum habet divisionem, quæ vos profitemini? Et dixit EPIPH. : Ob dispensationem factum est hoc, ne lædantur populi hujuscemodi subtilioribus vocibus. Et respondens abba MAX. dixit: E contra omnis homo sanctificatur per districtam fidei confessionem, non autem per divisionem quæ in Typo est posita. Et dixit TROIL.: Et in Palati dixi tibi, quia non interemit, sed taceri jussit, ut pace fruamur omnes. Et respondens abba Max. dixit: Silentium D verborum interemptio est verborum. Per Prophetam enim dicit Spiritus sanctus: Non sunt loquelæ, neque sermones, quorum non audiantur voces eorum (Psalm. XVIII, 3). Ergo sermo qui locutione non prædicatur, nullatenus est. Et dixit TROIL.: Habe in corde tuo ut vis, nemo te prohibet. Et dicit abba MAX. Sed non circumclusit Deus corde totam salutem, dicens : Qui non confitetur me coram hominibus, nec ego confitebor eum coram Patre meo, qui est in cælis (Matth, x, 33). Et sacer Apostolus docet, dicens: Corde enim creditur ad justitiam ore autem confessio fit ad salutem ( Rom. x, 40). Si ergo Deus, ac Dei prophetæ atque apostoli jubent confiteri mysterium sanctorum vocibus, quod est magnum, et

σθῆναι τὴν τοῦτο κηρύττουσαν φωνὴν, ἵνα μὴ μειωθῇ τῶν σιγώντον ἡ σωτηρία.

Καὶ ἀποκριθεὶς τραχυτάτω λόγω ΕΠΙ. εἶπεν· Ὑπέγραψας ἐν τῷ λιβέλλῳ ; Καὶ εἶπεν ὁ ἀββᾶς ΜΑΞ. Ναί, ὑπέγραψα. Καὶ πῶς ἐτόλμησας, εἶπεν, ὑπογράψαι, καὶ ἀναθεματίσαι τοὺς ὁμολογοῦντας καὶ πιστεύοντας ὡς αἱ νοεραὶ φύσεις, καὶ ἡ καθολικὴ Ἐκκλησία; ὄντως τῇ ἐμῇ κρίσει εἰσάγομέν σε εἰς τὴν πόλιν, καὶ ἱστῶμεν εἰς τὸν φόρον δεδεμένον καὶ τοὺς μιμοὺς καὶ τὰς μιμάδας, καὶ τὰς προϊσταμένας πόρνας, καὶ πάντα τὸν λαὸν φέρο μεν, ἵνα ἕκαστος καὶ ἑκάστη καὶ ῥαπίσῃ καὶ ἐμπτύσῃ τὸ πρόσωπύν σου. Πρὸς ταῦτα ἀποκριθεὶς ὁ ἀββᾶς ΜΑΞ. εἶπεν· Ὡς είπατε, γένηται, ἐὰν τοὺς ὁμολογοῦντας δύο φύσεις ἐξ ὧν 8 κύριός ἐστι, καὶ τὰς καταλλήλας αὐτῷ δύο φυσικὰς θελήσεις καὶ ἐνεργείας, Θεῶ φύσει δι' ἀλήθειαν ὄντι καὶ ἀνθρώπῳ, ἀναθεματίσαμεν. Ανάγνωθι, δέσποτα, τὰ πεπραγμένα, καὶ τὸν λίβελλον, καὶ ἐὰν ὡς εἴπατε εὕρητε, ποιήσατε ὅπερ βούλεσθε. Ἐγὼ γὰρ, καὶ οἱ σύνδουλοί μου ὅσοι ὑπέγραψαν, τοὺς κατὰ τὸν Αρειον καὶ Απολινάριον μίαν θέλησιν καὶ ἐνέργειαν λέγοντας ἀναθεματίσαμεν, καὶ μὴ ὁμολογοῦντας τὸν κύριον ἡμῶν καὶ Θεὸν καθ ̓ ἕτερον τῶν ἐξ ὧν, ἐν οἷς τε καὶ ἅπέρ ἐστι, φύσει νοερόν· καὶ διὰ τοῦτο κατ ̓ ἄμφω θελητικὸν καὶ ἐνεργητικὸν τῆς ἡμῶν σωτηρίας. Καὶ λέγουσιν· Ἐὰν τούτῳ συνεπαχθῶμεν, οὐ τρώγομεν, οὐ πίομεν· ἀλλ ̓ ἀναστῶμεν, καὶ ἀριστήσωμεν, καὶ εἰσέλθωμεν, εἴπομεν ἃ ἠκούσαμεν, οὗτος γὰρ πέπρακεν ἑαυτὸν τῷ Σατανᾶ. Καὶ ἀναστάντες ἠρίστησαν. Καὶ εἰσῆλθον μετ ̓ ὀργῆς τῇ καραμονῇ τῆς ὑψώσεως τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ.

2

Καὶ τῇ ἐξῆς ἕωθεν ἐξῆλθε Θεοδόσιος ὁ ὕπατος πρὸς τὸν προειρημένον ἀββᾶν Μάξιμον, καὶ ἀφειλε πάντα ὅσα εἶχεν, εἰπῶν αὐτῷ ἐκ προσώπου τοῦ βασιλέως· Ὅτι οὐκ ἠθέλησας τιμὴν, καὶ μακρυνθήσεται ἀπὸ σοῦ, καὶ ὕπαγε ὅπου ἑαυτὸν ἄξιον ἔκρινας εἶναι, ἔχων τὸ κρίμα τῶν μαθητῶν σου, τοῦ τε ἐν Μεσημβρίᾳ, καὶ τοῦ ἐν Περσέροις, τοῦ γενομένου νοταρίου τῆς μακαρίας ἡμῶν μάμμης. Ἦσαν δὲ καὶ οἱ πατρίκιοι, τουτέστι Τρώιλος καὶ Επίφανιος εἰρηκότες· Ότι πάντως φέρομεν καὶ τοὺς δύο μαθητὰς, τόν τε ἐν Μεσημβρίᾳ καὶ τὸν ἐν Περβέροις, καὶ δοκιμάζομεν καὶ αὐτοὺς, καὶ βλέπομεν καὶ τὴν ἐπ' αὐτοῖς ἔκβασιν. Πλὴν ἵνα εἶδες, κῦρι Ἀββᾶ, ὅτι μικρὰν ἄνεσιν ἐὰν λάβωμεν ἐκ τῆς συγχύσεως τῶν ἐθνῶν, ἁρμόσασθαι ὑμῖν ἔχομεν μὰ τὴν ἁγίαν τριάδα, καὶ τὸν πάπαν τὸν νῦν ἀπαιρόμενον, καὶ πάντας τοὺς ἐκεῖσε λαλοῦντας, καὶ τοὺς λοιπούς σου παθητάς, καὶ πάντας ὑμᾶς χωνεύομεν ἕκαστον ἐν τῷ ἐπιτηδείῳ αὐτοῦ τόπω, ὡς ἐχωνεύθη Μαρτῖνος· καὶ λαβὼν αὐτὸν ὁ ῥηθεὶς ὕπατος Θεοδόσιος, παρέδωκεν αὐτὸν στρατιώταις, καὶ ἤγαγον αὐτὸν ἕως Σαλεμβρίας.

Καὶ ἔμειναν ἐκεῖ δύο ἡμέρας, ἕως οὗ ἀπῆλθεν εἰς τὸ φοσσᾶτον ὁ εἷς τῶν στρατιωτῶν, καὶ εἶπεν ὅλῳ στρατῷ, ὅτι ὁ μοναχὸς βλασφημῶν τὴν Θεοτόκον ὧδε ἔρχεται, ἵνα κινήσωσι τὸν στρατὸν κατὰ τοῦ ῥηθέντος ἀββα Μαξίμου, ὡς βλασφημοῦντος τὴν Θεοτόκον. Καὶ μετὰ δύο ἡμέρας ἐπανελθὼν ὁ στρατιώτης, ἔλαβεν αὐτὸν ἐν τῷ

A horrendum atque totius mundi salutare, non est opus quoquomodo taceri vocem id prædicantem, ut non imminuatur tacentium salus.

Et respondens asperiori verbo EPIPH. dixit: Subscripsisti in libello ? Et dixit abba Max.: Etiam, subscripsi. Et quomodo, inquit, ausus es subscribere et anathematizare confitentes atque credentes sicut intellectuales naturæ et Ecclesia catholica? Vere judicio meo introducimus te in urbem, et sistemus te in for vinctum, et mimos ac mimas et prostitutas meretrices, et omnem plebem, adducemus, ut unusquisque ac unaquæque, et alapis cædat et conspuat in faciem tuam. Et ad hæc respondens abba MAX. ait: Sicut dixistis fiat, si confitentes duas naturas, voluntates et operationes ei qui est Deus naΒ tura in veritate simul et homo, anathematizavimus. Lege, domine, gestorum seriem ac libellum: et si ut dixistis inveneritis, facite quod vultis. Ego enim, et conservi mei, et quotquot subscripserunt, eos qui secundum Arium et Apollinarium unam voluntatem et unam operationem dicunt, anathematizavimus, et non qui confitentur Dominum nostrum et Deum in utrisque ex quibus, et in quibus, et quæ est, natura intellectualem, et ideo secundum utramque cum voluntate ac operatione nostræ salutis. Et dicunt: Si cum hoc conferimus, negue manducabimus, neque bibemus. Sed surgamus, et prandeamus, et ingrediamur atque dicamus quæ audivimus. Iste quippe venundavit se Satana. Et, cum surrexissent, pranderunt. Et ingressi sunt cum ira, vigilia ExaltaC tionis pretiosæ ac vivificæ crucis.

Et in crastinum diluculo exivit Theodosius consul ad prædictum abbatem Maximum, et abstulit ab eo quidquid habebat, dicens ei ex persona imperatoris: Quia noluisti honorem, prolongatus est a te, et vade ubi dignum temetipsum fore judicasti, habens quoque judicium discipulorum tuorum, tam scilicet ejus qui est Mesembriæ quam ejus qui est Perberis, quique fuit notarius beatæ memoriæ aviæ nostræ. Dixerant autem et patricii, Troilus videlicet et Epiphanius, quia modis omnibus adducemus etiam ambos discipulos tuos, id est tam eum qui est Mesembriæ quam illum qui es Perberis, et probabimus etiam ipsos, ac videbimus et ipsorum quoque proventum. Verumtamen ut scias, domine abba, 1) quoniam si saltem modicam requiem sumpserimus a confusione gentium, conjungi vobis habemus per sanctam Trinitatem, et papam qui nunc est tollémus, et omnes ibidem loquentes, et reliquos discipulos tuos et omnes vos conflabimus, unumquemque in apto sibi loco, ut conflatus est Martinus. Et sumptum eum jam dictus Theodosius consul militibus tradidit, et duxerunt eum usque Salambriam.

Et manserunt ibidem per duos dies, quousque perrexerit ad castra unus ex militibus et dixit cuncto exercitui, quia monachus qui blasphemat Dei Genitricem huc venit. Hoc autem egerunt, ut commoverent exercitum adversus prædictum Maximum abbatem, quasi blasphemaverit Dei Genitricem. Et

φοσσατω, καὶ κατανυγεὶς ἀπὸ τοῦ Θεοῦ ὁ στρατηγός, A post duos dies rediens miles ille, tulit eum in cas

ἤγουν ὁ τοποτηρητὴς τοῦ στρατηγοῦ, ἔπεμψεν ἐγγὺς αὐτοῦ τοὺς προβεβηκότας τῶν βάνδων, πρεσβυτέρους τε καὶ διακόνους, καὶ τοὺς εὐλαβεῖς σιγνοφύλακας" οὺς ἰδὼν παραγενομένους ὁ ῥηθεὶς ἀθέας Μάξιμος, ἐγερθεὶς ἔβαλε μετάνοιαν. Καὶ ἀντέβαλον κἀκεῖνοι, καὶ ἐκάθισαν, κελεύσαντες καὶ αὐτῶ καθίσαι. Καί τις πάνυ γέρων τίμιος εἶπε προς αὐτὸν μετὰ πολλῆς τῆς εὐλαβείας.

Πάτερ, ἐπειδὴ ἐσκανδάλισαν ἡμᾶς τινες εἰς τὴν σὴν ἁγιωσύνην, ὡς οὐ λέγεις Θεοτόκον τὴν δέσποιναν ἡμῶν τὴν παναγίαν παρθένον, ὁρκίζω σε κατὰ τῆς ἁγίας καὶ ὁμοουσίου καὶ ζωοποιοῦ τριάδος, εἰπεῖν ἡμῖν τὴν ἀλή θειαν, καὶ ἀποτρίψασθαι τῶν καρδιῶν ἡμῶν τοῦτο τὸ σκάνδαλον· ἵνα μὴ βλαπτώμεθα ἀδίκως σκανδαλιζόμενοι. Καὶ βαλὼν μετάνοιαν, ἀνέστη, καὶ ἐκτείνας τὰς χεῖρας εἰς τὸν οὐρανὸν μετὰ δακρύων εἶπεν· Ὁ μὴ λέγων τὴν δέσποιναν ἡμῶν, τὴν πανύμνητον καὶ παναγίαν ἄχραντον, καὶ πάσῃ τῇ φύσει τῇ νοερᾷ σεπτὴν, φυσικὴν ἀλη θῶς μητέρα τοῦ Θεοῦ γενομένην, τοῦ ποιήσαντος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γὴν, καὶ τὴν θάλασσαν, καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς, ἔστω ἀνέθεμα καὶ κατάθεμα ἀπὸ τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος, τῆς ὁμοουσίου καὶ προσκυνητῆς τριάδος, καὶ πάσης ἐπουρανίου δυνάμεως, καὶ τοῦ χοροῦ τῶν ἁγίων ἀποστόλων καὶ προφη τῶν, καὶ τοῦ ἀπείρου δήμου τῶν μαρτύρων, καὶ παντὸς πνεύματος ἐν δικαιοσύνῃ τετελειωμένου, νῦν, καὶ ἀεὶ, καὶ εἰς τοὺς ἀπείρους αἰῶνας τῶν αἰώνων, αμήν. Καὶ κλαύσαντες ηὔξαντο αὐτῷ, λέγοντες· Ὁ Θεὸς ἐνδυναμώσει σε, Πάτερ, καὶ ἀξιώσει σε ἀπρόσκοπον τελειῶσαι τὸν δρόμον τοῦτον. Καὶ τούτων εἰρημένων, Αθροίσθησαν πολλοὶ στρατιῶται, πολλῶν καλῶν κινηθέντων λόγων ἀκροώμενοι· καὶ θεωρήσας τις τῶν δομεστίκων τοῦ στρατηγοῦ, ὅτι πολὺς ἐπισωρεύεται στρατὸς, καὶ οἰκου δομεῖται, καὶ καταγινώσκει τῶν εἰς αὐτὸν γινομένων· Τί ὑπονοήσας ὁ Θεὸς οἶδεν· ἐπέτρεψεν ἀνάρπαστον αὐτὸν γενέσθαι, καὶ βληθῆναι ἀπὸ δύο μιλίων τοῦ φωσάτου, ἕως ἂν τὴν σύναξιν ποιήσωσι, καὶ ἔλθωσιν οἱ ὀφείλοντες ἀπαγαγεῖν αὐτὸν ἐν Περβέροις. Πλὴν ὅτι θείᾳ ἀγάπῃ νικώμενοι οἱ κληρικοὶ, ἐπέζευσαν τὸ δύο μίλια, καὶ ἦλθον, καὶ ἠσπάσαντο αὐτὸν, καὶ ηὔξαντο αὐτῷ. Καὶ χερσὶν ἰδίαις βαστάσαντες αὐτὸν, ἔθηκαν, ἐπὶ τὸ κτῆνος, καὶ ὑπεστρεψαν μετ ̓ εἰρήνης εἰς τοὺς τόπους αὐτῶν, καὶ αὐτὸς ἀπηνέχθη ἐν Μερβέροις, ἐν τῇ συνε χούσῃ αὐτὸν φρουρά.

Καὶ τοῦτο δὲ ἰστέον, ὅτι ἐν τῷ Ρηγίω ἀποτεινόμενος Τρώιλος πρὸς τὸν ἀββᾶν Μάξιμον, εἶπεν· Ως ὁ κονσιλάριος Ἰωάννης ἔγραψεν αὐτῷ περὶ συμβάσεως προτα θείσης αὐτοῖς, καὶ τοῦτο γενέσθαι τέως, ἡ τῶν σῶν μα θητῶν ἀταξία διεκώλυσε, οἶμαι δὲ, ὅτι οὐκ ἔγραψεν ὁ εἰρημένος κονσιλάριος Ἰωάννης πρὸς τὸν Τρώϊλον, ἀλλὰ πρὸς Μεννᾶν τὸν μοναχὸν, κἀκεῖνος εἶπε τοῖς τοῦ παλατίου.

Καὶ μετὰ ταῦτα ἤγαγον αὐτοὺς ἐν Κωνσταντινουπόλει,

a Hoc est vexilliferorum. Hinc est bandera seu vexillum.

b Misit metanaam. Μετάνοιαν ἔβαλε, hoc est genuflexit, cernuus procubuit.

[merged small][ocr errors][ocr errors]

tra, et compunctus divinitus prætor, imo loci servator, Praetoris, misit ad eum primores a bandorum, presbyterosque, ac diaconos et reverendos signorum custodes. Quos cum intuitus esset jam nominatus abba Maximus advenisse, surrexit, et b misit metaneam: et miserunt et illi vice reciproca, et se derunt, jubentes et ipsi sedere. Et quidam valde senex honorabilis dixit ad eum cum reverentia :

Pater, quoniam scandalizaverunt nos quidam in sanctimoniam tuam, quod non dicas Dei genitricem dominam nostram sanctissimam Virginem, adjuro te per sanctam et consubstantialem Trinitatem, quo veritatem dicas nobis et detergas a corde nostro scandalum hoc, ne lædamur injuste scandalizati. Et missa metana surrexit, et extensis in coelum manibus cum lacrymis dixit: Qui non dicit dominam nostram superlaudabilem, sanctissimam, intemeratam, et omni naturæ intellectuali venerandam, naturalem veraciter matrem Dei effectam, qui fecit coelum, et terram, et mare, et omnia quæ in eis sunt, sit anathema, et catathema a Patre et Filio et Spiritu sancto, consubstantiali et supersu bstantiali Trinitate, ac omni supercolesti virtu te, atque a choro sanctorum apostolorum, prophetarum, et infinita plebe sanctorum martyrum, omnique spiritu in justitia consummato, nunc et semper et in sæcula sæculorum, amen. Et flentes omnes oraverunt ei dicentes : Deus confortet te, Pater, et dignum te faciat absque offensa hunc perficere cursum. Et his dictis, congregati sunt multi milites auscultaturi multa bona verba quæ movebantur. Et cum contemplatus esset quidam domesticorum præ toris, quod multus conservaretur et ædificaretur exercitus, ac reprehenderet quæ fiebant; quid suspicatus Deus scit; præcepit eum rapi et emitti extra castra duobus millibus, donec collectionem fecissent et venissent qui deberent ducere illum Perberis. Verum clerici divina moti dilectione pedites duobus illis milliariis abierunt, et venerunt, et salutaverunt eum, et oraverunt illi, et manibus suis gestantes imposuerunt eum supra jumentum, et reverss sunt cum pace ad loca sua, et ipse adductus est Perberis in custodiam qua continuis vexationibus tenebatur.

Et hoc quoque sciendum, quia in regio prætendebat Troilus ad abbatem Maximum dicens, quod consiliarius Joannes scripserit sibi de accidentibus quibusdam, quæ sibi consulerent ac placerent: licet hoc fieri interim discipulorum tuorum inordinatio prohibuerit. Estimo autem quod non scripserit jam dictus consiliarius Joannes ad Troilum, sed ad Mennam monachum, et ille deinceps id dixerit palatinis.

c Exinde adductis illis Consfantinopolim, adver

Hæc Anastasius non dedit. nec vero pertinent ad Collationem: tamen, quia conjuncta sunt, adjieimus ex edit. Combefis. Operum sancti Maximi. SIRM.

καὶ ἐποίησαν κατ ̓ αὐτῶν πρᾶξιν, καὶ μετὰ τὸ ἀναθεματίσαι καὶ ἀνασκάψαι αὐτοὺς τὸν ἐν ἁγίοις Μάξιμον, καὶ τὸν μακάριον Αναστάσιον τὸν μαθητὴν αὐτοῦ, τόντε ἁγιώτατον πάπαν Μαρτῖνον, καὶ τὸν ἅγιον Σωφρόνιον τὸν πατριάρχην Ἱεροσολύμων, καὶ πάντας τοὺς ὄρθοδόξους, καὶ σύμφρονας αὐτῶν, ἤνεγκαν καὶ τὸν ἄλλον μακάριον Αναστάσιον, καὶ τοῖς αὐτοῖς ἀναθέμασι καὶ ὕβρεσι χρησάμενοι καὶ ἐπ' αὐτὸν, παρέδωκαν τοῖς ἄρχουσιν, εἰπόντες οὕτως· Σὺ μὲν οὖν Αναστάσιε, τὸ φαῖον τῆς πανδήμου τῶν ἀναθεμάτων τῆς ἀρᾶς ἐνδυσάμενος περιβόλαιον, ἀπαλλάσσου τῆς κανονικῆς ἀκροάσεως, πρὸς ἣν ᾑρετίσω στάσιν τῆς γεέννης, ἀποφερόμενος, συνούσης ἡμῖν τῆς εὐκλεοῦς καὶ πάντα συνδιαιτησάσης τιμίας τε καὶ ἱερᾶς συγκλήτου, παραχρῆμα τὴν μεθ ̓ ἡμᾶς παραληψομένης κρίσιν, καὶ τὰ τοῖς πολιτικοῖς δοκοῦντα νόμοις ἐπὶ σοὶ διαπραξαμένης, ὡς αὐτοὶ δοκιμάσειεν, τῶν τηλικούτων σου βλασφημιῶν ἕνεκα καὶ τυραννίδων. Ψήφος γὰρ κατ' αὐτῶν τῆς παρούσης συνόδου, καὶ συνεργείᾳ τοῦ παντοδυνάμου Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ ἡμῶν Θεοῦ κανονικῶς ψηφισαμένης τὰ θέοντα καθ ̓ ἡμῶν, Μάξιμε, Αναστάσιε, καὶ ̓Αναστάσιε, ἐπεὶ τὸ λειπὸν ὑπῆρχε πρὸς τὰ παρ' ὑμῶν λεχθέντα τε δυσσεβῶς καὶ πραχθέντα, ταῖς αὐστηραῖς τῶν νόμων καθυποβληθῆναι ποιναῖς. Εἰ καὶ ἀξία ποινὴ τῶν τοιούτων ὑμῶν πλημμελημάτων καὶ βλασφημιῶν οὐχ ὕπεσῃ, τῷ δικαίῳ ὑμᾶς περὶ τῆς μείζονος καταλιπόντες κριτῆ, ἐν τῷ παρόντι βίῳ, καὶ ἐν τούτῳ τὴν τῶν νόμων κενοῦντες ἀκρίβειαν, κερδανόντων ὑμῶν τὸ ζῆν, ψηφιζόμεθα ὑμῖν, τὸν παρόντα ἡμῖν πανεύφημον ἔπαρχον, αὐτίκα παραλαμβάνοντα ὑμᾶς ἐν τῷ κατ' αὐτὸν πολυαρχικῷ πραιτωρίῳ, καὶ νεύροις τὰ μετάφρενα τύπτοντα, [Μάξιμον καὶ ̓Ανάστασιον καὶ ̓Αναστάσιον, τὸ ὄργανον τῆς ὑμῶν Μαξίμου καὶ ̓Αναστα σίου καὶ ̓Αναστασίου] ἀκολασίας, τουτέστι τὴν βλασφημον ὑμῶν γλῶσσαν ἔδοθεν ἐκτερεῖν. Εἶτα δὲ, καὶ τὴν διακονήσασαν βλασφήμῳ ὑμῶν λογισμῷ σκαιοτάτην δεξιὰν σιδήρῳ διατεμεῖν, περιαχθησομένων ἅμα στερήσει τῶν αὐτῶν βδελυκτῶν μερῶν, τὰ δύο καὶ δέκα τμήματα ταύτης τῆς κυρίας τῶν πόλεων περινοστεύσας, ἀειφυγία τε καὶ φυλακῇ πρὸ ἐπί τούτοις διηνεκεῖ παραδοῦναι ὑμᾶς, πρὸς τὸ μετέπειτα ὑμᾶς καὶ εἰς τὸν ἅπαντα τῆς ζωῆς ὑμῶν χρόνον, τὰ οἰκεῖα οἰμώζειν βλά στημα σφάλματα, τῆς ἐπινοηθείσης καθ ̓ ἡμῶν ἀᾶς περιτραπείσης τῇ ἡμῶν κεφαλῇ. Παραλαβὼν οὖν αὐτοὺς ὁ ἔπαρχος, καὶ κολάσας, ἔτεμε τὰ μέλη αὐτῶν. καὶ περιαγαγὼν ὅλην τὴν πόλιν ἐξώρισεν αὐτοὺς

ἐν Λαζική.

a Gloria tibi, unigenite Deus Verbum Patris, et une consubstantialis Trinitatis, qui eos qui propter te cum te pelluntur et patiuntur, verbo et opere confortas et sapientes facis in Spiritu sancto. Eos vero qui tui, et re vera proprie semper Virginis matris tue inimici et veritatis calumniatores sunt, semper confundis. Gloria tibi, Trinitas sancta, increata, sempiterna, sine initio, infinita, inconverti

Β

A sumque eos actione habita, ac cum anathematizassent essentque exsecrati sanctum Maximum ejusque discipulum beatum Anastasium, necnon sanctissimum papam Martinum, sanctumque Sophronium patriarcham Hierosolymitanum, ac omnes orthodoxos, quotquot denique ejusdem ac illi sententiæ essent alteram quoque beatum Anastasium adduxerunt, iisdemque in eum diris ac contumeliis usi tradiderunt judicibus, ita dicentes : Sane igitur, tu Anastasi, pullum populi universi maledictionis dirarumque indutus amictum, canonica liberatus auditione eaque extrusus, ad eam quam delegisti deveharis gehennæ stationem ac sedem; qui nobiscum est parique consilio cuncta moderatur prænobili sacroque senatu, statim a nobis judicium arrepturo, ac quæ civilibus constituta legibus sunt, prout visum illi fuerit, justa in te animadversione facturo, ob tantas tuas illas blasphemias rebellisque animi molitiones. Adversus hæc enim sententiam tulit præsens synodus: cumque illa, omnipotentis Christi veri Dei nostri ope ; quæ par erat, adversum vos, Maxime, Anastasi Anastasique, decreto sanxerit, sitque reliquum ad ea quæ a vobis impie dicta gestaque sunt, ut severioribus legum pœnis subjiciamini (quanquam idcirco quod nulla ejusmodi pœna suppetit, quæ delictis vestris ac blasphemiis condigna videri possit, justo vos judici qui majora sit inducturus permittimus) in præsenti sæculo, seu in luci partem, vitæ vobis usura concessa, hacque ipsa lenitate tantisper vacuata accurata legum disciC plina ac districtione ; sancimus, ut statim assum ptis, qui nobis præsto es clarissimus Præfectus, în suum amplissimi dominatus prætorium, Maximo ac utroque Anastasio, eorum flagris dorsa cædat, vestræque Maximi amborumque Anastasorium procacitatis organum (vestram scilicet blasphemam linguam) ab imo intus abscindat; tumque etiam, quæ blasphemæ vestræ rationi mentique ministravit dexteram ferro auferat: ac, ubi sic exsecrandis membris mutilos pariter circumducens, urbis augustæ regiones duodecim totas lustraverit, sempiterno exsilio jugique præterea custodiæ tradat: ut deinceps. ac quandiu vita superstes erit blasphemiæ plenos errores vestros lugeatis, versa scilicet in vestra

D

capita, quam in nos maledictionem dirasque exco

gitastis. Tulit itaque præfectus, aliisque excruciatis tormentis, membra amputavit: totaque urbe propudiosa circumductione traducens, Lazicem relegavit.

bilis, et supersubstantialis, ac impartibilis. Deus noster. Gloria tibi, gloria tibi, gloria tibi, eadem et sola Trinitas, spes et salus universorum qui in orthodoxa fide adorant te et serviunt tibi in veritate usque in finem. Sola intemerata et sanctissima, proprie natura, sine mendacio ac veraciter Dei mater, et post partum iterum vere Virgo easta, juva.

a Hæc Anastasius aut ipse addidit, aut ex alterius Græcis Latina fecit. SIRM.

[blocks in formation]

Exemplar propriæ scriptionis epistolæ sancti Pa- A sexto Idus Junias quintæ indictionis, statim sepatris nostri, ac doctoris Anastasii, presbyteri et apocrisiarii magni nominis senioris Romæ, novi confessoris, vel, quod magis fatendum est multum certatoris et martyris veritatis, scriptæ una cum subjacentibus testimoniis sacris, et syllogismis, quæ abscisa est ejus sancta dextera manu, admirabili prorsus ingenio, imo divina virtute et gratia, postquam passus est ipse et Patres qui cum eo fuerunt in misero Byzantio propter verbum tantummodo veritatis, et quod noluissent, vel etiam, ut verius dicatur, non potuissent eis communicare in tam publica ipsorum perfidia et manifesta impietate, secundum sanctum et magnum in theologia Gregorium qui, in sermone suo quem in se fecit, et adversus Arianos affatur: « Quasdam dimisimus bestias sanctorum corporibus, quod quidam inhumanitatem publicaverint, unum accusantes tantum, ne impietati cederent, nec communione polluerentur: quam ut venenum serpentis fugientes, non corpus lædentem, sed profunda quæque animæ offuscantem. » Missa præterea est a tertio exsilio, id est Lazico, ad Theodosium presbyterum Gangrensem et monachum in sancta Christi nostri civitate constitutum.

SUPERSCRIPTIO.

Domino meo per omnia sanctissimo Deo honorabili Patri spirituali ac magistro Theodosio presbytero, Anastasius exiguus misericordia Dei presbyter et monachus servus servorum Dei.

B

raverunt nos ab invicem præceptione illius qui tunc præesse his qui illic erant forte meruerat, diripientes omnia usque ad unam acum et filium, quæcunque ad necessarias utilitates tam ex vobis quam ex aliis Christi amicis acquisieramus. Et sacratissimum quidem illum virum, dominum aio Maximum abbatem, neque in subjugali, neque in vehiculo sedere valentem pro eo quod in infirmitate positus esset, cum plectentes virgulas ex eis quasi lectulum texuissent, bajulantes detulerunt, et incluserunt in castro Schemari vocitato juxta gentem eorum qui dicuntur Alani dominum vero Anastasium abbatem et me peccatorem super equos impositos duxerunt; et incluserunt illum quidem in castro Scotori dicto Apsiliæ quæ est prope Abasgiam, me autem in altero castro cujus nomen Buculus erat, regionis quæ Mesimiana vocabatur, in jam dictorum confinibus Alanorum quod videlicet castrum iidem Alani captum nunc retinere noscuntur. Dein post paucos dies, sumptis tam me quam beato Anastasio a prædictis castris, illum quidem miserunt ad castrum nuncupatum Suanias, cum jam semivivus esset, tam ex multitudine tormentorum ac verberum quæ in Byzantio sustinuimus, quam ex necessitatibus atque angustiis quæ hic sunt nobis illata. Unde, et in medio viæ, ut quidam aiunt, ut autem alii asserunt, mox ac retrusus est in castro Suaniæ ad quod destinatus fuerat, obiit. Argumentor igitur quod circa C undecimo vel nono Kalendas Augustas dormierit in Domino. Quintodecimo namque Kalendarum Augustorum deducti sumus utrique, per jussionem tunc principis, in id quod dicebatur Mucurisin, præsentandi in medio amici Christi exercitus, cum ille jam, ut prætulimus, semivivus exsisteret, et ex tunc eum ultra non vidi. Continuo quippe destinaverunt ipsum quidem, ut dictum est, in castrum Suaniæ, me autem in castrum quod dicitur Thacyria juxta Hiberiam. Hinc igitur conjicio quod circa undecimo Kalendas, vel nono Kalendas Augustas quintæ indictionis in Domino, sicut dictum est, obdormierit.

Memoriam justorum cum laudibus divinitus inspiratum nobis facere jubet Proverbium. Ego igitur exiguus memoriam justorum illorum, et præcipue Maximi revera megisti (hoc enim Maximus nomen insinuat), sermone meo in præsentiarum facerc volens, et digne illius virtutem atque scientiam, sicut et pro Christo Deo gestum martyrium ejus laudare minime valens, hoc solum significare per hanc eptstolam Deo honorabilibus vobis consideravi, quod et ipsi maxime nosse, prout didici, desiderastis, id est, quando beati illi in Domino dormierint. Notum igitur facio vobis, pluribus ex his quæ hic nobis illata sunt malis, silentio, ob multitudinem eorum, et sermonis fastidium, necnon et tempus incongruum, traditis: quod, cum venis- D superius memorato, divina sibi facta visione, advosemus ad amicorum Christi regionem Lazorum

a Orat. 25.

Porro Christi Dei martyr, domnus videlicet abba Maximus, cum esset custodiæ mancipatus in castro

cavit quosdam ex his qui erant in castro et dixit ad

« PoprzedniaDalej »