hic Filius, et ille Spiritus Sanctus. Trinitas in sub- A est, qui criminantur fratres, cum ipso pariter æterni sistentibus personis, unitas in natura atque substantia. IV. Sed et carnis nostræ resurrection em fatemur integre, et perfecte futuram: hujus ipsius carnis nostræ, in qua nunc vivimus. Non, ut quidam calumniantur, alteram pro hac resurrecturam dici-B mus; sed hanc ipsam, nullo omnino ejus [al. ei membro amputato, vel aliquacorporis parte desecta, sed cui nihil omnino ex omni natura sua desit, nisi sola corruptio. Hoc enim promittit sanctus Apostolus, quod seminetur corpus in corruptione, et resurgat in incorruptione: et seminetur in infirmitate, surgat [al. resurgat] in virtute: seminetur in ignominia, surgat in gloria; et quia [ al. quod ] seminetur corpus animale, resurgat [ al. surgat] corpus spiritale (1. cor. 15.). Hæc nobis de resurrectione tradita sunt ab his, a quibus sanctum baptisma in Aquilejensi Ecclesia consequuti sumus: quæ puto ipsa esse, quæ etiam Apostolica sedes tradere, et docere consuevit. d V. Dicimus quoque et judicium futurum, in quo judicio unusquisque recipiat propria corporis, prout gessit, sive bona, sive mala .Quod si homines recepturi sunt pro operibus suis:quanto magis et diabolus, qui omnibus existit [al. exstitit ] caussa peccati? De quo illud sentimns, quod scriptum est in Evangelio: quia et [ al. tac. et ] ipse diabolus, et omnes angeli ejus, cum his qui opera ejus faciunt, id Hanc tacet Guarnerianus verborum pericopam, quæ dep osita fuerat in sepulcro . Ex hoc autem loco et subsequenti, ubi carnis hujus resurrectio dicitur, contendit V. C. Bachiarii nuperus illustrator, Rufino adscribendum esse opusculum quoque illud, sive libellum relatum in codice Canonum Ecclesiæ Romanæ. Cap. 39. tom. II. Operum S. Leonis edit. Quesnellianæ pag. 74. et ei quidem adscribendum, non ut S. Gregorii Nazianzeni Interpreti, sed ut primige⚫ nio auctori : aut certe quidem alicui e Latinis,qui Rufini scripta de corporum Resurrectione expilaverit, Apologiam hanc scilicet, et Invectivam, ut vocat, primam cap. 3. et 4. Quesnellius Dissert. XIV. cap.7. opusculum illud Gregorio Bætico Eliberitano Episcopo adtribuit: Monachi Benedictini in Historia Literaria Galliarum tom. I. par. II. Phœbadii Agenensis esse suspicantur. Omnino alterius (quisquis ille fuerit) magis quam Rufini stilum atque ingenium refert. Adeunt judex et vulgati antea libri et Guarnerianus ms. lam heic loci, quam in Apologiæ adversus Hieronymum lib. i. num. 4. ubi verba hæc eadem recurrunt. Castigatiores autem mss. ignorant. Tacet Guarnerian. pronomen nostræ, non heic modo, sed et tertio ab hoc versu, ubi denuo occurrit: quo quidem loco illud et mss. alii et plerique editi libri reticent. Nos olim existimavimus additum с C D 406 ignis hæreditate potientur (Matth. 25.). Si quis ergo negat diabolum æternis ignibus mancipandum, partem cum ipso æterni ignis accipiat, ut [ al. et] sentiat quod negavit. f IV. Audio, et de anima quæstiones esse commotas [al. multas esse]. De qua re utrum recipi debeat querimonia, aut abjici, vos probate . Si autem et de me quid sentiam quæritur, fateor me de hac quæstione apud quamplurimos Tractatorum diversa legisse. Legi quosdam dicentes, quod pariter cum corpore per humani seminis traducem etiam anima diffundatur: : et hoc quibus poterant assertionibus confirmabant. Quod puto inter Latinos Tertullianum sensisse, vel Lactantium, fortassis et alios nonnullos. Alii asserunt, quod formatis in utero corporibus, Deus quotidie faciat animas et infundat: alii quod factas jam olim, idest, tunc cum omnia Deus creavit ex nihilo, nunc eas judicio suo dispenset in corpore. Hoc sentit et Origenes, et nonnulli alii Græcorum. Ego vero cum hæc singula legerim, Deo teste, dico, quia usque ad præsens certi, et definiti aliquid de hac quæstione non teneo, sed Deo relinquo scire, quid sit in vero, et si cui ipse revelare dignabitur. Egot amen hæc singula et legisse me non nego, el adhuc ignorare confiteor, præter hoc, quou manifeste tradit Ecclesia, Deum esse animarum et corporum creatorem. h VII. Sane quia audio inde etiam esse disputatum, quod quædam Origenis rogatus a fratribus de Græco in Latinum transtuli, puto quod omnes intelligant, hæc [al. hoc] pro solo livore culpari. 407 Si enim aliquid est, quod displiceat in auctore, quare id ad interpretem detorquetur? Sicut in Græcis habetur, rogatus sum ut Latinis ostenderem. Græcis sensibus verba dedi Latina tantummodo.Sive ergo in illis sensibus laus inest aliqua, non est mea: sive culpa, similiter non est mea. Quinimo etiam éupaτixiç a Rufino, ut omnem Origenianæ sententiæ suspicionem ab se longius removeret. In Guarneriano, quæ Ecclesia Apostolici Dei (re scribendum videtur Domni) sedes, etc. Navar.msfides pro sedes legit.Pergit porro noster, tradere solent el docere absque addito consuevit, quemadmodum et duo, quos laudat P. Coustantius, mss. habent. • Idem ms. patres; tum, æterni ignis accipiat hæreditate potietur, pro quo scilicet postremo verbo potietur, glossator non nemo ad libri oram accipiat scripsit, quod postmodum librarius imprudens una in textum intrusit. Notum quantopere hanc loquendi formulam, æterni ignis hæreditate poliri, Hieronymus exagitarit, atque irriserit. Quis, ait, unquam audivit potiri ignibus, et frui suppliciis? Eum videsis lib. II. cap. 6. et seq. Ex his porro constat, lectum vitiose olim apud Nostrum hæreditatem patientur. Mox in Guarneriano ergo adverbium desideratur. 'Iterum Guarnerian. infundatur. Tum antea editi, et hi quibus poterat, etc. Consulendus S.Hieronymus libro dudum laudato num.8. et seq. 5 Voculam quod idem ms. tacet. Denuo idem ms. conditorem præfert: subsequenti versu esse verbum omittit. iPlus habet Guarnerian. ms. sicut enim in Græci shabetur, sic rogatus, etc. Item altero ab hoc versu est, habet pro inest. illud adjeci, sicut in Præfatiuncula mea desi- A et ego postremus rogatus a fratribus. Si jubetur ne gnavi, ut in quantum possem, aliquanta deciderem: fiat, jussio observari solet in posterum. Si culpantur, qui ante jussionem fecerunt, culpa a primis incipiat. a illa tamen, quæ mihi ad suspicionem veniebant, quod non ab ipso Origene ita dicta, sed ab aliis viderentur inserta, propter hoc, quod de eisdem rebus in aliis locis ejusdem auctoris catholice dictum legeram. Nemo ergo mihi ex hoc, quæso te, sancte ac venerabilis et beate Pater, conflet invidiam: nemo factionibus utatur et calumniis, quod in Ecclesia Dei fieri non licet. Ubi enim 408 simplicitas tuta erit et innocentia, si hic non erit? Origenis ego neque defensor sum, neque assertor, neque primus interpres. Alii ante me hoc idem opus fecerant, feci EPISTOLA ANASTASII AD JOANNEM EPISCOPUM JEROSOLYMORUM Super nomine Rufini“. A Joanne consultus Anastasius, utrum Rufinus ob versos e Græco in Latinum Originis mep! Apyv libros damnandus esset, respondet, seposita omni suspicione. perpendendum esse, quo id animo aggressus sit et eum quidem damnandum, si propria mente, et laudans ac probans transtulerit, secus si ipsum accusans auctorem; se vero non vano timore sollicitari, sed operam daturum, ne hinc Ecclesiæ per orbem corrumpantur. 1. Probatæ quidem affectionis est hoc, ut laudabi- C nium præstantissime, laudum tuarum fulges nitore liter de sacerdote sacerdos loquaris. Pro tanto igitur præconio, quod in merita mea effusissimum contulisti, ut amori tuo gratias ago, ita splendorem tuæ sanctitatis, et eas, quas in 409 Domino habes virtutes, subinde quodammodo parvitatis nostræ fa vorabilis sermo prosequitur. Tam enim, vir om e Ita in antiquissimo Palatino-Vaticano codice 234. inscribitur. In editis antea, vel verba super Rufini nomine desiderantur, vel legitur de Rufino sententia. Hanc ipse Hieronymus a se descriptam secundo libro contra Rufinum subjecit. Si inquit, ideo interpretaris( Origenem) ut eum hæreticum arguas nihil de Græco mules, et hoc ipsum Præfatione testare: quod prudentissime Papa Anastasius in Epistola,quam contra te scribit ad Episcopum Johannem, suo sermone complexus est, me liberans, qui id feci, et tearguens, qui facere noluisti. Ae ne forsitan hoc quoque neges, D subjéci exemplum ejus, ut si non vis audire fratrem monentem,audias Episcopum condemnantem. Cætera quæ de ejus germanitate ac judicio disputat, repete ex eodem libro, et sequenti tertio sub finem. conspicuus, ut par esse meritis sermo non possit. Porro autem tanto titulorum tuorum rapior incitamento,ut etiam quod implere nequeo, audere non desinam. Jam hoc de laudibus tuis est, quod me tantum de cælestis istius animi serenitate laudasti. Tui etenim Episcopatus ordo perspicuus per' diver a sum orbem velut radians, etiam ad nos splendoris A 4. Discere hoc loco libet, qui agat in Romanam sui detulit claritatem. In me quippe totum ipse amicitiæ tribuis, examini nihil relinquis. Aut si jure me laudas, tu quoque similiter non relaudandus es? obsecro igitur ob utrumque, ut meipsum apud me laudare jam desinas. Duplex etenim me caussa constringit, ne consacerdotis tui sensibus aut dolorem falsa laus ingerat, aut pudorem vera succendat. 2. Sed ut ad caussam revertar : Rufinus, de quo me consulere dignatus es, conscientiæ suæ divinam habet arbitram majestatem; apud quam se integrodevotionis officio ipse viderit qualiter debeat approbare 3. Grigenes autem, cujus in nostram linguam composita derivavit, antea et quis fuerit, et in quæ processerit verba, nostrum propositum nescit. Quod vero sit animi mei 410 studium, cum tua paulisper super hoc conferam sanctitate. Hoc igitur mente concepi, quod Urbis nostræ populis de translatis Origenis lectio patefecit, quadam puris mentibus velut nebula cæcitatis injeca, fidem Apostolorum, et majorum traditione firmatam, velut deviis anfractibus illum voluisse dissolvere. Voculam ipse, quæ deerat, suffecimus ex Palatino ms. qui deinde cum Bellovacensi penes Coustantium et Guarnerio, tu quoque simili tenore laudantus es; absque interrogationis nota. Ex eodem mox supplevimus voces, apud me, quæ in editis desiderabantur. ↳ Legimus cum Palatino ms. atque editis castigatioribus. Prius erat, Duplex enim caussa me hoc poscere constringit, etc., tametsi illud hoc poscere, ab Anastasii mente non sit alienum. • Vocula ut antea desiderabatur: mox erat conscientiæ tuæ habet arbitrum divinam majestatem; quæ emss. emendamus. Ita Palatinus, aliique emendatiores mss. Guarnerius locum ita refixit ex ingenio, nostrum studium nesciit,quod vero sit animi mei propositum,cum tua,etc. Sensus perspicuus est, minime scilicet ad propositam quæstionem, pertinere, de Origenis persona et mente perquirere. Mox adverbium super ex eodem ms. restituo. linguam ista translatio. Approbo, si accusat auctorem, et exscrandum factum populis prodit, ut justis tandem odiis teneatur, quem jam dudum fama constrinxerat. Si vero interpres tantorum malorum • consensum præstat, et legenda prodit in populos, nihil aliud sui opera laboris exstruxit, nisi ut propriæ veluti mentis arbitrio, hæc quæ sola, quæ prima, quæ apud catholicos Christianos vera fide jam exinde ab Apostolis in hoc usque tempus tenentur, inopinatæ titulo assertionis everteret. h 5. Absit hoc ab Ecclesiæ Romanæ catholica disciplina. Nunquam profecto eveniet aliqua, ut hæc admittamus ratione, quæ jure meritoque damnamus. j Quapropter illa toto orbe Christi Dei nostri B diffusa providentia, probare dignabitur, accipere nos omnino nos posse, quæ Ecclesiam maculent, probatos mores evertant, aures circumstantium vulnerent, jurgia, iras, dissensionesque 411 dispo- . nant. Qua re moti qualem Epistolam ad fratrem et coepiscopum nostrum Venerium diligentiori • Iterum ex fide Palatini ms. legimus, tametsi in consequentibus librariorum aliquot mendis ipse non careat. Sic legit Coustantius quoque, a quo jure vapulat Guarnerius, qui locum de suo ita mutavit: Hoc igitur mente concepi, illum, qui urbis nostræ populis opera translata Origenis lectione patefecit, quamdam puris mentibus veluti nebulam cæcilatis injicere, fidemque Apostolorum, et majorum traditione firmatam velut deviis anfractibus voluisse dissolvere. Prius editi, quod qui urbis nostræ populis de translata Origenis lectione patefecit, quandam puris mentibus velut nebu-D lam excitans, injectam, fidem Apostolorum, et majorum, etc. Neutra igitur editio Anastasii mentem sensumque repræsentat, dum Rufinum proprie notant. Neque enim illum ait S. Pontifex voluisse fidem Apo stolicam labefactare, sed Originem id in animo habuisse, idque se ex Rufini nupera interpretatione intelligere, cum antea. quis Origenes fuerit et in quæ processerit verba, nesciret. Editi cum Guarnerio plerumque habent dicere, Mox cum eodem Palatinus quid aget pro agat, et exsecrando factum exosum populis prodit. Palatinus in se, pro interpres; plerique autem vulgati, Si vero interpres tantorum malorum erroribus consensum præstat, et legenda impia dogmata prodit in populos, etc. Emendatur a scriptis. Hieronymus lib. II. contra Rufinum, quod et superius notatum est: Si ideo interpretaris, ut cum hæreticum arguas, nihil de Græco mutes, et hoc ipsum Præfatione testare; quod prudentissime Papa Anastasius in Epistola, quam contra le scribit ad Episcopum Joannem, suo sermone complexus est, me liberans, qui id feci, te arguens qui id facere noluisti. Guarnerius, propriæ voluntatis arbitrio. Cætera ex fide Palatini ms. legimus, cui alii penes Coustantium adsentiuntur. Tantum mera fide pro vera fide et impiæ pro inopinatæ in eo codice habetur, quemadmodum et in Bellovacensi, eodem P. Coustantio teste. Guarnerius inopinata penitus omisit. Veteres editi sic totum locum repræsentant, hanc quæ sola, el quæ prima apud catholicos Christianos vera fides jam ab Apostolis exinde usque ad tempus præsens tenetur, etc. i Veteres editi, Absit hæc ab Ecclesia Romana nequaquam catholica disciplina, et mox ut aliqua hoc admittamus ratione, quod jure, etc., renitentibus mss. et Guarnerio. Iidem, quapropter in toto orbe, etc. Mox Palatinus prudentia pro providentia, et paulo post, quæ Ecclesiam maculent, quæ probatos mores evertant, etc. Vitiose in editis plerisque efferebatur hic locus: Quare nosce qualem Epistolam ad fratrem, et Coepiscopum nostrum Venerium diligentiori cura perscriptam parvitas (al. pravitas) nostra transmiserit, sibique hanc conscientiam fecerim, quod non superflua laborem formidine, neque vano timore solliciter, etc. Guarneris autem quædame contextu excidisse suspicatus, lacunam expleri posse censuit his verbis, quæ, mutato tantum charactere, in textum ipsum intrusit Qua re moti, Origenis quidem scripta el errores damnavimus; interpretem vero, cum non satis neque sua præfatione ad libros Origenis, neque Apologia ad nos missa repurgaverit : imo forle iisdem erroribus reipsa consentiat, Romam ad judicium Sedis Apostolicæ vocavimus. et renuentem venire eadem sententia involvimus. Damnationis autem sententiam fratribus nostris Venerio et Chromatio scripsimus. Nunc ex Palatino exemplari absque alienis additamentis integritati redditur locus, quem ante nos ex aliis bonæ notæ mss. Coustantius quoque ad eumdem modum restituerat. Quamquam hic mota rescribi maluisset pro moti. Pro perscriptam in Palat. est perspectam. 1 Mediolanensem Episcopum, qui Simpliciano successit, ad quem prior data est Anastasii Epistola de Origenis damnatione, quam antea ineditam publici juris fecimus in primo Tomo Hieronymi Operum sub num. 95. Hanc adeo ad Venerium diligentiori cura serit. 6 Quod te vero vulgi de Rufino querela sollicitat, ut quosdam vagis suspicionibus persequaris, hanc tuam opinionem constringam divinæ lectionis exemplo, sicut scriptum est: non sic homo ut Deus: nam Deus videl in corde, homo videt in facie. Itaque, frater carissime, omni suspicione seposita, i Rufinum propria mente perpende, si Origenis dicta in Latinum transtulit, ac probavit, nec dissimilis1 a reo est, qui alienis vitiis præstat assensum. Illud tamen tenere te cupio, ita haberi a nostris partibus alienum, ut quid agat, ubi sit, nec scire cupiamus. Ipse denique viderit, ubi possit absolvi. rura perscriptam parvitas nostra transmiserit, ex A prodiderit. Hactenus sententiæ meæ forma processubditis poteris comprobare: · Unde igitur habeat secum ille, qui transtulit, servetque sibi hanc conscientiam,, non superflua laboro formidine, neque inani timore sollicitor. Mihi certe cura non deerit, Evangelii fidem circa meos custodire populos, partesque corporis mei fer spatia diversa terrarum, quantum possum, literis convenire, ne qua prophanæ interpretationis origo subrepat, quæ devotas mentes immissa sui caligine labefactare conetur. Illud quoque, quod evenisse gaudeo, tacere non potui: beatissimorum Principum nostrorum manasse Responsa, quibus unusquisque Deo serviens, ab Origenis lectione revocatur; 412 damnatumque sententia Principum, quem lectio reum prophana perscriplam Epistolam se dedisse Anastasius testatur, cujus et fragmentum hoc esse videtur, quod subsequenti sermone recitat, tota enim ad nos usque non devenit. с 'Diximus videri quæ hinc subsequuntur ad numeri usque finem petita ex ipsa Anastasii ad Venerium Epistola, ex qua ipse sua itidem verba recitet ad faciendam Joanni fidem de sententia in eadem hac Rufini caussa, quam dudum ad Episcopum Mediolanensem præscripserat. Eosdem reipsa sensus replicat circa Interpretis conscientiam, et prava Auctoris dogmata, suique hac de re curas : quæ frustra erat repetere, nisi ex alio suimet scripto, consensus demonstrandi gratia, præter ea quæ ulterius infert. Idem ipsa indicant, quæ provime præcedunt verba, ex subditis poteris comprobare: eoque magis postrema, quibus sectio concluditur, Hactenus sententiæ mea forma processerit. Fallitur qui duplicem subesse his verbis senten tiam putat, et mutilam utramque atque admodum implexam. Non esse, ait, Anastasius sibi curæ de Rufini conscientia inquirere, cujus et superius dixerat, divinam esse arbitram majestatem. Mss. ii etiam, quibus Coustantius utitur, mihi curæ non deerit, quæ lectio tametsi minus Latina, fortasse est verior. Veteres vulgati, partesque populi mei per quæque spatia diversa terrarum diffusas, quantum possim literis convenire. Emandavit post Guarnerium Coustantius Mss. ope, quibus Palatinus, quo præcipue utimur, suffragatur. Guarnerius* omiserat mei. Notum porro, Ecclesias, quarum ipse caput est, corporis sui partes ab Anastasio appellari. Convenire autem literis quempiam, pro admonere, dixit et in laudata ad Simplicianum Epistola, Conventus literis memorati (Theophili) convenio sanctitatem tuam, etc. B 1 1 leg. 34. anno 398. Montanistarum, aut Eunomianorum codices legi vetant, eosque igni cremari jubent. Garnerius præcesserit, ex præconcepta opinione, qua superiorem lacunam de Origenis ac Rufini damnatione de suo expleverat. Olim erat, ut quosdam malis suspicionibus persequaris. hanc etiam opinionem. Emendante Mss. Garnerius et Coustantius, quibus et Palatinus noster calculum addit. Emulos Rufini Hieronymum, ejusque amicos, quos vagis suspicionibus Joannes persequeretur, indicari pronum est credere. Ita editi castigatiores et Palatin. ms. qui alterum videt cum Garnerio non agnoscit Alii editi Non sicut videt homo, ita et Deus, nam Deus, etc. Contrario sensu editi ante Coustantium, Rufinum scito quod propria mente Origenis dicta, etc. Cum superius Rufinum conscientiæ suæ permittat Anastasius, nescius quo animo Origenis scripta fueinterpretatus. Emendantur a laudati Coustantii •Cod. Palatinus revocelur:tum editi plerique damnandumque, et mox rerum pro reum, perperam. Principum Responsa, quæ Hieronymus quoque præ-D dicat lib. 1. contra Rufinum, non aliorum quam Arcadii atque Honorii putanda sunt, quamquam hodie non superent. Optime Coustantius arbitratur, Synodi Alexandrina Patres atque in primis Theophilum, cum, damnato Origene, non satis profecisse sibi viderentur, Imperialia rescripta petiisse, quibus ipsa Origenianorum operum lectio vetaretur, ad eorum formam, quæ in Cod. Theod. lib. 16. tit. 5. 'mss. et Palatino. Antea legebatur ab eo. Garnerius veram lectionem restituit, quam præferunt et mss. Idem argumentum urget Hieronymus lib. II. num. 20. Dic ergo quare Origenis mala in Latinum verteris ; ut auctorem mali proderes, an ul laudares? Si prodis, in Præfatione cur laudas? si laudas, hærclecus approbaris. Si hæc omnia probantur mala, igitur unius el auctor et Interpres REI criminis sunt. *Alias editi, te scire cupio. Mox, a nostris partibus, idem esse Coustantius explicat, quod a nostra regione, nominatimque ab urbe Roma. 1 Aliter, nescire. Quod subsequitur, ubi possit absolvi, Coustantius interpretatur, ab injectis suspicionibus, non a lata damnationis sententia. Profecto damnatum ab Anastasio Rufinum non fuisse, totus hujusce Epistolæ contextus probat. Probant etiam multa ex Ecclesiastica historia argumenta: neque enim par est credere, si percussus anathemate fuisset, potuisse illum deinceps usque ad vitæ finem sanctissimorum hominum uti familiaritate, puta Paulini Nolani, Chromatii Aquilejensis Episcopi, et Gaudentii Brixiani, tum iniani, Albinæ, Melanue, quacum vixit conjunctissime. Neque laudari post mortem ab Ecclesiasticis viris Palladio, Cassiano, Sidonio Apollinari, imo et ab ipso Gelasio Papa in Decreto, ubi illum virum religiosum vocat, etc. * Procul dubio jam animadverterit lector Vallarsium modo Guarnerium modo Garnerium scribere, quamvis unum eumdemque virum designet. EDIT. AD OPERA RUFINI. MONITUM AD LECTOREM. Alteram veluti Parlem Rufini Operum scripta hæc exhibent, quæ subsequuntur ; de quibus licet in Præfatione pluribus disputatum sit, monendus est tamen Lector heic quoque loci, ut ne paucioris ea æstimet, quæ tanquam in Appendicem amandari videt. Nempe Rufinus non ea atque alii, et cum primis Hieronymus, sorte usus est, quem sequiorum temporum Scriptores imitari quoquo modo contenderent, atque hisquæ chartis illinebant, magnum ejus nomen, stulta propemodum ambitione, prætexerent. Neque porro fraudis occasionem faciendæ librariis præbuil Aquilejensis Presbyteri fama, ut carioris divenderent, quæ Auctore illo prænotassent: quin potius econtrario (ad nominis declinandam individiam. quam illi cum Hieronymo inimicitiæ pepererant) ipsa ejus scripta, æternum ut durarent, et doctorum manibus tererentur dignissima, aliis interdum adtribuerunt, nec minorum sane gentium Scriptoribus, sed Cypriano quædam et Augustino, atque alia ipsi, si Superis placet, Hieronymo. Quæ igitur cum minime ipsius quidem sint, ipsi tamen adscribuntur, quandoquidem in hanc fere peccant Antiquarii partem, ut libris patrocinium ab Auctore adsciscant, necesse propemodum est, ut el tam bene Rufinianum ingenitum ac stilum referrent, ut jure illi adscribi viderentur, tamque abundanti doctrina constarent, ut nihil sibi ab impacta nomini ejus calumnia metuerent. Ejusmodi revera sunt quæ hac Parte allera continentur. Et qui primo quidem occurrit, Commentarius in LXXV priores Davidis Psalmos, ante annos ferme ducentos ab Antonio de Albone Archiepiscopo ecclesiæ Lugdunensis, et Galliarum Primate inter rudera quædam antiqui Monasterii repertus, dignus omnino habitus est, ut ipse testatur. qui in arenam ac solem adversus impios divinarum Literarum interpretes proferretur. Neque solus ipse ila censuit, cum avide perlegisset, sed ex aliorum etiam, quibus legendum tradidit, eruditorum hominum sententia, thesaurum hunc esse ait luci atque auræ exhibendum. Rem narrat ipse satis luculenter, multisque disputat de Operis præstantia in Epistola ad Pium V. qua editionem illi suam inscripsit, et quam nos eliam ea cum primis de caussa leetu dignam heic duximus recudendam. Qui pone hunc sequitur, Commentarius in tres minores Prophetas, Oseam, Johelem, et Amos, ut huic parti addiceretur, fecit recentiorum doctorum quidem hominum, qui illum Rufino abjudicant, auctoritas fere magis quam ratio. Cæterum ut nihil ei velim hac de caussa pretii decedere, studiose etiam quam multa poterant pro germanitate ipsa Operis proferri argumenta, in Præfatione urgeo, quæ ut recolas, auctor sum. Sœpius quoque in Notis mirari subit, si alius olim a Rufino exstitit, qui et inimicitias in Hieronymum tantas exercerel, et eodem ferme, atque Rufinus scripsisset, sensu, ingenio, animo, stilo denique ipso scriberet. Nulla certe elucubratio est, quæ inter Rufinianas majore cum dignitate stare queat. Sed hæc uberius suo loco. Succedunt libelli tres alii, sive duo, nam qui de Fide primus inscribitur, et duodecim anathematismis adversus varias hæreses constat, scriptiuncula paucorum est versuum. Alius autem de Fide liber, et multas Christianæ doctrinæ partes complectitur, copioseque edisserit, et quanquam manifestum est, non fuisse ab Aquilejensi Presbytero scriptum (sunt etiam qui Pelagio adscribant), eruditionem tamen ejus haud dedecet, ad controversiarum de Fide historiam plurimum confert. Sed erit de his iterum dicendi locus. VETERIS EDITORIS ANTONII DE ALBONE IN COMMENTARIUM IN PSALMOS LXXV, BEATISSIMO PATRI AC DOMINO NOSTRO D. PIO PAPÆ V. ANTONIUS DE ALBONE, Archiepiscopus Ecclesiæ Lugdunensis, ac Galliarum Primas, precatur diuturuam vitam ac salutem in Christo sempiternam. Etsi præclarum, ac, ut censuit ille, bonum Ecclesia Catholica sustinere, neque tam sim est opus, Beatiss. Pater, vices Episcopi in ah omni recta, et æquabili cogitatione alie |