sæ e constructæ. Nam et in Serapis sepulcro, prophanis ædibus complanatis, ex uno latere Martyrium, ex altero consurgit Ecclesia. Occasio autem Martirii construendi unde data sit, dignum arbitror memorare. CAPUT XXVIII. etenim appellant antiquas Ægyptiorum litteras) ma- A 301 dejecta sunt, et veri Dei templa Ecclesiæ celgicæ artis erat pene publica schola. Quem locum velut fontem quendam atque originem dæmonum intantum venerabantur Pagani, ut multo ibi major celebritas, quam apud Alexandriam haberetur. Sed de hujus quoque monstri errore, cujusmodi originem tradant, absurdum non erit paucis exponere. Ferunt aliquando Chaldæos Ignem Deum suum circumferentes,cum omnium provinciarum diis habuisse conflictum, quo scilicet qui vicisset, hic esse Deus ab omnibus crederetur, 300 Reliquarum provinciarum Dii [Al. Dei, æris aut auri, argentive, aut ligni, vel lapidis, vel ex quacunque materia constabant, quæ per ignem procul dubio corrumperetur. Ex quo fiebat, ut Ignis locis omnibus obtineret. Hæc cum audisset Canopi sacerdos, callidum quiddam excogitavit. De Joannis sepulcro violato et reliquiis apud Juliani temporibus velut relaxatis frenis efferbuit Hydriæ fieri solent in Egypti partibus fictiles, undique crebris, et minutis admodum foraminibus patulæ, quibus turbida aqua desudans, defæcatior ac purior redditur [Al. redderetur]. Harum ille unam cera foraminibus obturatis, desuper etiam variis coloribus pictam, aqua repletam statuit ut Deum. Et excisum veteris simulachri, quod Menelai gubernatoris ferebatur, caput desuper positum diligenter aptavit. Adsunt post hæc Chaldæi: itur in conflictum circa hydriam ignis accenditur: cera qua foramina fuerant obturata, resolvitur; sudante hydria ignis extinguitur. Sacerdotis fraude Canopus Chaldæorum victor ostenditur. Unde ipsum Canopi simulachrum, pedibus perexiguis, attracto collo, et quasi suggilla ventre tumido in modum hydriæ cum dor- C so æqualiter tereti formatur. Ex hac persuasione velut Deus victor omnium colebatur. Sed profecerint hæc fortasse aliquando Chaldæis. Nunc vero adventante sacerdote Dei Theophilo, nullus profuit sudor, nec ceris fraus obtecta subvenit. Vastata sunt omnia, atque ad solum deducta. CAPUT XXVII. De Ecclesiis et Martyriis quæ in idolorum locis constructa sunt. d Sed nihil gestum est, quod in squalorem verteret locum. Flagitiorum cavernæ, veternosa busta ne nostra, dudum turpis Idoli cognominis cultu luxu- b Fabulam de Canobo Menelai proreta multis edisserit Eustathius in Dionysii Perieg. vers. 13. quem videsis. Adde et Scylacem in Periplo pag. 43. atque alios. Mox Guarnerian. Ms. iterum minus bene legit pro itur. ⚫ Cod. Bononiens. legendum compendio literarum indicat subligato. Mox Guarnerian. Et ex hac persuasione, et deinde Sed fecerit, minore numero: Bono niens, fecerunt, et Chaldæi in recto: Vulgati profecerint, alio intellectu. Cæterum et Theophilus ipsemet, in dudum laudata Synodica ex Hieronymi interpretatione Latina, quam nos primi edidimus, destructionis Serapii, et aliorum Idoliorum sic enim emendamus pro Idolorum) mentionem facit. 4 Cacciarium fugit perquam erudita Barræi ad libri oram adnotatiuncula, qua rectius fortasse legendum monet, Et nihil non gestum est. Optandum ut et de mss. codicibus aliquis suffragaretur. Tacent libri alii omnes celsæ. Mox habet Guarnėrian. ex alio pro altero. Vide Socratem lib. V. capp. 16. et 17. in eumque Valesi aliorumque doctorum hominum Notas, Pagium quoque ad an. 389. f Præponit Guarnerian. beati. Mox Bononiens., ossa spargerent. De Reliquiis S. Joannis Baptistæ vide, ut unum laudem præ cæteris, Theodoritum Hist. Eccles. lib. III. cap. 7. Idem sacrificii. Barræus Paulo post ubi dicitur, Parum dixerim, adnotat ad libri oram, Forte, Parum si dixerim. phana vel [Al. seu] potius busta reperi potuerunt, A auctorem, subverso ejus simulachro, ignique coninstantia unius cujusque Episcopi subruta, et ad solum deducta sunt, ita ut denuo rus culturæ redderetur, quod injuste fuerat dæmonibus deputatum. CAPUT XXVI. De Thoracibus Serapis apud Alexandriam abrasis, et signo Christi in loco eorum reddito. B Sed et illud apud Alexandriam gestum, est, quod etiam Thoraces Serapis, qui per singulas quasque domos in parietibus, in ingressibus, in postibus etiam ac [Al. in] fenestris erant ita abscissi sunt ⚫ omnes et abrasi, ut ne vestigium quidem usquam, vel numinis appellatio, aut ipsius, aut cujuslibet əllerius dæmonis remaneret; sed pro his Crucis Dominicæ signum unusquisque in postibus.in ingressibus, in fenestris, in parietibus, columnisque depingeret. Quod cum factum esse hi qui superfuerant ex Paganis viderent, in recordationem rei magnæ ex traditione sibimet antiquitus commendata venisse perhibentur: Signum hoc nostrum Dominicæ Crucis interillas quas dicunt fpatixàs, id est, sacerdotales literas, habere Ægyptii dicuntur velut unum ex cæteris literarum, quæ apud illas sunt elementis. Cujus literæ seu vocabuli hanc esse asserunt interpretationem: Vita ventnra. Dicebant ergo hi qui tunc admiratione rerum gestarum convertebantur ad fidem, ita sibi ab antiquis traditum : quod hæc quæ nunc coluntur tamdiu starent, quamdiu viderent signum istud 303 venisse, in quo esset vita. Unde accidit C ut magis hi qui erant ex sacerdotibus vel ministris templorum ad fidem converterentur, quam illi quos errorum præstigiæ et deceptionum machinæ delectabant. CAPUT XXX. Ut mensura aquæ Nil, fluminis, quam ñ¿vv vocant ad Ecclesiam deferatur. Sane quoniam moris erat in Egypto, ut mensura ascendentis Nili fluminis ad templum Serapis deferretur velut, ad incrementi aquarum et inundationis Tacet Guarnerian. omnes, mox pro Numinis Cacciarus, aliique etiam mss. nominis legunt. Paulo item post Bononiens. domini habet pro dæmonis. Atque heic esse Guarnerian. tacet, fere concinnius: tum commendatæ habet, cum duobus Vatic. pro commendata; denique pro Græco verbo ispatıxac (quod D neque ipsum mendo apud Cacciarum caret) habet Latinis literis jeroclipas, prorpius ad verum jeroglyphicas, quemadmodum et Socrates legit et Sozomenus. Bononiens. cum aliis jeraticas: præfeere alii jerogelistas et jerofanitas dicuntur: Barræus aliique vulgati tepatxa. Rem porro narrat paulo aliter Socrates lib. V. cap. 17. qui et Rufini mentem non satis assecutus videtur. Cæterum et qui Ægyptum peragrarunt docti viri, quos inter Joan. Grævius Oxoniensis in Pyramidographia, testantur, inter Jeroglyphica sibi occurisse videndam sæpius Crucis formam, eamque ex saxo etiam aut testa nonnunquam conditis Egyptiorum more cadaveribus superpositam. Guarnerian. ms., et affluentiam solitam, fortasse verius. * Hoc quoque verbum Cacciarius depravat, ñûXUV, sumto, omnes simul negabant, Serapin injuriæ memorem, aquas ultra ac affluentia solita largiturum. Sed ut ostenderet Deus non Serapin, qui multo erat Nilo posterior, sed se esse, qui aquas fluminis temporibus suis juberet excrescere, tanta ex eo et deinceps fuit inundatio, quantam fuisse prius ætas nulla meminerat. Et ideo ulna ipsa, id est, aquæ mensura quam vocant, ad aquarum Dominum in Ecclesiam cœpta deferri. Sed ubi hæc gesta religioso Principi nuntiata sunt, extentis ad cælum palmis, cum ingenti fertur exultatione dixisse: Gratias tibi, Christe quod absque urbis illius magnæ pernicie tam vetustus [Al. vetus] error extinctus est. CAPUT XXXI. De Valentiniani junioris interitu, et ortu Eugenii. Interea Valentinianus in Occiduis partibus, animis (quantum ætas patiebatur) ardentibus, Rempublicam gerens, causis etiam nunc latentibus laqueo vitam finivit. Sed hoc quidam dolo ducis sui Arbogasti factum confirmabant: idque quam maxime publica tenebat opinio. Alii quidem a commissi [At. commisso scelere ducem alienum dicebant, 304 sed caussas præstitisse, quibus in hoc adolescens animi indignatione cogeretur, quod minus ei tanquam per ætatem nondum valido, libera de omnibus indulgeret imperia. Fuere tamen nonnulli sacerdotum, qui pacis ab eo qui post creatus est legatione suscepta, immunem esse ducem a mortis scelere apud Theodosium testarentur. CAPUT XXXII. De responsis Joannis monachi. Sed ille nihilo segnius inflammatus ad ultionem, arma contra Eugenium, qui in locum defuncti substitutus est, corripit, primo Dei voluntatem per Joannem monachum (de quo supra [Cap. 19. fin.] memoravimus) sciscitatus. Tum ille qui primam de Maximo ei victoriam prædixerat incruentam, etiam hanc, licet non absque plurima utriusque sanguinis inundatione, promittit. quod nihil est, scribens pro ʊν, quod recte habebat in vulgatis, et ulnam aut cubitum sonat. Et ne mendum Operarum incuriæ tribuas (cujusmodinullum ex ferme innumeris, quibus editio illa scatet, perstrinximus) idem et in capitum Elencho, et in hujusmet capitis epigraphe Touyov (sic) repetit. Guarnerian. ms. Latinis literis pechur, Bononiens. peochin scribit. Mox iterum Cacciarius ex uno ms. cæpit deferri pro cœpta, etc. quod est librorum reliquorum omnium. Bononiens., vociferatione; tum duo Vatic. apud Cacciar., gratias tibi ago, Christe, etc. tum f in Guarneriano, tantum ut ætas patiebatur, Arbogastis; et paulo post, Alii a commisso scelere, etc. S. Epiphanius libro de Ponderibuset mensuris num. 20. Valentiniani Junioris obitum certis characteribus consignat nempe Arcadio II. et Rufino Coss. Qui ait, uti ferunt, præfocatus in Palatio repertus est Idibus Maii pridie Pentecostes, die Sabbati, ipso vero die Pentecostes etatus est. Occisus est itaque die 15. Maii an. 392. Vid. Sozomenum lib. VII. c. 22. Adnotatum Barræo et Rhenano ad libri oram legi alias, minus etiam quam per ælatem valido. etc. CAPUT XXXIII. De apparatu belli adversus Eugenium Theodosïï, et de victoria ejus orationibus magis, quam virtute per acla. b a Igitur præparatur ad bellum non tam armorum telorumque, quam jejuniorum orationumque subsidiis: nec tam excubiarum vigiliis, quam obsecrationum pernoctatione munitus circumibat, cum sacerdotibus et populo omnia orationum loca, ante Martyrum et Apostolorum thecas jacebat cilicio prostratus, et auxilia sibi fida sanctorum intercessione poscebat. At Pagani, qui errores suos novis semper erroribus animant, innovare sacrificia, et Romam funestis victimis cruentare, inspicere exta pecudum, et ex fibrarum præscientia securam Eugenio victoriam nuntiare.Superstitiosius hæc agente, et cum omni animositate, Flaviano tunc Præfecto, cujus assertionibus 305 magna enim erat ejus in sapientia prærogativa) Eugenium victorem fore pro certo præsumpserat. Sed ubi veræ religionis fretus auxilio Theodosius, alpium fauces cæpit urgere primi illi, quibus nequicquam litatæ sunt tot victimæ, de fallaciæ conscientia trepidi dæmones, in fugam versi. Post etiam magistri horum et doctores errorum præcipue [Al. præcipueque] Flavianus plus pudoris, quam sceleris reus, cum potuisset evadere eruditus admodum vir, mereri se mortem pro errore justius, quam pro crimine judicavit. Cæteri vero instruunt aciem, et collocatis in superiori jugo insidiis, ipsi pugnam in descensu montis exspectant. Verum ubi ad primos ventum est, et illico se legitimo Principi tradiderunt: cum cæteris imis vallibus deprehensis conflictus acerrimus geritur. Stetit aliquandiu anceps victoria: fundebanturauxilia Barbarorum, et terga jam hostibus dabant. Sed fiebat hoc non ut Theodosius vinceretur, sed ne per Barbaros vincere videretur. Tum ille ut conversas suorum acies vidit, stans in edita rupe, unde et conspicere et conspici ab utroque posset exercitu, projectis armis, ad solida se vertit auxilia, et prostratus in conspectu Dei: Tu,inquit,omnipotens Deus, nosti quia in nomine Christi Filii tui ultionis justæ, ut puto, prælia ista suscepi: si secus, in me vindica d A Si vero cum caussa probabili, et in te confisus, huc h CAPUT XXXIV. De fine Theodosii post victoriam, et Arcadio atque Honorio liberis ejus et hæredibus regni. C Cumque post hæc ut futurorum præscius Imperator, disponendæ Reipublicæ sollicitudine stringeretur, ad orientem protinus mittit, ubi venturus ad bellum, tuta liberos custodia commendarat. Ibique Arcadium Augustum regnum sibi dudum traditum servare præcipit [Al. præcipit]. Honorium vero pari dignatione præditum, ad occidentis imperium venirei ocyus jubet. Quo suscepto, et paternis osculis complexibusque constricto, traditis occidentalis regni gubernaculis,ipse, Romano imperioper annos, decem et septem feliciter gubernato, ad meliora migravit, cum piissimis Principibus percepturus præmia meritorum. * J Recole Librum I, cap. 10. in fine, et nos ibi. · Verba Deo adverso, quæ Cacciarius ex duobus Vatic. intulit, nostri quoque mss. adprobant. h Guarnerian., quibus spes vana fuit, vehemens et falsa divinatio. Tum aliquot Vatic. apud Cacciar., non minus in interitu, etc. Bononiens., velocius jubet; tum juncto et Guarneriano, amplexibusque constricto. Tacet Bononiens., feliciter. Confer Socratem lib. V. cap. ultimo. Pagius ad an. 395. Theodosii obitum refert, quem videsis. Vide ad calcem tomi indicem varantium lectionum quas excepit V. CI. Dominicus Ongarus, et, editione jam absoluta, ad Vallarsium misit. EDIT. RUFINI AQUILEIENSIS PRESBYTERI APOLOGIE IN SANCTUM HIERONYMUM LIBRI DUO. LIBER PRIMUS. diam homo carnalis, et in deliciis degens. 307 1. Perlegi 'scripta tua, Aproniane fili ca- A torum (Matth. 11. 19.): Ego cur indigner, si aurissime, quæ ab amico (Hieronymo) et fratre bono de Oriente ad virum nobilissimum Pammachium missa, transmisisti ad me: et recordatus sum sermonis Prophetici, qui ait: Filii hominum dentes eorum,arma et sagillæ,et lingua eorum machæra acuta (Psal. 55.). Verum ad hæc vulnera, quæ infliguntur ex lingua inter [Al. intra] homines, medicus pene nullus est. Et ideo converti me ad Jesum cælestem medicum, qui mihi antidotum potentissimam dedit de Evangelii sui pixide prolatam, quæ vim doloris spe futuri apud se justi examinis solaretur. Potio ergo ipsa quam temperavit Jesus, hæc erant verba: Beati, inquit, estis cum vos persecuti fuerint, et dixerint adversum vos [Al. nos] omne malum mentientes. Gaudete et exultate,quoniam merces vestra multa est in B cælis. Sic enim persecuti sunt et Prophetas, qui erant ante vos (Matth. 5. 11. et seqq.). Et ego quidem, quantum in meest, hoc medicamento contentus, de reliquo silere decreveram, dicens apud meipsum : Si patrem familias Beelzebub vocaverunt,quanto magis (non licet indignos) domesticos ejus (Matth. 10. 25.) ? Et si illi dictum est: Quia seductor est, et seducit turbas Joan. 7. 12,): ego 308 cur indigner, si audiam me hæreticum dici, et pro ingenii tarditate, vel potius cæcitate talpam nominari ? Et cum Dominus meus, immo omnium Deus Christus dictus sit homo vorax, et vini potator, amicus publicanorum et pecca Antea odiosus Invectivarum titulus obtinebat. quo eas nomine ipse, in quem scribebantur, S. Hieronymus denotavit, ut Rufinus vicissim quam ille adversum se cudit, Invectionem continuo vocat. Verus autem utriusque scriptionis titulus Apologia est, quem suæ Noster fecisse testatur sem el, atque iterum hoc ipso libro num. 16. Invectivas vocarunt et Controversias paulo in eum iniquiores Antiquarii: quos interqui codicem Guarnerianum descripsit, nos sine contumelia titulum ejusmodi præfixit, Controversiarum detractoris Rufini adversum egregium, et sanctissimum virum Hieronymum Presbyterum liber I. incipit b Cod. Guarnerian., Relegi, quemadmodum et C 2. Verum quoniam respondendi mihi, vel ex partejusta quædam necessitas videtur imponi;• ex eo quod dicatur multos offendi de his, quæ ab eo scripta sunt, nisi quid sit in caussa pandatur; compellor contra votum meum et propositum respondere, ne forte reticendo videar crimen agnoscere. Quamvis Christiano cætera crimina silendo depellere, exemplo Domini gloriosum sit: sed tamen hoc in fide, si fiat, maximum scandalum generat. Quia ergo in initiis hujus Invectionis suæ (Epist. 84. ad Pammachium et Océan.) promittit se omissurum personas, et rebus tantum. et criminibus responsurum: utrumque autem falsum est, nam cui respondeat crimini, quod nullus obtendit ? Quomodo autem omittit personas, cum interpretem librorum toto Invectionis suæ textu indesinenter incuset et laceret ? Nos omissa omni ironia, et nоxpías tergiversatione, quæ Deo exsecrabilis 309 est, licet incomptis verbis et oratione incomposita respondebimus: veniam imperitiæ nostræ a legentibus concedendam, non immerito præsumentes: quia non alios accusamus, sed nosmetipsos a maledictis purgare contendimus. Et ideo studemus [Al. studeamus], ut non tantum in nobis sermo, quantum veritas luceat. 3. Sed priusquam incipiam purgare cætera, illud eum ante omnia vere dixisse confiteor, quod ait, se non reddere maledictum pro maledicto. Hoc satis A 27.). Et Spiritus Sanctus est qui scrutatur etiam alta verum est: non enim pro maledictis [Al. maledicto], sed pro benedictis et laudibus convicia et maledicta restituit. Neque, ut ait, verberanti dexteram maxillam offert alteram : sed palpanti et leviganti maxillam, morsum improvisi dentis infigit. Cum enim nos in eo et eloquentiam ac studium laudaverimus (interpretando dumtaxat ex Græcis) et fidei ejus numquam derogaverimus; ille utrumque in nobis damnat : et ideo veniam etiam ipse nobis concedat, si forte aliquid, aut asperius, aut incomptius dicimus: quia imperitum hominen ad respondendum lacessivit, quem sciret non posse per multam dicendi artem et eloquentiæ copiam id agere, ut is quem læsum vellet ac vulneratum, nec vulneratus b videatur esse nec læsus. Hoc ergo eloquentiæ genus B ab ipso requiratur, qui ad culpandum seu vituperandum levi rumusculo commotus, velut quis censor accurrit. Qui vero objectas depellere a se maculas cupit, necessitate sibi responsionis imposita, non quam [Al. nunquam] eleganter et ornate, sed quam vere respondeat, cogitavit. 4. Et quoniam inter principia ipsa ait: Quasi sine me hæretici esse non possint [Al. possunt], primo hoc nobis ostendendum est, quod nec cum ipso, nec sine ipso hæretici sumus, ut cum de nobis constilerit quid simus, tunc demum nec [Al ne] de aliorum quidem dictis al nos retorqueri possit infamia. Ego [Al. ergo], sicut et ipse et omnes norunt, ante annos fere friginta in monasterio jam positus, 310 per gratiam Baptismi regeneratus,signaculum C fidei consecutus sum per sanctos viros Chromatium, Jovinum, et Eusebium, opinatissimos et prohatissimos in Ecclesia [Al. Ecclesiis] Dei Episcopos, quorum alter tunc Presbyter beatæ memoriæ Valeriani, alter Archidiaconus, alius Diaconus simulque pater mihi et doctor Symboli ac fides fuit. Illi ergo sic mihi tradiderunt, et sic teneo. Quod Pater et Filius et Spiritus Sanctus unius deitatis sint, unius substantiæ: coæterna, inseparabilis, incorporea, invisibilis, incomprehensibilis Trinitas, et sibi soli, utest, ad perfectum nota: Quia nemo novil Filium nisi Pater, neque Patrem quis, novit nisi Filius (Matth. 11. d Tacet Guarnerian, ms, utrumque. b Atque heic tacet idem ms. vero. • Puta anno 571. Recole Vitam cap. 1. In Guarnerian., aller Diaconus, et paulo inferius, Deitatis sit, uniusque substantiæ, coæterna el inseparabilis, etc. e Suffecimus ex Guarneriano ms. sic voculam. Optime Rufinus hanc ab se primum labis suspicionem depellit, et blasphemiæ Origenistis, sive his, qui de Origenistarum secta censebantur, solitæ imputari, quod neque Patrem Filius et Spiritus Sanctus. neque Filium et Spiritum Sanctum Pater videret. Confer quæ idem inferius num. 17. rem in hanc ipsam profert ex Origene. Sed et consule Hieronymi Epist. 124. ad Avit. num. 13. et quæ nos ibi. f Guarnerian. tacet carne; tum inde legit pro unde, et mox plus habet ad judicium judex vivorum, etc. Ita et in subsequenti Apologia ad Anastasium, ubi et vulgati libri illud judex nomen inter serunt. D Dei (1. Cor. 2. 10.): et ideo caret omni visibilitate corporea, sed intellectuali illo deitatis oculosic videt Patrem Filius et Spiritus Sanctus, sicut Pater videt Filium et Spiritum Sanctum; nec est prorsus ulla in Trinitate diversitas, nisi quod ille Pater est et hic Filius, et ille Spiritus Sanctus. Trinitas in personarum distinctione, unitas in veritate substantiæ et quod unigenitus Filius Dei, per quem a principio omnia quæ sunt, facta sunt, sive visibilia sive invisibilia, in novissimis diebus carne et anima humana suscepta, homo factus est [Al. tac. est], et passus est pro salute nostra. Et tertia die, suscitata illa ipsa carne, quæ posita fuerat in sepulcro, resurrexit a mortuis. Et cum ipsa eadem f carne glorificata ascendit ad cælos, unde et exspectatur venturus ad judicium vivorum et mortuorum. Sed et simili modo nobis quoque spem resurrectionis dedit, ut eodem ordine, eadem consequentia, pari eademque forma, qua ipse Dominus resurrexit a mortuis, nos quoque resurrecturos esse credamus: non nubes * aut auras tenues, ut calumniantur: sed hæc ipsa, in quibus nunc, vel vivimus, vel morimur, nostra corpora recepturi. Nam quomodo verum erit, quod resurrectionem carnis credimus, nisi in ea vere et integre 31 carnis natura servetur? Absque ullis ergo præstigiis, veræ et integræ carnis hujus nostræ, in qua nunc sumus, resurrectionem fatemur. 5. Verum ad majorem rei fidem addo aliquid amplius, et calumniosorum necessita compulsus, singulare et præcipuum Ecclesiæ nostræ mysterium pando. Etenim cum omnes Ecclesiæ ita Sacramentum Symboli tradant, ut postquam dixerint peccatorum remissionem, addant carnis resurrectionem, sancta Aquileiensis Ecclesia Dei spiritu futuras adversum nos calumnias prævidente, ubi tradit carnis resurrectionem, addit unius pronominis syllabam : et pro eo quod cæteri dicunt carnis resurrectionem, nos dicimus, hujus carnis resurrectionem. Quo scilicet frontem, ut mos est, in fine Symboli signaculo contingentes et ore carnis hujus, videlicet quam contigimus,resurrectionem fatentes,omnem venenatæ adversum nos linguæ calumniandi aditum perstrua h Idem, et auras tenues, ut quidam calumniantur, etc. b Guarnerian. ms., veræ integræ carnis natura hujus nostræ. Habet et Guarnerian. ms. adverbium ita, quod et nos pridem suffecimus ex antiqua editione. Observanda porro est vetus Ecclesiastica disciplina, quæ ne Symboli arcanum ad prophanorum aures perveniret, summopere studuit. S. Ambrosius, Cave, inquit, ne incaute Symboli, vel Dominicæ orationis divulges mysteria. Unde et ex ipso Catechumenorum ordine solis Competentibus tradebatur. Nosterquod in vulgus prodat, respondendi necessitate excusat. Cæterum recole superiorem ejus Apologiam að Anastasium, et Exposionem in Symbolum, uli vocis hujus additamentum in suæ fidei professioLe bis ac tertio urget. Ms. quod et mox in finem. tum infra, ut omnem venenalæ elc. |