Obrazy na stronie
PDF
ePub

Editus est hic Libellus Patrol. tom XLVIII, col. 488.)

EPISTOLA AD DEMETRIADEM.

(Hanc Epistolam videsis inter Opera sancto Hieronymo attributa, Patrol. tom. XXX,

initio.)

OPUS DUBIUM.

EPISTOLA AD CELANTIAM VIDUAM.

(Hanc habes inter Epistolas sancti Hieronymi, Patrol. tom. XXII, col. 1204.)

OPERA QUORUM FRAGMENTA TANTUM SUPERSUNT.

EUCOLOGIÆ EX SCRIPTURA.
(Adisis Patrol. tom. XLVIII, col. 593.)

LIBER DE NATURA.

(Ibid., col. 598.)

LIBER AD VIDUAM.

(Ibid., col. 597.)

EPISTOLA AD AMICUM.

(Ibid., col. 609.)

EPISTOLA AD INNOCENTIUM I.
(Ibid., col. 610.)

EPISTOLA, seu CHARTULA PURGATIONIS,

AD SANCTUM AUGUSTINUM.

(Ibid., col. 608, necnon inter Opera sancti Augustini, Patrol. tom. XLIV, col. 352 sqq.) LIBRI DE LIBERO ARBITRIO. (Quæ supersunt legere est Patrol. tom. XLVIII. col. 611 sqq.)

OPERA OMNINO DEPERDITA.

LIBRI TRES DE TRINITATE.
(Consule Garnerium dicto Patrol, tom. XLVIII, col. 587.)
EPISTOLA AD PAULINUM.
(Vide Garnerium cit. loc., col. 596.)

EPISTOLA AD CONSTANTIUM EPISCOPUM.
(Vide Garnerium, ibid.)

EPISTOLA AD SANCTUM AUGUSTINUM,
POST ADVENTUM PELAGII IN PALESTINAM SCRIPTA
(Confer Garnerium, ibid., col. 606.)

EODEM TEMPORE.

JULIANUS ECLANENSIS

EPISCOPUS PELAGIANUS.

DE VITA ET SCRIPTIS JULIANI
Dissertatio,

Auctore Garnerio.

(Vid. Patrol. tom. XLVIII, col. 286 sqq.)

OPERUM EDITIONUMQUE JULIANI
RECENSIO,

AUCTORE SCHENEMANNO

(Bibliotheca Patrum Latinorum historico-litteraria.)

§ I. SCRIPTA.

Ex omnibus, de quibus certo constat Juliani scriptis,nullum integrum ad nos pervenit, sed fragmenta tantum non admodum lacera quidem et rara transmissa sunt. Alia plane interierunt. Sunt autem genuina quorum fragmenta aut vestigia saltem restant.

1. Epistola ad Zosimum prima, cujus solus Mercator meminit, et verba Subnotationum libro c. 6 et 9 inseruit, a Juliano tamen pro suis agnita (a). Garnerius in fine dissertationis quintæ ad Marium Mercatorem, t. I, pag. 333 sq., ea composuit, in notis quoque ad laudata Subnotationum loca comparandus. Ex ejus sententia scripta fuit an. 417, circiter autumnum. 2. Epistola communis ei cum plurimis (octodecim) Pelagianis episcopis, quam Thessalonicam (ad Rufum episcopum) miserunt. Sic Augustinus denotat epistolam, quam in singulari opere IV librorum ad Bonifacium episcopum Romanum directo refutare studuit, in quorum tribus posterioribus etiam fragmenta ejus reperiuntur, a Garnerio ibidem, ubi antecedentia, collecta et ad formam pristinam digesta.

3. Libri IV ad Turbantium episcopum, adversus librum primum Augustini de Concupiscentia. Scriptian. ineunte 419, aut sub præcedentis exitum. Fragmenta eorum supersunt in tribus Augustini operibus; in libro II de Nuptiis, in libris sex contra Julianum et in Opere imperfecto. Reperiuntur autem magna qaædam ex libro primo parva ex reliquis duobus. Primum enim confutavit Augustinus libro suo II de Nuptiis, relatis verbatim quæcumque continebat chartula ex

(a) Minus accurate hæc tradit Caveus (T. 1, p. 407 ed. Oxon. nov.), duas commemorans Juliani ad Zosimum epistolas, quas Augustinus libris quatuor ad Bonifacium refutaverit; et deinceps: Ex his alteram esse octodecim episcoporum Siculorum nomine scriptam et Libellum fidei inscribi. Imo quam primo libro refutat

A

B

hoc ipso libro primo excerpta et Valerio comiti oblata, atque per Alypium Augustino missa; qua ex charta etiam inscriptionem librorum novimus: Contra eos, qui Nuptias damnant, et fructus earum diabolo assignant. Ex libris sex contra Julianum quatuor posteriores ita pugnant cum quatuor Juliani libris, ut non tantum libri libris, sed capita quoque capitibus respondeant. (Garner. in App. ad diss. 6 de scriptis pro hæresi Pelag., p. 388.) De historia eorum in ipsa dissert. 6 pag. 349 tractat.

4. Liber de constantiæ bono contra perfidiam Manichæi, cujus fragmenta aliquot servavit Beda. Scriptus fuit, judice Garnerio, post expulsionem e sede sua.

5. Libri octo ad florum (Beneventanum) episcopum adversus secundum librum Augustini de Nuptiis et concupiscentia. Scripti, ut Garnerius contendit, in Cilicia, sed publicati demum circa annum 426, que ex Italia iterum Constantinopolim fugisse eum tingit. Quinque priores libri, aut etiam sex integri habentur in Opere imperfecto Augustini contra secundam Juliani responsionem. Pendet vero superstitum numerus ab ipsa Augustini operis descriptione, super qua Vignerii sententiam optime refutavit Garnerius in notis ad Subnotationes Mercatoris Opp. t. I. pag. 34 seqq. 6. Liber de Amore, sive Commentarius in Cantica Canticorum. Solus Beda hujus operis mentionem facit, et duobus libris, altero de Amore, altero Commentario, comprehensum fuisse notat. Addit etiam scriptum esse occasione duelli ejus cum Augustino.Quare, cum nec Augustinus, nec qui cum eo erant, ejus me

Augustinus, non Juliani fuit, et si Libellus fidei esset ex iis quas ibidem ille refellit, non tantum vanæ operæ Garnerius insumpsisset in eo Juliano asserendo, sed facile ex locorum inter se comparatione res confici poterat.

minerunt, conjici potest posteriores esse libris octo ad A num Syrum, seu presbyterum Palæstinæ, qui a Mer

Florum, quibus refutandis ille immortuus est. Garnerius posterius esse judicat, propterea quod totus imitatione Theodori Mopsuesteni, qui amatorie scripserit in Cantica, compositus videatur. Fragmenta aliquot ex Beda collecta habes apud eumdem in App. ad diss. 6 Opp. t. I. pag. 388 sq.

Dubia sunt aut omnino falso Juliano ascripta: Epistola Pelagii ad Demetriadem, quæ ut diversos maxime auctores partim ignorantiæ, partim ingenio hominum debuit, nec effugere potuit, quominus huic tribueretur. Augustinus porro in opere contra duas Pelagianorum epistolas ad Bonifacium, libro primo, redarguendam sibi sumpsit epistolam tanquam Juliani, Romam missam, quam ille tamen suam esse negavit his verbis: Facit quoque Augustinus mentionem epistolæ, quam a me ait Romam fuisse directam ; sed verba quæ posuit, nequivimus quo de scripto loqueretur agnoscere. Nam ad Zosimum quondam illius civitatis episcopum super his quæstionibus duas epistolas B destinavi; verum eo tempore quo adhuc libros (contra primum Augustini de Nuptiis et concupiscentia) exorsus non eram (a). Alterius ergo cum fragmenta supersint, alteram patet prorsus intercidisse. Secus tamen statuit Garnerius. Ponit enim alteram ad Zosimum epistolam scriptam fuisse octodecim episcoporum; subscribere Tractoriæ Zosimi detrectantium nomine et cum forte in manus ejus incidisset Libellus fidei quorumdam episcoporum ad metropolitam suum nomine Augustinum directus, in quo negant sibi per fidem suam licere damnationi Pelagianorum,ut jussi erant, subscribere; hanc ipsam veram illam epistolam Juliani assertionibus super alias assertiones coacervatis, non item probatis, contendit. Ut enim alia mittamus, quæ jure meritoque contra eum disputarunt viri accuratissimæ doctrinæ et certi judicii, Norisius(b), Constantius (c) et Rubæus (d), id ipsum statim veritate caret, quod altera ex duabus, quas ad Zosimum direxisse professus est epistolis non suo solius,sed episcoporum octodecim, qui ad Rufum Thessalonicen- C sem scripserunt (unde hoc fingendi ipsi occasio enata est) nomine scripta fuerit. Confidenter quidem in recensu scriptorum Juliani asserit, Mercatorem hujus libelli meminisse (t. I, pag. 388); sed frustra locum illum ab eo indicari speres, et si instes, fatebitur (in notis ad libellum t. I Opp. Mercatoris, p. 327) eum non nisi de una cujus num. 1 mentionem fecimus, testimonium tulisse. Enim vero non contentus fuit Garnerius, uno libro ditiorem fecisse Julianum, sed homo opiniosus hac qualiscumque fidei professione ultro usus est, ad aliud quoddam opus ipsi acquirendum. Exstat nempe Liber fidei Græci cujusdam, ut videtur, ab incerto quodam in Latinum sermonem conversus, editusque primum e Corbeiensibus mss. S. Germani de Pratis a Jacobo Sirmondo, qui de auctore nihil definire maluit quam allucinari Hujus vero non auctorem modo, sed interpretem simul deprehendisse sibi visus est Garnerius: alterum Rufi

(a) Apud Augustinum lib. 1 Op. Imperf., c. 17. D Augustinus respondit: Hæc epistola non est ad Zosimum, sed ad eos seducendos, qui Romæ possent tali suasione seduci, etc. Garnerius (ad Opp. Mercatoris, t. I, pag. 317) Cœlestio eam vindicat.

(b) In Censura Garnerii, tomo IV Opp.. a Balleriniis collectorum. Ei debetur conjectura scriptam fuisse epistolam ab episcopis diœcesis Aquileiensis ad metropolitam Augustinum, qui sedem suam ab an. 408 sat longo temporis spatio, si chronographis fides habenda, tenuit.

(c) In Notitia scriptorum non exstantium quæ ad Zosimum altinent, n. 11, § 28. p. 1001.

(d) In Monum. Eccles. Aquilei., c. 14. p. 118, iterumque in tract. de Peccato orig., cap. 11, pag. 43, ubi pluribus Norisii sententiam astruit. His adde Walchium in Historie der Kets. t., IV, p. 677 sq.

(e) Si amplius acumen ejus nosse cupis, vide quæ de

catore magister Pelagii Cœlestiique dictus fuit; alterum Julianum, hac maxime de causa quod integræ fere ex eo paginæ in isto fidei libello, quem recens ei vindicatum iverat, transcriptæ reperiantur, unde statuit tantum ex hoc libro profecisse, ut suum fidei Libellum voluerit esse Rufiniani pene compendium (e).

22. EDITIONES.

Cra

1668. Parisiis apud Sebastianum Marbre. moisy, regis typogr.via Jacobæa, sub Ciconiis, in-8° Juliani Eclanensis episcopi Libellus fidei missus ad sedem apostolicam in causa Pelagianorum. Prodit nunc primum ex codice Veronensi cum notis et dissertationibus tribus historicis Joan. Garnerii soc. Jesu presb.

Digna notatu sunt quæ de occasione hujus editionis ipse prodidit Garnerius, « Hunc, inquiens, Pater Jacobus Sirmondus, ex codice Veronensi, cum in Italia versaretur, exscripsit sua manu, mihique aliquando ostendit, et gratulatus extemporalem de auclore et tempore conjecturam dedit illustrandum notis et typis mandandum. » Mirum quippe non est quod extemporalem suam conjecturam, Sirmondo approbatam, tantopere foverit, et nihil ei officere, nihil non eam juvare, omnibus persuasum esse vellet. Atqui in ms. codice unde libellum Sirmondus eruit, nihil super tituli loco positum erat, præter quasdam evanescentium litterarum figuras, quas ille sic expressit IVLI. Benedictini autem et cum iis Rubæus legendas censent INLI. incipit Libellus, ut initium concordet fini: Explicit Libellus, fidei SIC; quas litteras ibidem suæ conjecturæ convenienter interpretatur Garnerius Siculorum (episcoporum); Benedictini rectius Sacerdotum Jesu Christi.Exhibetur autem Libellus fidei in quatuor partes distributus, eique succedunt dissertatio I de tempore et auctore Libelli; diss. II, de Vita et moribus Juliani; diss. III, de Subscriptionibus in causa Pelagianorum; quarto denique loco nota uberiores in Libellum, quibus comparationis etillustrationis causa præmittuntur : 1° Libellus fidei a Pelagio Romam missus ad Innocentium Papam ; 2° Fragmenta Libelli fidei a Cœlestio scripti ; 3o Excerpta ex epistola Cœlestii ad clericos Romanos (illa, quam Augustinus Juliani esse putaverat), cum observationibus de tempore, auctore, etc., ejus; 4° Symbolum Theodori Mopsuesteni, interprete Mario Mercatore; additurque Appendix de Aniano interprete homiliarum sancti Chrysostomi, et breviatore Codicis Theodosiani, quæ omnia una cum multis aliis ad historiam Pelagianæ hæresis spectantibus,fusius tractata et edita sunt cum Operibus Marii Mercatoris. Sed Garnerius aliquando ea cum hoc fidei Libello peculiari volumine editurus erat, ni ipse Mercator tardioris moræ impatiens mutare sententiam coegisset. Sic tamen non prorsus a se impetrare potuit, quin aliqua saltem ex pluribus suo gustanda lectori pro

tempore versionis hujus constituendo ex Gennadio elicit. «Non sine causa, inquit, Gennadius de Juliano PRIUSQUAM HÆRESIM PELAGII IN SE APERIRET. Indicavit enim Julianum, antequam hæresis Pelagii palam proderetur, eam in alio aperuisse, Rufino scilicet, cujus confessionem Latinis legendam præbuisset. Hinc vero colliguntur duo: alterum, versionem ejusmodi edidisse Julianum, cum adhuc admodum juvenis foret; alterum, a Pelagianis eam erroris partem quæ peccatum originale spectat, traditam fuisse primum, quasi Orientalium fidem; imo tertium quoddam conjecto, Julianum Pelagii exhortationibus e vita conjugali ad arctiorem conversum esse, indeque Memorio, Juliani patre, scribente, Augustinum de Pelagii laudibus rescivisse, quæ postmodum in libris suis retulit. » - Schoenemannum inter et Garnerium dijudicet lector eruditus. EDIT.

pinaret. Recusus est postea hic Libellus una cum disquisitione de tempore et auctore, itemque observationibus in diss. 6. ad Opp. Mercatoris (Paris. 1673), t. I, pagg. 320-335, additis in fine quibusdam ex genuinis Juliani fragmentis, quæ supra indicavimus Ibi quoque dissertatio de vita Juliani facit caput sextum, dissert. 1, de praavis auctoribus et defensoribus hæresis Pelagianæ, pag. 144, sq., quemadmodum de scriptis ejus caput quartum, Append. ad diss. 6, pag 387 sq., exponit. Dissertatio denique de Subscriptionibus in causa Pelagianorum inter cæteras ad Mercatorem quartum locum occupavit, pagg. 263-282. Sed et hoc notabimus, ne cui fraus accidat,

A

dari exemplaria editionis seorsim factæ, quæ annum 1673 in titulo præferant. Titulus quoque non verbis quidem, sed forma ac habitu suo paulo a superiore diversus est (caret insigne typographi Ciconiarum); sed opus ipsum abs ulla mutatione adjunctum habet. Scilicet a bibliopola hoc institutum est, ut emptores alliceret, a quibus forte post editum ex sua officina Mercatorem destitui metuebat. Textum solum Libelli hujus iterum descripserunt, addita conjectura sua supra indicata,monachi Benedictini in Appendice ad t. X. Opp. Augustini, part. II, ed. Antuerpiensis, pag. 74 sq.

LIBELLUS FIDEI,

QUEM JULIANO TRIBUIT GARNERIUS, ABJUDICANTE SCHOENEMANNO.

(Vid. Patrol. tom. XLVIII, col. 508. sqq.)

EPISTOLA AD ZOSIMUM.

(Vid. tom. cit., col. 533.)

EPISTOLA AD RUFUM.

(Ibid., col. 534.)

AD TURBANTIUM EPISCOPUM,

ADVERSUS LIBRUM PRIMUM SANCTI AUGUSTINI DE CONCUPISCENTIA,
LIBRI QUATUOR.

(Confer Schoenemannum supra, et Garnerium tom. cit. col. 559.)

AD FLORUM ADVERSUS LIBRUM II SANCTI AUGUSTINI DE NUPTIIS

LIBRI OCTO.

(Confer Schonemannum supra, et Garnerium tum. cit. col. 624, necnon col. 117, not. c.

[blocks in formation]

(Fragmenta ex Beda collecta sunt, Patrol. tom. cit., col. 624.)

LIBER DE CONSTANTIE BONO.

CONTRA PERFIDIAM MANICHÆI.

(Ibid., col. 625.)

RUFINIANI LIBELLI INTERPRETATIO.

(Vid. Garnerium, ibid., col. 449 sqq.)

COELESTIUS

PELAGII DISCIPULUS.

DE VITA ET SCRIPTIS COELESTII

Dissertatio,

AUCTORE GARNERIO.

(Hanc Dissertationem videsis Patrol. tom. XLVIII, col. 277 sqq.)
LIBELLUS FIDEI ZOSIMO OBLATUS.
(Ibid., col. 497.)

BREVIARIUM EPISTOLÆ AD CLERICOS ROMANOS.
(Ibid., col. 505.)

LIBER ADVERSUS PECCATUM ORIGINALE. (Confer Garnerium loc. cit., col. 615, in cap. 3 Dissert. vi, et col. 589 sqq.) SENTENTIÆ COELESTII. (Ibid., col. 615.)

DEFINITIONES DE IMPECCANTIA.

(Ibid., col. 617 sqq.)

EODEM TEMPORE.

ANIANUS

DIACONUS CELEDENSIS.

DE VITA ET SCRIPTIS ANIANI

Dissertatio,

AUCTORE GARNERIO.

(Hanc Dissertationem legere est Patrol. tom. XLVIII, col. 298.)

« PoprzedniaDalej »