2 vols. 4to.

Renaudot. Liturgiarum Orientalium Collectio. Lat. (The standard work on the other Oriental Liturgies.) Habertus. Archieraticon. 1 vol. fol. Lat. (The Greek Pontifical.)

Denzinger. Ritus Orientalium in administrandis Sacramentis. 2 vols. 8vo. Lat. (An account of the ritual, as distinct from the formularies of the Eastern Churches, in the administration of the Sacraments.)

Howard, G. B. The Christians of St. Thomas and their Liturgies. I vol. cr. 8vo. Eng.

Neale and Littledale. Translation of the Primitive Liturgies, with Introduction, etc. I vol. Eng.

Littledale. Offices of the Eastern Church, with Introduction, Glossary, etc. I vol. cr. 8vo. Gr. and Eng.

Badger. The Nestorians and their Rituals. 2 vols. 8vo. Eng.

3. Works on the Western Liturgies.

Mabillon. De Liturgia Gallicana. I vol. 4to. Lat.

Mabillon. Museum Italicum. 2 vols. 4to. Lat. (Vol. i. contains the Sacramentarium Bobbiense, and some remarks on the Ambrosian Liturgy; vol. ii. contains fifteen Ordines Romani, with a learned Dissertation.)

Leslie. The Mozarabic Missal and Breviary, with Preface. 2 vols. imp. 8vo. (Migne.) Lat.

Neale and Forbes. The Gallican Liturgy. 3 parts. 8vo.

Muratori. Liturgia Romana Vetus. 2 vols. fol. Lat. (Contains a Dissertation, with the Leonine, Gelasian, and Gregorian Sacramentaries; the Gothic, Frankish and Gallican Sacramentaries, reprinted from Mabillon de Lit. Gall.; and the Sacramentarium Bobbiense and Ordines Rom. i. ii, from the Museum Italicum.)

Pamelius. Liturgica Latinorum. 2 vols. sm. 4to. Lat. (A collection of Liturgical documents, and illustrative treatises, relating to the Roman, Ambrosian and Mozarabic rites.)

Gerbertus.

5 vols. 4to. Lat.

Monumenta veteris Liturgiae Alemannicae.

Menardus. Sacramentorum Liber a Gregorio Magno compositus, etc. I vol. 4to. Lat. (An edition of the Gregorian Sacramentary, with valuable notes, which are reprinted in Migne's Patrol. tom. lxxviii.)

Durandus. Rationale Divinorum Officiorum. Lat. (An explanatory and illustrative treatise on the whole course of the Divine Offices, and everything connected with them, as used in the thirteenth century.)

It

Sicardus. Mitrale. Lat. (A treatise covering the same ground; but Sicardus lived just a century before Durandus. is contained in Migne's Patrol. tom. ccxiii.)

Hittorpius. De divinis Cathol. Eccles. Officiis. I vol. fol. Lat. (A collection of early treatises on the Divine Offices, viz. Isidore of Seville (cent. vii), Alcuin (cent. viii), Amalarius (cent. ix), Rabanus Maurus (cent. ix), Walafrid Strabo (cent. ix), Berno Augiensis, Petrus Damianus and the Micrologus (cent. xi), with several others of later date.)

FRAGMENTS OF AN ANCIENT GALLICAN

MISSAL,

Discovered by Card. Mai in a Palimpsest Codex in the Ambrosian Library at Milan, and printed by him in the 'Scriptorum Veterum Vaticana Collectio,' tom. iii. pt. 2, pp. 247-8. His account of the discovery is very short, viz. (ut sup. p. 190): 'Denique in eadem Mediolanensi bibliotheca sub Bedae opere de temporibus (M. 14, part. sup.) litteris tyronianis conscripto, latentem nactus sum liturgiam antiquissimam maximis litteris scriptam, cujus item perbreve specimen cum lectoribus meis communicabo.'

quis non diligat, cuius filium scit pro sui redemptione P. I. suspensum? Quis non metuat, quem scit in iudicii maiestate venturum? Debemus interim timere, quod dominus est, et amare, quod pater est: utriusque satisfactione subnexi1, filiorum affectu, et servitute famulorum. Per Dominum nostrum.

Invitemos, fratres Karissimi, redemptoris nostri serenus oculos, et benignus auditos".

4

3

CONTESTATIO. Dignum et iustum est, vere aequum et iustu est, nos ingenitae bonitatis tuae profunda laudare, domine sancte pater omnipotens aeterne Deus, qui detersis tenebris . . .

7 et in praesenti requiem, et in prima resurrectione participes. Per Dominum nostrum.

8

6

P. 3.

Praesta nobis, Domine, in domo tua sancta unanimitate viventibus pacem habere quam tradimus, pacem servare quam

1 subnixi (Mai).

a Praefatio.

7

3

2 invitemus. This is apparently the beginning of
* benignos. 5 auditus. 6 iustum.

serenos.

Apparently the end of a Collectio post nomina. 8 The Collectio ad

расет.

P. 6.

f

P. II.

P. 14.

lxxxii Fragments of Antient Gallican Missal.

sumimus.

Maneat in nobis et sine osculis pax, dummodo oscula sine pace non maneant. Per D.

Sancte Domine, semper tuis exorabilis, qui numquam pias tuorum praeces fidelium asperaliter intueris famulorum, orationem familiae tuae per . . . sanctae ecclesiae membra dispersae tutius1 soliditatis prospiritate concorpora; et quod praecantium sollicitudine fuit varium, fiat donante tuae misericordiae liberalitate . . . sine qualitate bonum, sine quantitate magnum, sine situ praesentem, sine habitu 2 omnia continens, sine loco ubique totum, sine tempore sempeternum, sine ulla sui mutatione mutabilia facientem, nihili patientem. In hac ergo natura tibi patri spirituque tuo suoque conformis et consubstantialis unigenitus, abiectionem pulveris nostri, celsitudinem tuae maiestatis

4

3

Debitas tibi omnipotens sancte pater referemus gratias, quia sive vivemus 5, sive morimur, tui sumus. Tu enim perditionis legem supra humanum genus, peccato vastante et dominante, per unigenitum tuum reconciliatus co

as; et hominem qua potestate ex humili materia figurasti, eadem de sinu terrae suscitabis

7

6

Sanguine filii tui hereditas acquisita, et alomna paradisi, candedata caeli turba concluditur: ubi secuturus agnum dextri ordines numerus adgregatur: ubi illa primitivorum ecclesia, de qua fugiet dolor et gemitus, tuis in aeternum laudibus militaret, adscribitur. Pacem tuam da nobis, sancte pater omnipotens Deus; pacem tuam relinque nobis; omnia enim dedisti nobis. Per Dominum nostrum.

8

. . . sacerdotis; quem adnumerandum apostulis, martyribus adgregandum. Quicumque gratulamur meritis, suffragiis eregamor: ferat plebiculae, praesenti sacrificio indefessae orationis effectu, patrocinii perennis auxilium; eamque inserat gratiam

Fragments of Antient Gallican Missal. lxxxiii

mentibus sensibusque cunctorum, ut cuius apostolica veneratione perfecta suscepimus ... a te mereamur eius saltim1 consequi fidei aemulatione virtutem. Per D. N.

Post2 nomina, auditis nominibus offerentum. Omnipotentis P. 19. Domini misericordiam depraecemur, ut acceptum referat divina dignatio quidquid altaribus suis infert humana sedulitas. Ratas faciat praeces et vota cunctorum; et quod devotio inpendit ad gratiam, poscentibus profeciat ad salutem.

ad quem redi3 reviviscere; quem nemo amittit, nisi errore deceptus; nemo quaerit, nisi ratione commonitus; nemo invenit, nisi corde conpunctus. Intentis, fratres karissimi, praecibus exoremus ut mentibus nostris studium requirendi . . per D. N.

relaxatas cultui suo tanto liceat adstringi; et solum negotium quod et hic et in aeternum proderit occupari.

Post 5 nomina. Nominibus recensitis . . . consecrandis in . . libaminibus imploremos, ut omnium sanctorum tuorum intercessione nos protegat, et reatum delinquentiae nostrae, eorum depraeca .

7

sacramenta . . . calicem bebere quem tradebat . o ingens dominicae caedis desiderium caritatis!

P. 22.

P. 23.

occidi velle post Dominum; occisi amorem inter homicidas fateri noveram

1 saltem.

...

2 Post nomina is the name of the prayer, which begins with auditis. There should be no stop at offerentum. 3 This is Mai's text. Should it not be ad quem redire viviscere (to return to whom is new

life)? This seems part of a Praefatio.

5 Again, Post nomina is the name of the prayer. 7 bibere.

solo negotio (Mai).

6

imploremus.

P. 49.