Ratisbon, he organized a Papal party within the nation pledged to a plan of conservative reform (Goldasti Const. Imp. iii. 487 sqq.), such as afterwards, though too late for the maintenance of German unity, took place at Trent.

No. 68. The entry of Campeggio into Nürnberg, 16 March, 1524.

(1) From a letter of Friar Paolo Ziani, dated 29 March.

We arrived at Nuremberg on the Wednesday in Passion Week. In these parts the sincere faith of Christ is utterly cancelled; no respect is paid either to the Virgin Mary or the saints. On the contrary, it is said that those who employ their aid sin mortally. They deride the Papal rites, and call the relics of the saints bones of those who have been hanged. In Lent they eat meat openly, saying they do not consider it prohibited. Confession is neglected, as they say it should be made to God, and that auricular confession is a buffoonery. They generally communicate under both forms. They make a laughing-stock of the Pope and cardinals, and other ambassadorial ecclesiastics, by means of paintings and other caricatures. In short, they consider Martin their illuminator, and that until now they have been in darkness, and the indulgences are held by them like bread sold in the market-place. In proof of all this, the Legate, to avoid scorn, did not enter Nuremberg as Legate ut moris est, neither did he give the blessing and absolution, but came in like a mere horseman, though he was accompanied by a most noble escort of all the Princes and part of the nobility, who (with the exception of the Duke of Saxony and Palatine) are sincere Christians. Some of the noblemen and the mass of merchants are all tainted, nay, obstinate and unconvertible, so that at present neither the Legate's authority nor the will of the Princes. . . can stem so strong a current.

Martin is not at Nuremberg, nor will he make his appearance there; but, unless the Almighty stretch forth his arm, it will doubtless come to pass that as the Princes and part of the nobility remain staunch Catholics, whilst the people persist in their errors, they will some day cut each other to pieces. The Legate will remain at Nuremberg until October, perhaps to hold another Diet in Germany, cum dieta dietam subinvocat; but in this matter Diets profit little, because the free towns are really not subject to any one, so that they cannot be curbed, and they are the abettors of Lutheranism, especially Nuremberg and Augsburg, the asylums of all converts. In the other towns

belonging to the Princes less open confession is made, but in short all are Lutherans, publicly or secretly.

(2) From the Annales Spalatini.

Die xiv Martii postridie Iudica Iv & v hora post meridiem Laurentius Campegius Cardin. Ro. Pont. Clementis VII Legatus Nurmbergam ingressus est non habitu Cardinalitio, sed alioqui toga rubra vulgari indutus, neque tectus galero. Sed ne benedixit quidem ut solent plerumque Legati: quod idem facienti Augustae asinum ostendisse dicebantur. Ideo dissuasum est homini, hoc ipsum facere Nurmbergam venientem. . . .

Nurmbergae mandatum omissum, palmae non consecratae, Crucifixi effigies sepulchro non est imposita, nec positum sepulchrum, neque azyma neque ignes consecrati. Sed ne asinus quidem palmarius circumvectus est Nurmbergae: quamvis episcopo Bambergensi,' ut loci ordinario, iubente ut nihil antiquae consuetudinis contemneretur. ...

Osiander Evangelista Laurentianus Nurmbergae die Coenae Domini illic in arce concionatus, integrum sacramentum sive, ut vulgo loquuntur, sub utraque specie D. Isabellae Reginae Daciae dedit, Regis Christierni exulis coniugi,3 Caroli V. Ro. Imp. Aug. et Ferdinandi sorori. Ferdinandus tum abfuit. . . . Ferdinandi uxor concionatore Dominicastro et altera tum specie usa est. Augustiniani Nurmbergenses die Resurrectionis Dominicae, ut mihi Prior eorum Wolfgangus Volprechtus scripsit, ultra ter mille homines toto sacramento communicarunt.... Ex Ferdinandi aulicis plus minus xxx vel xl et ipsi totum sacramentum in Augustino acceperunt. Nonnulli etiam ex Regimine Imper. Nurmbergae sub utraque specie communi

carunt.

4

No. 69. The Recess of the Diet of Nürnberg, 18 April, 1524.

Quam insuper praefata nostra instructio Ioanni Hannart, Oratori nostro ad hanc Imperialem Diaetam data inter alia in se complectitur: Nos, spe bona ductos qui Sacri Imperii status, tanquam sanctae fidei defensores et protectores, mandato nostro, de consensu Electorum, &c. . . . Wormatiae emanato, 1 Weigand von Redwitz, 1522-56.

2 Andreas Osiander, b. 1498, in Nürnberg 1520-48, Prof. in Königsberg 1549-+52.

Christian II, 1480-+1559, King of Denmark 1513-23: m. Isabella of Austria in 1515. She died 1526.

The recess ran in the form of an enforcement of the orders brought by Hannart from the Emperor,' Creighton, Hist. Papacy, vi. 283.

obedienter paruissent et satisfecissent ac illud idem manutenuissent, et ex eo quod promissa adimplere neglexerunt, non modicam, ratione Reipublicae Christianae et totius Germanicae Nationis, molestiam et displicentiam concepisse; ea propter desiderium et petitionem nostram iterum eo collocavimus ut quivis Electorum, etc., per se ipsum et apud subditos suos curaret et efficeret quod huiusmodi nostro mandato Wormatiensi deinceps adhuc obedienter obtemperaretur, cuius occasionem, ad huiusmodi nostram petitionem et desiderium, Nostri et S. R. I. Electores, etc., inter se concordarunt, et concluserunt se velle dicto nostro mandato obedienter (quemadmodum et ad id se obligatos esse recognoscunt) pro virili sua et in quantum possibile sit parere et illud adimplere et observare. Ac quo quaelibet potestas apud typographos ... provideat ut deinceps famosi libelli seu iniuriosae scripturae et picturae in futurum in totum amoveantur, et ulterius non divulgentur sive dilatentur; quodque in posterum ratione bibliothecarum, iuxta tenorem praedicti mandati nostri, observetur.

Verum si cuiquam aliqua, circa praemissa, gravamina vel impedimenta accederent vel inferrentur, is ea nostro Locumtenenti et Regimini significare poterit, qui a Nobis commissionem habent (prout et ipsis tenore praesentium seriose committimus) quatenus consilio et auxilio conquerentibus adsint, eos tueantur, et dictum nostrum mandatum omni diligentia exequantur. Et ne bonum cum malo supprimatur, et tandem resolutio fieri seu adamussim examinari possit quam viam in hac re quisque debeat amplecti, convenerunt nostri Locumtenentes, Orator, Electores, etc., cum S. D. N. Pontificis Legato hic praesente, qui generale, liberum et universale Concilium Christianitatis, tanquam summe necessarium, per Beat. Pont. de consensu nostro, quanto citius et quam primum possibile, futurum sit, ad locum convenientem in Germania, prout decet, indici et publicari.

Et nihilominus interea temporis in diem Divi Martini proximum in civitate Spirensi communis congregatio Germanicae Nationis celebrari, ac in eandem, ut praefertur, deliberari . . . debeat quo pacto usque ad indicendum generale concilium sit agendum. Ad quam congregationem quivis Electorum, etc., se personaliter conferre teneatur. . . .

Debebunt insuper nostri Locumtenentes et constitutum Regimen, Principes... Electores, etc., circa praescripta singulari ... advertentia prospicere quod medio tempore sanctum Evangelium et Verbum Dei, secundum verum sincerum intellectum et interpretationem Doctorum a Communi Ecclesia

receptorum, absque tumultu et scandalo praedicetur et doceatur.

Gravamina denique Nationis Germanicae per Principes et Status saeculares contra Sedem Apostolicam in conventu proximo Imperiali hic celebrato, similiter et gravamina saecularium contra ecclesiasticos designata, consiliariis et personis per Principes Electores, etc., ita, ut praefertur, deputandis ad examinandum et consultandum committi debent ut ea studeant omni sedulitate . . . ponderare... quo pacto ad tolerabiles vias deduci possint in proximo communi conventu Imperiali. . . . No. 70. The Remonstrance and the Reply of Campeggio.1

(1) Responsio R. D. Card. Campegii Legati ad Recessum Conventus.

1o. Illud dico placere quod de revocatione mandati Wormatiensis dicunt, atque in hoc eos maxime hortor ut re ipsa efficiant quod praedictum mandatum effectualiter executioni mandetur et observetur.

2o. Consideranda esse verba illa in praefatae resolutionis serie scripta, 'et ne bonum cum malo supprimatur, et tandem resolutio fieri seu adamussim examinari possit quam viam in hac re quisque debeat amplecti etc.' Ex quibus sensus videtur resultare non conveniens statibus S. R. I,, quum innuant quod inter res istorum haereticorum sint aliqua bona quae, dato quod essent, cum veneno illita sint et nihil habeant nisi mortiferum, merito nullius debent esse considerationis, quum satis sit ex probatissimis auctoribus longe meliora haurire. Nec minus innuere videntur dicta verba aliquam esse apud ea proferentes dubietatem in iis quae fidei sunt, quod tamen a veritate maxime alienum est. Neque, nisi ullus potest aut debet esse dubitationi locus in iis quae ab universali ecclesia decisa sunt, per haereticos deducuntur, etiam alias per concilia universalia habita in Germania decisa sunt et determinata.

3o. Quoad universale concilium liberum a S. D. N. indicendum et congregandum, quod et alias... respondi, nunc etiam respondeo, et dico illud non videri praesentaneum, ut res expostulat, remedium, quia nec repente nec brevi tempore cogi potest. Si tamen S. R. I. statibus, pro salute et tranquillitate omnium visum fuerit ita expedire, recipio me apud S. D. N. id curaturum existimoque Sm. suam intra legitimos terminos, quum de hac re cum Caesarea Maiestate caeterisque Regibus Principibus et Populis Christianis tractaverit, atque de loco, tempore, modo

1 Cf. Creighton, Hist. Papacy, vi. 284.

et caeteris ad id necessariis aliquid constitutum habuerit, quam primum per concordiam Principum . . . licuerit, illud indicturum.

4°. Quoad communem congregationem Germanicae Nationis in die Divi Martini proxime futuri in civitate Spirensi fiendam, mihi nullo pacto videtur opportunum aut expediens quod talis congregatio fiat propter multas rationes. Non nisi sperandum est hac via quieti et tranquillitati huius Nationis recte consuli posse. Nam in tanto hominum numero et diversitate disceptare de iis quae pertinent ad fidem periculosissimum semper fuit, quia sacrarum literarum imperiti et decretorum nostrae religionis expertes, nihil possunt commodo de iis quae ad fidem sunt statuere. Et maxime, quia suspicandum est illuc plures conventuros animo in haeresim inclinato, quique tum palam venenum illud proferent quod egregie minus nunc dissimulant. Ac propterea huic periculo nos submittere non debemus. Quod si quid, ut saepe evenit, impiorum summa praevalente, in eo conventu statueretur contra veram religionem, id nunquam postea sine sudore obliterari posset, praedicti conventus auctoritate munitum. Accedit insuper quod per hanc viam in Christiana religione schisma aeternum inducere possemus, dissidentibus in iis quae pertinent ad fidem Germanis a caeteris nationibus: quum verisimile non sit alias nationes, citra Pontificis auctoritatem, a Germanis leges aut ritus suscepturas: quod quantum futurum sit opportunum et commodum rationibus pacis, quam tantopere inter Christianos Principes affectamus, nullus est qui nesciat. Infelicitas porro maxima et indignitas insignis fuerit Christianae religionis eadem vulnera continue refricare, atque in dubium ea revocare quae centies ab Ecclesia, a Conciliis, ab Imperatoribus, Regibus et universo Christiano populo damnata fuere. Praeterea, in hac congregatione si omnis ordinis homines, quod affectare videntur et petunt, admittentur et plebs una cum . . . Praelatis et Principibus sedeat et sententiam dicat, quid futurum sit quaeve decreta haberi inde possint, quisque sibi cogitet. Si non admittentur, quid sine ipsis stabilitis et sancitis attributuri sint, vos dicite qui scitis eos iam nulli sanctioni Pontificiae aut Imperatoriae vel Conciliari auctoritatem aliquam reliquisse: clamabunt statim se exclusos ne in eorum corio ludentibus assisterent et rem suam cognoscerent. Itaque neque ad pacem neque ad quietem neque ad concordiam Germa niae congregationem hanc profuturam iudico. Quod si, omissis quae ad fidem et religionem spectant, dixerint aliqui praedictam congregationem suscipiendam esse in hanc rationem ut lapsi mores et cleri licentia coerceatur et restituatur, illud respondere