Obrazy na stronie
PDF
ePub

Une des plus anciennes formules qui nous aient été · conservées est celle du troisième concile d'Arles, en 455, sous le pape saint Léon. Ce concile avait pour objet de juger la contestation qui s'était élevée entre l'abbé de l'île de Lérins et quelques évêques. La lettre de convocation s'adresse d'abord aux évêques, puis aux habitants de Lérins, et ensuite, en particulier, à l'évêque Rustique :

«

Exemplar epistolæ generalis que ad episcopos

« invitandos in causa insula Lerinensis missa est: « Quotiens membrum aliquod quolibet infirmitatis ge« nere laborat, fieri non potest quin ejusdem corporis « etiam cætera membra condoleant. Et ideo causam quæ <«< inter sanctum episcopum Theodorum et sanctum Va« lerianum vel sanctum Maximum item episcopos, atque <«< abbatem Faustum necnon et reliquos fratres insulæ <«< Lerinensis acciderat, absque dubio omnes nos qui in << Christo unum sumus, differre non possumus, nisi id «<< agamus qualiter curetur et abstergatur. Ad hoc ita« que remediandum scandalum orationibus vestris ter<< tio kalendas januarias audientiæ dies est constitutus. « Rogamus, ergo, ut sanctitas vestra se usque Arelate « fatigare dignetur : quatinus tantum malum quod dila<«< tione plus crescit, beatitudinis vestræ præsentia ter<«< minetur. Talis enim causa quæ tam grande scandalum << gignit, sicut atrocitate sui multos involvit, ita plures qui in Christo medeantur exposcit. (Ad eos qui in in« sula sunt:) Beatudinem vero vestrám præcipue adesse <«< convenit, quos insula ipsa velut sinu quodam geni<«<tricis fovens, ad eam gratiam quæ nunc in vobis est, <«< Domino instigante produxit. (Ad sanctum Rusticum:) « Ac præcipue beatitudo vestra ut adsit primum depre

[ocr errors]

« camur, quia gravior infirmitas necessario medicos pe« ritissimos inquirit. » (Sirmond, t. I, p. 120.)

"

Dans les trois derniers siècles, les lettres d'indiction, quant au paragraphe essentiel qui désigne le lieu et le jour et exprime l'obligation d'assister, ne diffèrent généralement que dans les termes. Celle du concile de Rouen de 1581, après diverses considérations sur l'utilité des conciles provinciaux, continue ainsi : « Accessit gravissimum quidem, sed nobis gratissimum, sanctis<«<simi domini nostri papa Gregorii pontificis maximi judicium, qui nos ad illius synodi celebrationem <«< non ita dudum suis litteris excitavit, et currentibus <«< ut dicitur, calcar addidit. Quapropter, quod uni« verso clero populoque nobis subjecto felix faustumque « sit, concilium provinciale in nostra metropolitana <«< ecclesia Rothomagensi, dominica prima Adventus « proximi inchoandum et sequentibus diebus celebran« dum et terminandum indiximus, ac præsentibus litte<<< ris indicimus ac constituimus... Itaque hortamur vòs, <«< fratres dilectissimi, et sub divini obtestatione judicii «monemus atque injungimus, ut posito omni excusa<«< tionis ( nisi quæ legitima fuerit et per ipsum concilium approbanda) obtentu, die præstituta Rothomagum no<< biscum conveniatis. >>

[ocr errors]

Les conciles de Milan, célébrés sous saint Charles Borromée, méritant plus que tous les autres d'être signalés comme modèles, soit à cause de la sainteté de ce grand et savant archevêque, soit à cause du privilége de la confirmation pontificale qu'ils ont obtenue, nous citerons encore la lettre d'indiction pour le premier de ces conciles :

Itaque amplitudinem tuam reverendissimam pro

auctoritate nostra archiepiscopali monemus, ut omnino ad proximos idus octobris in Mediolanensi nostra metropolitana ecclesia ad provincialis concilii celebrationem intersit. Quod si fortasse te aliqua justa necessitas impedierit (quam a te nobis significari et juxta canonicas sanctiones probari oportebit), specialem procuratorem quemadmodum debes ad synodum mittas; alioquin moneris te poenas sacris canonibus constitutas incursurum. Monemus præterea amplitudinem tuam ut edictum, quod his litteris adjunximus, in tuæ cathedralis et aliarum insignium tuæ dioecesis si quæ sint ecclesiarum valvis, ut omnibus innotescat, quamprimum affigendum et publicandum cures; cujus promulgationis per instrumenta publica nos facias certiores. >>

Outre la lettre d'indication et l'édit à afficher aux portes des cathédrales, saint Charles Borromée avertissait par une lettre spéciale tous ses suffragants d'emmener avec eux deux députés du chapitre, deux théologiens, et deux autres ecclésiastiques qui pussent remplir la charge de témoins synodaux. « Pro mei muneris officio amplitudinem vestram hortari volui, primum quidem ut duos ex capitulo et doctrina et probitate præstantes, qui synodi tractatibus interesse possint, maxime super illis quæ ipsum capitulum contingere dignoscuntur; duos etiam ex universi cleri corpore secum ad synodum ducat qui rerum experientia ac doctrina synodo prodesse possint. Deinde vero ut alios duos... synodalium testium munus adimpleturos. >>

CHAPITRE II.

De la coutume de faire dans le précédent concile provincial, ou une fois pour toutes, l'indiction des synodes suivants.

Le vingt-neuvième canon du concile d'Orange en 441 porte que, dans chaque synode provincial, on fera avant de se séparer l'indiction du synode suivant :

<< Constituamus ut nullus conventus sine alterius con«< ventus denuntiatione solvatur. Itaque sequenti anno, <«< si Domino ac Deo nostro Jesu Christo permittente <«< conceditur, die 15 calendas novembris Luciano in «< Arausico territorio conventum habebimus. » (Sirmond, Conc. g., t. I, p. 74.)

Pour mieux assurer la célébration des assemblées synodales dans le temps prescrit, le quatrième concile de Tolède tenu en 633 fixa l'époque une fois pour toutes: Quinto decimo autem calendarum juniarum congreganda est in unaquaque provincia synodus, propter «< vernale tempus, quando herbis terra vestitur, et pa<«< bula germinum inveniuntur. » (Capitul. 3.)

[ocr errors]

Le quatrième concile de Milan, constitution quatrième de Concilio provinciali, arrêta de même une fois toutes l'époque triennale de la réunion, et voulut que

pour

ce décret eût la valeur d'une indiction spéciale pour chaque fois :

Singulis provincialibus conciliis tertio quoque anno ex ipsa Tridentina sanctione celebrandis, quæ indicere, convocare et celebrare jus metropolitani est, nos certam diem in posterum indicimus, decernimus et statuimus, feriam scilicet quintam, quæ a Pascha Resurrèctionis Domini sub tertiam dominicam cadit, certumque item locum, nempe nostram ecclesiam beatæ Mariæ Virginis nomine nuncupatam... Ejus autem constituti conciliaris diei et loci atque adeo concilii provincialis indictionem omnino ratam firmamque esse volumus, ac sine alia vel litterarum significatione, vel edicti promulgatione, vel ulla alia denuntiatione aut nuntio, tantum roboris ac auctoritatis ad episcopos ac reliquos quosvis omnes ac singulos, qui in provinciali concilio Mediolanensi, quacumque ratione adesse possunt aut debent, quorumve aliquid interest, monendos ac convocandos, habere hoc decreto sancimus, quantum illa quæ cendi ejusdem concilii provincialis ratio litteris et nuntio edictoque publico adhibetur. »

indi

Cette coutume de faire l'indiction ou à jour fixe une fois pour toutes, ou dans chaque concile pour le concile suivant, a été pratiquée par plusieurs autres provinces. Le concile de Reims de 1583 fit ce statut:

« Ea peracta (nempe synodo provinciali) de loco die<«< que futuri concilii provincialis decernatur.» (Odespun, p. 250.)

Le concile de Bordeaux de la même année, non-seulement nous fournit un exemple de la même pratique, mais nous atteste que cette pratique avait depuis longtemps passé en coutume : « Postrema concilii sessione

« PoprzedniaDalej »