sed tantummodo electorum, quia licet omnes in A arbitramur esse ad comparationem fidelium et minus momento resurgant justi et impii in die judicii, soli intelligentium hoc sapiamus, quia non sumus perfecti tantum justi occurrunt Domino, in aera deportati ab ad illam comparationem quam percepturi sumus in angelis, sicut alibi idem Apostolus ait: Rapiemur ob- die judicii. Et si quid aliter sentitis, vel sapitis de hoc viam Christo in aera (I Thess. Iv). Impii vero mane- quod diximus, et hoc non ex vobis, sed Deus illud mabunt in terra quousque percipient illam terribilem nifestabit. Beatus Beda loquens quodam loco exdictis sententiam judicis: Ite, maledicti, in ignem æternum Apostoli ait: Unusquisque in suo sensu abundet et si (Matth. xxv). Quæ est, id est, quæ futura est ex mor- aliud quid sapitis, et hoc vobis Deus revelabit. Quid tuis in die judicii. ergo: Si hæreticus est, debet in suo sensu abundare? Minime. Non de hæretico loquor, sed de Christiano. Unusquisque, inquit, fidelis in suo sensu abundet, id est, quod credit opere impleat studeatque abundare virtutibus et si quid aliud sapit quod contra fidem fit, propter bona opera quæ habet, revelabit illi Deus, ut illud corrigat, sicut fecit Cypriano Carthaginensi episcopo, qui unam mersionem tantummodo dabat baptizandis, ignoranter hoc agens. Sed quia bonis operibus inserviebat, et quod intelligebat opere implebat, meruit revelationem percipere a Domino, ut trinam mersionem daret baptizandis.

Ad quod pervenimus, id est in fide ad quam perveni ego, docente Domino et vos me prædicante, in ea maneamus ambulantes de virtute in virtutem, ut idem sapiamus, subaudis de Christo, id est unam fidem habeamus, et permaneamus in regula, id est in rectitudine fidei.

Non quod jam acceperim, id est non ideo talia dico de resurrectione quod jam perfectionem acceperim, quia non sum adhuc perfectus, aut etiam justificatus perfectus sim. Quantum ad sapientiam illam pertinet, quæ mortalibus hominibus datur, beatus Apostolus sapientissimus omnium hominum erat, qui tunc temporis in carne morabantur : quantum vero ad B illam perfectionem pertinet quam recepturi sunt sancti post generalem resurrectionem, perfectissimus non erat, quia videmus nunc in ænigmate, tunc autem facie ad faciem (I Cor. XIII), quia videbimus Deum sicuti est (I Joan. 11). Sequor autem, id est imitabor Christum, si quo modo comprehendam,subaudis perfectionem, in quo et comprehensus sum. Omnes electi prædestinati ad vitam æternam in passione Domini sunt comprehensi,quia per illam sunt redempti non solum qui post resurrectionem ejus salvandi erant et purgandi per baptismum, sed etiam Frtares, imitalores mei estote. Imitatio est cujusomnes justi qui præcesserunt ejus adventum. Sed que rei quædam cognitio: imitari est sequi et est dicit aliquis: Si ego comprehensus sum in passione sensus Si Christum non potestis imitari et sequi, ejus, id est redemptus, et baptismate purgatus, quare saltem me imitamini discipulum ejus in fide, in openon habeo modo in præsenti perfectionem fidei,sa-re, in doctrina : ut sicut ego credo, operor, doceo, pientiæ atque justitiæ? Cui respondendum est,quia ita et vos credatis, operemini, doceatis. Et observate baptismi renovationem polluisti male vivendo, non eos. Hoc verbum, quod est observare, varias habet poteris illam perfectionem obtinere, quousque ite- significationes. Aliquando significat declinare et rum mundatus per pœnitentiam venias ad illum qui cavere, ut ibi, observate eos qui dissensiones et ofte in baptismate mundavit. fendicula faciunt, id est declinate ab eis. Aliquando insidias moliri, ut ibi: Et ipsi observabant, id est insidias tendebant. Aliquando imitari, ut hic, observate, id est imitamini tale qui formam doctrinæ nostræ habent, qui ita credunt, vivunt et docent,qui ita ambulant,id est qui ita vivunt sicut et ego,sicut habetis formam nostram,id est formam doctrinæ nostræ.

C

Fratres, ego non arbitror me comprehendisse, subaudis perfectionem, quia in præsenti sæculo non possumus esse perfecti. Unum autem, subaudis verbum dicam, quæ quidem retro sunt obliviscens. Quæ sunt illa quæ retro sunt? Omnia temporalia et transitoria, prædia, divitiæ, et commoda præsentis vitæ. Quæ ideo dicuntur esse retro,quia cum ab hac vita transierimus per mortem carnis, omnia post nos relinquemus. Ad ea quæ sunt priora extendens me. Quæ sunt priora? Præmia et gaudia patriæ cœlestis, D quæ nobis futura sunt et sine fide mansura. Aliter beatus Apostolus omnia bona quæ in hoc sæculo habebat perfecta, ad comparationem æternorum pro nihilo deputabat, et sic quotidie vivebat quasi semper insipiens, ideoque dixit: Obliviscor præteritorum, desiderans semper ad alia tendere.

Ad destinatum persequor, id est ad promissum tendo, ad bravium, id est ad coronam supernæ remunerationis in Christo Jesu, id est per Christum Jesum.

Quicunque ergo perfecti sumus, ad comparationem aliorum,hoc sentiamus,subaudis,quia non sumus perfecti. Quicunque sumus perfecti, id est, qui perfecti

:

Multi enim ambulant, id est non recte vivunt, sicut pseudoapostoli, quos sæpe dicebam vobis, id est, quos sæpe prædicabam vobis cavendos esse, cum apud vos essem præsens. Nunc autem et flens dico. Imitanda est charitas Apostoli, qui etiam inimicos crucis Christi deflebat: sicut Samuel inimicum suum Saul; et sicut idem Apostolus Corinthios alibi, qui post fornicationem non egerunt pœnitentiam. Inimicos crucis Christi flens dico, ut declinetis ab illis, quorum finis, id est mors præsentis vitæ, interitus, est illis, id est perditio æterna: quia ut ab hac vita transierint, tradentur pœnis sempiternis. Inimicos crucis Christi appellat Judæos et alios infideles, qui dicebant non posse hominem salvari per fidem Dominicæ passionis sine circumcisione. Quorum Deus venter est, subaudis ab illis declinate. Quorum Deus venter est? Illorum qui ideo prædi

Gaudete in Domino semper. Vos qui non gaudetis in temporalibus rebus, negotiis terrenis, caducis, et transitoriis, gaudete in Domino, in fide, in ore, et opere mente, et corpore.

cant, ut ventrem suum possint implere. Et gloria in A in Epistola mea non nominavi, quoniam etsi in mea confusione ipsorum, id est, in verecundo et pudendo Epistola non estis scripti, in libro tamen vitæ contimembro genitali, quia gloriantur se circumcisos nemini, quia mei adjutores estis. Iste est liber vitæ esse. Qui terrena sapiunt, id est, qui legem non spi- de quo Dominus dicit : Gaudete quod nomina vestra ritaliter, sed terrene intelligunt: vel qui carnalem scripta sunt in cælis (Luc. x), id est in libro vitæ, id circumcisionem in se et in aliis observare volunt. est in memoria omnipotentis Dei. Nostra autem conversatio in cælis est. Jungit se cæteris sanctis, qui terram corpore, cœlum vero mente inhabitant. Unde, id est de cœlis, etiam Salvatorem exspectamus, subaudis venturum ad judicium, qui reformabit, id est renovando formabit, corpus humilitatis nostræ. Corpus nostrum corpus humilitatis est, quod per mortem in pulverem et vermes humiliari potest. Istud corpus primum formavit in utero materno, sed iterum reformabit illud per gloriam resurrectionis. Configuratum, id est assimilatum corpori claritatis suæ, id est in gloria et immortalitate: quia illam claritatem habebunt corpora sanctorum post diem judicii, quam habuit corChristi clarificatum in monte, quia similes angepus lis erimus et poterat aliquis dicere: Quomodo poterit corpora nostra reformare, quæ a vermibus erunt corrupta, et in pulverem redacta? Ad hæc beatus Apostolus Secundum illam, inquit, potestatem qua semetipsum tertia die ressuscitavit, et qua sibi potuit omnia subjicere, corpora etiam nostra in die judicii reformabit ad claritatem suam. Operationem qua possit, id est, potest vel potuit, subjicere sibi omnia.

CAPUT IV.

Itaque, fratres mei in fide, charissimi in dilectione, el desideratissimi opere vel affectu, gaudium meum, subaudis in præsenti.

Modestia, id est mansuetudo et humilitas, vestra nota sit omnibus hominibus, fidelibus et infidelibus hæreticis falsisque fratribus. Fidelibus nota sit, ut vestro exemplo coroborentur in omni bonitate, imitatores vestri facti, ut vos mercedem recipiatis. InB fidelibus nota sit, ut videntes vestram religionem et bonam conversationem, non possint infamare vestram fidem et nomen Domini salvatoris, sed potius vestro exemplo revocentur ab errore. Dominus, prope est omnibus videlicet qui recte credunt, juste vivunt, bene docent et cor immaculatum habent: vel prope est, ut vos ab hac vita abstrahat per mortem carnis : vel prope est, ut ad judicium veniat.

Nihil solliciti sitis de mundanis terrenisque rebus. Sollicitudo est superflua cura. Sed justi non debent superfluam curam habere de rebus transitoriis, sed in Domino omnem spem ponere, juxta quod Psalmista ait: Jacta super Dominum curam tuam, et ipse te enutriet (Psal. LIV) : Sed in omni oratione et obsecratione cum gratiarum actione. Oratio est pro præteCritis excessibus et delictis, obsecratio pro adipiscendis futuris, gratiarum actio pro collatis beneficiis. Ideo debemus omnipotenti Deo gratias referre pro beneficiis collatis, ut cum de perceptis muneribus non inveniamur ingrati, de percipiendis non judicemur indigni. Petitiones vestræ innotescant apud Deum.

Et corona mea, subaudis in futuro, quia vos Deo acquisivi, sic state, id est sic perseverate in fide, in opere, in doctrina, sicut a me audistis et vidistis. Evodiam rogo et Syntychen deprecor, idipsum sa-Nolite, inquit, superfluam curam assumere protempere in Domino, subaudis quod nos sapimus, ego aliique fideles, quia ita sapiunt et credunt perfecte sicut et ego. Sapientes et religiosæ mulieres erant apud Philippenses quæ prædicabant domiin suo sexu parvulos etiam et parvulas docebant, non tamen in ecclesia, quia idem Apostolus hoc præcipit ut mulieres in Ecclesia taceant.

Et te, Germane compar. Germanus comes erat ipsius in fide, in officio prædicationis, et tamen dives: ideoque præcepit ut ipse qui abundabat opibus, vel etiam in prædicatione adjuvaret illas. Compar, comes in fide et officio. Adjuva illas, subaudis supra memoratas, quæ mecum laboraverunt, subaudis docentes in suo sexu. Cum Clemente. Clemens philosophus fuit, sed postea discipulus apostolorum Petri et Pauli factus, præfuit Ecclesiæ Romæ præsul, et pro Christi nomine in mare est præcipitatus. Et cæteris adjutoribus meis. Ne Philippenses dure acciperent, quod illorum nomina in hac epistola non continerentur, ideo subjunxit: Et cæteris adjutoribus meis, quorum nomina sunt in libro vitæ, et est sensus : O Philippenses, nolite graviter ferre quod omnes vos

D

poralibus rebus, sed petitiones vestræ innotescant apud Deum, id est notæ fiant Deo per ministerium angelorum. Si ergo omnipotens Deus omnia non solum præterita et præsentia, sed etiam futura cognoscit, et non solum opera, sed etiam cogitationes discernit, et totus ubique est, quid necesse est ut per ministerium angelorum renuntientur ei quæ agimus? Non ergo ideo illi nuntiant, quod illum aliquid lateat, juxta quod Salomon ait : Tu solus nosti corda filiorum hominum, sed ut officium et ministerium suum adimpleant, quia nuntii sunt.

Et pax Dei quæ exsuperat omnem sensum. Exsuperat, id est transcendit omnem sensum et angelorum et hominum, non tamen Dei. De qua pace loquitur? Qua reconciliati sumus Deo per passionem Filii ejus. Ante adventum siquidem Domini longe eramus a Deo, et discordes eramus tam Deo quam angelis, sed per passionem Filii Dei reconciliati sumus Deo. Ista reconciliatio necesse est ut semper nos custodiat. Exsuperat autem omnem sensum præter sensum Domini, quia nemo angelorum, nemo hominum potest penetrare mysterium passionis Filii Dei

et nostræ reconciliationis, et quanta fuerit charitas A sustinere: scio et abundare, id est in abundantia in illo : quia cum Deus esset, pro vobis homo fieri temperans esse, ne corrumpar ab ea. In omnibus dignatus est. Custodiat carda vestra et intelligentias institutus sum, et satiari, id est abundare, et esurivestras. Cor et intellectus pro uno est accipiendum. re, id est penuriam pati. In Christo Jesu, id est per Jesum Christum, vel in fide Jesu Christi.

De cætero, fratres, præter illa superius memorata, quæcunque sunt vera, quæcunque pudica, quæcunque justa, quæcunque sancta, quæcunque amabilia, id est omnia quæ in Evangelio habentur cogitate, et cogitando opere implete, quia illa sunt vera. Omnia vera sunt pudica et casta, quia ab omni mendacio sunt, inviolata et incorrupta. Illa sunt justa et sancta, quæ sanctitatem et justitiam docent. Quæcunque sunt bonæ famæ, id est, quæ bonam famam nos faciunt habere, omnia ista cogitate et perficite. Si B qua virtus, subaudis fidei, operationis, doctrinæ, et unde laudari Deus potest, illa Deo applicate, non vestris meritis.

Quæ audistis, subaudis per litteras nostras, vel a meipso, et vidistis, in opere, hæc agite: et Deus pacis erit vobiscum, hoc est, Deus qui est pater pacis, id est, Domini nostri Jesu Christi qui est pax nostra, qui fecit utraque unum.

C

Omnia possum in eo qui me confortat. Ne videretur sibimetipsi tribuere hoc quasi suis viribus potuisset in penuria patiens esse, et in abundantia temperans, ait : Omnia autem ista in eo possum implere qui me confortat, id est in Christo, qui mihi possibilitatem tribuit.

Verumtamen bene fecistis, communicantes tribulationi meæ, id est, quamvis ego nullo indigeam, bene fecistis vos, charitatis officium in me adimplentes, compatiendo passionibus meis, et mittendomihi quæ erant necessaria.

Scitis autem, etc., usque, profectus sum a Macedonia. Macedonia provincia est Græcorum, dicta a Macedone, et Thessalonica civitas est a Thessalo rege dicta. In hoc ergo quod laudat Philippenses, qui ei necessaria miserunt, vituperabat alios qui ei nullum obsequium præbuerunt. In ratione dati et accepti. Quidquid accipitur vel datur ratio inde potest esse. Ratio dati est quia scit dator quod dat, aut quantum dat, aut cui dat, utrum aurum, an vestimentum det, libram auri, aut equum. Ratio accepti est, quia scit ille qui accipit metallum aliquid aut vestimentum, quantum accipit, et a quo accipit; et est sensus Ex omnibus de quibus potest esse ratio dati et accepti, non ministraverunt mihi, quia ipsi nihil dederunt, et ego nihil accepi.

Gavisus sum autem in Domino vehementer,quoniam tandem aliquando, etc. In principio prædicationis Apostoli, quando Philippenses crediderunt, maximam bumanitatem præbuerunt ei, ministrantes ei læto animo quæ necessaria erant ; sed cum cœpissent persecutionem pati a suis civibus infidelibus, et tribulari a persecutoribus, cessaverunt a ministratione: neque enim poterant in seditione ac persecutione positi, officium charitatis ita implere, sicut tempore pacis. Cum vero reddita esset illis tranquillitas Domino suffragante, reversi sunt ad pristinam conversationem, cœperuntque ministrare Apostolo aliisque sanctis quæ necessaria erant. Quapropter congaudet Apostolus illorum bonitati, et dicit Gavisus sum valde, quoniam tandem, id est ad ultimum, aut vix aliquando refloruistis, id est florem virtutum, protulistis, reversi ad priorem conversationem et consuetudinem. Floruistis, id est florem bonæ operationis protulistis, id est affectum dilectionis erga me exhibere cœpistis, sicut ante exhibebatis. Occupati autem eratis, subaudis in per-D secutione civium. Excusat eos modo, dicens: In-gnitatem abundantem in oratione vestra,id est ut vedulgeo vobis si ad tempus illud omisistis, quia detenti eratis in persecutione inimicorum.

Non quasi propter penuriam, id est indigentiam, hoc dico; ego enim didici in quibus sum,sufficiens esse, id est, ego scio in quibus possum sufficientiam habere, quia scio indigentiam patienter ferre, et abundantiam cum temperantia disponere. Multi sunt qui positi in paupertate, nesciunt eam patienter ferre: et sunt multi qui positi in abundantia, nesciunt temperantiam habere, sed comedunt et bibunt ultra modum, et utuntur his quibus abundant intemperate: quorum numero erat Apostolus alienus.

Scio et humiljari, id est scio penuriam patienter

Non quæro datum, subaudis tantummodo, sed requiro fructum, id est benevolentiam et benignitatem animi, abundantem in oratione vestra, id est ad utilitatem vestram. Quidam codices habent: Abundantem in oratione vestra. Oratio Apostoli, oratio Philippensium erat, quia pro illis orabat. Et quando quilibet orat pro aliquo, si vita illius munda fuerit, pro quo oratur, sublevat orationem deprecantis, a Deo exaudiatur, sicut e contra vita mala ejus prò quo oratur impedit orationem illius qui pro ipso orat. Unde dicit Dominus Jeremiæ: Noli orare pro populo hoc, quia non exaudiam te (Jer. vii) Ergo beati Pauli oratio quam pro illis fundebat, bona vita illorum sublevabatur. Unde dicit : Non requiro tantummodo datum, sed requiro benevolentiam et beni

stra voluntate sublevet oratio, quando pro vobis fundo.

Habeo autem omnia, et abundo. Ille omnia habet qui nullo indiget, qui præter necessaria nihil requirit. Repletus sum, inquit, subaudis omni abundantia, acceptis ab Epaphrodito, subaudis muneribus, quæ, subaudis munera, misistis mihi. Miserant illi Philippenses aut aurum, aut argentum, aut vesti menta, per Epaphroditum, in quibus ille multum lætatus et gratulatus est, non tam pro sua quam pr aliorum necessitate. In odorem suavitatis. Odor sua vitatis est apud Deum, intentio bona et volunta promptissima offerentis, de qua legimus in Genesi quia odoratus est odorem suavitatis Dominus

quando Noe obtulit sacrificium Deo, egressus de A arca. Non enim est putandum quod Dominus omnipotens sacrificio victimarum et fumo carnium atque nidore pinguedinis delectetur, sed intentione bona et voluntate promptissima offerentis. Si enim fumo et nidore carnium delectaretur, nequaquam diceret per prophetam Sacrificia vestra odivit anima

mea.

Salutate omnem sanctum, id est omnem sanctificatum in baptismate, vel qui sine crimine, et sine graviori peccato florent. Maxime autem qui de Cxsaris domo sunt.Quare addidit: Maxime autem illos qui de Cæsaris domo sunt? ut illos Philippenses acueret et instigaret ad fidem servandam, et bonis operibus laborandum, quasi diceret: O Philippenses, attendite si illi qui apparitores sunt imperaDeus autem meus impleat omne desiderium vestrum. toris, et ei semper assistere debent in palatio illius, Tale desiderium habebant Philippenses, ut socii et veniunt ad fidem pro nihilo deputantes iram imperacomparticipes merentur fieri beati Apostoli, id est toris, et viriliter in fide et doctrina laborant, quanto sensus Concedat, præstetque Deus meus, ut sicut magis vos debetis ferventi animo fidem servare, participes estis passionis meæ et condoletis tribula- bonis operibus insistere, qui longe ab aula regali tionibus meis, ita sitis participes præmiorum meo- remoti estis, neque terremini jussu malignorum rum, et congaudeatis lætitiæ meæ. Et qualiter fiet principum. Nam manente Apostolo in carcere in doistud? Secundum divitias suas in gloria æterna. Quæ B mo imperatoris, multi ex domo Cæsaris veniebant sunt illæ divitiæ ? Quas oculus non vidit, nec auris ad eum : et docti ab illo, baptizabantur in tantum audivit, nec in cor hominis ascenderunt, id est, ut (jam diximus) domum persecutoris facerent Ecgaudia æterna et præmia sine fine mansura. Et hoc clesiam Redemptoris. in Christo Jesu, hoc est, per Christum Jesum.

Deo autem et Patri nostro, id est sanctæ Trinitati quæ unus Deus est, maneat honor in sæcula sæculorum, id est per omnia futura sæcula.

Gratia Domini, id est fides vel salus, et redemptio atque remissio peccatorum maneat cum spiritu vestro, id est in corde vestro et mente : quia si manserit in mente, manebit et in corde, etc.

IN EPISTOLAM AD COLOSSENSES.

CAPUT PRIMUM.

sti, et hoc non meis viribus, neque mea virtute,sed secundum quod ipse mihi opem tribuit.

nem, alterum ad conflictum hostium. Laboro, inMysterium quod absconditum fuit a sæculis et ge- C quit, ad prædicationem, certando contra hostes Chrinerationibus. Mysterium incarnationis passionisque Filii Dei et redemptionis generis humani absconditum fuit ab initio mundi sapientibus hujus sæculi, patriarchis autem et prophetis aliisque quamplurimis justis patefactum est.

Quod est Christus, in vobis spes gloriæ. Christus est spes gloriæ electorum, quia quicunque firmiter in eum credunt, sperant se accepturos vitam æternam, et gloriam quam ipse promisit.

CAPUT II.

Volo enim vos scire, o Colossenses, qualem sollicitudinem habeam pro vobis. Sollicitudo est maxima cura. Beatus ergo Apostolus eamdem sollicitudinem et studium gerebat de illis qui docebantur ab ejus discipulis, et ad quos ipse mittebat epistolas, licet Corripientes omnem hominem. Omnem hominem ipse eos corpore non vidisset, quam habebat ex his debemus hic intelligere Judæum et gentilem,domi- quos proprio ore docebat. Ideo autem talia loquenum et servum, ditem et pauperem, omnemque sexum batur blandiendo, ut illorum animos mulceret, et et conditionem, quibus præceptum est apostolis præ- Epistolam ejus reciperent. Et pro his qui sunt Laodicare. Sed quod dicit: Corripientes omnem hominem, dicia. Laodicia est civitas Græciæ. Instructi. Id est pertinet ad ingratos et superbos ; et quod dicit, do- D firmati et docti. In charitate. Id est in dilectione Dei centes, pertinet ad humiles et subjectos. In omni et proximi,in agnitionem mysterii Dei, id est in cosapientia. Id est in fide sanctæ Trinitatis, in qua gnitione sanctæ Trinitatis, et fide Domini salvatoris, est omnis sapientia. Perfectum in Christo Jesu. Hoc credentes eum pro salute nostra venisse in carnem. est in fide Jesu Christi, secundum quod in præsenti In quo sunt omnes thesauri sapientiæ et scientiæ. sæculo potest quilibet electus perfectus esse. In præ- Sapientia refertur ad humanam rem, scientia ad disenti etenim sæculo nemo potest esse perfectus ad vinam et in Christo Jesu est sapientia, qualiter comparationem æternæ perfectionis. Unde idem temporalia et humana dispenset, et quomodo divina Apostolus alibi: Quotquot perfecti sumus, hoc sapi- ordinet. Vel sapientiam in humanis, et in divinis mus (Philip. III), quia subaudis non sumus perfecti. scientiam abscondit quia non omnibus patent. Ante Quod enim nunc videmus in ænigmate et tenemus Domini adventum, nomen Domini Patris incognitum in spe, tunc possidebimus in re, quoniam videbimus fuit cunctis retro generationibus, non illud nomen eum sicuti est (I Joan. 11). quod Deus,sed quod Pater vocatur, sicut ipse Filius ait: Pater, manifestavi nomen tuum (Joan. xvII).

In quo et laboro, certando. Duo dicit laborem et certamen, ex quibus unum refertur ad prædicatio

Hoc autem dico, subaudis ut sitis firmati in chari

tate, ut nemo vos decipiat in subtilitate, id est in A tis. Potestates autem sunt per quas sancti ejiciunt tenuitate sermonum, et in calliditate, vel in syllo- dæmones de obsessis corporibus principatus qui gismis. Quidam codices habent in sublimitate, quod principantur aliis ordinibus. idipsum est in altitudine.

Nam etsi corpore absens sum, sed spiritu vobiscum sum, gaudens de fide vestra et videns ordinem vestrum, id est, revelante Spiritu sancto qui in me est, cognosco omnia quæ circa vos aguntur in fide, bonisque operibus, quasi præsens sim in corpore. Dicit namque beatus Hieronymus quodam loco, tantam ei gratiam datam esse ut cuncta cognosceret, quæ circa illos agebatur, quos vel ipse vel discipuli ejus docuerunt.Et firmamentum ejus. Firmamentum fidei Christi appellat firmam perfectamque fidem, quæ operibus bonis ordinatur.

Sicut ergo accepistis, id est acceptum habuistis, in ipso, id est in fide ipsius, ambulate radicati. Quod dicit radicati, id est ædificati in Christo, et confirmati in fide illius, unum et hoc est, ut fidem quam habetis bonis operibus exornetis. Sicut et didicistis, subaudis a discipulis nostris, abundantes, hoc est in fide illius, in gratiarum actione, id est semper reddentes illi gratiarum actionem ex omnibus quæ habetis.

Videte ne quis vos decipia! per philosophiam, id est humanam sapientiam'et inanem fallaciam,per quam falluntur homines. Prævidebat Apostolus qui erant philosophi gentium, insuper et Judæorum, qui volebant Colossenses per sublimitatem humanæ sapientiæ a fide separare. Dicebant enim quia sicut nihil est corporeum quod possit gignere per se aliquod corpus sine commistione corporalis rei quæ est femina, ita femina non potest gignere sine commistione viri. Et hoc dicebant, attendentes ad naturam elementorum, non ad potentiam divinitatis, quæ naturam elementorum potest mutare. Naturam autem dixi,id est ordinem. Nam natura est, ut omnis creatura Creatori suo obtemperet. Sic etiam dicebant quia si beata Maria virgo concepit, et virgo peperit, tamen post partum virgo non fuit. Ideoque illos alloquitur, ne ab his deciperentur. Quia in ipso, id est in ohristo, inhabitat omnis plenitudo divinitatis corporaliter. Non ideo dicit corporaliter, quod ipsa divinitas sit corpus, licet quædam substantia sit viva, sed corporaliter posuit pro eo quod est veraciter, substantialiter,pleniter. Aliter enim habitat in singulis electorum, aliter in Christo, quia illis datur spiritus ad mensuram, in illo autem pleniter. Habitavit enim in Salomone per sapientiam, in Daniele per castitatem, in prophetis per sanctitatem, in Moyse per mansuetudinem, in Christo vero per omnem virtutem et innocentiam. Aliter: Corporaliter, id est sicut in templo suo, qui habitatio totius divinitatis corpus Christi fuit. Plus enim habitavit in illo, quam in templo Judæorum.

В

In quo, id est in Christo, circumcisi estis, id est mundati ab omnibus peccatis in baptismate Christi, non circumcisione manufacta qua ipse circumcisus est octava die secundum morem Judæorum. Illa petra fiebat, et ista mundatio per Christum, qui est petra.

Consepulti ei, id est sepulti simul in baptismate ei in quo, id est in Christo, et resurrexistis a peccato et vitiis per fidem. Quomodo sumus consepulti ei? Verbi gratia: Mortuus est in cruce Christus, positus est in sepulcrum, de sepulcro vivus surrexit, et jam non moritur. Similiter et nos quando interrogante B sacerdote juxta fontem stantes, arbrenuntiamus diabolo et omnibus pompis ejus, quasi tunc morimur, cum vero in fontem descendimus, quasi tunc, in sepulcro sepelimur: et cum de fonte eximus mundati, tunc quasi resurgimus. Sed cavendum est, ut sicut Christus jam non moritur ita et nos non moriamur in peccato Per fidem operationis Dei. Virtus Divinitatis quæ tertia die Christum resuscitavit, ipsa operatur in nobis fidem.

Et estis in illo, id est Christo, repleti vel per illum est repleti fide, qui est caput, id est principium et initium quia ipse tenet principatum super omnia cœlestia et terrestria. Omnis principatus et potesta

Et vos cum essetis mortui in delictis, et præputio carnis vestræ. Delicta et præputium pro uno, id est pro carnalibus peccatis, vel delicta ad transgressionem post peccata pacta, donans, id est indulgens.

Delens quod adversus non erat chirographum decreti quod erat contrarium nobis, Chirographum diciC tur manuscriptio. Nam yelp manus, ypp scriptara. Decretum autem vocat legem et statutum quod Deus præcepit Adæ, dicens: Ex omni ligno paradis comede, etc. Usque morte morieris (Gen. 11). Pecatum ergo quod primus parens noster commisit, in quo omnes peccavimus, mortalesque effecti sumus, appellat modo chirographum decreti, quia in memoria omnipotentis Dei mansit scriptum,usque dum Filius Dei veniret qui illud daret : Unde dicitura Deo in psalmis in cantico Moysi: Nonne hæc condita sun! apud me et signata in thesauris meis (Deut. xxx]) ? Per manum enim intelligitur operatio,et quando extendit manum, ut contingeret lignum vetitum, quasi tunc scripsit chirographum decreti, id est manuscriptionem quod tunc ageret contra Dei decretum : D Quod chirographum contra nos erat, quia omnes trahebat ad mortem et nemo poterat justificari quoadusque per Dominum deletum est. Quomodo ergo de levit illud? Innocenter et sine peccato vivendo in mundo, vel, innocenter in cruce moriens pro peccatoribus. Ipsumque, subaudis chirographum vel peccatum, tulil de medio, affigens illud cruci,quia sicut diximus,tunc crucifixit illud, id est occidit in semetipso, quando sine peccato vixit, vel quando innocens pro peccatoribus mortuus est. Alia translatio habet Exspolians se carne moriendo in cruce, et exemplavit, id est exemplum dedit innocenter vi vendo, triumphans de principatibus ac potestatibus tenebrarum. Et ipsum tulit de medio, subaudis no