POPVLVMQVE COLO.

NIENS EM PETRI

CANISII THEOL.

PRAEFATIO.

M

ITTO ad vos Catechismum, fiue, veego dicere malui, Chriftianæ doctrinæ fummá,Lectissimi Ampliffimique Viri, opus quidé puerile,vt nonnulli fortaffis exiftimabunt, & antehac fæpius editum, fed quod viros etiam exerceat, & cui supremă ego manum nunc tandem impono. Cùm autem ante decennium Viennæ verfater, & laudatiffimo Regi Ferdinando, qui pofteà Cæfar declaratus eft,à făcris effem concionibus, hoc ego qualecunq; opus, vt ingenue fatear, eodem Principe fic poftulante confcriptum,in luce primùm dedi. Caufas edendi repetere non attinet, vt quas optimus ille Mæcenas in fuo vel diplomate, vel edicto,quod operi præfixum extat, in medium profert. Neque mihi hoc vitio vertendum puto,quod idem liber abfque Auctoris nomine prodierit fæpe: etfi poftea Veneti & Galli, dum opus recudunt, me quidem infcio,nomen meum adfcripferunt. Ego verò ralis tantique Principis,qui facilè primas in Germania tenebat, tum au&toritate tum mandato contentus, Deo magis quàm hominibus conatum hunc noftrum comprobare volebam. Nam & nominis expreffi additamento id futurum prouidebam,

debam,vt multorú in me odia concitare, & virulentos calamos acueré. Adeò nihil ferè tam exactú & elaboratú nunc editur,quin momos ilicò reperiat,& crabrones vltrò irritentur. Neque fane mea me fefellit opinio: quod verebar,euenit.Ita neque nomé ftudiosè fuppreflum,neq; feruata vbiq; ftyli modeftia, cú fæpe aduerfarios infectari potuiflèm, profuit,quominus clam palam huius laboris ergo morderer atq; profcinderer:Chrifto interim Opt. Max.qui & ipfe cùm ageret optime,audiuit à fuis peffime,gratias ago fingulares,quod me dignú fecerit latratibus atque niorfibus fectatiorú, præfertim quorum iam danata eft,& pofteris execranda érit memoria in Ecclefia Dei. horum fæuas in me fententias & iniquas damnationis leges furdis veluti auribus prætereo.Etenim ab Ecclefie Catholicæ hoftibus,multaruque hærefum patronis reprehendi,quid eft aliud quæfo,quam commendari,& bonú Ecclefiæ ciué magis magisq; bonis omnibus comprobari? Nos quicquid hic fcripfimus,nó quçftus, mercedis, aut gloriæ cupiditate pellecti, non hominis odio vel amore prouocati; fed quod fan&eiurare poffumus, Religionis & veritatis illuftrádæ ftudio permoti, & ab illo Cæfare impulfi fic fcripfimus, vt Catholicoru, & præcipuè Germanorum commodo publico inferuiremus. In fcribédo autem non fanè noftrum,aut vllius priuatum,fed communem Ecclefiæ Catholicæ fenfum & cófenfum fecuti fumus, ac fequi porrò ex animo desi deramus. Si quis verò eft imbecillior, quã qui aduerfariorum iniquã de libro cenfura poffit negli gere, hic primùm cogitet fecú caufam quæ oppugnatur,cũ vniuerfa Ecclefia,quæ Catholicæ nomé meretur, nobis effe coniunétam.deinde maiora & AS plure

plura quidem nobis fauere quàm obftare fuffragia intelligat Loquor autem de ijs teftibus,quos omni exceptione maiores Cæfar in fua præfatione produxit,nimirü Principes,Magiftratus, Curias, Gymnafia:nam ab his librum eundem ftudiosè legi,legendum; proponi, publice defendi, nobis etiá Lacentibus paffim res ipfa declarat. Verùm imprudéter ago fortafle, qui fanctæ fimplicitatis oblitus, hæc perfequor, velut fatis nó habea Ecclefiæ fan&tç auctoritate fulciri,f ́d hominú quoq; fauoré & iudicia morer. At cupio fane,quoad eius fieri poteft, infirmorum vitare offendiculum,& prouidere bo na(vt Faulus iubet)non folùm cora Deo, fed etia coram hominibus. Igitur veniam ab omnibus,qui rectè & cadide iudicabut, me haud grauatim impetraturum confido,quod in hac editione nomen meum profitear,cùm idem in exéplaribus nõ pau- : cis iam ante( vt dixi)editis circúferatur, cn & Cæfar hoc aperte in fuo edicto exprefferit,cùm demu & lege fit cautú ecclefiaftica, vt liber-nullus abfq; au&oris nomine & infcriptione probetur. Ceteru in ha editione, aut potius operis recognitione,ingenue fatebor id accidiffe mihi,quod alijs fepe doaioribus vfu venire folet,vt ad fenfum illuftrandú juu ndug; lectoré nonnulla immutauerim,multa etii adiunxerim. Quod ftudium æquis quidé cen foribus moleftum efle no poteft, vt qui re ipfa fape comperiunt,haud temere iam olim dictum effe illud: Pofteriora confilia meliora. Quanquam per nos etiam licet, fi quibus ita lubet, vt prior editio retineatur.Nam vtranq; Catholică, & in aftruenda veritatis doctrina confentientem effe,docti deprehendent. Acceffit porrò huic editioni tractatio,eaque momenu núc fane maximi,de homints lap

lapfu & iuftificatione quemadmodumTridentina Synodus grauiffime docuit ac præfcripfit. Nos veluti lac paruulis præbuimus, dum prima & faci hora Chriftianæ doctrinæ,feu capita, feu elementa percurrimus. A lafte porrò ad folidiorem cibum, hoc eft, à Catechifmo ad præclaram & abfolutam hanc de luftificatione doctrinam funt adducendi, qui velur ephebi in Chrifto grandefcunt, & fubli miora quædam pietatis dogmata poffùnt capefle re.Nec video fane,quid tanta de re grauius, commodius,at folutius & neceffarium magis in media poffit adferri,quàm quod eft à Synodo dicta pro tectum, nimirum vt veritatis de luftificatione doArina, quæ maxime oppugnatur, fincere confer uari ac integrè defendi queat.

Sed iam tempus eft, vt ad vos redeam Præftantiffimi Viri,qui rem veftra quidem humanitate dignam,mihiq; pergrată feceritis, fi opus hoc recogatum,vt dixi,multisq; in locis locupletatú,quod reuerenter à me nomini veftro nuncupatur, æqui boniq; cofulatis. Neq; verò mihi defunt caufę huius nucupationis. Primú enim cupieba obferuatiæ ac gratitudinis erga vos meæ teftimoniú aliquod exhibere, vt qui multis annis in spectata Repub. veftraverfatus,cú liberahu artiú,tum facræ Theologie ftudijs apud vos operă dederim.Adhæc Catholicŭ opus eiufm di Patronis vel maxime commédandu erat,qui dere Cath lica pręclarè meriti, ingente fuæ pietatis ac defenfæ religionis gloria cffent confecuti, Vbi no prædicabo,vt fanè poffem, Remp.veftra,quené fruftra tot feculis hoc infignitur elogio, vt inter Germanicas omnes iure quoda fuo dicatur, & fit F EI 1x Agrippina Colonia, fanfte Ro Ecclefiæ fidelis filia. Parum fir, Vrbé vestrá

in Romano imperio nulli fecundă,fan&torò Martyrum fanguine mirificè confecratam, fortunis ac opibus abundanté cernere. Mirétur alij vetus apud vos Gymuafiú,& celebre emporium. Ego verò in primis hoc nomine vobis gratulandú,fummasque fummo Deo gratias agédas esse duco, quod Apoftolico præconio iam olim Romanis delato vos quoq; dignos red fitis,vt fides veftra in vniuerso mundo annútietu .Igitur,vt auitam,certa & integrá religioné cóferuetis, quo nihil habetis aut fandius aut antiquius, impijs quidé nouationibus ac profanationibus nullum in Repub.veftra locú relinquitis, fe&tarios auté horúq; conatus, qui vobis fæpe infidiantur,nó minus pru déter quam fortiter profligatis:tu præclaro veftræ pietatis zelo id perficitis, vt cu albi passim distracta fint religionis studia,& fectæ inter fe prorfus difle&tæ peftilenter vigeant,tamen apud vos cor vnum & anima vna,vnum etiá ouile fub vno paftore vfque perfeueret. ita demum reipfa declaratis,haud temerè dictum effe,quod autor vetuftus, & veritatis coprobanda magis, quá ftyli ornandi ftudio us memoriæ prodidit, cùm Vrbé veftrā his verbis iam in Ecclefiæ veftræ vfum receptis comendauit: Poftqua fide fufcepifti Ciuitas pranobilu, recidius non fuifti, fed in fide ftabiu. Inuideant hanc vobis felicitaté illi, qui depofi tum à Paulo commendaru non cuftodiunt,fed in aliud quoduis Euangeliu,quàm quod Apoftoli annuntiarunt,transferri fe patiuntur,neq; rarò fidem perin le ac moneti commutant. Deú immortalem ex animo precor vobis, vt hanc gratiã & fid:i cóftantiam, qua prælucets Germaniæ, perpetua effe velit.Colonia Agrippinæ feriis Epiphaniæ Domini, Anno Virginei partus M. D. LXVI...