non dalum, et in retributionem illis: obscurentur oculi eoram, ne videant, el dorsum eorum semper incurva (Rom. X1, 7). Ecce misericordia et judicium : misericordia in electionem, quæ consecuta est justitiam Det; judicium vero in cæteros, qui excæcati sunt : et tamen illi quia voluerunt crediderunt; illi quia noluerunt, crediderunt. Misericordia igitur et judicium in ipsis voluntatibus facta sunt. Electio quippe ista gratiæ est, non utique meritorum. Superius enim dixerat, Sic enim in hoc tempore reliquiæ per elcctionem gra'iæ saleæ facta sunt. Si autem grati 1, jam non ex operibus, alioquin gratia jam non est gratia (Rom. xı, 5). b Gratis ergo consecuta est quod consecuta est electio. Non præcessit eorum aliquid quod priores darent, et mini (Isat, x1, 2), nisi has virtutes Spiritus sanctus A mensa eorum in laqueum, et in venationem, el in scandaret; quomodo fides in Adam perdita in quoquam Giliorum ejus inveniretur, nisi eam idem Spiritus, qui omnia in omnibus operatur (1 Cor. x1, 6), infunderet? Unde si quod Adam perdidit posteritas non amisi, ipsum solum læsit peccatum ejus, et non genus humanum. Sed omnes in uno peccaverunt {Rom. v, 12), et prævaricationis merito tota ejus propagodamnata est. Omnes igitur quod Adam perdidit perdiderunt. Perdidit autem primitus fidem; quam omnes, quia primum potuimus amittere, primam egemus accipere. Placeat ergo nobis hæc gratiæ prædicatio, qua fides donum Dei esse defenditur; et in nullo nobis b poterit Pelagianus error illudere, qui, ut gratiam persuadeat debitam, fidem non vult esse donatam. Quia ergo nec justa, nec rationabilis B retribueretur illis : pro nihilo i salvos fecit eos (Psal. intelligitur eorum fuisse persuasio, qui hujus viri scientiam tot incrementorum profectibus adilicatam, tot annorum studiis expolitam, ad adolescentiæ rudimenta revocabant, ut magis suffragaretur hæreticis quod inter initia conversionis suæ imperie senserat, quam prodesset catholicis quod pontificali diligentiæ veritas revelarat; merito illos hoc præjudicio utentes, et in his quæ dudum abdicata fuerant immorantes, pii doctoris gravitas notat; quod qui curaverunt omnes sensus ipsius indagare, noluerint cum ejus eruditione proficere. Sed jam consideremus quale sit, quod de subsequentibus annotastis. EXCERPTUM QUARTUM. (Ibid. c. 5, n. 10.) Non quia credere vel non credere, non est in arbitrio voluntatis humanæ, sed in electis præparatur voluntas a Domino. d RESPONSIO. LV, 8). Cæteris autem qui excæcati sunt, sicut ibi non lacitum est, in retributione factum est. Universæ viæ Domini misericordia et veritas (Psal. xxiv, 10). 1:2vestigabiles sunt autem viæ ipsius (Rom. x1, 33). i Investigabilis igitur misericordia qua gratis liberat, et veritas qua juste judicat. Hæc omnia apud pium catholicumque lectorem, quid offensionis pariunt? quid contradictionis incurrunt? Numquid falsum est, k quod præparatur voluntas a Domino (Prov. vin, sec. LXX)? Numquid non quotquot Spiritu Dei aguntur, hi filii sunt Dei (Rom. vIII, 14)? Numquid hominem ab homine natura discernit, ac non potius gratia ab infideli fidelem? Numquid potest ullus dicere habere se quod C non accepit? aut quasi de non accepto sed proprio gloriari; quod si non accepisset, utique non haberet? Numquid dubium est, cum verbum veritatis prædicatur, alios voluntate credere, alios voluntate non credere? Sed cum illorum cor Deus aperuerit, illorum autem non aperuerit, discernendum est quid veniat de misericordia, quid de judicio. Post com. memorationem autem apostolicæ sententiæ (Rom. x1, 7), quam propheticis testimoniis astruit quod justitiam Dei, quam 247 Israel quærens consecutus non est, electio sit consecuta per gratiam, cæteris ex retributione cæcatis, numquid non verissime dictum est: Ecce misericordia et judicium : misericordia in electionem quæ consecuta est justitiam Dei; judicium vero in cæteros, qui excæcati sunt ? Et paulo post : Gratis ergo consecuta est, quod consecuta est clectio, Non præccessit aliquid eorum quod priores darent, et retribueretur illis : pro nihilo salvos fecit eos. Cæteris autem qui excæcati sunt, sicut ibi non tacitum est, in Jungamus quod sequitur, ut quod propositum est de connexo sermone sit clarius. Ideo ad ipsam quoque fidem quæ in voluntate est pertinet, 246 Quis enim te discernit? Quid autem habes quod non accepisti (1 Cor. iv, 7)? Multi audiunt verbum veritatis : sed alii credunt, alii contradicunt. Volunt ergo isti credere, nolunt autem illi. Quis hoc ignoret ? quis hoc neget? Sed cum aliis præparetur, aliis non præparetur voluntas a Domino, e discutiendum est utique qu'd veniat de misericordia, quid de judicio. Quod quærebat Israel, hoc non est consecutus, electio autem consecuta est, cœleri vero excæcati sunt, sicut scriptum est (Isaiæ D VI, 9). Dedit illis spiritum compunctionis, oculos ut non vid. ant, et aures ut non audiant usque in hodiernum diem. Et David dicit (Psal. Lxvın, 23), Fiat " Editi, primam habemus accipere. Ms. Jol., eyemus accipere, cum edit. append. Aug. ex ms. Remig. b Editiones omnes, po'uerit. Ms. Jul., poterit, el ex Rem g. edit. August, append. Edit. Duae, et Colon, omiserunt hæc, nec justa. Rei qui codices non omiserunt. ◄ Ms Jol. non habet, quæ in voluntate est. • Sic editi omnes et mis». Remig, et Jol. Apud Angustinum vero legitur, discerne dam : quod pra canJectura in margine noiarant omnes editiones, et inferius etiam legitur in eumdem sensum. Editi, Ecce misericordiam et judicium : miseri cordia in electiore. Emendamus ex libro Augustini : per vocem enim electionis, electos intelligit, non actum quo elegit Deus. Ita mss. Jolien-is et Remig. cum edit. August., ubi cæteri codices, Electio quippe istis. Sola edit. append. Aug. Gratia ergo. iflic ad litur enim i › edit. Lovao., Daac. et Colon. i lu libro ipso Aug., Invesugubiles igitur sunt et misericordia, etc. Favet ms. Reinig, ubi h be ur vox hæc, Investigabiles et locus ipse, ut repetitur infra. Ms. Remig. Quod præparatum est ita a Domine. retributione factum est. Quis hic locus querimoniæ, ▲ credatis, sed etiam ut patiamini pro eo et iterum nisi apud inimicos gratiæ ; qui nisi ad retributionem referatur quod gratis ditur, ad iniquitatem volunt pertinere quod redditur? Deinde quod de propheticis intulit verbis, universæ viæ Domini misericordia et veritas (Psal. XXIV, 10), quis negavit? Aut quod de apostol co annexuit sensu (Rom. x1, 33), Investigabiles sunt autem viæ ipsius? Investigabiles igitur sunt, et misericordin qua gratis liberat, et veritas qua juste judicat. Non est ergo sanarum mentium ista repreh ndere; et investigabiles vias Domini, hoc est, dona misericordiæ et judicia veritatis Pelagianorum elationi penetrabilia deputare. Quia secundum ipsos non latet consilium Dei, nec in occulto est divine ratio voluntatis, si erga omnem hominem tam gratia Dei quam et ira de merito est. Post hæc posuistis quod infra dictum est. EXCERPTUM QUINTUM. (Ibid. c. 8, n. 5.) Fides igitur et inchoata, et perfecta, donum Dzi est : et hoc donum quibusdam dari, quibusdam non dari non dubitet qui non vult_manifestissimis sacris litteris repugnare. RESPONSIO. B Hoc qui non recipit, cujus videtur esse sententiæ, nisi dicentis: Fides per quam justificor, ex me est; et hoc bonum, ex quo justus vivit (Habac. 11,4), non *accepi per gratiam, sed habeo per naturam? Si ergo tides donum Dei non est, frustra Ecclesia pro non credentibus ora!, ut credant, et suflicit impiis magisterium legis adhiberi, de qua dictum est (Gal. n, C 21), Si ex lege est justitia, ergo Christus gratis mortuus est: quod similiter dici potest etiam de natura. Frustra etiam Apostolus (II Thess. 11, 12) gratias agit Deo pro his qui Evangelium receperunt, cum hoc secundum Pelagianos non Dei sit prestitum munere, sed ex sola habeatur hominum voluntate; et frustra quibusdam precatur idem Apostolus (Ephes. v1, 23), ut sit eis pax et charitas cum fide, a Deo Patre et Domino Jesu Christo, ut jam non solum de fide, sed etiam pace et charitate, superbia hæreticorum convincatur dicere, 248 de proprio se has habere virtutes. Quod si haec ex homine sunt, quid obest ut non ex semetipso habeat et cætera bona quæ inferiora sunt; cum audeat sibi deputare quæ summa sunt, et sine quibus alia, quamvis multa et clara, non prosunt? Non potest itaque merito refutari quod dictum est: Fides igitur et inchoata, el perfecta, donum Dei est : quia cadem et Apostoli vox est dicentis (Ephes. 11, 8): Gratia salvi facti estis per fidem; et hoc non ex robis, Dei enim donum est; non ex operibus, ne forte quis extollatur (Philip. 1, 29); et: Vobis donatum est pro Christo, non solum ut in eum ■ Editi, quam et ira merito est. Mss. Jol. et Remig. ex quo correctum in Aug. ut in textu posuimus. Edit. Venet., non dubitet. Editi Lovan., Duac. et Colon. hæc habent in plurali, qui gloriuntur non in suis meritis, quæ paria vident esse damnatis, sed in Domino glorientur. Mss. Jol. et Remig. cum edit. August., Lugd. et Venet., (Hebr. xu, 1): Per patientiam curramus ad proposilum nobis certamen, aspicientes in auctorem fidei, et consummatorem Jesum. Quibus et plurimis aliis testimoniis divinarum Scripturarum indubitanter agnoscitur quoniam, sicut ab hoc viro definitum est, Fides et inchoata, et perfecta, donum est Dei ; et hoc donum, inquit, quibusdam dari, quibusdam non dari, omnino ↳ non dubitat, qui non vult manifestissimis sacris litteris repugnare; non putemus hoc veraciter dictum, si omnes homines fideles sunt: sed cum alii credant, alii vero non credant, dicatque Apostolus (1 Thess. 1), Non enim omnium est fides; quis non videat fidem, quam acceperunt qui habent, non accepisse qui non habent? EXCERPTUM SEXTUM. (bid.) Deinde ait: Cur autem non omnibus detur, fidelem movere non debet, qui credit ex uno omnes isse in condemnationem (Rom. v, 12) sine dubitatione justissimam ; ita ut nulla esset Dei justa reprehensio, etiam si nullus inde liberaretur. Unde constal magam esse gratia n quod plurimi liberantur, et quid sibi deberetur in eis qui non liberantur, agnoscunt; ut qui gloriatur, non in suis meritis, quæ paria videt esse damnatis, sed in Domino glorietur (Rom. x1, 33). Cur autem istum potius quam illum liberet, inscrutabilia sunt judicia ejus, et investigabiles viæ ipsius. Melius enim et hic audimus aut dicimus: O homo, tu quis es qui respondeus Deo (Rom. ix, 20)? quam dicere audeamus, quasi noverimus quod occultum esse voluit, qui tamen aliquid injustum velle non potuit. RESPONSIO Hæc omnia si non recte dicta sunt scrutabilia sunt judicia Dei, et vestigabiles viæ ejus; nec occultum est quare ille potius quam iste salvetur; et in se non in Domino gloriabitur, qui, aliis vitio suo pereuntibus, electione dignus inventus est. Ac sic justitia quidem erit quod plurimi damnantur: sed non 249 erit gratia quod plurimi liberantur. *Absint hæc a catholicis cordibus, absit talis impietas, ut quemquam putemus meritis suis erui de potestate tenebrarum, et in regnum Filii Dei debita, non gratuita, adoptione transferri. Magno peccato periit Adam, et in illo omnes perierunt. 1 Quia omni homini damnata nativitate genito, hoc in Adam debetur ut pereat. Et sicut non possumius conqueri de eo quod in præteritis sæculis dimisit omnes gentes ingredi vias suas i'a justam non haberemus querelam, si cum eis, cum quibus nobis fuit causa communis, cessante adhuc gratia, periremus. Quæ tamen sicut tunc de omni mundo eruit paucos; ita nunc de universo genere hominum salvat innumeros, non secundum opera nostra, sed sein singulari exhibent. In miss. Remig. et Joliensi, audiemus, nec addunt, aut dicimus. Sic ms. Joliensis. Alii, Absit hæc, etc. Ms. Joliensis, Quia omni homini damnata nalivitate in genitore, hos est, in Adum, debetur. cundum suum propositum, et gratiam quæ data est A toris Juda et Judæorum voluntate completam : et nobis in Christo Jesu, ante tempora æterna (II Tim. 1, 9). Subnéxuistis etiam quod post multa disserens ait. EXCERPTUM SEPTIMUM. (Ibid. c. 16, n. 2.) Est ergo in malorum polestaté peccare: ut autem peccando hoc vel hoc illà malitia faciant, non est in eorum potestate, sed Dei dividentis tenebras, et ordinantis eas : ut hinc etiam quod faciunt contra voluntatem Dei, non impleatur nisi voluntas Dei. RESPONSIO. a qui in evangelicis paginis legit, dicente Pilato ad Jesum (Joan. xix, 10): Mili non loqueris? Nescia quia potestatem habeo crucifigere le, el potestatem habeo dimittendi te? respondisse Dominum, Non ha◄ beres in me potestatem ullam, nisi esset tibi a daja de super. Dividit itaqué Deus inter lucem et tenebras : nec ideo inculpabiles sunt tenebræ, quia eis bene utitur Deus, qui etiam de opere • ipsarum, quod filiis lucis in bonum procederet, ordinavit : tantum progredi sinens malitiam nocere cupientium, quantum eam sanctis suis vel castigandis novit utilem, vei probandis; ut hinc etiam quod faciunt contra voluntatem Dei, non impleatur nisi voluntas Dei. cundo. f e EXCERPTUM OCTAVUM. (Ibid. c. 14, n. 35.) An quisquam dicere audebit Deum non præscisse quibus esse daturus ut crederėng, aut quos daturus esset Filio suo, ut ex eis non perderet quemquam (Joan. xviu, 9)? Quæ w'ique si præscivit, profecto beneficia sua quibus nos dignatur liberare præscivit. Hæc est prædestinario sanctorum, nihil aliud: præscientia scilicet, et præparatio beneficiorum Dei, quibus certissime liberantur quicumquè liberantur. Cæteri autem, ubi, nisí in mas a perditionis justo divino judicio relinquuntur, ubi Tyrii relicti sunt et Sidonii, qui etiam credere potuerunt, 251 si mira illa Christi signa vidissent (Matth. xi, 21) : * seď quoniam ut crederent non eis erat datum, etiam unde crederent est negatum. Quod cum sit apertissimæ veritatis, miror inter obscura decerptum : quasi non ex cohærentibus potuerit omnis hæsitatio lectoris absolvi. Inspicite ergo quod sequitur (Ibid.): Legimus, inquit, in Actibus B Sequitur deinceps quod in libro invenitur se Apostolorum (Act. iv, 13 et seq.), quod cum dimissi a Judæis apostoli venissent ad suos, et indicasseni quanta eis sacerdotes et seniores fecerunt, levaverunt illi vocem unanimes omnes ad Dominum, et dixerunt, Do mine, tu es qui fecisti cœlum et terram, et omnia quæ in eis sunt, qui per os patris nostri David sancti pueri tui dixisti : Quare fremuerunt gentes, et populi medis tati sunt inania; astiterunt reges terræ, et principes convenerunt in unum, adversus Dominum et adversus Christum ejus (Psal. 11, 2)? Convenerunt enim in veritate, in civitate ista adversus sanctum puerum tuum Jesum quem unxisti, Herodes et Pilatus, et populus Israel, facere quanta manus tua et consilium prædestinavit fieri. Si ergo quæ per os patris nostri David Spiritus sanctus prophetavit, aliter intelligi ullo è modo quam ab apostolis sunt intellecta 250 non possunt, et Herodes ac Pilátus et populus Israel fecerunt quanta manus Dei et consilium prædestinavit fieri; quid inconveniens ait admirabilis disputator? Est, inquiens, in malorum potestate peccare : ut autem peccando hoc vel hoc illa malitia faciant, non est in eorum potestate, sed Dei dividentis tenebras et ordinantis eas: ut hine etiam quod faciunt contra voluntatem Dei, non impleatur nisi voluntas Dei. b Male enim velle facillimum est malis: et eorum damnabilem voluntatem non dubium est a Dei potéstate concludi, ut effectum cupiditatis suae, ni-i ille permiserit, habere non possint. Uti antem sapientiam et justitiam Dei etiam malorum operibus, que ex ipsorum prodeunt appetitu, ad implenda consilia et judicia sua, nullus vel tenniter secun dum pietatem doctus ignorat; qui videt Dei Patris optimam voluntatem non parcentis Filio suo, sed pro nobis omnibus tradentis eum, pessima tradi * Ms. Joliensis, indicassent eos quanta illis. In eodem desunt hæc, in veritate, legiturque infra, Pons tius Pilatus. b Mss. Remig. et Jol., Mala enim velle. e Editi, traditorum. Melius Remigrants codex, traditoris. d in edit. August. ex ms. Remensi, datum de super. • Editi, iptorum. Melias mss. Jol. èt Rèmig., et ex hoc Aug. editio, ipsarum, scilicet tenebrarum : RESPONSIO. Qui istis resistunt, hoe sentire apertissime probantur, quod fides non sit donum Dei; et quod gratia non præveniat liberum arbitrium, sed sequatur; et quod gratia Dei secundum inerita nostra detur. Nam si aliquid conferri homini per gratiani confitentur, et id non accipit nisi fides, quæ accepta non est; in ipsa est meritum, cui non đónum đatur, sed debitum redditur. In hac sententia positi, consequenter sápiunt eos esse prædestinatos in vitam æternam, quos per l'beræ voluntatis arbitrinm fideles futuros prescierit Deus; ut ipsa electorum prædestinatio non sit nisi retributio: atque ita in his qui prædestinati sunt secundum propositum ejus qui universa operatur, non operetur Deas fidem ; nec ulla sint hominis merita, si Dens operatur universa. Vere qui ista sentiunt, fidem non acreperunt, aut quam acceperant perdiderunt, sequendo qua voce quidem malos intelligi; sed cum allusione ad tenebras ipsas quarum fiti díri possunt. In edit. Ven. et Lugd., Hæc est prælestinatio sanctorum, nihil aliud, præscimmia scilicet. Adem præfert ms. Jubeusis. Alræ editiones, Hæc prode= stinatio sanctorum nihil aliud est quam præscientia scilicet. Edit. Ven. et Lugd., sed quomodo. vanissimam Pelagianorum superbiam, et in se, non ▲ justitia auferat misericordiam apud eum a quo nemo in Domino, gloriando, qui operatur omnia in omnibus (I Cor. x11, 6), bona profecto, non mala: et si omnia bona, utique et fidem, sine qua nemno potest placere (Hebr. x1, 6), et quæ est virtutum omnium fondamentum. Quale est autem, ut cum Dei sit ædificatio, et nisi Dominus ædificaverit domum, in vanum laborent qui ædificant eam (Psul. cxxvI, 1); aut nolint isti fundamentum ad ædificium pertinere, aut se velint inchoare quod Dominus possit exstruere? Non erit ergo illis principium Filius Dei, non fundabuntur in ipso angulari lapide Christo Jesu, nec de eis dictum est: Firmum autem fundamentum Dei stat (Il Tim. 11, 15); quia b totam electionem suam solubili arenæ et succiduo cineri superponunt. nisi juste damnatur, nemo nisi misericorditer liberatur. De Tyriis vero et Sidoniis quid aliud possumus dicere, quam non esse eis datum ut crederent, quos etiam credituros fuisse ipsa Veritas dicit, si talia qualia apud non credentes facta sunt virtutu:n signa vidissent (Matth. x1; Luc. x, 13)? Quare autem hoc eis negatum fuerit, dicant, si possunt, qui calumniantur: et ostendant cur apud eos Dominus mirabilia, quibus profutura non erant, fecerit, et apud eos quibus erant profutura non fecerit. Nos etiam si rationem facti, et profunditatem judicii ejus penetrare non possumus, manifestissime tamen scimus, et verum esse quod dixit, Bet justum esse quod fecit; et non solum Tyrios et Sidonios, sed etiam Corozain et Bethsaida potuissé converti, et fideles ex infidelibus fieri, si boc in eis Dominus voluisset operari. Neque enim ulli falsum videri potesi quod Veritas ait: Nemo potest venire ad me, nisi fuerit ei da'um a Patre meo (Joan. vt, 66); et (Matth. xi, 10, 11): Vobis datum est nosse mysterium i regni cœlorum, illis autem non est datum; et (Ibid. x1, 2), Nemo novit Filium, hisi Pater, neque Patrem quis novit, nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare; e (Joan. v, 21), Sicut Pater vivificat mortuos, ita et Filius quos vult vivifical: et (I Cor, X1, 3), Nemo potest dicere 253 Dominum Jesum, nisi in Spiritu sancto. His divinarum vocum auctoritatibus eruditi gratias agamus Deo, qui dedit nobis spiritum fidei et virtutis, continentiæ et charitatis, sapientiæ et intellectus, consilii et fortitudinis, scientiæ et pietatis, ac timoris sui. Quæ bona si non dedisset nobis, qui oma operatur in omuibus (Ibid.), prorsus non haberemus in nobis : et cum his, qui non cognoverunt Dominum, aut cum cognovissent, non sicut Deum glorificaverunt, aut gratias egerunt, sed hoc ipsum suæ sapientie, deputantes stulti facti, 1 et obscurato corde evanuerunt in cogitationibus suis (Rom. 1, 21); cùm his, inquam, sederemus in tenebris et in umbra mortis, nec querelam habentes de pœna, nec excusationem de ignorantia, nec præsidium de natură. C Agnoscamus itaque sapienter, pieque fateamur, præscisse incommutabiliter Deum quibus esset daturus ut crederent, aut quos daturus esset Filio suo, ut ex eis non perderet quemquam et si hæc præscivit, beneficia sua illum quibus nos dignatur liberare præscisse; et hanc esse prædestinationem sanctorum, præscientiam scilicet et præparationem gratiæ Dei, qua certissime liberantur. d Cæteros autem quicumque non liberantur, quos a generali perditione humani generis 252 gratia non exemit, justo noverimus judicio nou exemplos: et quid nobis remissum sit, in eis discamus de quorum queri damnatione non possumus. Non est enim iniquitas apud Deum (11 Par. xix, 7), neque quisquam sub judicio ejus innocens perit. Sicut enim bic ipse insignis gratie prædicator alibi ait (Aug. lib. de Grat. et Lib. Arb. cap. 23); • Reddit omnino Deus et mala pro malis, quoniam justus est; et bonà pro malis, quoniam bonus est; et bona pro bonis, quoniam justus et bonus est: tantummodo mala pro bonis non reddit, quoniam injustus non est. Reddit ergo mala pro malis, pœnam pro injustitia; et reddit bona pro malis, gratiam pro injustitia; et reddit bona pro bonis, gratiam pro gratia. Cum aliqui pereunt, non dubitemus ipsorum meritis deputari quod pereunt; quos utique po-set Deus misericorditer liberare, si vellet. Et cum aliqui liberantur, non audeamus definire, quod digni fuerint liberari; quos utique posset Deus juste damnare, si vellet. Quare autem non omnes, aut quare illos potius quàm illos D liberet, nec necessarium est quærere, nec possibile reperire; cum, omissis discretionis istius causis, scire sufficiat quod nee misericordia justitiam, nec a Editi hactenus, et in se et in Domino, manifesto errore, quem corrigunt mss. Joliensis et Remig., ex quo edit. August. Mes? Joliensis et Remigianus, totam elationem suam. Edi'. Col., ejectionem suam; sed male. e Mss. Remig. ei Jol., prædestinationem scilicet. d Forte hic addendum, quicumque liberantur : quæ verba nec in mss. nec in editis hactenus reperiuntur, ni-i in Lugd. recentiori. e Edit. Lov., Duac. et Colon., Reddet omnino. Editi hie et ter in sequentibus, quomodo; nbi in mss. Joliensi et aptid August., quoniam justus est, Nunc jam quod sequitur quale sit videamus. (Aug. lib. I de Dono Persever. cap. 16.) Sed aiunt, ut scribitis, neminem posse correptionis stimulis excitari, si dicatur in conventu Ecclesiæ audientibus multis: Ita se habet de prædestiwatione definita et sic de cæteris partibus hujus senténtiæ. Ms. Joliensis cum edit. Lugd., et cum alii. Ms. Joliensis, quam istos Reliqui, quam illos, i Hæc verba, et apud eos quibus erani profutura non fecerit, quæ omittebantur in editis omnibus, restituta habes ex ms. Joliensí, et antea ex ms. Remigiano in append. August. Ms. Joliensis, regni Dei. * Ms. Joliens 3, Dominus Jesus. * senten:ia voluntatis Dei, ut alii ex vobis ↳ de infideli- ▲ pulum non existimo debere sufficere, nisi hoc vel aliquid tate, acc pla obediendi voluntate, veneritis ad fidem, vel accepta perseverantia, permaneatis in fide; cæteri vero qui in peccatorum delectatione remoramini, ideo nondum surrexistis, quia necdum vos adjutorium gratiæ miserantis erexit. Verumtamen si qui estis nondum vocati, quos gratia sua prædestinaverit eligendos, accipietis eamdem gratiam qua velitis et sitis electi; et si qui obeditis, si prædestinati estis rejiciendi, subtrahentur obediendi vires, ut obedire cesselis. RESPONSIO. hujusmodi addat, ut dicat: Vos itaque etiam ipsam obediendi perseverantiam a Patre luminum, a quo descendit omne datum optimum et omne donum perfectum (Jac. 11, 17), sperare debetis, et quotidianis orationibus poscere: atque hoc faciendo confidere non vos esse a prædestinatione populi ejus alienos; i quia etiam hoc, ut faciatis, ipse largitur. Absit antem a vobis ideo desperare de vobis, quoniam spem vestram in ipso habere jubemini, non in vobis. Maledic!us enim omnis qui › pem habet in homine (Jerem. xvu, 5); et, Bonum est confidere in Domino quam confidere in homine (Psal. cxvi, 8); 1 quoniam beati omnes qui confidunt in eum. Hanc spem tenen:es, servite Domino in timore, et exsultate ei cum tremore ( Psal. 11, 11). Quoniam de vita æterna, quam filiis promissionis promisit non mendax Deus ante tempora æterna, nemo potest esse securus, nisi consummata fuerit ista vita, quæ tentatio est super terram; sed faciet nos perseverare in se usque ad hujus vitæ finem. cui quotidie dicimus: Ne nos inferas in tentationem (Matth. vi, 13). n Videtisne, obsecro, quantum distet hic sermo ab eo quem composuit malignitas obloquentinm; qui studuerunt etiam ea quæ 255 recte dicit exquisita verborum fraude corrumpere? De quo o idem doctor rectissime ait (Aug. lib. de Dono Persever. c. 22): Dolosi autem vel imperiti medici est, etiam utile medicamentum sic alligare, ut aut non prosit, aut obsit. Et iterum de simili ineptia (Ibidem): Nempe, inquit, hoc verissimum cst : ita sane, sed improbissimum, im Stupeo sanctitatem vestram, objectionem calumniantium a persona defensoris gratiæ non potuisse discernere, et verba obtrectantium ei ipsi qui obirectatoribus suis respondet aptasse. Hæc cnim de doctrina catholici viri quidam nequiter et nugatorie B jactitabant, quod qui talem Dei gratiam prædicaret, ut fides et obedientia, cæteræque virtutes, et in eis usque in finem perseverantia, non nisi ex dono Dei haberi posse credantur; consequens esse ut talibus verbis uteretur ad populum, et hujusmodi denuntiationibus omnem liberi arbitrii evitaret industriam. Quod quia piissimus doctor litteris eorum ad quos scrit agnoverat, & ideo 254 dicit, Sed aiunt, ut scribitis; et postea, Ista cum dicunt. Ex hoc potuistis advertere, non ipsum hæc dicere, sed eos de quibus dixit: Sed aiunt, ut scribitis; et, Ista cum dicunt. Quod similiter et Apostolus ait (Rom. v, 8): Sicut aiunt nos quidam dicere, Faciamus mala, ut veniant bona. Inferius autem, ubi plenius ad ista respondet, multo manifestius paiet quam hæc ab ipso num:- C portunissimum, incongruentissimum; Þ non falso eloquam taliter dicta sint, et quantum ei hujusmodi prædicationis forma displiceat; quam corrigens et mundans atque emendans, tolerabiliorem audientibus facit; quæ vera sunt temperans, quæ falsa sunt resecans, et post multa adjiciens (Idem lib. de Dono Persever. cap. 22): Jam vero quod illis verbis connectitur, miror si ullo modo potest in populo Christiano quisquam infirmus patienter audire, cum dicitur eis, Et si qui obeditis, & si prædestinati estis rejiciendi, subtrahentur obedientiæ vires, ut obedire cessetis. Hoc enim dicere, quid videtur aliud esse quam maledicere, aut mala quodam modo prophetare? Et post hæc cum diceret qualiter de his loquendum esset in populo, proprii sensus verba connexuit dicens (Ibid.): Illum etiam modum, quo i utendum esse in prædestinationis prædicatione nos diximus, loquenti ad po quio, sed non salubriter valetudini humanæ infirmitatis apposito. Non igitur necesse est de his rationem reddere, quæ et ab aliis dicta, et ab ipso ostendimus improbata; ita tamen, ut nihil sibi per falsorum admixtionem præripi pateretur ex veris. Quamvis enim numquam tam insipienter locutus sit ad populum Christianum, et id quod mendax obtrectatio ineptissime finxit horruerit; pia tamen constantique doctrina abundanter probavit, prædicandam esse Ecclesiæ et prædestinationem, in qua est gratiæ 256 præparatio; et gratiam in qua est prædestinations effectus; et præscientiam Dei, qua ante sæcula æterna quibus esset collaturus sua dona præscivit. Cujus prædicationis quisquis est impugnator, aperD tissimus est Pelagianæ elationis adjutor. Hoc autem quod in fine posuistis, superiori ca- * In ms. Jol. desunt hæc, quam confidere in komine. Editi, quia beati. Mss. Jol. et Remig. cum Venet., quoniam beari. Lugd., quam beati, m Edit. Lov., Duac. et Colon., Et hanc spem. Mss, Jol, et Remig., faciet nos perseverare. Abest! vox have, nos, ab editis. • Ms. Joliensis, idem auctor. Plia mss Jol. et Remig, cum edit. Oper. August. Edin vero nostri omnes, non falsum eloquio, sed non salubriter valetudini humanæ infirmitatis appositum. 9 Ms. Joliensis, thorruerit. Editores Lovanienses, et qui hos sunt secuti |