VERS. 18. CAPUT IX. Reputabit enim ut paleas ferrum, quasi lignum putridum æs. tunc Leviathan iste de paleis faciet, si ferrum quasi paleas æstimabit? Quid de putridis lignis acturus est, si quasi lignum putridum æris fortitudinem solvet? Sed o quam multi, qui suis viribus ferrum se vel æs æstimant, in illo tunc tribulationis igne se paleas esse deprehendunt; et quam multi, qui per infirmitatem propriam se esse paleas metuunt, per divinum adjutorium fulti, in ferri atque æris soliditate roborantur, ut contra adversarium suum tanto magis in Deo fortes sint, quanto de se amplius infirmos se esse meminerunt. Sed quanto altius Bebemoth iste contra electos Dei per miracula erigitur, tanto contra eum sancti quique vehementius ad prædicationis se verba constringunt. Qui tamen ita re hasta adversarium percutimus, thorace vero ab ad- A firmi erunt, si fortes sicut paleæ reputantur? Quid versario munimur. Per hastam vulnera inferimus, per thoracem tegimur ne vulneremur. Quid igitur per hastam nisi prædicationis jaculum, quid per thoracem nisi fortitudo patientiæ designatur? Leviatban ergo iste, quia per assumptum reprobum hominem in ira omnimoda crudelitatis effrenatur, apprehendi a gladio dicitur. Nam per ostensionem immensæ tunc fortitudinis exhibet quidquid nequiter potest. Et neque hasta neque thorax subsistere poterit, quia in Antichristum veniens, tantæ virtutis apparebit, ut si supernum adjutorium desit, et prædicantium acumen obtundat, et longanimitatem patientium destruat. Nisi enim justorum vitam superna gratia solidet, non subsistit hasta, quia prædicatorum virtus frangitur; non subsistit thorax, quia B proborum mentes possidet, ut eas nulla a confossus constantium patientia dirupta penetratur. Unde et veritatis jaculatione relinquat. Unde et subditur: subditur: IBID. 19. Non fugabit eum vir sagittarius. 21. A reproborum cordibus non fuga! Satanam sancla prædicatio.-b Quid enim sagittas, nisi verba præ dicatorum accipimus? Quæ dum voce bene viventium distinguntur, audientium corda transfigunt. His sagittis sancta Ecclesia percussa fuerat, quæ dicebat: Vulnerata charitate ego sum (Cantic. 11, 5). De his sagittis Psalmista voce narratur : Sagittæ parvuloruia factæ sunt plaga eorum (Psal. LXIII, 8), quia scilice verba humilium penetraverunt animos superborum. De his sagittis venienti propugnatori dicitur: Sagittæ tuæ acute, potentissime, populi sub te cadent in corde (Psal. XLIV, 6). Vir itaque est sagittarius qui C per sanctæ intentionis arcum audientium cordibus verba recta exhortationis infigit. Quia ergo Leviathan iste verba prædicantium despicit, et, cum reproborum mentes male suadendo momorderit, durus inter jacula omnimodo eas non relinquit, recte dicitur: Non fugabit eum vir sagittarius. Ac si aperte dicatur: A reproborum cordibus eum sancti prædicatoris sagitta non excutit, quia quisquis ab illo apprehenditur, verba jam prædicantium audire contemnit. Unde bene peccatis præcedentibus irascens, de his quos in manu antiqui hostis deserit, Dominus per prophetam dicit: Immittam vobis serpentes regulos, 1125 quibus non est incantatio (Jerem. yın, 17). Ac si diceret: Justo judicio talibus vos immundis spiritibus tradam, qui a vobis excuti exhortatione prædicantium quasi incantantium sermo. ne non valeant. Quia vero Leviathan iste a cordibus reproborum sanctæ prædicationis spiculis non movetur, ipse etiam sanctorum virorum contemptus adjicitur, cum illico subinfertur: 19. Sæviente Antichristo prædicatorum virtus et fortiorum constantia periclitabuntur.—Quod superius hastam dixit, hoc inferius ferri appellatione replicavit ; et quod thoracem protulit, hoc rursum æris commemoratione signavit. Ferrum uamque acuitur ut adversarius vulneretur, æs autem rubigine pene nulla consumitur. Ferro ergo prædicationis jacula, ære autem longanimitatis constantia designatur. Unde et sub Aser specie de sancta Ecclesia per Moysen dicitur: Ferrum et æs calceamentum ejus ( Deut. xxxm, 25). Calceamentum quippe in Scriptura sacra munimen prædicationis 1124 accipitur, sicut scriptum est: Calceati pedes in præparatione Evangelii pacis (Ephes. VI, 16). Quia ergo per ferrum virtus, per æs autem perseverantia exprimitur, ferrum et æs calceamentum ejus dicitur, cum prædicatio ejus acumine simul et constantia munitur. Per ferrum enim mala adversantia penetrat, per æs autem bona quæ proposuit longanimiter servat. Cujus profecto perseverantiam illic apertius insinuat, dicens: Sicut dies juventutis ejus, ita erit et senectus illius (Deut. xxxIII, 25). [Rec. IX.] Sed Leviathan iste quando illum gladium quem sacra eloquia Antichristum vocant in exercitationem suæ iniquitatis assumpserit, et ferrum velut paleas, et æs velut lignum putridum D reputabit, quia nisi divina gratia protegat, et prædicantium vires velut paleas nequitiæ suæ igne consumet, et patientium. constantiam quasi lignum putridum in pulverem rediget. Et acumen igitur ferri, et æris fortitudo deficit, dum per violentiam virtutis illius et prædicationis sensus obtunditur, et patientix longanimitas dissipatur. 20. Et nisi Deus opem ferat, deficient. Nisi ergo electos suos opitulatio divina roboret, ubi tunc in a Land., confossas. Gemet., confusas. b In Editis, quid enim per sagittas. Expunximus per, quod abest a Mss. et in stylo Gregorii redundat. Editi pene omnes, adducitur. In Paris, 1495 lego addicitur; fortasse ex adicitur, quod habent BID. CAPUT XI [Vet. VI. - In stipulam versi sunt ei lapides fundæ. 22. Contra eum et Antichristum sanctorum robur videtur stipula. Nihil tamen contra eorum animam poQuid per fundam, nisi sancta Ecclesia figu test. semper Mss. pro adjicitur; sicut eicitur pro ejicitur; sequentes vero Editores cum observarent to addicitur sensu carere, conflarunt adducitur, sed lege adjicitur, ex Mss. Vindoc., duob. Germ., Gemet aliisque Norm., etc, d ratur? Funda namque dum in gyrum mittitur, " sic A cum ædificaretur, de lapidibus 1126 dolatis atque de illa lapides exeunt quibus adversariorum pectora perfectis ædificata est, et malleus et securis, et omne feriantur; ita sancta Ecclesia dum volubilitate tem- ferramentum non sunt audita in domo, cum ædificareporum per tribulationum circuitum ducitur, fortes tur (111 Reg. vi, 7). Quid enim domus illa nisi sanex illa viri prodeunt quibus quasi lapideis ictibus ctam Ecclesiam, quam in cœlestibus Dominus inhainiquorum corda tundantur. Unde ad prophetam de bitat, figurabat? Ad cujus ædificationem electorum bonis doctoribus Dominus dicit : Devorabunt, et sub- animæ, quasi quidam expoliti lapides deferuntur. jicient lapidibus fundæ (Zach. ix, 15). Sancti quippe Quæ cum ædificatur in cœlis, nullus illic jam discidoctores qui ad virtutem et alios instruunt, hostes plinæ malleus resonat, quia delati atque perfecti ildevorant, dum eos intra corpus suum per vim b con- luc lapides ducimur, ut locis juxta meritum conversionis immutant. Quos lapidibus fundæ subji- gruis à disponamur. Hic enim foris tundimur, ut illuc ciunt, quia dum fortes quosque in sancta Ecclesia sine reprehensione veniamus. Hic malleus, hic secuviros instituunt, per eos adversariorum superbien- curis, hic omnia tunsionum resonant ferramenta. In tium pectora dura confringunt. Unde et Golias im- domo autem Dei nulli ictus audiuntur, quia in æterna manissimus saxo fundæ moritur (1 Reg. xvi, 49), patria omnes jam percussionum strepitus conticequia singulari sanctæ Ecclesiæ lapide diabolica cei- B scunt. Nequaquam ibi malleus percutit, quia nulla situdo superatur. Leviathan itaque iste quia, damnato illo homine assumpto, quoslibet fortes Ecclesiæ velut infirmos despicit, eorumque vires temporaliter premit, recte nunc dicitur: In stipulam versi sunt ei lapides funda. Ac si aperte diceretur: Sanctorum robur quasi in stipulæ mollitiem redigit, quorum lingua prius pectus illius duris ictibus tutudit. Omnem quippe tunc fortitudinem sua iniquitatis exercens, quanto se ab eis vinci spiritaliter dolet, tanto atrocius contra eos corporaliter prævalet. Et quia nil se contra eorum spiritum prævalere considerat, in eorum carne crudelitatis suæ omnia argumenta consummat. [Vel. VII.] Sed quid mirum si - Et deridebit vibrantem haslam. humanas vires despicit, qui ipsa etiam superni in se 24. Futuri judicii comminationem irridet, inde fajudicii æterna tormenta contemnit? Unde et sub- C ctus crudelior. Contra Leviathan enim Dominus ditur: VERS. 20. CAPUT XII. animadversio affligit. Nequaquam securis incidit, IBID. hastam vibrat, quia in ejus interitu districtam minatur sententiam. Hastam quippe vibrare est æternam ei mortem ex districta animadversione præparare. Sed apostata spiritus auctorem vitæ etiam cum sua morte despiciens, hastam vibrantem deridet, quia ex districto judicio quidquid grave, f quidquid horribile esse prævidet, pati non metuit; sed quo se æterna tormenta non posse evadere conspicit, eo in exercenda nequitia durior assurgit. Quem cum plerique hujus mundi sapientes in cunctis quae appetit tanta pertinacia, & tanta fortitudine stringi considerant, corda sua ad famulatum ejus tyrannidis inclinant, et omne quod Deo largiente sapiunt, hoc contra eum ad servitium hostis illius inflectunt. Unde et Quasi stipulam æstimabil ma'leum. 2. Dei vindictam superbus contemnit. -Ac si diceret Etiam pondus ejus animadversionis despicit, quæ se per supplicium desuper veniens ferit. In Scriptura enim sacra mallei nomine aliquando diabolus designatur, per quem nunc delinquentium culpæ feriuntur; aliquando vero percussio cœlestis accipitur, qua vel electi supernos ictus sentiunt, ut a pravis itineribus corrigantur, vel justa ira reprobos percutit, ut jam supplicia æterna præveniens, quid etiam in posterum mereantur ostendat. Nam quia appellatione mallei antiquus hostis exprimitur, propheta testatur, cum super eun vim extremi judicii D recte subditur: contemplatur, dicens : Quomodo confractus est et contritus malleus universæ terræ (Jerem. L, 23)? Ac si dicerei: Eum per quem vascula sua Dominus in ministerii usum formanda percutit, quis perpendat quo turbine, veniente extremo judicio, in æterna damnatione confringit? Rursum per malleum percussio cœlestis exprimitur, quod Salomone templum ædificante signatur, cum dicitur: Domus autem a In Editis sicut, luxato sensu. Sequimur autem Codices duos Germ., Laud., Gemet., Pratel., etc. b Duo Germ., Turon., Laud., Gemet., conversa-. tionis. Val. Cl., dum eos in corpus suum per vim conversationis. Laud., Domus autem cum ædificata est, el malleus. IBID. 21. CAPUT XIV [Rec. XII]. Sub ipso erunt radii solis. 25. Illi subduntur nonnulli, qui doctrina aut sanctitate in Ecclesia lucere videbantur. In Scriptura enim sacra cum figurate sol ponitur, aliquando Dominus, aliquando persecutio, aliquando de re quali bet manifesta visionis ostensio, aliquando autem intelligentia sapientium designatur. Per solem quippe d Gemet. et Corb. Germ., deponamur. Laud., quid ergo per maileum.... nisi cœlestis. Gemet. et Corb. Germ., quidquid horribile se prævidet pati. In recent. Edit. Gilot., Vatic. et Gussanv., for. midine. Dominus figuratur, sicut Sapientiæ libro perbibetur, A se operatione substernunt, ut non jam rec'a prædi quod omnes impii in extremi die judicii cognita sua damnatione dicturi sunt: Erravimus a via veritatis, el lumen justitiæ non luxit nobis, et sol non est ortus nobis (Sap. v, 6). Ac si aperte dicant : Interni nobis luminis radius non refulsit. Unde et Joannes ait : Mulier amicta sole, et luna sub pedibus ejus (Apoc. x11, 2). In sole enim illustratio veritatis, in luna au tem, quæ menstruis suppletionibus deficit, mutabilitas temporalitatis accipitur. Sancta autem Ecclesia, quia superni luminis splendore protegitur, quasi sole vestitur, quia vero cuncta temporalia despicit, luDam sub pedibus pre mit. Rursum sole persecutio designatur, sicut 1127 in Evangelio Veritas dicit, quod nata sine radicibus semina orto sole aruerunt (Math. xui, 6), quia videlicet verba vitæ in corde B terrenorum hominum temporali momento virentia, superveniente persecutionis ardore, siccantur, Rursum sole manifestæ visionis ostensio designatur, sicut Propheta Dominum cunctorum oculis apparentem denuntiat, dicens: In sole posuit tabernaculum suum (Psal. XVIII, 6). Ac si diceret: Humanitatis assumptæ sacramentum in lumine manifestæ visionis ostendit. Et sicut eidem Prophetæ div na voce per Nathan dicitur: Tu fecisti in abscondito, ego vero faciam verbum stud in conspectu omnis Israel, et in conspectu solis (!I Reg. x11, 12). Quid enim per conspectum solis, pisi cognitionem insinuat manifesta visionis? Rursum solis nomine, sapientium intellectus exprimitur, sicut in Apocalypsi scriptum est: Quartus angelus effudit phialam suum in solem, et da- C tum est illi æstu afficere homines et igni (Apoc. XVI, 8). Phialam videlicet in solem effundere est persecutionis supplicia viris sapientie splendore fulgenti bus irrogare Et datum est illi ut afficeret homines æstu et igni, quia dum sapientes viri, cruciatibus victi, male agendi errore tanguntur, illorum exemplo persuasi infirmi quique temporalibus desideriis inardescunt. Ruinæ namque fortium a augmenta prestant perditionibus infirmorum. Quia sole acumen sapientiæ designatur, per comparationem quoque à Salomone dicitur: Sapiens ut sol permanet, stultus ut luna mulatur (Eccli. xxvn, 12). [Vet. VIII.] Hoc ergo loco quid per solis radios nisi acumina sapientium demonstrantur? Quia enim multi, qui in sancta Ecclesia luce sapientia resplendere videbantur, tunc vel persuasionibus capti, vel minis territi, vel cruciatibus fracti, Leviathan istius seditioni subjiciuntur, recte dicitur: Sub ipso erunt radii solis. Ac si aperte diceretur : Hi qui intra sanctam Ecclésiam per acumina sapientiæ quasi radios videbantür lucis aspergere, et per auctoritatem rectitudinis desuper resplendere, potestati Leviathan istius iniquà a Vindec., argumenta. Val. C., augmenta parant. b Laudun., Gemet. et duo Germ., mutabi ur. • Germ., Laud, Gemet. et pl., auro mundo. Hic locus in Edit. Gilot. et Vatic. est mutilus; legitur enim: Ipsa civitas aurum mundum simile vitro dicitur; ut at per. d Quem hic angelum, appellat sanctus Doctor, cando desuper luceant, sed ei perverse obsequendo famulentur. Solis ergo radii sub ipso sunt, cum nonnulli etiam docti viri sapientiæ suæ acu ina non libere agendo sublevant, sed ad vestigia Leviathan istius et perversitate operis, et blandimento adulationis inclinant, ut intelligentia, quæ illis sient sol desuper fuit ex cœlesti munere, antiqui hostis pedibus substernatur ex terrena cupiditate. Unde et nunc cum quisque sapientium atque doctorum pro commodo vel gloria vitæ temporal s per adulationis lapsum terrenis se potestatibus prave agentibus subjicit, quasi sub vestigiis venientis Antichristi solis se radiis sternit. Et velut cali lucem sibi Behemoth humiliat, dum per pestiferum assensum sapientium mentes calcat. Toties vero Leviathan istius ped bus se radii solis subdunt, quoties hi qui doctrinæ videntur lumine resplendere, immoderato acumine prava in sacro eloquio sentiunt, perversisque sens bus ejus se erroribus substernunt, quia duni contra fidelia veritatis prædicamenta se erigunt, Leviathan istius vestigiis falsa sentiendo famulantur. Toties radii solis sub ipso sunt, quoties docti quippe, et intel igentiæ luce 1128 pollentes, vel despectis cæteris in elatione se erigunt; vel summa quæ sapiunt postponentes, sordidis carnis desideriis inquinantur; vel obliti cœlestium, terrena ambiunt; vel non reminiscentes quia terra sunt, de cognitione cœlestium inaniter gloriantur. Unde et recte ibi subjungitur: IBID. CAPUT XV [Rec. XIII. Sternet sibi aurum quasi lutum. 26. Quid significet aurum, in sacra Scriptura. Appellatione quippe auri in sacro eloquio aliquando divinitatis claritas, aliquando splendor supernæ civitatis, aliquando charitas, aliquando nitor gloriæ sæcularis, aliquando pulchritudo sanctitatis accipitur. Auri enim nomine ipsa intima divinitatis claritas designatur, sicut in Canticorum canticis sponsi species describitur: Caput ejus aurum optimum (Cant. v, 11). Quia enim caput Christi Deus, nil verò est in metallis auro fulgentius, sponsi caput aurum dicitur, quia ejus humanitas ex divinitatis suæ nobis cloritate principatur. Rursum auri nomine splendor supernæ civitatis accipitur, sicut hanc Joannes se vidisse testatur, dicens: Ipsa civitas àurum mundum simile vitro mundo (Apoc. xxi, 18). Aurum namque ex quo illa civitas constat, simile vitro dicitur, ut et per aurum clara, et per vitrum perspicua designetur. Rursum auri nomine charitas intimatur, sicut Angelum quem sibi loqui idem Joannes aspexit (Apoc. 1, 13), ad mamillas zona aurea cinctum vidit, quia nimirum supernorum civium pe Joannes tanquam Filium Dei loquentem inducit : noli timere; ego sum primus et novissimus; et vivus et fui mortuus, etc. Apoc. 1, 17, 18. At angelum lai-se in persona Christi loquentem proliant superiora : In medio septem candelabrorum aureorum similem Filio hominis. Vers. 13. ctora dum pœnali jam nequaquam timori subjecta A sunt, atque a se vicissim nulla scissione solvuntur, ex sola se charitate constringunt. Zonam vero aureain circa mamillas habere, est cunctos mutabilium cogitationum motus per solius jam amoris vincula restringere. Rursum auri nomine, nitor gloriæ temporalis exprimitur, sicut per Prophetam dicitur ; Calix aureus Babylon (Jerem. LI, 7). Quid enim Babylonis nomine, nisi hujus mundi gloria designatur? Quæ calix aureus dicitur, quia dum pulchra esse temporalia ostentat, stultas mentes a in sua concupiscentia debriat, ut speciosa temporalia appetant, et invisibilia pulchra contemnant. Hoc aureo calice prima sponte sua Eva debriata est, de qua historia veritatis dicit, quia cum vetitum lignum concupisceret, vidit quod esset pulchruin visu, aspectuque B ram sibi quasi lutum subjicit, quoties castitatem fide delectabile et comedit (Genes. 11, 6). Aureus ergo Babylon calix est, quia dum visum exterioris pulchritudinis ostendit, sensum internæ rectitudinis subtrahit. Rursum auri nomine splendor sanctitatis accipitur, sicut Judaicum populum a splendore justitiæ ad nequitiæ tenebras commutatum Jeremias deplorat dicens: Quomodo obscuratum est aurum, mutatus est color optimus (Thren. iv, 1)? Sicut enim b superius diximus, aurum obscuratur, cum subsequentibus iniquitatum tenebris, justitia pulchritudo deseritur. Color optimus mutatur, cum splendor innocentiæ in foeditatem vertitur culpæ. tra sanctam Ecclesiam fulgore justitiæ resplendere videbantur, tunc vel terrenarum rerum concupiscen tia, vel errantis doctrinæ contagio, vel carnalibus sibi voluptatibus subjicit, aurum sibi procul dubio quasi lutum sternit, Aurum enim quasi lutum ster nere, est in quibusdam vitæ munditiam per illicita desideria conculcare, ut hi etiam sordidis ejus vestigiis serviant, qui contra illum prius virtutum splendore rutilabant. Antiquus itaque hostis aliis tunc sub specie sanctitatis illudit, alios autem per fœda vitia vitæ carnalis intercipit. Sed tunc per hæc aperte grassabitur, nunc autem multorum cordibus occulte dominatur, sicut Paulus Apostolus dicit: Ut reveletur in suo tempore, nam mysterium jam operatur iniquitatis (11 Thes. 11, 6). Toties igitur etiam nunc au lium per carnis vitia sternit. Toties aurum velut lutum calcat, quoties sensum continentium per immunda desideria dissipat. Quod tunc tanto vehementius peragit, quanto, suæ perditæ libertati commissus, hoc quod appetit, d effrenatius perpetrat. 29. Qui diabolo substernuntur, elsi aurum videantur, lutum sunt. Et fortasse quempiam moveat cur misericors Deus fieri ista permittat, ut Leviathan iste seu nunc per suggestiones callidas, sive tunc per damnatum illum quem replet hominem, vel solis radios, id est doctos quosque sapientesque subjiciat, vel aurum, hoc est viros sanctitatis claritate fulgen es, quasi lutum sibi vitiis coinquinando substernat. Sed citius respondemus quia aurum quod pravis ejus persuasionibus quasi lutum sterni potuerit, aurum ante Dei oculos nunquam fuit (De pænit., dist. 2, c. Citius). Qui enim seduci quandoque non reversuri possunt, quasi habitam sanctitatem oculos hominum videntur amittere; sed eam ante oculos Dei nunquam habuerunt. Sæpe namque homo multis occulte peccatis involvitur, et in una aliqua virtute magnus videtur. Quæ ipsa quoque virtus inanescens deficit, quia dum innotescit hominibus, procul dubio laudatur, ejusque laus inhianter appetitur. Unde lit ut et ipsa virtus ante Dei oculos virtus non sit, dum abscondit quod displicet, prodit quod placet. Quæ itaque esse merita apud Deum possunt, quando et mala occulta sunt, et bona publica? Plerumque enim, sicut diximus, latet super [Vet. IX.] 27. Quid lutum. — Luti quoque nomine, in sacro eloquio aliquando terrenarum rerum multiplicitas, aliquando sordidum sapiens iniqua C doctrina, al quando desiderii carnalis illecebra designatur. Per lutum quippe terenarum rerum moltiplicitas figuratur, sicut per Habacuc prophetam dicitur: Væ ei qui- multiplicat non sua! usquequo aggravat contra se 1129 densum lutum (labac. 11, 6)? Denso enim se luto aggravat, qui per avaritiam terrena multiplicans, peccati sui se oppressione coangustat. Kursuin luti nomine doctrina sordidum sapiens designatur, sicut per eumdem prophetam Dotino dicitur: Viam fecisti in mari equis tuis, in luto aquarum multarum (Habac. I, 15). Ac si diceret: Aperuisti iter prædicator.bus tuis inter doctrinas hujus sæculi sordida et terrena sapientes. Per lutum quoque desiderium sordida voluptatis exprimitur, sicut Psalmista deprecans ait: Eripe me de D bia, et castitas innotescit; atque ideo ostensa diu luto, ut non inhæream (Psal. LXvin, 15). Luto quippe inhærere, est sordidis desideriis concupiscentiæ carnalis inquinari. 23. Antiquus hostis aliis sub specie sancitatis illudit, Hoc ergo loco aurum alios per fœda vitia inescat. claritas sanctitatis accipitur, lutum vero vel terrenarum rerum avaritiam, vel pravarum contagia doctrinarum, vel sordes carnalium voluptatum nil obstat intelligi. Quia enim multos Leviathan iste, qui in a Turon., Germ., Vindoc., Val. Cl., in sui concupiscentia. Lib. xv, n. 53; lib. xx, n. 76; lib. xxvii, n. 71. castitas circa vitæ finem perditur, quia cooperta superbia usque ad finem incorrecta retinetur. Alius 1130 eleemosynis vacat, propria distribuit; sed tamen multis injustitiis servit, vel fortasse linguam in detractionibus e exercet. Et fit plerumque ut is qui misericors fuerat juxta vitæ suæ terminum rapacitatis et crudelitatis stimulis inardescat. Quod valde justo judicio agitur, ut et perdat ante homines unde hominibus placuit, qui hoc unde Deo displicuit, rium carnalis illecebræ. 4 Gussanv. et nonnull. al. Ed., effrenatus. • Vindoc, duo Germ., Laud., Ebroic,, Ge. met., etc., exerit. corrigere nunquam curavit. Alius patientiæ studet; A [Vet. X.] 30. Deus occulta quorumdam mala tolera', ut quæ in aperto faciunt bona, electis prosint. Sepe enim omnipotens Deus occulta quorumdam mala tolerat, ut aperta eorum bona electorum suorum usibus profutura dispenset. Nam nonnulli mundum nequaquam funditus deserentes, non perseveraturi angustum iter arripiunt, sed ad quærendam B angustam viam exemplo suo eos qui perseveraturi sunt accendunt. Unde plerumque contingit ut ipsum hoc quod bene videntur vivere, non sibi, sed solis potius electis vivant, dum exemplis suis bad bene vivendi studia perseveraturos alios non perseveraturi provocant. Sæpe enim quosdam videmus viam ingredi, ad locum propositum festinare, quos alii quia euntes conspiciunt sequuntur; eumdemque loCom pariter petunt. Sed fit plerumque ut, irruente aliquo implicationis articulo, post se redeant qui pravibant, et hi ad locum perveniant qui sequebantur. Ita nimirum sunt qui non perseveraturi viam sanctitatis arripiunt. Idcirco enim virtutis iter e non perventuri inchoant, ut eis qui perventuri sunt qua gradiantur ostendunt. Quorum etiam casus, utilitate C non modica, electorum profectibus servit, quia illorum lapsum dum conspiciunt, de suo statu contremiscunt; et ruina quæ illos damnat istos humiliat. Discunt enim in superni adjutorii protectione confidere, dum plerosque conspiciunt de suis viribus cecidisse. Quando ergo bene agere videntur reprobi, quasi planum iter electis sequentibus monstrant; quando vero in lapsum nequitiæ corruunt, electis post se pergentibus quasi cavendam superbiæ foveam ostendunt. Erat ergo Leviathan iste, et solis sibi radios subdat, atque aurum luti more subjiciat. Scit omnipotens Deus ad electorum suorum solatium bene uti malo reproborum, quando hi qui ad illum perventuri sunt, et suis ad eum meritis proficiunt, et sæpe in eo quod superbe sapiunt, alienis lapsibus D corriguntur. Sed si hæc Leviathan iste agit in eis etiam quos claros aliqua virtus ostendit, quid de illis facturus est quorum mens vel ex parte aliqua sublevata a terrenis concupiscentiis non est? d Quos tamen divinus sermo aperte exprimit, dum subjungit : a Laud., hic itaque et per aliquid aurum quasi lutum Sternitur. b Turon., bene agendi vel vivendi. Laud., non perseveraturi. d Pratel. et duo Germ., quod tamen. e Editi, cum corda reproborum. Lectio nostra est Mss. duor. Germ., Vindoc., Laud., Ebroic., Gemet, aliorumque Norm. ac Val. Cl. cum 31. In ultima persecutione ira reproborum ebulliet in Sanctos. Quid per mare nisi vita sæcularium, quid per profundum, nisi altæ et abditæ eorum cogitationes exprimuntur? Quod profundum mare Leviathan iste quasi ollam facit fervescere, quia nimirum constat, quod persecutionis extremæ tempore contra electorum vitam studeat animos reproborum 1131 per flammam crudelitatis excitare. Tunc profundum mare quasi olla fervesci, corda dilectorum sæculi valido ardore succendit, et quæ hoc pacis tempore intra suam malitiam clausa latuerunt, tunc in æstum immanissimæ persecutionis ebulliunt, ac per abruptam crudelitatis apertæ licentiam ea quæ diu presserant odia antiqui livoris exhalant. Quia autem pestifero errore persuasi, sic in istis famulantur Antichristo, ut tuue verius præbere se æstiment obsequium Christo, postquam dixit: Fervescere faciet quasi ollam profundum mare, apte subjunxit: CAPUT XXVII [Vet. XI IBID. Ponet quasi cum unguenta bulliunt. 32. Qui Antichristo contra sanctos militabunt, obsequium Deo præstare credent. — Unguenta quippe cum bulliunt, fragrantiam suavitatis reddunt. Quia ergo Leviathan iste ita seducet corda reproborum, ut quidquid agunt ex iniquitate perfidiæ pro veritate rectæ fidei se agere.suspicentur, quasi bene eis olet id quod zelo religionis exercent. Unde in Evangelio discipulis Veritas dicit: Ut omnis qui interficit vos, arbitretur obsequium i se præstare Deo (Joan. xvi, 2). Igitur sicut olla fervent, dum crudeliter persequuntur; sed apud eos ipsa persecutio unguentorum fragrantiam redolet, dum mens eorum, vanis suspicionibus decepta, æstimat quia Deo obsequium persolvat. In Scriptura enim sacra unguentorum odoribus opinio solet signari virtutum. Unde sponsa in Canticis canticorum sponsum desiderans dicit : In odore unguentorum tuorum currimus (Cant. 1, 3). Et unde Paulus apostolus virtutum laude fragrare se sciens, ait: Christi bonus odor sumus Deo (11 Cor. 11, 15). Itaque quia Leviathan iste ministros illius perditi vasis sui in crudelitatis opera sub opinione laudis et prætextu vitututis intercipit, postquam dixit : Pervescere faciet quasi ollam profundum mare, recte mox subdidit: Ponet quasi cum unguenta bulliunt. Quod enim per crudelitatis incendium mare fervel, hoe in eorumdem judicio qui excitantur falso nomine virtutis, ac si unguenta bulliant, ostendit, ut tante atrociores ad crudelitatem fiant, quanto se etiam Longip., sic isti famulantur. Edit. Paris. 1495 et Basil. 1514 habent olet, pro ponet; quod tamen in omnibus Mss. nostris legitur, ut in Vulgata, cui respondet Hebr. textus. h Gemet. et Corb. Germ., venit hora, ut omnis. i Val. Cl., se parare. Ita Mss. Norm., Vindoc., Laud., duo Germ. et Longip. Editi vero, qui excæcantur. |