non statim parturimus. Sed cum divina præcepta A quantis doloribus, quasi quibusdam conatibus ani corde a concipimus, non statim quasi jam solide cogilata parturimus. Unde et beatus Job non de partu fbicum, sed de tempore partus inquiritur. Quod videlicet tempus si in nobismetipsis vix comprehendimus, multo magis in aliena mente nescimus. Prius enin superni timoris semina utero cordis suscepta per meditationem studii coagulantur ut maneant, postmodum, stricta intentione cogitationis affixa, dum ad discretionis rationem tendunt, quasi in membro'rum distinctionem formantur; dehinc, usu perseverantiæ confirmata velut in soliditatem ossium veniunt; ad extremum vero, perfecta auctoritate roborata, quasi in partum procedunt; quæ incrementa divinorum seminum nullus in aliena mente considerat, nisi ipse qui creat. Nam etsi quemlibet jam vim supernæ concupiscentiæ concepisse quarumdam rerum attestatione cognoscimus, quando tamen in partu erumpat ignoramus. mas in fide et conversatione parturiunt; quam cauta se observatione circumspiciunt, ut sint fortes in præceptis, 976 compatientes in infirmitatibus, in minis terribiles, in exhortationibus blandi, in ostendendo magisterio humiles, in rerum temporalium contemptu dominantes, in tolerandis adversitatibus rigidi, et tamen dum vires suas sibimet non tribuunt, infirmi; quantus sit eis dolor de cadentibus, quantus de stantibús timor; quo fervore alia adip sei appetunt, quo pavore alia adepta conservant. Quia igitur perpaucorum est ista pen are, bene ei dicitur : Vel parturientes cervas observasti? [Vel. XX.] 45. Qui per vigorem disciplina patres sunt, per pietatis viscera sin! matres. Nil yero cbB stat quod verba Deus de doctoribus faciens, non cervorum, sed cervarum eos specie designat, quia nimirum illi veri doctores sunt, qui cum per vigorem disciplinæ patres sunt, per pietatis viscera esse matres noverunt. Qui labores sanctæ conceptionis tolerant, et proferendos Deo filios intra uterum charitatis portant. In edenda enim prole amplius matres laborant, quæ crescentem intra ulerum conceptionem, longo mensium tempore sustinent, et quæ ex utero procedentem non sine magnis doloribus deponunt. Unde et hic apta consideratione subjungitur : hominibus ostenditur, resistentium adversitate dissi- C utero gestanda ut vivat, — Sancti enim viri cum de patur; et cum conatur ante tempus videri quia sit, --- profectu auditorum cogitant, quasi jam in utero conceptionem portant. Sed cum nonnulla que dicenda sunt differunt, et aptum suis exhortationibus tempus quærunt, velut a partu quem fieri appetunt in mensium prolixitate dilatantur. Et sepe dum quædam quæ sentiunt, intempestive dicere audientibus nolunt, in ipsa tarditate proferendæ sententiæ, sive ad hæc quæ suadenda sunt, seu ad illa quæ increpanda, consilio altiori firmantur. Et dum cogitatur vita filiorum, nec tamen ante tempus lingua consilium mentis ejicit, quasi jam concepta soboles intra uterum crescit, ut ad auditorum notitiam tune sententia cordis exeat, quando prolata utiliter quasi per congruum tempus partus vivat. Et quia hæc homines in magistrorum mente quando vel quomodo agantur ignorant, Deus vero ad retributionis gloriam non solum effectum considerat, sed etiam momenta cogitationum signat, recte ad heatum Job di citur: Dinumerasli menses conceptus earum? Subaudis ut ego, qui in sanctis prædicatoribus non solum fructus exteriorum operum, sed ipsas diuinas co * mus Ms. Turon., Vindoc., Norm., Laud., Val. Cl. Ebroic., præscita. lta vet. Ed. Basil, Laud, et Val. Cl., illi vere doctores. i Vindoc., Norm., Laud., Val. Cl., quasi per congruum partum. gitationes numero, qui et eas ad retributionem A cerva pariens emittebat, quando eisdem post se re servo. deuntibus exclamare cogebatur, dicens: O insensati Galatæ, quis vɔs fascinavit; et sic stulti estis, ut cum spiritu cœperitis, nunc carne consummemini (Galat. 11, 4)? vel certe Currebatis bene, qui vos impedivit veritati non obedire (Galat. v, 7)? Qualis in hujus cervæ partu rugitus fuit, quæ diu conceptos filios cum tot difficultatibus peperit, et quandoque partos ad malitie uterum redisse cognovit? Consideremos quid doloris habuerit, quid laboris, quæ et postquam potuit concepta edere, rursum compulsa est exstincta suscitare. [Vel. XXII.] 48. Nisi ad infirmitatem nostram descenderent et incurvarentur, filios in fide non procrearent. Sapere ad sobrietatem debent. Notandum [Vet. XXI.] 45. Qui se ad prædicandum parant, prius se interius virtutibus innovent. Possunt per menses, quia congesti dies sunt, etiam multiplicatæ virtutes intelligi. In mensibus quoque luna renascitur; nilque obstat si per menses b nova regenerationis creatura signetur. De qua Paulus apostolus dicit: In Christo Jesu neque circumcisio aliquid valet, neque præputium, sed nova creatura (Galat. v, 6; vi, 15). Sancti igitur viri, cum se ad prædicandum parant, prius se interius virtutibus innovant, ut ad hoc quod loquendo docent, vivendo concordent. Prius sua interna considerant, atque a cunctis se vitiorum sordibus emundant, curantes summopere ut contra iram patientiæ luce resplendeant, contra carnis B vero summopere est quod istæ cervæ incurvantur ut luxuriam etiam cordis munditia fulgescant, 977 contra torporem zelo candeant, contra confusos præcipitationis motus serena gravitate rutilent, contra superbiam vera humilitate luceant, contra timorem radiis auctoritatis clarescant. Quia ergo tanta in se prius studia congerunt, quasi in conceptu sanctæ prædicationis menses virtutum fiunt. Quos menses Dominus solus dinumerat, quia eadem bona in eorum cordibus non nisi qui dedit pensat. Et quia juxta mensuram virtutum effectus etiam subsequitur fructuum, recte subjungitur : pariant, quia nimirum si erectæ starent, parere non valerent. Nisi enim prædicatores sancti ab illa immensitate contemplationis internæ quam capiunt, ad infirmitatem nostram bumillima prædicatione quasi quadam incurvatione descenderent, nunquam utique in fide filios procrearent. Nobis quippe prodesse non possent, si in suæ altitudinis erectione persisterent. Sed videamus cervam sese ut pariat incurvantem: Ego, inquit, non potui vobis loqui quasi spiritalibus, sed quasi carnalibus, tanquam parvulis in Christo luc vobis potum dedi, non escam (1 Cor. 1, 1). Atque mox ejusdem incurvationis causas exsequitur, dicens : Nondum enim poteratis, sed nec adhuc quidem potestis (Ibid., 2). Sed hanc cervam, quæ propter nos in Subaudis, Ut ego, qui dum in cogitatione virtutum C curvata est, quæso videamus 978 erectam. Ait: Sa pientiam loquimur inter perfectos (1 Cor. 11, 6). Et rursum: Sive mente excedimus, Deo (11 Cor. v, 13). Cum vero mente excedit Deo, excessum ejus nos omnino non capimus. Ut ergo nos lucretur, incurvatur ad nos. Unde illic apte subjungit : Sive sobrii sumus vobis (Ibid.). Si enim sancti viri ea nobis prædicare vellent quæ capiunt, cum in superna contemplatione debriantur, et non magis scientiam suam quodam moderamine et sobrietate temperarent, adhuc angusto intelligentiæ sinu illa superni fontis fluenta quis caperet? Incurvatæ autem istæ cervæ, alias cœlic vocatæ sunt, de quibus dicitur: Domine, inclina cœlos tuos, et descende (Psal. CXLII, 5). Cuin enim inclinantur cœli, descendit Dominus, quia cum 47. Prædicatorės nisi flendo spiritualiter gignere non possunt. — Rugiunt quippe, dum per incurvationem suam in conversatione lucis auditorum animas gignunt, quia ab æternis nos suppliciis removere nisi flendo et dolendo non possunt. Prædicatores enim sancti nunc in lacrymis seminant, ut segetem postmodum gaudiorum metant. Nunc quasi cervæ in dolore partus sunt, ut spiritali prole postmodum sint D se in prædicatione sua sancti doctores attrahunt, fecundi. Ut enim unum de multis loquar, video PauJum quasi quamdain cervam in partu suo magni doloris rugitus emittentem. Ait enim : Filioli mei, quos iterum parturio, donec formetur Christus in vobis, vellem esse apud vos modo, et mulare vocem meam, quoniam confundor in vobis (Galat. iv, 19). Eece mutare vult vocem in partu suo, ut prædicationis sermo in rugitum vertatur doloris. Vult mutare vocem suam, quia quos jam prædicando pepererat, reformando gemens iterum parturiebat. Qualem rugitum hæc divinitatis notitiam nostris cordibus infundunt. Nequaquam quippe ad nos Dominus descenderet, si prædicatores ejus in contemplationis rigore inflexibiles permanerent. Inclinantur ergo cœ i ut descendat Dominus, incurvantur cervæ ut nos in nova fidei luce nascamur. Istæ incurvate cervæ in Canticis canticorum sponsæ ubera sunt vocatæ, sicut scriplum est: Meliora sunt uberą tua vino (Caut. 4, 1). Ista enim sunt ubera quæ in arca pectoris fixa lacte nos potant, quia ipsi arcanis summæ contemplatio sunt. d a Pratel. et Corb. Germ., sponsi ubera. nis inhærentes, subtili nos prædicatione nutriunt. A qui remoti a turbis popularibus conversautur. Et igitur ab æterno geroitu et dolore nos retrahant, nunc incurvantur cervæ, atque in partu rugitus emittunt. Quia vero ipsi, qui sancta Patrum prædicatione nascuntur, aliquando doctores suos patiendo præveniunt, ut eis adhuc in hac vita durantibus ipsi jam martyrio consummentur, apte sequitur: CAPUT XIV [Rec. X1]. 49. Eorum filii ad sacræ Scripturæ pastum pergunt. Eos Verbum ex natura divinitatis illustrat. - Pastuni Scriptura sacra illud viriditatis æternæ pabulum vocat, ubi jam nostra refectio nullius defectus ariditate marcescet. De quo pastu per Psalmistam dicitur: Dominus regit me, et nihil mihi deerit, in loco pascua B ibi me collocavit (Psal. xx11, 2). Et rursum: Nos autem populus ejus, et oves pascuæ ejus (Psal. xciv, 7). De quibus nimirum pascuis Veritas per semetipsam dicit: Per me si quis introierit, salvabitur; et ingredietur, et egredietur, et pascua inveniet (Joan. x, 9). Pergunt ergo ad pastum, quia de corporibus exeuntes illa pabula internæ viriditatis inveniunt. Egrediuntur, et non revertuntur ad eas, quia in illa suscepti contemplatione gaudiorum, jam nullatenus indigent verba audire docentium. Egressi itaque ad eas jam non redeunt, quia angustias vitæ præsentis evadentes, ultra a doctoribus prædicationen vitæ accipere non requirunt. Tunc quippe impletur quod scriptum est: Non docebit ultra vir proximum suum, et vir fratrem suum, dicens: Cognosce Dominum; C omnes enim-cognoscent me a minimo eorum usque ad maximum, dicit Dominus (Jerem. XXXI, 34). Tunc impletur quod in Evangelio Veritas dicit: Palam de Patre b meo annuntiabo vobis (Joan. xv1, 25). Filius quippe de Patre palam annuntiat, quia sicut superius diximus, per hoc quod Verbum est, ex natura nos divinitatis illustrat. Verba enim tunc docentium quasi quosdam humanæ linguæ rivulos non quærunt, quando de ipso jam veritatis fonte derivantur. Igitur postquam figurata incurvatione cervarum, ,multa de magistrorum virtute narrata sunt, 979 nunc ad eorum vitam, qui remotæ conversationis secreta appetunt, verba vertuntur : qui et ipsa d cessandi otia, quia divino adjutorio et non suis viribus assequuntur, de eis a Domino dicitur: CAPUT XV [Vet. XXIII, Rec. X11]. 50. Onagri liberi nomine intelliguntur, qui a servitute secularium rerum expediti, solitudini vacant.· Subaudis nisi ego. Onager enim, qui in solitudine commoratur, non incongrue vitam eorum significat, a Pratel. et Utic., populus tuus et oves pascuæ tuæ. b Laud. et Corb. Germ., non habent meo. Hic sequimur Mss. Ebroic. aliosque. Norm., tres Anglic., Vindoc. Editi cum Corb. Germ., pro derivantur, habent debriantur. d Editi, vacandi, reluctantibus Mss. Vindoc., Corb. Gerin., Laud., Val. Cl., Norm., etc. Additur in nonnullis Ed. in solitudinem. h Qui apte etiam liber dicitur : quia magna est servitus sæcularium negotiorum, quibus mens vehementer atteritur, quamvis in eis sponte & desudet. Cujus servitutis conditione carere est in mundo jam nil concupiscere. Quasi enim quodam jugo servitutis premunt prospera dum appetuntur, premunt adversa dum formidantur. At si quis semel a dominatione desideriorum temporalium colla mentis excusserit, quadam jam etiam in hac vita libertate perfruitur, dum nullo desiderio felicitatis afficitur, nullo adversitatis terrore coarctatur. Học grave servitutis jugum Dominus vidit sæcularium cervicibus impressum, cum diceret: Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, el ego reficiam vos. Tollile jugum meum super vos, et discite a me quia mitissum, et humilis corde, et invenietis requiem animabus vestris. Jugum enim meum suave est, et onus meum leve (Matth. xi, 28). Asperum quippe jugum, et duræ, sicut diximus, servitutis pondus est, subesse temporalibus, ambire terrena, retinere labentia, velle stare in non stantibus, appetere quidem transeuntia, sed cum transeuntibus nolle transire. Dum enim contra votum cuncta fugiunt, quæ prius mentem ex desiderio adeptionis afflixerant, post ex pavore amissionis premunt. Liber ergo dimittitur qui, calcatis terrenis desideriis, ab appetitione rerum temporalium securitate mentis exoneratur. Et vincula ejus, quis solvit? Subaudis nisi ego.. 51. Divino adjutorio desideriorum carnalium retinacula rumpuntur. Solvuntur vero uniuscujusque vincula, dum divino adjutorio interna desideriorum carnalium retinacula dirumpuntur. Cum enim pia intentio ad conversionem vocat, sed adhuc ab hac intentione carnis infirmitas revocat, quasi quibusdam vinculis anima ligata præpeditur. Multos enim sæpe videmus vitam quidem sanctæ conversationis appetere; sed ne hanc assequi valeant, modo irruentes casus, modo futura adversa formidare. Qui in certa mala dum quasi cauti prospiciunt, in peccatorum suorum vinculis incauti retinentur. Multa eniin ante oculos ponunt, quæ si eis in conversatione eveniant, subsistere se non posse formidant. De quibus bene Salomon ait: Iter pigrorum, quasi sepes spinarum (Prov. xv, 19). Nam cum viam Dei appetunt, eos D velut spinæ obstantium sepium sic formidinum suarum oppositæ suspiciones pungunt. Quod quia electos præpedire non solet, bene illic secutus adjungit: Via justorum absque offendiculo (Ibid.). J Justi quippe in conversatione sua quodlibet eis adversitatis obviaverit, non impingunt, quia temporalis adversitatis obstacula æternæ spei et internæ contemplationis saltu transcendunt. Solvit itaque mentem ligabat. Sequitur : CAPUT XVI. 980 Deus onagri vincula, quando ab electi unius- A ergo d super sex cubitos palmus insinuat (Genes. 11, cujusque animo infirmarum cogitationum nodos 1), nisi contemplationis vim, quæ jam initia æternæ rumpit, et propitius dissipat omne quod illectam et septimæ quietis demonstrat? Quia enim æternorum contemplatio hic minime perficitur, mensura septimi cubiti non expletur. Electorum itaque ecclesia, quia cuncta quæ operanda sunt perficit, in sex cubitis sese in monte posita civitas ostendit. Quia vero hic adhuc sola initia contemplationis 981 inspicit, de septimo cubito non nisi palmum tangit. VERS. 6. Cui dedi in solitudine domum, et taber nacula ejus in terra salsuginis. e 54. Culmen contemplationis non attingitur, nisi ab exteriorum curarum oppressione liberemur.—Sciendum vero est quia nequaquam culmen contemplationis attingimus, si non ab exterioris curæ oppressione cessemus. Nequaquam nosmetipsos intuemur, ut scia 52. Duplex solitudo, cordis et corporis. Hæc sine alia non prodest. Hoc loco solitudinem debemus intelligere corporis, an solitudinem cordis? Sed quid prodest solitudo corporis, si solitudo defuerit cordis? Qui enim corpore remotus vivit, sed tumultibus conversationis humanæ terrenorum desideriorum cogitationibus se inserit, non est in solitudine. Si vero prematur aliquis corporaliter popularibus turbis, et tamen nullos curarum-sæcularium tu- B mus aliud in nobis esse rationale quod regit, aliud multus in corde patiatur, non est in urbe. Itaque bene conversantibus primum solitudo mentis tribuitur, ut exsurgentem intrinsecus strepitum terrenorum desideriorum premant, ut ebullientes a ab infimis curas cordis per superni gratiam restringant amoris, omnesque motus importune se offerentium levium cogitationum, quasi quasdam 'circumvolantes muscas ab oculis mentis abigant manu gravitatis, et quoddam sibi cum Domino intra se secretum quærant, ubi cum illo exteriori cessante strepitu per interna desideria silenter loquantur. [Vet. XXIV.] 53. Silentium contemplationis, hac in vita non potest esse perfeclum. - De hoc secreto cordis alias dictum est: Factum est silentium in cœlo, quasi dimidia hora (Apoc. viii, 1). Cœlum quippe C ecclesia vocatur electorum, quæ ad æterna et sublimia dum per sublevationem contemplationis intendit, surgentes ab infimis cogitationum tumultus premit, atque intra se Deo quoddam silentium facit. Quod quidem silentium contemplationis, quia in hac vita non potest esse perfectum, factum dimidia hora dicitur. b Nolenti quippe animo dum cogitationum tumultuosi se strepitus ingerunt, etiam sublimibus intendentem, rursum ad respicienda terrena cordis oculum violenter trahunt. Unde scriptum est: Corpus quod corrumpitur, aggravat animam, et deprimit errena inhabitatio sensum multa cogitantem (Sap. Ix, 15). Bene ergo factum hoc silentium non integra, sed dimidia hora describitur, quia hic contemplatio nequaquam perficitur, quamvis ardenter inchoetur. Quod etiam per Ezechielem prophetam congruenter exprimitur (Ezech. XL, 5), qui pro mensura civitatis in monte conditæ, in manu viri calamum sex cubitorum et palmi, se vidisse testatur. In monte quippe electorum ecclesia sita est, quia fundata in infimis desideriis non est. Quid autem per cubitum, nisi operatio; quid per senarium numerum, nisi perfectio operationis ostenditur, quia et sexto die cuncta opera Dominus explesse memoratur? Quid с a Turon. et Val. Cl., ad infima. Corb. Germ., ad infirma. b Pl. Norin., nolenti quippe animo cogitationum tumultuosi se strepitus ingerunt, et jam sublimibus. c Pratel., Utic., Laud., Val. Cl., et palmo. PATROL. LXXVI. D animale quod regitur, nisi ad secretum hujus silentii recurrentes, ab omni exterius perturbatione sopiamur. Quod silentium nostrum bene etiam Adam dormiens figuravit (Ibid.), de cujus mox latere mulier processit, quia quisquis ad interiora intelligenda rapitur, a rebus visibilibus oculos claudit; et tunc in semetipso vel quæ præesse viriliter debeant, vel quæ subesse possint infirma distinguit, ut aliud in illo sit quod regere valeat tanquam vir, aliud tanquam femina quod regatur. In hoc itaque silentio cordis, dum per contemplationem interius vigilamus, exterius quasi obdormiscimus. Quia ergo remoti viri, id est a desideriis carnalibus alieni, hoc silentium mentis inhabitant, huic onagro Dominus in solitudine domum dedit, ut turba desideriorum temporalium non prematur. [Vet. XXV.] 55. Sancti quandiu vivunt, desiderio supernæ patriæ œstvant. Sequitur: Et tabernacula ejus in terra salsuginis. Salsugo accendere sitim solet. Et quia sancti viri quandiu in hujus vitæ tabernaculis degunt, ad supernam patriam desiderii sui quotidianis æstibus accenduntur, in terra salsuginis tabernacula habere perbibentur. Incessanter quippe accenduntur ut sitiant, sitiunt ut salientur; sicut scriptum est: Beati qui esuriunt et sitiunt justitiam, quoniam ipsi saturabuntur (Matth. v, 6). Sequitur : CAPUT XVII. VERS. 7. Contemnit multitudinem civitatis. 56. Terrenorum hominum multitudinem sequi dedignantur.- - Multitudinem civitatis contemnere est humanæ conversationis prava studia devitare, ut jam non libeat terrenorum hominum, qui præ abundantia iniquitatis multi sunt, perditos mores imitari. Cuin paucis namque ingredi angustam portam desiderant, et non cum multis lata itinera ingredi appetunt, quæ ad interitum ducunt (Maith. vii, 13). Solerter quippe a quo et ad quid sunt creati conspiciunt, et recta consideratione acceptæ imaginis sequi vulgi multitu dinem dedignantur. Unde et sponsi voce sponsæ in d Laud. et Val. Cl., super cubitum. • Vindoc., quia ad cuncla quæ operanda sunt proficit, in sex cubitos sese in monte posita extendit. Ebroic. et al. Norm., quia ad cuncta....... proficit. 18 Canticis canticorum dicitur: Nisi cognoveris te, o A mus. Incassum namque contra exteriores inimicos in campo bellum geritur, si intra ipsa urbis mœnia civis insidians habetur. Mens quoque ipsa certantis sub gravi confusionis dedecore a spiritalis certaminis congressione repellitur, quando infirma in carnis prælio gulæ gladiis confossa superatur. Nam cum separvis prosterni conspicit, confligere majoribus erbescit. pulchra inter mulieres, egredere, et abi post vestigia gregum, et pasce hædos tuos (Cant. 1, 7). Semetipsam namque ea quæ est pulchra inter mulieres cognoscit, quando electa quæque anima etiam inter peccantes posita quia ad auctoris sur imaginem ac similitudinem sit condita meminit (Genes. 1, 26), et juxta perceptæ similitudinis ordinem incedit. Quæ si se non cognoscit, egreditur, quia a secreto sui cordis expulsa, in exterioribus concupiscentiis dissipatur. Egressa vero abit post vestigia gregum, a quia sua interna deserens, ad latam videlicet viam ducitur, et sequitur exempla populorum. Nec jam agnos, sed hædos pascit, quia non innoxias cogitationes mentis, sed nutrire pravos motus carnis intendit. Quia ergo electus quisque ac continens abire post gregum vesti- B non restringitur, per carnis concupiscentiam simul gia despicit, dicatur recte Contemnit multitudinem civitatis. Ubi et apte subjungitur : : CAPUT XVIII [Rec. XIII] IBID.-Clamorem exactoris non audit. 57. Vehementioribus diaboli tentationibus aures claudunt, et ventris clamoribus.-Quis intelligi exactor alius, nisi diabolus potest, 982 qui semel in paradiso homini malæ persuasionis nummum contulit (Genes. 11, 6, seq.), et quotidie ab eo hujus debiti exigere reatum quærit? Hujus exactoris sermo est malæ suggestionis inchoatio. Hujus exactoris clamor est jam b non lenis, sed violenta tentatio. Hic exaclor clamat, cum fortiter tentat. Clamorem ergo exactoris non audire est violentis tentationum motibus minime consentire. Audiret enim si ea quæ suggerit C faceret. Sed cum perversa agere despicit, recte dicitur: Clamorem exactoris non audit. [Vet. XXVI.] 58. Nonnulli verò hoc loco per exactorem intelligi ventrem volunt. Ipse namque a nobis quoddam debitum exiit, quia quotidianum fructum sibi humani laboris impendi etiam per naturam quærit. Abstinentes igitur viri, qui hoc loco onagri vocabulo figurantur, & dum violenter gulæ desideria reprimunt, quasi clamantis exactoris verba contemnunt. Sed cum continenti viro contra innumera vitia multa virtutum certamina suppetant, cur sub exactoris clamore contempto, de solo hic ventre dicitur quod ejus impetum impulsumque restringat, nisi quod nullus palmam spiritualis certaminis apprehendit, qui non in semetipso prius per afflictam D ventris concupiscentiam carnis incentiva devicerit? Neque enim ad conflictum spiritalis agonis assurgitur, si non prius intra nosmetipsos hostis positus, gulæ videlicet appetitus, edomatur, quia si nou ea quæ nobis sunt viciniora prosternimus, nimirum inaniter ad ea quæ longius sunt impugnanda transi Laud., quia sua in æternum deserens. b Recent. Ed., invitis Mss., non levis. Melius lenis, opponitur violentæ tentationi. e Corb. Germ., et Pratel., hic exactor loquitur, cum leniter suggerit, hic exactor clamat, etc. d Corb. Germ., Pratel. et Utc., dum violenta. • IV Reg. xxv, 8; Jerem. LI, 14, sec. text. Hebr. et LXX, ubi appellatur princeps exerc.; Chal., 59. Qui gulam edomare non curant, incaute ad spiritalia bella consurgunt.-Nonnulli vero ordinem certaminis ignorantes, edomare gulam negligunt, et jam ad spiritalia bella consurgunt. Qui aliquando multa etiam quæ magnæ sunt fortitudinis faciunt, sed, dominante gulæ vitio, per carnis illecebram omne quod fortiter egerint perdunt; et dum venter cunctæ virtutes obruuntur. Unde et de Nabuchodonosor vincente scribitur e: Princeps coquorum destruxit muros Jerusalem. Quid enim per muros Jerusalem significans Scriptura exprimit, nisi virtutes animæ, quæ ad pacis visionem tendit? Aut quis coquorum princeps, nisi venter accipitur, cui diligentissima a coquentibus cura servitur? Muros igitur Jerusalem princeps coquorum destruit, quia virtutes animæ dum non restringitur venter, perdit. Hinc est quod Paulus contra Jerusalem monia decertanti vires coquorum principi subtrahebat, cum diceret : Castigo corpus meum, et servituti subjicio, ne forte aliis prædicans, ipse reprobus efficiar (1 Cor. ix, 27). Hinc etiam præmisit, dicens: Sic curro, non quasi in incertum; sic pugno, non quasi aerem verberans (Ibid., 26). Quia cum carnem restringimus, ipsis abstinentiæ nostræ ictibus non aerem, sed immundos spiritus verberamus; et cum hoc quod est intra nos subjicimus; extra positis adversariis pugnos damus. Hinc est 983 quod cum rex Babylonis succendi fornacem jubet (Dan. 1), naphthæ, stuppæ, picis et malleoli ministrari congeriem præcepit; sed tamen abstinentes pueros hoc igne minime consumit, quia antiquus hostis licet innumeras ciborum concu. piscentias nostris obtutibus opponat, quibus libidinis ignis crescat, bonis tamen mentibus superni Spiritus gratia insibilat, ut a carnalis concupiscentiæ æstibus illæsæ perdurent, ut etsi usque ad tentationem cordis flamma ardeat, usque ad consensum tamen tentatio non exurat. |