[CAP. I.] Oratio ad Sanctum Cuthbertum.
O Pater Anglorum, Patrum par Angelicorum,
Tu, Cuthberte sacer, pronis pius hostibus acer!
Te mihi suspiro, te spe, prece, mente, requiro.
Novimus alter erit, tua qui suffragia quærit,
Tristis lætatur, flens ridet, egensque beatur ;
Nunc hilaris moesto, misero miserator adesto.
Sum mæstus plane; quod vixi, fugit inane.
Fugit enim dixi, vita nil utile fixi.
Quantum peccavi! flens crimina, post iteravi.
Quæ bona, quæ liqui, nil detestatus iniqui?
O me peccantem! sprevi peccando tonantem:
Quem quotiens sprevi; me de cælis abolevi.
Exosus cœlo, terræ, cur vivus anhelo?
Postponens Christum ; delegi mortis abyssum.
In baratri fundum mergit scelus omne profundum.
Horreo peccantem, me dico tanta patrantem.
Non fero me talem, me conspiciens animalem.
Fonte Dei lotus renovabar et unguine fotus,
Splendidus exivi; sed mox sordes repetivi.
Væ michi! peccavi; culpas culpis cumulavi!
Væ michi! quo vadam? novus in me decidit Adam.
Ingemino væ! væ! repeto væ! filius Evæ!
Non tolero memet, nec possum linquere memet.
Tu locus effugii, pater, es, patiaris adiri.
Huc magis ipse cito miseri miserendo venito;
Respice languentem, peccati morte paventem.
Exora Jesum, velit ut me visere læsum :
Saucius ex telo culpæ, medicamen anhelo
Fer precor antidotum; medicus medicina dolorum, Porrige, quæso, manum; facies mox surgere sanum. Porrige, quo mundum reddat baptisma secundum. Spes mea post Christum, prece pellas omne sinistrum. Oro juvare velis, et mox tibi stabo fidelis.
[CAP. II.] - Quod a trienni puero predictus sit Episcopus futurus.
Posce mihi flatum, quondam tibi mistica fatum;
Quæ puer octennis perdiscis ab ore triennis,
Hæc tibi dicentis, gradui contraria sentis;
"Præsul Cuthberte, decet haud te ludere certe ;
Jam ludi jugis cesses insistere nugis."
Voce novi vatis reprimis studium levitatis.
Cum puer infanti pares tibi tanta profanti,
Quæ per eum fatur tibi, virtus te comitatur.
Semper abhinc Christo stas firmans corda magistro.
Me, pie Cuthberte, precor ad meliora reverte:
Tuque, Deo macte, tu sacris usibus apte,
Oro devotus, pravos mihi comprime motus:
Comprime virtuti quicquid nocet atque saluti:
Auctor donorum, spiramen, origo bonorum,
Qui tuus instructor fuit atque per ardua ductor
Me doceat mentem sacris stabilire fluentem;
Protegat atque regat, mecum per secula degat.
[CAP. III.] Quod claudus ab angelo sit curatus.
Arcebat gressum vis sæva dolore repressum;
Claudus vix ibas, sed et hoc post pauca nequibas.
Mox ope divina reparavit te medicina ;
Cum te de cælis unguenta fovent Raphaelis.
Te petit, affatur, palpat, docet, et medicatur:
Tu, sic sanatus, sanato meos cruciatus ;
Quos tolerans anima detrusa gravatur in ima.
Nil pœnale magis scelerum sub pectore plagis.
Fac ut ab his morbis me sanet Conditor orbis:
Fac, rogo; si quæris, mox effectu potieris,
[CAP. IV.]—Qualiter rates a tempestate liberaverit.
Inde rates quinque morti labendo propinquæ
Pertulerant ventos fluctusque maris violentos.
Jam procul apparent, velut aves gurgite narent;
Jam mare concissum miseris patefecit abyssum :
Morte sua certi riguere salo cooperti:
Tu meritis crescens in litore stas adolescens,
Stas equidem totus pietatis viscere motus,
Inque solum stratus mittis super astra precatus;
Dumque preces fundis tempestas cessat in undis;
Flamina vertuntur, terræque rates referuntur;
Mortibus abstracti, gaudent in litora jacti.
Te sanctum fantur, qui rem stupidi speculantur.
Me quoque, magnifice, precor, omnipotentis amice,
Duc de tormentis mundi per inane furentis
Ad patriæ portum, paradisi scilicet ortum.
[CAP V.]—Quod animam Sancti Aidani in cælum ferri vidit ab angelis.
Pascebas pecora jam noctis pervigil hora;
Orans intente transcendis terrea mente;
Quo tu tendebas sanctum transire videbas,
Angelicis castris comes Aidan gaudet in astris.
Fac ut eo tendam dum morti jura rependam,
Meque ferens cœlis manus assumat Michaelis.
[CAP. VI.]—Qualiter itinerans cibos a Domine
perceperit.
O Juvenem tanti, cui per deserta vianti,
Dum cruce pro Xpristi (ita) cruciari te voluisti,
Perstans jejunus donatur ab æthere munus :
Nam majore mora, dum psallis vesperis hora,
Dat cum carne quidem tibi panem Christus ibi em;
Cui fueras tanti laudes canis omnia danti;
Atque refers grates pie flexo poplite vates.
His equidem donis in amorem relligionis
Ut fax ignescis, pastus cœlestibus escis.
Esca meæ mentis sit gratia cuncti-potentis ;
Hanc de se pascat, ut quod nocet inde labescat.
[CAP. VII.]-Qualiter monachus vixerit.
Hinc monachus factus, monachiles perficis actus ;
Conversans digne, Christi flammaris ab igne.
Ut sis perfectus procedis in ante-profectus.
Defectum nescis, sed semper in intima crescis
Ut stagnum rivo, vel torpens ignis olivo:
Stas specimen morum, doctor doctoris eorum.
Subdis majori castissima membra rigori:
Carnis cura gravis, carnis despectio suavis;
Fitque tibi carum quod mundus ducit amarum,
Sic dignus cœlis, sacer actu, mente, loquelis,
Congressus mundo pugnasti fine secundo.
Eja! Cuthberte, valeam bene vivere per te;
Quicquid inest mundo contempnere corde profundo;
Nonque favere cuti, pia quærere, legibus uti ;
Ut vivam cœlo conatu semper anhelo.
[CAP. VIII]-Quod angelum hospitio recepit.
Quam felix hospes, cui venerat angelus hospes !
Plantas et palmas refoves et diluis almas s;
Pane cibas illum, tu pane cibare per illum;
Pane quidem trino, quos attulit e paradiso.
Lilia candore præcellunt, mella sapore,
Fragrantesque rosæ suavi superantur odore.
His invitatus magis appetis alta beatus,
Pastus ut in terris paradisi pane referris.
Christi conviva, michi fer, peto, fercula viva;
Fer prece, qua polles, quia sic michi noxia tolles :
Fac vivi panis nunquam mea mens sit inanis.
|