VITA SANCTE THAISIS ( MERETRICIS, AUCTORE INCERTO. spondit: In cella, ut digna es. Cunique iterum quemadmodum Deum oraret requireret, dicit ei: Non es digna nominare Deum, nec in labiis tuis nomen divinitatis ejus adducere, sed nec ad cœlum manus expandere, quoniam labia tua iniquitate sunt plena, et manus tuæ sordibus inquinatæ; sed tantummodo sedens contra Orientem respice, hunc sermonem solum frequenter iterans : Qui plasmasti me, miserere mei (2). CAPUT PRIMUM. — 374 Fuit quædam meretrix, A jubes, pater, ut aquam meam effundam ? At ille reThaisis nomine, tante pulchritudinis, ut multi propter eam vendentes substantiam suam ad ultimam pervenirent paupertatem; sed et lites inter se conserentibus amatoribus suis, frequenter sanguine juvenum puella limen replebatur. Quæ cum abbas Paphnutius audisset, sumpto habitu sæculari et uno solido, profectus est ad eam in quadam Ægypti civitate; deditque ei solidum pro mercede peccati. At illa accepto pretio, ait: Ingrediamur domum. Tunc ille ingressus, ut lectum pretiosis vestibus stratum conscendere!, invitabat eam, et dixit: Si est interius cubiculum, in ipso eamus, illa dixit: Est quidem, sed si homines vereris, nec in isto exteriori cubiculo utlus ingreditur; si vero Deum, nullus est locus qui divinitatis ejus oculis abscondatur. Quod cum audisset senex, dicit B ei ; Et scis esse Deum? Cui illa respondit : Et Deum scio et regnum futuri sæculi, necnon et tormenta futura peccatorum. Dicit ei : Si ergo hæc nosti, cur tantas animas perdidisti, ut non solum pro tuis, sed et pro illorum criminibus reddita ratione damneris? Quod cum Thaisis audisset, provoluta ad pedes Paphnutii monachi cum lacrymis exorabat, dicens : Pœnitentiam injunge, Pater ; confido enim remissionem te orante sortiri; horarum tantum trium inducias peto, et post hoc quocunque jusseris, veniam ; et quodcunque præceperis, faciam. Cumque locum illi abbas Paphnutius constituisset, quo venire deberet, illa discedens, collectis omnibus quæcunque ex peccato susceperat, prolatisque in media civitate populo spectante igni supposuit, clamans: Venite omnes qui peccastis mecum, et videte, quomodo ea quæ mihi contulistis exuram. Erat autem pretium librae rum quadraginta. CAP. II. Quæ cum omnia consumpsisset, in locum quem abbas constituit ei, perrexit: quam ille, reperto virginali monasterio, în cellula parva ducens, ostium cellulæ plumbo signavit parvamque reliquit fenestellam, per quam ei victus modicus inferretur, jussitque ei omnibus diebus parum panis et paululum aquæ a sororibus monasterii ministrari. Cum autem discederet ostio plumbato, ait ad illum Thaisis : Quo CAP. III. Cum ergo tribus annis ita fuisset inclusa, condoluit abbas Paphnutius, et mox profectus est ad abbatem Antonium, ut ab eo requireret si peccata ejus remisisset ei Dominus, an non. Cum ergo pervenisset, et tantam illi causam subtiliter narrasset, convocatis discipulis suis abbas Antonius præcepit ut illa nocte omnes vigilarent, et in oratione singillatim persisterent, quatenus alicui ex eis declararet Deus causam pro qua abbas Paphnutius venerat. Itaque cum singuli secessissent, et incessanter orarent, abbas Paulus, major discipulus sancti Antonii, vidit subito in cœlo lectum pretiosis vestibus adornatum, quem tres virgines, clara facie fulgentes custodiebant. Cum ergo ipse Paulus diceret : Non est largitio hæc alterius nisi Patris mei Antonii'; vox ad eum facta est: Non est Patris tui Antonii, sed Thaisis meretricis est. Quod cum manifeste abbas Paulus retulisset, cognita Dei voluntate abbas Paphnutius discessit, et reversus ad monasterium in quo fuerat inclusa, ostium quod obstruxerat dissipavit; Cilla vero, ut 375 adhuc ita permaneret inclusa, postulabat; cum vero aperuisset ostium. dixit ei: Egredere, quoniam remisit tibi Deus peccata tua. Illa respondit: Testor Deum, quia ex quo hic ingressa sum, omnia peccata mea velut sarcinam statui ante oculos meos, et non discesserunt peccata mea ab oculis meis, sed flebam semper illa conspiciens. Cui abbas Paphnutius ait: Non propter pœnitentiam tuam remisit tibi Deus, sed quia horum cogitationem semper habuisti in animo, Et cum eam inde eduxisset, quindecim tantum diebus Thaisis vixit, et sic pausavit in pace. ROSWEYDI NOTATIO. mise (1) Thaisis.] Hujus commemoratio est in Meno- D pauperibus distribuit, et seipsam in cella quadam logio Græcorum 8 Octobris: Natalis sanctæ Thaisiæ, quæ fuerat meretrix. Hæc ab adolescentia fuit a propria matre depravata; itaque officinam diaboli se constituit. Sed a viro sancto Paphnutio capta est. Conversa igitur, et pœnitentia scelerum compuncta, et omnia sua quadringentarum pretio æstimata incluit, ubi, lacrymis et gemitibus ex profundo 3 hic deest. Dicitur enim ibi Erdvios, Sidonius, Flo- A At illa, Testor, inquit, Deum, quia ex quo huc ingressa sum, ex omnibus meis peccatis quasi sarcinam feci mihi, et ante oculos meos statui. Et sicut non recessit anhelitus de naribus meis, ita nec quidem uno momento usque ad hanc horam peccata mea recesserunt a me. Claruit anno salutis 344. › Vita hæc in quibusdam Manuscriptis separatim ponitur, in aliis interseritur aliis libris, ut libro cap. 16, ratione Paphnutii qui eam convertit. Dedi separatim, ut femina feminis jungeretur. (2) Qui me plasmasti, miserere mei. ] Eamdem Thaisia orationem habes in Menæis et Ménologio. OCTOBRIS VIII. VITA SANCTE PELAGIE 0, MERETRICIS AUCTORE JACOBO DIACONO (2), INTERPRETE EUSTOCHIO (3). PROLOGUS INTERPRETIS. Verba sacerdotis tanti, et celata Latinis, Sed vos, lectores, mecum pensate laborem, Et memores nostri fundite verba Deo. Præfatio auctoris. 376 Magnas semper Domino nostro gratias referre debemus, qui non vult perire peccatores in mortem, sed omnes per poenitentiam converti cupit ad vitam (1 Tim. 11). Audite ergo miraculum quod gestum est in diebus nostris. Visum est mihi peccatori Jacobo scribere vobis fratribus sanctis, ut audiendo vel legendo sciatis, et animabus vestris maximum consolationis auxilium acquiratis. Misericors enim Deus, qui nullum hominem vult perire, statuit in hoc sæculo ut per satisfactionem delicta donentur, quia in futuro justum judicium erit, in quo recipiet unusquisque secundum opera sua. Nunc ergo silentium mihi præbete, et intuemini mecum omni diligentia cordis, quia relatio nostra compunctione satis uberrima plena est. VITA. CAPUT PRIMUM. Sacratissimus episcopus Antiochiæ civitatis convocavit ad se omnes prope se existentes episcopos, pro certa quadam causa: unde convenerunt episcopi numero octo, inter fuit quos et sanctissimus Dei vir Nonnus (4), episcopus meus, vir mirificus et efficacissimus monachus, de monasterio quod dicitur Tabenensiotarum. Propter incomparabilem enim ejus vitam et decoratissimam conversationem raptus est de monasterio, et episcopus ordinatus. Congregatos ergo in prædicta civitate, jussit nos episcopus ipsius civitatis manere in basilica beatissimi martyris Juliani (5). Ingressique successimus, ubi et cæteri qui convenerant episcopi ante januam ipsius basilicæ resederunt. CAP. 11. Quibus sedentibus, aliqui episcopi dominum meum Nonnum rogabant ut aliquid ab ipso docerentur; statimque ex ore suo sanctus episcopus cœpit loqui ad ædificationem et ad salutem omnium B qui audiebant. Cunctis vero nobis admirantibus sanctam doctrinam ejus, ecce subito transiit per nos prima mimarum Antiochiæ; ipsaque est prima choreutriarum pantomimarum (6), sedens super asellum; et processit cum summa phantasia, adornata ita, ut nihil videretur super ea nisi aurum et margaritæ et lapides pretiosi ; nuditas vero pedum ejus ex auro et margaritis erat cooperta: cum qua maxima erat pompa puerorum et puellarum in vestibus pretiosis amicta, et torques aurea super collum ejus. Quidam præcedebant, alii vero sequebantur eam : pulchritudinis autem decoris ejus non erat satietas omnibus sæcularibus hominibus. Quæ tamen transiens per nos, totum implevit aerem ex odore musci (7), vel cæterorum suavissimorum odoramentorum fragrantia. Quam ut viderunt episcopi ita 377 nudo capite et omni membrorum compage sic inverecunde transire cum tantis obsequiis ut nec vela men super caput positum, nec super scapulas, ta- A minica, postquam complevimus nocturnas orationes, centes iugemuerunt, et quasi a peccato gravissimo averterunt facies suas. - dicit ad me sanctus Nonnus episcopus: Tibi dico, frater diacone, vidi somnium et fortiter conturbor, eo quod non possum discernere illud. Qui mox dicit ad me vidisse se in somnis, quomodo ad cornu altaris staret nigra columba, multis sordibus involuta, quæ circumvolabat me, et fetorem ac squalcrem sordium ejus ferre non valebam. Illa vero circumstetit me, donec dimissa est oratio catechumenorum (8). Postquam vero proclamavit diaconus calechumenis Procedite, statim nusquam comparuit. Et post missam fidelem et completionem oblationis, cum dimissa esset ecclesia, egrediente me limitem domus Dei, venit denuo ipsa columba multis sordibus involuta, et iterum circumvolabat me. Ego vero concham, quæ erat in atrio sanctæ ecclesiæ; et dimisit in aqua omnes sordes suas quibus obvoluta erat, et ascendit de aqua candida sicut nix: quæ et volans, in excelsum ferebatur, et omnino ab oculis meis sublata est. Cum ergo narrasset somnium sanctus Dei Nonnus episcopus, apprehendit me: et pervenimus ad majorem ecclesiam cum cæteris episcopis, et salutavimus episcopum civitatis. CAP. III. Beatissimus autem Nonnus intentissime eam et diu respiciebat, ita ut posteaquam transisset, intueretur et respiceret eam. Et postea avertit faciem suam, dicens ad circumsedentes episcopos : Vos non delectati estis tanta pulchritudine ejus? Illis vero nihil respondentibus, posuit faciem super genua sua, et manuale sanctum quod tenebat sanctis manibus suis, et sic omnem sinum suum replevit lacrymis, et suspirans graviter, dixit iterum ad episcopos : Non delectati estis tanta pulchritudine ejus? Illis vero nihil respondentibus: Vere, ait, ego valde delectatus sum, et placuit mihi pulchritudo ejus, quoniam istam habet Deus præponere et statuere in B extendens manum, apprehendi eam, et jactavi in conspectu tremendæ et admirabilis sedis suæ, judicaturus tam nos quam episcopatum nostrum. Et iterum dixit ad episcopos : Quid putatis, dilectissimi, quantas horas fecit in cubiculo suo hæc mulier, lavans el componens se, cum omni sollicitudine animi et intentione ad spectaculum ornans se, ut corporali pulchritudini et ornatui nihil deesset, quatenus omnibus placeret, ne turpis videretur esse suis amatoribus, qui hodie sunt, et crastino non sunt? Ergo et nos habentes patrem in cœlis omnipotentem, sponsam immortalem, donantem bene custodientibus promissiones, quæ habent divitias cœlestes et æterna præmia, quæ æstimari non possunt, quæ oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascenderunt, quæ præparavit Deus diligentibus se. Quid enim plura loquor? habentes repromissionem, faciem illam inagnam et splendidam, et inestimabilem sponsi vultum videre, cui Cherubim respicere non audent, non ornamus neque detergimus sordes de miseris animabus nostris, sed dimittimus eas negligenter jacere. - CAP. IV. His omnibus dictis, apprehendit me peccatorem diaconum, pervenimusque in hospitium, ubi nobis fuerat cellula data. Et ingressus cubiculum suum, jactavit se in pavimentum, et faciem suam ad terram; percutiensque pectus suum, lacrymabatur, dicens: Domine Jesu Christe, ignosce mihi peccatori et indigno, quia unius diei ornatus meretricis supervenit ornatum animæ meæ. Quali vultu respiciam ad te? aut quibus sermonibus justificer in conspectu tuo? Non enim occultabo cor meum ante te, quoniam prospicis secreta mea. Et væ mihi peccatori et indigno, quoniam ante altare tuum assisto, et non offero pulchram animam qualem expetis a me. Illa enim promisit placere hominibus, et fecit; et ego promisi tibi placere, et mentitus sum propter pigritiam meam. Nudus sum tam in coelo quam in terra, non adimplens præcepta mandatorum tuorum. Ergo non est mibi spes ex operibus bonis, sed spes mea in misericordia tua, qua confido salvari. Hæc vero illo dicente, et horum causa plurimum ululante, eodem die vehementer festa celebravimus. C D CAP. VI. - Et ingrediens, omnem populum ecclesiæ hortatus est, qui ingressi sederunt super thronos suos; et post omnem canonicam celebrationem vel lectionem sancti Evangelii, idem episcopus civitatis porrigens sanctum Evangelium beatissimo Nonno, hortabatur eum ut verba faceret ad populum. Qui aperiens os suum loquebatur sapientiam Dei, quæ habitabat in eo, quoniam nihil compositionis, aut philosophiæ, aut indiscretum alloquebatur, nihil in se habens humanæ naturæ superfluum sed repletus Spiritu sancto, arguebat et commonebat plebem, sincerissime loquens de futuro judicio, et perpetuis bonis quæ reposita sunt. Cuncta ergo plebs compuncta est ex 378 verbis, quibus locutus est per eum Spiritus sanctus, ita ut pavimentum sanctæ Ecclesiæ inundaret populi lacrymis. CAP. VII. — Gubernatione vero misericordiæ divinæ contigit, ut conveniret ad eamdem ecclesiam et meretrix hæc, de qua factus est nobis sermo; et quod mirum est, catechumena, cui nunquam accessit sollicitudo peccatorum, nec aliquando ad Dei convenisset ecclesiam, subito compuncta est timore Domini, cum argueret sanctus Nounus populum, ita ut desperaret de se, ipsa mulier plangens flumina lacrymarum fundebat, nec ullo modo a fletu continere se poterat. Et statim præcepit duobus pueris suis, dicens: Sustinete in hoc loco; et dum egressus fuerit sanctus Nonnus episcopus, sequamini eum, et inquirite ubi maneat, et venite et renuntiate mihi. Pueri vero fecerunt sicut præcepit eis domina sua ; et sequentes nos, venerunt in basilicam beatissimi martyris Juliani, ubi nobis hospitium seu cellula erat. Et regressi, veuerunt, dominæ suæ dicentes : Quoniam in basilica beatissimi martyris Juliani manet. Quo illa audito, statim transmisit diptychum tabularum (9) per eosdem pueros, ita continentem: A te exspectabant opera ista, scio quod os meum eris. Et statim transmisit mecum dominam Romanam primam diaconissarum. Quæ veniens, invenit eam adhuc ad pedes sancti Nonni episcopi, cui vix persuasit surgere a pedibus suis, dicens: Surge, filia, ut exorcizeris. Dixitque ei : Confitere omnia peccata tua. Quæ respondit: Si perscrutata fuero scientiam cordis mei, non invenio in me aliqua opera bonorum actuum. Peccata enim mea scio, quod areua maris graviora sint; aqua enim perparva est præ mole peccatoruin meorum, Confido vero de Deo tuo, quod dimittat pondus iniquitatum mearum, et respiciat super me. Tunc dixit ad eam sanctus Nonnus episcopus: Dic quod sit nomen tuum? Quæ respondit : Naturali nomine Pelagia vocata sum a parentibus Sancto discipulo Christi, peccatrix et discipula diaboli. Audivi de Deo tuo, quod cœlos inclinavit, et descendit super terram, non propter justos, sed ut peccatores salvaret (Matth. 1x); intantum humiliatus, ut publicanis appropinquaverit, et in quem cherubim respicere non audent, cum peccatoribus conversatus sit. Et tu, domine meus, qui multam sanctitatem habes, etsi carnalibus oculis ipsum Dominum Jesum Christum, qui se illi mulieri meretrici Samaritanæ manifestavit ad puteum (Joan. Iv), non aspexisti, tamen verus cultor illius es, sicut a Christianis audivi referentibus. Si vero illius Christi verus es discipulus, non me respuas, per te desiderantem videre Salvatorem, ut per te merear videre vultum sanctum suum, Tunc rescripsit ei sanctus B meis; cives vero Antiochiæ Margaritain me vocant, Nonnus episcopus : Quæcunque es, manifesta es Deo, et tu, et tractatus tuus, et voluntas tua. Attamen dico tibi, ne velis tentare humilitatem meam, ego enim sum homo peccator servus Dei. Si pro certo habes desiderium divinitatis, virtutem adi. piscendi et fidem, et me vis videre, sunt mecum episcopi alii; veni, et ante eos me videbis, nam sola me videre non poteris. Cum hæc relegisset meretrix, gaudio repleta, cursu venit ad basilicam beati martyris Juliani, et nuntiavit nobis de præsentia sua, Quo audito sanctus Nonnus episcopus, vocavit ad se omnes qui illic aderant episcopos, et jussit eam venire ad se. Quæ accedens ubi congregati erant episcopi, jactavit se in pavimentum, et apprehendit pedes beati Nonni episcopi, dicens: Rogo te, domine meus, C imitare magistrum tuum Dominum Jesum Christum, et effunde super me tuam bonitatem, et fac me Christianam. Ego enim sum, domine meus, pelagus peccatorum et abyssus iniquitatis. Peto me baptizari. CAP. VIII. Cum vix eam persuasisset sanctus Nonnus episcopus surgere a pedibus suis, cum surrexisset, dicit ad eam : Canones (10) sacerdotales continent non baptizari meretricem, nisi fidejussores præstiterit, ut non se iterum in ipsis malis revolvat. Quæ audiens talem episcopi sententiam, jactavit se iterum in pavimentum, et apprehendit pedes sancti Nonni, et ipsos lacrymis suis lavit, et capillis suis extergebat, dicens: Rationem reddas Deo pro anima mea, et tibi ascribam iniquitates factorum meorum, si distuleris me iniquam et turpissimam baptizare. D Non invenias portionem apud Deum cum sanctis, nisi me nunc feceris alienam malorum operum meorum. Neges Deum, et idola adores, nisi me hodie in sponsam Christi renasci feceris, et obtuleris Deo. Tune omnes episcopi et clerici qui convenerunt, videntes talem peccatricem pro Deitatis desiderio talia loquentem, admirantes dicebant nunquam se talem vidisse fidem et desiderium salutis, sicut hujus meretricis. Et statim transmiserunt me peccatorem diaconum ad episcopum civitatis, ut hæc omnia ei insinuarem, et unam de diaconissis (11) juberet ejus beatitudo transmittere mecum. Qui audiens, lætatus est gaudio magno, dicens: Bene, pater honorabilis, propter pondus ornamentorum quibus me adornaverunt peccata 379 mea. Ego enim eram ornamentum et comptum ergasterium diaboli. Iterum dicit ad eam sanctus Nonnus episcopus: Naturali nomine Pelagia vocaris? Quæ respondit: Ita domine. Quo audito, sanctus Nonnus episcopus exorcizavit eam, et baptizavit; et imposuit ei signum Domini, tradiditque illi corpus Christi. Fuitque illi mater spiritalis sancta domina Romana, prima diaconissarum quæ accipiens eam, ascendit in catechumenum (12), eo quod et nos ibi maneremus. Tunc dicit ad me sanctus Nonnus episcopus, Tibi dico, frater diacone, lætemur hodie cum angelis Dei, et oleum extra consuetudinem sumamus in ciba, et vinum cum lætitia spiritali accipiamus, propter salutem hujus puellæ. CAP. IX. Sumentibus vero nobis cibum, audiuntur voces subito, velut hominis qui violentiam patitur: diabolus enim clamavit . dicens: Væ, væ! quid patior a decrepito sene isto? Non tibi sufficiunt triginta millia Sarracenorum, quos mihi abripuisti et baptizasti, et obtulisti Deo tuo? Non tibi sufficiebat Heliopolis, quoniam cum et ipsa mea esset, et omnes qui in ea habitabant, me adorarent, tu mihi abripuisti et obtulisti Deo tuo? Sed et nunc maximam spem meam abstulisti a me, jam nunc non fero machinationes tuas. O jam quid patior a damnabili isto! Maledicta dies illa, in qua natus es tu flumina lacrymarum infirmo hospitio inundant, jam spes mea abstracta est. Ista omnia clamabat diabolus, et lamentabatur ante januas, et audiebatur ipse ab omnibus hominibus. Et iterum repetens, ad neophytam puellam dixit: Hæc mihi facis, domina mea Pelagia, et tu meum Judam imitaris? Ille enim gloria et honore coronatus, et apostolus constitutus, tradidit Dominum suum, ita et tu mihi fecisti. Tunc dicit ad eam sanctus Nonnus episcopus: Signa te cruce Chris sti, et abrenuntia ei. Quæ signavit se in nomine Christi, et insufflavit in dæmonem, et statim nusquam comparuit. CAP. X.-Post biduum ergo, dormiente ea cum sancta Romana commatre sua in cubiculo suo, apparuit diabolus nocte, et suscitavit ancillam Dei Pe Jagiam, et dicebat: Rogo te, domina mea Margarita, A petii episcopum meum, ut me permitteret ire. Dum nunquid non ex auro et argento ditata es? nunquid non ex auro et gemmis pretiosis adornavi te? Rogo te, quid te contristavi? Responde mihi, ut satisfaciam tibi, tantum ne me facias opprobrium Christianorum. Tunc ancilla Dei Pelagia signavit se, et exsufflavit in dæmonem, dicens: Deus meus, qui eripuit me de medio dentium tuorum, et induxit in cœlestem thalamum suum, ipse tibi resistet pro me. Et statim nusquam comparuit diabolus. CAP. XI.-Tertia vero die, posteaquam baptizala est sancta Pelagia, rogavit puerum suum, qui præerat rebus ejus omnibus, et dicit ad eum: Vade in vestiarium meum, et scribe omnia quæ sunt tam in auro quam in argento, vel in ornamentis aut vestibus pretiosis, et affer mihi. Puer fecit sicut præcepit ei do- B mina sua, et omnem substantiam suam detulit. Quæ statim vocavit sanctum Nonnum episcopum per sanctam Romanam commatrem suam, et omnem substantiam suam posuit in manibus ejus, dicens : Hæ sunt, domine, divitiæ quibus ditavit me Satanas : has trado in arbitrio sanctitatis tuæ, et quod nosti expedire, facias ex eis, mihi enim optandæ sunt divitiæ Domini mei Jesu Christi. Qui statim vocavit custodem ecclesiæ seniorem; et ipsa præsente, omnem substantiam ejus in manibus illius tradidit, dicens : Adjuro te per inseparabilem Trinitatem, ne quid hiuc in episcopium aut in ecclesiam ingrediatur, sed magis viduis et orphanis et pauperibus erogetur, ut quod male attractum est, bene distribuatur, et divitiæ peccatricis fiant thesauri justitiæ. Si vero spreto sacramento, sive per te, sive per quemlibet alium subtraxeris de his quidquam, anathema ingrediatur domum ejus, et cum illis habeat partem qui dixerunt : Crucifigatur, crucifigatur. Illa vero convocavit omnes pueros et puellas suas, et liberavit omnes: donadicens : vitque tortos (13) aureos eis de manu sua, Festinate, et liberate vos de hoc sæculo nequam, pleno peccatis, ut sicut fuimus in hoc sæculo simul, ita simul permaneamus sine dolore in vita illa quæ est beatissima. CAP. XII.-Octava vero die, quando habebat depositionem albarum facere, surgens nocte, nobis ignorantibus, deposuit vestem baptismatis sui, et induit se tunicam tricinam (14), et birram (15) sancti Nonni episcopi, et ex illa die nusquam comparuit in civitate Antiochia. Quam sancta Romana flebat amarissime, et sanctus Nonnus consolabatur ean, dicens : Noli flere, filia, set lætare gaudio magno, quoniam Pelagia optimam portionem elegit, sicut Maria, quam Dominus præfert Martha in Evangelio. Illa autem abiit Jerosolymam, et construxit sibi cellulam in monte Oliveti, ubi Dominus oravit. CAP. XIII,-Post aliquantum vero temporis convocavit episcopus civitatis omnes episcopos, ut unusquisque reverteretur ad propria. 380 Post triennium aut quadriennium temporis, desideravi ego Jacobus diaconus proficisci Jerosolymam, ut ibi adorarem resurrectionem Domini nostri Jesu Christi, et me permisisset ire, dicit ad me: Tibi dico, frater diacone, dum perveneris Jerosolymam, require ibi quemdam fratrem Pelagium, monachum et eunuchum, qui multos annos habitabat in solitudine clausus, quasi eum visitaturus; vere enim poteris ab eo juvari. Hæc autem omnia dicebat mihi de ancilla Dei Pelagia non manifeste. CAP. XIV. Perveni ergo Jerosolymam, et adoravi sanctam resurrectionem Domini nostri Jesu Christi : et alia die requisivi servum Dei. Et accessi, et inveni eum in monte Oliveti, ubi Dominus oravit, in modica cellula undique circumclusa, et parvam fenestellam babuerat in pariete. Et percussi ostium fenestellulæ, et statim aperuit mihi, et coguovit me ego vero non cognovi eam. Quomodo enim poteram cognoscere illam, quam antea videram inestimabili pulchritudine, jam facie marcidam factam præ uimia abstinentia? Oculi vero ejus sicut fossæ videbantur. Quæ dicit ad me: Unde venis, frater? Ego respondi et dixi: Missus sum ad te, jubente Nonno episcopo. Quæ ait ad me: Oret pro me, quoniam vere sanctus Dei est. Et statim clausit ostiolum fenestellæ, et cœpit psallere horam tertiam. Ego vero oravi juxta parietem cellulæ ejus, et recessi, multum juvatus de angelica visione ejus. Reversus vero Jerosolymam, cœpi per monasteria ambulando visitare fratres. CAP. XV.-Magna vero ferebatur fama per monasteria de domino Pelagio: propterea deliberavi etiam iterato ad eum redire, et salutaribus doctrinis C ejus refici. Cumque ad cellulam suam pervenissem, et pulsare, imo nominatim eum interpellare præsumerem, nihil respondit. Exspectavi secunda die et tertia perseverans, et proprio nomine Pelagium interpellans, neminem audivi. Quare intra me dixi : Aut nemo est hic, aut recessit qui hic erat monachus. Nutu vero Dei monitus, iterum dixi: Considerem ne forte mortuus sit; et aperui ostiolum fenestellulæ, et prospexi, et vidi eum mortuum, et clausi ostiolum; et de luto replens diligenter, cursu veni Jerosolymam, et nuntiavi commanentibus, quod sanctus Pelagius monachus mirabilia faciens requievisset. Tunc sancti patres venerunt cum diversis monasteriis monachorum, et sic solutum est ostiolum cellulæ ; et delatum est foras sanctum corpusculum D ejus, quod auro et lapidibus pretiosis condigne posuerunt. Et dum sancti patres ungerent corpus myrrha, tunc cognoverunt quod fuisset mulier : qui volentes miraculum abscondere, sed populum ipsum latere non poterat, exclamaverunt voce magna, dicentes: Gloria tibi, Domine Jesu Christe, qui multas divitias absconsas habes super terram, non solum viriles, sed etiam muliebres. Divulgatum est autem omni populo, et venerunt omnia monasteria virginum, tam de Jericho, quam ex Jordane, ubi Dominus baptizatus est, cum cereis, lampadibus et bymnis; et sic depositæ sunt sanctæ reliquiæ ejus, portatæ a sanctis patribus. Hæc vita meretricis, hæc conversatio desperatæ : |