Vidimus flavum Tiberim, retortis Littore Etrusco violenter undis, 15 Ire dejectum monumenta regis, Templaque Vestæ : 20 Iliæ dum se nimium querenti Jactat ultorem; vagus et sinistra Audiet cives acuisse ferrum, Quo graves Persæ melius perirent: 25 Quem vocet divûm populus ruentis Cui dabit partes scelus expiandi 15 disjectum Cun. ex MSS. 29 Cui dabit parti sc. expiandum MS. Bersm. C. 31 Candenti al. candentis etiam coll. Sax. 13 Flavum dicit colore limi. 14 Litus Etruscum vel maris inferi s. Tyrrheni,cujus fluctus ab Austro commoti exitum non dant defluentibus undis, et sic eas retorquent. 15 Regiam dicit Numa Pompilii qui ad Vestam habuit regiam. Dicebatur Tiberis per Rostra ante habuisse meatum, quæ templo Vesta junguntur. Hic locus exiguus, qui sustinet atria Vesta, Tunc erat intonsi regia magna Numa. Ovid. Fast. VI. 263. 17 Fabulæ ferunt Iliam nupsisse Anieni flumini, quem et Tiberinum vocabant, hodie Tiverone. Paullo supra Romam a sinistra veniens Anio, Tiberi infunditur. Potuit ergo Horatius ipsum quoque Tiberim, respectu Iliæ, matris Romuli et Remi, uxorium amnem vocare. Nimium jactat, non nimium querenti: Querebatur de morte Cæsaris, hominis suæ originis. 19 Erat urbs Roma in Jovis Capitolini tutela. 24 Figurate Juventus pro posteritas. 28 Ignem Trojanum, quem Æneas Latio secum intulit, et ex quo fatum hujus urbis et imperii pendebat. Divus Julius erat Vestæ sacerdos. Ne dubita, meus ille fuit, meus ille Sacerdos; Sacrilega telis me petiere manus. Ovid. Fast. 3. 699. Vesta itaque indignabatur cædem Cæsaris, sed non minus graviter ferebat exhauriri cædibus urbem, suæ tutelæ commendatam. 29 Scelus expiare, purgare a scelere, ab impietate bellorum civilium, rempublicam, et pace firmare atque concordia. Hæc res cum humanis viribus major videatur, deorum alicui negotium uti det Jupiter, rogant Romani. Denique eo devenit, ut Mercurium delitescere dicat sub figura Cæsaris Augusti. Sive tu mavis, Erycina ridens, Quam Jocus circumvolat, et Cupido; 35 Sive neglectum genus et nepotes Respicis autor, 40 Heu nimis longo satiate ludo: Sive mutata juvenem figura, 45 Serus in cœlum redeas, diuque Tollat! hic magnos potius triumphos, 39 Marsi conj. Faber et Bentl. 46 Quiritum Br. Fast. 4. 475. 48 Ocyus Gott. 33 Erat Romæ templum Veneris Erycinæ, Juliæ gentis parentis. Τῇ δ' Ερος ὡμάρτησε καὶ ἵμερος ἔσπετο καλός. Hesiod. 35 Intelligitur Mars ipse, auctor gentis Romanæ. 41 Augustus et Apollo semper juvenes. Sic et Virgilius, Hic illum vidi juvenem, Melibce. 42 Almæ, i. e. sanctæ. 43 Patiens, non dedignatus. 45 Suaviter optat Augusto ut diu vivat. 47 Iniquum, iratum, non lætum. Ocior aura t. nimis mature avoles in cœlum. Quirino Cuning. et Heins. ad Ovid. 51 Nec Brod. 49 Triumphos scil. ames. 50 Princeps erat, qui primus sententiam dixit in senatu primoque loco sedebat. Pater de communi DIs pæne omnibus appellatione intelligitur. Principis nomen hoc ipso tempore, in quod Oden hanc conferimus, accepisse Augustum constat. 51 Pro Parthis Medos ob vetustatem nominavit: Medi etiam Parthorum regno continebantur. Proprie posuit equitare, quod Parthi et Scythæ maxime equestri pugna delectarentur. Nove etiam inultos pro impunitos. ODE III. AD NAVEM QUA VEHEBATUR VIRGILIUS ATHENAS PROFICISCENS. 5 10 Primus versus Glyconicus; alter Choriambicus Asclepiadeus. SIC te, diva potens Cypri, Sic fratres Helenæ, lucida sidera, Ventorumque regat pater, Obstrictis aliis, præter Iapyga: Navis, quæ tibi creditum Debes Virgilium, finibus Atticis Et serves animæ dimidium meæ. Circa pectus erat, qui fragilem truci Primus, nec timuit præcipitem Africum Nec tristes Hyadas, nec rabiem Noti; 15 Quo non arbiter Adriæ Major, tollere seu ponere vult freta. Qui siccis oculis monstra natantia, 2 fulgida Cun. 8 pater regat MS. Bersm. C. 4 obstructis MS. Bersm. C. 10 circum conj. Fabric. C. 18 rectis Bentl. conj. fixis conj. Sanadon. ODE III. 1 Potens, domina s. regina. 2 Lucida, læta et hilaria; contra mox dicit tristes Hyadas. Conf. Car. 1. 12. 25. sq. it. 3. 29. extr. 4 Iapyges sunt Appuli Græci generis. Obstrictis aliis alludit ad utrem illum Æoli, in quo is in gratiam Ulyssis ἀνέμων κατέδησε xiλsula, præter Zephyrum, quo opus erat, unde, cum a sociis apertus esset, sine more modoque proruerunt. Vid. Lib. III. Od. 27. princ. 8 Suaviter hoc dictum secundum illam amicitiæ Diffinitionem qua plurimi utuntur, Φιλία ἐστὶ μία ψυχὴ ἐν δυοῖν σώμασιν. 9 Habet autem hic quiddam Homericum, χάλκεον δὲ μοὶ στῆθος. Robur, Duritia sine sensu periculi. Gravius loquitur Propertius, qui I. 17. 13. primum nautam exsecratur sic: Ah pereat quicunque rates et vela paravit Primus, et invito gurgite fecit iter. 14 Hyades, ipso nomine triste et pluvium coelum notant. Vid. Colum. 11. 2. 34. et 36. Hæ enim sunt Sucule. 15 Arbiter judex est qui totius rei habet arbitrium et facultatem. 17 Gradum h. e. genus. Sensus est, Ne maxime miseram quidem et horrendam mortem reformidavit, Etiam MS. Bersm. et alii libri 19 turbidum etiam Br. turgidum al. quod forte mel. G. multi dant turbidum: at turgidum edd. Glarean. Lamb. et aliæ. Z. 20 Acroceraunia Gott. et Flor. 1482. Recepit etiam Bentl. Talbot. rell. sublectum conj. Cun. G. 36 Acherunta ed. Lambin. Z. favet collat. Sax. et L. Bos it. Brod. G. Libri quidam Lambini idem habent. Z. 19 Vidit, nunc positum pro aspexit, quo modo Ovidius, Cœlumque videre Jussit. 22 Dissociabilis nunc Active dicitur, pro eo qui valet dissociare, 23 Impiæ rates, quia naturam, opus Dei, violant. 24 Transiliunt per contemptum. Non tangenda sc. ob consilium Dei, Vada h. e. mare. 26 Vetitum nefas, ideo nefas, quia a natura vetitum. G. Ruit, fertur temere, natura et legibus Dei neglectis. 27 Audax Iapeti genus. Prometheus, 30 Subvectum Cod. Fabric. C. 37 ardui Bentl. ex MSS. cui figmentum suum, homines, igne e sole surrepto instruxit. 30 Maciem, tabem vocat, quæ febrium perpetua fere comes. 32 Ea enim non nisi post multa sæcula venire solebat. Necessitas Homero μag åvaγκαῖον. 36 Siquidem hic erat unus ex duodecim Herculis laboribus, Cerberum canem ex Orco educere. 40 Ponere fulmina; respexit fulminatos gigantes. Vidimus flavum Tiberim, retortis Littore Etrusco violenter undis, 15 Ire dejectum monumenta regis, Templaque Vestæ : 20 Iliæ dum se nimium querenti Jactat ultorem; vagus et sinistra Audiet cives acuisse ferrum, Quo graves Persæ melius perirent: 25 Quem vocet divûm populus ruentis Cui dabit partes scelus expiandi 15 disjectum Cun. ex MSS. 29 Cui dabit parti sc. expiandum MS. Bersm. C. 31 Candenti al. candentis etiam coll. Sax. 13 Flavum dicit colore limi. 14 Litus Etruscum vel maris inferi s. Tyrrheni,cujus fluctus ab Austro commoti exitum non dant defluentibus undis, et sic eas retorquent. 15 Regiam dicit Numa Pompilii qui ad Vestam habuit regiam. Dicebatur Tiberis per Rostra ante habuisse meatum, quæ templo Vesta junguntur. Hic locus exiguus, qui sustinet atria Vesta, Tunc erat intonsi regia magna Numa. Ovid. Fast. VI. 263. 17 Fabulæ ferunt Iliam nupsisse Anieni flumini, quem et Tiberinum vocabant, hodie Tiverone. Paullo supra Romam. a sinistra veniens Anio, Tiberi infunditur. Potuit ergo Horatius ipsum quoque Tiberim, respectu Iliæ, matris Romuli et Remi, uxorium amnem vocare. Nimium jactat, non nimium querenti: Querebatur de morte Cæsaris, hominis suæ originis. 19 Erat urbs Roma in Jovis Capitolini tutela. 24 Figurate Juventus pro posteritas. 28 Ignem Trojanum, quem Æneas Latio secum intulit, et ex quo fatum hujus urbis et imperii pendebat. Divus Julius erat Vestæ sacerdos. Ne dubita, meus ille fuit, meus ille Sacerdos; Sacrilega telis me petiere manus. Ovid. Fast. 3. 699. Vesta itaque indignabatur cædem Cæsaris, sed non minus graviter ferebat exhauriri cædibus urbem, suæ tutelæ commendatam. 29 Scelus expiare, purgare a scelere, ab impietate bellorum civilium, rempublicam, et pace firmare atque concordia. Hæc res cum humanis viribus major videatur, deorum alicui negotium uti det Jupiter, rogant Romani. Denique eo devenit, ut Mercurium delitescere dicat sub figura Cæsaris Augusti. |