Obrazy na stronie
PDF
ePub

a pius accipere, quàm fingulis è plebe ruerat, noluit: parum idoneum, imò etiam perniciofum reipublicæ civem eum exiftimans, cui feptem jugera non effent fatis. Valer. ibid. Autor, de Vir. ill. c. 33. Plin. l. xviii. c. 3.

2. Non ditior Curio Atilius Regulus fuit. Cùm in Africâ Carthaginis opes crebris præliis contunderet, ac prorogatum fibi ob res bene geftas imperium cognoviffet, fcripfit confulibus, villicum agelli, quem feptem jugerum habebat, mortuum effe; et fervum, quem ille conduxerat, occafionem na&tum aufugiffe ablato ruftico inftrumento; ideoque petere se, ut fibi fucceffor in Africam mitteretur, ne, deferto agro, non effe unde uxor et liberi alerentur. Quæ poftquam fenatus à confulibus accepit; res, quas Regulus amiferat, publicâ impensâ redimi juffit, agellum dari colendum, et alimenta conjugi ac liberis præberi. Valer. l. iv. c. 4.

3. Legati à Samnitibus ad C. Fabricium imperatorem Romanorum venerunt: et commemoratis quæ ille benevolè in Samnites poft redditam illis pacem fecerat ; dono ei obtulerunt cùm fervos multos, tum grandem pecuniam, atque orârunt ut acciperet utereturque. Id verò fe facere dixerunt, quod viderent multa ei ad fplendorem domus et viclûs deeffe: neque pro magnitudine ejus. ac dignitate lautum illi apparatum effe. Cenabat quippe ad focum illas ipfas radices, et herbas, quas in agro repurgando triumphalis fenex vulferat: totaque ejus fu pellex argentea fa ino conftabat, et patellà ad ufum facrorum, que tamen ipfa corneo pediculo fuftinebatur. Tum Frabicium ferunt refpondiffe: Quamdiu cupiditatibus obfiftere atque imperare poffit, nunquam fibi quidquam defuturum: propterea fe pecuniam, quả nihil fibi opus. effet, non accipere ab iis, quibus feiret eam ufui effe. Erat certè Fabricius, continentiæ fuæ beneficio, fine pecuniâ prædives: quia locupletem illum faciebat non multarum rerum poffeflio fed paucarum defiderium. Ergo domas ejus, quemadmodum argento et mancipiis Samnitum vacua fuit, ita gloriâ ex his contemptis partâ, referta fuiffe dici poteft. Aul. Gell. i. c. 12,

Senec. de Prov. c. 3. Valer. I. iv. c. 4. Ibid. 1. iv. c. 3.
Vivitur parvo bene, cui paternum
Splendet in mensâ tenui falinum;
Nec leves fomnos timor aut cupido
Sordidus aufert.

Horat. I. ii. Od. 16. Qui domum intraverit, nos potiùs miretur, quàm fupellectilem noftram. Magnus ille eft, qui fictilibus fic utitur, quemadmodum argento; nec ille minor eft, qui fic argento utitur, quemadmodum fictilibus. Infirmi enim animi eft pati non poffe divitias. Senec. Ep. 5.

4. Cùm Caius Cæfar, cui cognomen Caligula, Demetrio philofopho ducenta feftertia donaret; ridens hic rejecit, ne dignam quidem fummam judicans, quâ non acceptâ gloriari poffet: miratufque Caii dementiam, quòd fe putâffet hâc pecuniâ poffe mutari : Si tentare, inquit, me conftituerat, toto illi fui experiendus imperio. Senec. 7 Benef. c. 8. 12.

Sunt quidem exempla hæc præclara: fed mores noftri corrupti depravatique funt amore di itiarum, quarum magnitudo illum fortafsè adjuvat, qui habet: quanquam ne id quidem femper: fed fac juvare: an propterea honeftior eft? Cicer. 2 Offic. n. 71.

Delectant multos magnifici apparatus, vitæque cultus cum elegantiâ et copiâ: quibus rebus effectum eft, ut infinita pecuniæ cupiditas effet. Cicer. 1 Offic. n. 25.

CAPUT VIII.

Optimus quifque Græcorum pauperrimus. 1. Viri inter Græcos præftantiffimi per vitam omnem in fummâ paupertate verfati funt, nec eorum virtus pecuniâ potuit expugnari. Ælian. l. ii. c. 43. xi. c. 9.

Ephialtes Sophonidæ filius pauperrimus fuit. Cùm verò amici ducenta talenta ei dono darent; iple non accepit, dixitque: Hec non accipio, propter quæ, fi gramus videri velim, cogar fortafsè aliquid præter jus concedere: fin vero nihil gratificer, habeat ingratus. Adeò autem eum inopiæ non puduit, ut, homine

T. IV.

Scriptoribus Hiftorie.

187

nefcio quo eam illi exprobrante, refponderit: Cur non etiam alterum exprobras, quòd juflitiam colam? Ibid. l. xiii. c. 39.

2. Epaminondas dux clariffimus Thebanorum, unam folùm habebat veftem. Itaque quoties eam mittebat ad fullonem, ipfe interea cogebatur fe continere domi, quòd veftis altera deeffet. In hoc ftatu rerum cùm ei Perfarum rex magnam auri copiam mififfet, noluit accipere. Si rectè judico, celfiore animo fuit is, qui aurum recufavit, quàm qui obtulit. Ibid. l. v. c. 5.

Diomedon Cyzicenus rogatu Artaxerxis Epaminondam pecuniâ corrumpendum fufceperat. Venit ergo Thebas cum magno auri pondere, et per Mi, cythum adolefcentulum Epaminonda cariffimum, quem quinque talentis corruperat, caufam adventûs fui oflendit. At ille Diomedonti: Nibil, inquit, opus pecunia eft. Nam fi ea rex vult, quæ Thebanis Junt utilia, gratis facere fum paratus; fin autem contraria non babet auri neque argenti fatis: namque orbis terrarum divitias accipere nolim pro abjiciendâ patriae caritate. Te, qui me incognitum tentafti, tuique fimilem exiftimâsti, non miror: tibique ignojco. Sed egredere properè, ne alios corrumpas, cùm me non potueris. Tu, Micythe, argentum buic redde. Quod nifi confeftim facis, ego te tradam magiftratui. Corn. Nep. in Epam. c. 4.

Paupertatem verò adeò facilè perpeffus eft Epaminondas, ut de republicâ nihil præter gloriam ceperit; et amicorum facultatibus non ad fuam, fed ad aliorum paupertatem fublevandam, ufus fit. Nam cùm aut civium fuorum aliquis ab hoftibus effet captus, aut viri probi virgo nubilis propter paupertatem collocari non poffet; amicorum confilium habebat, ab iifque poftulabat atque impetrabat, ut pro fuis quifque facultatibus conferret ad conficiendam pecuniæ fummam, quâ opus effet. c. 3.

3. Et fæpe exercitibus præfuit, fummofque magiftratus geffit Phocion Athenienfis, fuit tamen perpetuò pauper, nec ditior feri voluit, cùm facilè pofdet. Attulerant ei legati Philippi Macedonum regis

magnam pecuniæ vim. Quam quia magno animo repudiabat, eum admonuerunt, ut, fi ipfe pecuniâ facilè care et, liberis tamen fuis profpicere, quibus difficile futurum effet in fummâ pauperta e paternam gloriam tueri His ille: Si mei fimiles, inquit, erunt filii, idem bic agellus eos alet, qui me ad hanc dignitatem perduxit · Sin d fimiles fini futuri, nolo meis impenfis illorum ali auger que uxuriam. Corn. Nep. in Phoc. c. I.

Eidem Phocioni Alexander Philippi filius centum talenta dono mifit. Oblati muneris magnitudine nihil motus Phocion. eos, qui pecuniam attulerant, percontarus eft, cur fibi uni inter tot Athenienfes dona mitteret Alexander? Quibus refpondentibus, eum unum Alexandro videri virum boneftum et bonum. Ergo finat, inquit ille, me talem et haberi et effe. Inftiterunt tamen legati, ut aliatum auri pondus acciperet, maximè ubi domum ejus ingreffi, vilem ubique fupellectilem, et uxorem ejus pinfentem viderunt: ipfeque, hauftâ in eorum confpectu aquâ è puteo, pedes lavit.. At ille non mutatâ fententiâ: Si eam, inquit, quam offertis obtruditifque mihi pecuniam accepero, neque ed utar, frufira tantus thefaurus in manus meas venerit: fi vero útra, et mihi et Alexandro malam apud Athenienfes famam comparabo. Sic in Afiam ad Alexandrum reportata fuit illa pecunia; et ditior eft vifus, qui ea æquo animo carere potuit, quàm qui obtulit.

Munera fua fuiffe à Phocione repudiata moleftè fe rens Alexander, fcripfit ad eum : Non habere fe pro amicis eos, qui nihil à fe vellent accipere. Eandem pecuniam denuo offerri juffit, et quatuor Afiæ urbes nominari, quarum unam pro arbitrio eligeret, cujus reditibus frueretur. Phocion ne fic quidem quic> quam accepit. Ne tamen planè Alexandrum contemnere videretur, hoc regiæ majeftati dedit, ut liberos dimitti rogaret viros quatuor, qui in arce Sardium vincti tenebantur: quòd extemplò præftitit Alexander.

Antipater dicebat duos fe Athenis habere amicos, Phocionem et Demadem: quorum alteri perfuadere

non poffet, ut quicquam acciperet; alterum, multa dando, explere nequiret. Plut. in Phiocione. Elian, b, xi. c. 25. 4. xi. c. g.

CAPUT IX.

Parvo contentus fapiens, paupertatem non timet.

1. Quàm parvo contentus eft fapiens! quàm parum paupertatem timet! Etenim quæ res pecuniæ cupiditatem afferunt, gula, ambitio, libido, cùm procul. ab iis omnibus rebus abfit; cur pecuniam magnoperè defideret, vel potiùs curet omnino? Ducebat certè pro nihilo pecuniam Anacharfis Scythes, cujus extat epiftola, his verbis: Anacharfis Hannoni falutem. Mibi amicus eft, ut Scythis, fera pellis : calceamentum, pedum, callum: cubile, terra: obfonium, fames; lacte, cafeo,. carne, wefcor: Quare ut ad quietum me licet venias. Munera autem ifta tua, vel civibus tuis, vel Diis immor.. talibus dona. Cicer. 5. Tufc. n, 89.

Socrates, qui eum Diis proximum dicebat cui quàm pauciffima fatis effent, cùm aliquando in pompâ magnam vim auri atque argenti ferri videret: Quàm multa non defidero! inquit. Diog. Laërt. in Socrat. Cicer. 5.Tufc. n. 90.

2. Xenocrates, cùm legati ab Alexandro quinquaginta ei talenta attuliffent, quæ erat pecunia temporibus illis, Athenis præfertim, maxima; abduxit legatos ad cœnam in academiam, iifque appofuit tantum quod fatis effet nullo apparatu. Cùm poftridie rogarent eum, cui numerari pecuniam juberet? Quid ? vas besterná, inquit, cœnulâ non intellexiftis, me pecunia non egere ? Quo refponfo factos illos trilliores ut vidit: triginta minas accepit: afpernari regis liberalitatem videretur. Cicer. ibid.

3. Diogenes Alexandro roganti, ut diceret, fi quid. fibi opus effet, liberè, ut Cynicus, refpondit: Nunc quidem paulum à fole abfis. Offecerat videlicet apricanti. His auditis Alexandrum dixiffe ferunt: Nift Alexander effem, libenter fem Diogenes. Multo potentior multoque locupletior tunc erat Diogenes om

« PoprzedniaDalej »