Mittere Sciendum esi, quod solius Patris est roprietas atris Mit- mittere, et non mitti. Cum enim Pater a ère et mit Spiritus tum ad tiam mi! tur. Filii. Mit- nullo procedat, nusquam mitti dicitur: ncti. Qui quia vero Filius et producit, et producier restric- tur, ideo mittit, et mittitur. Spiritus vero reaturam sanctus, quia producitur æternaliter, sed tere dici non producit, nisi ex tempore, ideo ipsius est proprium mitti, et non mittere, nisi respectu creaturæ, ut ad conversionem populi dicuntur Apostoli missi a Spiritu sancto. Nisi forte dicatur mittere hominem assumptum. Sed et Spiritus sanctus mittere dicitur, in quantum cum Patre et Filio idem est in essentia Trinitatis, non in quantum persona. Sic etiam Filius mittit seipsum: unde Augustinus in libro de Trinitate : « Intelli<< gamus illam incarnationem, et ex Vir« gine nativitatem, in qua intelligitur <«< Filius missus, una eademque opera«tione Patris et Filii inseparabiliter esse. << factam, non separato etiam Spiritu « « sancto. >> mittit se, et mittit Filium, et Filius mittit seipsum nisi intelligatur, in quantum est de Virgine natus : quia Filius Deus mittit se hominem, et secundum hoc vera est. Hæc autem est ratio: quia mittere dicit auctoritatem ratione productionis æternæ. Quibus autem modis datus sit Spiritus Modus. sanctus in signo visibili, sciendum quod in igne apparuit Spiritus sanctus, ut calefaceret frigidos: et in linguis, ut doceret ignaros et in sono, ut terreret rebelles. Apparuit etiam in aliis tribus signis, scilicet in nube ipsi Moysi, ut ductor ejus in columna nubis esset, sicut legitur, Isa. LXI, 1, et LXIII, 11, 14. Item, in columba super Christum baptizatum ad ostendendam gratiæ plenitudinem, quæ in ipso erat. Item, in flatu post resurrectionem, ad significandam vivificationem affectus : quia flatus ab interiori procedit. Datus est igitur Spiritus sanctus bis post resurrectionem, scilicet in terra, propter dilectionem proximi, et de cœlo, propter dilectionem Dei. Vel datus est in terra, ad relaxanda peccata aliorum. Joan. xx, 22 et 23 : Insufflavit et dixit eis: Accipite Spiritum sanctum, quorum remiseritis, etc. Datus est de cœlo in Pentecoste ad robur, et ad operationem miraculorum '. De his duobus, Psal. xxxu, 6. Verbo Domini cœli firmati sunt, quoad primum et spiritu oris ejus omnis virtus eorum, quoad seApostoli cundum. Tertia fuit collatio Spiritus fuerunt baptizati,et sancti Apostolis facta ante passionem, quomodo? quando fuerunt baptizati. Eorum enim baptismus innuitur ibi: Qui lotus est, non indiget nisi ut pedes lavet. In si- Ter inungignum prædictorum ter inungitur homo ad significandam hanc triplicem Spiritus. sancti missionem, scilicet in baptismo, in confirmatione, et in morte. tur homo. Quadruplicem effectum consecuti sunt 5 Cf. Matth. 111, 16. 6 Cf. Joan. xx, 22. 7 Cf. Act. 11, 4. ⚫ Joan. XIII, 10. Spiritus 3 Effectus Apostoli ex præsentia Spiritus sancti : quadruplex primo, eloquentiam in linguis' secunsancti. do, audaciam in tormentis: tertio, efficaciam in miraculis : quarto, protectionem a vitiis, quia post Pentecosten non Spiritum peccaverunt mortaliter. Accipiunt et mosanctum do multi utiliter Spiritum sanctum pecaccipiunt. catores quidem in igne ad purgandum. peccatores Matth. n, 11: Ipse baptizabit vos in Spiritu sancto, et igni. Item, pœnitentes ad proficiendum. Psal. CXLII, 10: Spiritus tuus bonus deducet me. Item, perfecti ad sanctificandum. II ad Corinth. 1, 22: Qui dedit pignus Spiritus in cordibus nostris. Item, beati ad fruendum. Psal. LXVI, 3 Renuit consolari anima mea, etc. Item, tribulati ad consolandum. Ad Roman. viii, 15 : Non accepistis Spiritum servitutis iterum in timore, etc. Item, ignorantes ad instruendum. Joan. XIV, 26: Paraclitus autem Spiritus sanctus, quem mittet Pater, etc. Dies. Hora. Tempus Quo tempore datus sit Spiritus sanquo datus ctus, attendendum est, quod in die quinest Spiritus sanctus. quagesima, ut ostendatur auctor esse remissionis nam annus jubileus serviebat remissioni. Venit etiam in die dominico, ut esset dies renovationis, qui fuit etiam creationis. Datus quoque fuit tertia hora3, quia dicitur primus homo hora tertia perdidisse gratiam : unde conveniens fuit, quod eadem hora Apostolis mitteretur. Item, alia ratione datus est hora tertia, scilicet, ut ostenderetur, quod etiam nobis hora tertia datur gratia Dei. Sunt enim tres horæ morales, scilicet contritio, confessio, et satisfactio. Nomen De hoc nomine, Spiritus sanctus, Spiritus sancti quo- sciendum est, quod potest esse circummodo sumi-locutio unius proprii nominis, et tunc convenit tantum personæ tertiæ in Trinitate vel possunt istæ dictiones sumi tur ? 1 Cf. Act. 11, 4. * Cf. Act. v, 18 et seq. Cf. Marc. XVI, 20. * Cf. Act. 11, 1. 5 Cf. Act. II, 2. divisim, et sic quælibet trium personarum est Spiritus sanctus. tus. Spiritus sanctus multa habet nomina. Multis dis non Dicitur enim Spiritus a spirando active, natur S eo quod spiret. Joan. ш, 8: Spiritus ubi ritus sai vult, spirat, et secundum hunc modum, hoc nomen, spiritus, commune est omnibus tribus personis, sed Spiritui sancto convenit per appropriationem. Alio modo dicitur Spiritus a spirando passive, eo quod spiretur : et hoc proprium est Spiritui sancto, quia procedit per modum spirationis. Non solum autem dicitur Spiritus sed additur sanctus : quia sanctus idem est quod mundus, vel firmus, vel sine terra. Ista autem non con-` veniunt ei soli, quoad se, sed etiam in comparatione, quoad nos: nam per gratiam Spiritus sancti a peccatis mundamur, in bonis firmamur, a terrenis separamur. Sanctus ergo non solum est in se, sed quia nos sanctos facit ex sanctitate, de qua dicit Dionysius : « Sanctitas <«<est ab omni immunditia libera, et per<«<fecta, et omnino immaculata munditia. >> Præterea, Spiritus sanctus vocatur nexus, unitas, et amplexus et hoc prout comparatur ad Patrem et Filium. Item, Dicitur donum Altissimi : et hoc, prout comparatur ad nos : quia omne datum optimum, et omne donum perfectum desursum est, etc. o. Item, Dicitur fons vivus: quia septemplici rivo donorum nobis fluit. Isa. x1, 2 et 3: Spiritus sapientiæ et intellectus, spiritus consilii et fortitudinis, spiritus scientiæ et pietatis, et... spiritus timoris Domini. Sanctor quid?: Gratia Spiritu sancti qu opereturi nobis! 2 sonarum in Nota. In unitate naturæ divinæ tres sunt personæ quarum prima est a nulla, secunda est per generationem a sola prima, tertia est per communem spiraUnitas per- tionem a prima, et secunda. Istud tamen diviais. sic est, quod Trinitas personarum non excludit ab essentia unitatem, simplicitatem, immensitatem, æternitatem, et incommutabilitatem. Hujus ratio per hoc patet, quia qui crederet Deum non posse se communicare, negaret in eo potentiam. Qui vero crederet hoc eum posse, sed nescire, negaret in eo sapientiam. tuit, scivit, Qui crederet eum hoc posse, et scire, sed Ab æterno, nolle, ille negaret in eo bonitatem. Cum Dens po- igitur Pater potuerit, sciverit, et volueet voluit se rit se summe communicare, hoc fecit communi- æternaliter, scilicet habendo dilectionem et dilectum, hoc est Filium et Spiritum summe care. sanctum. Præterea, Omne bonum est sui diffusivum, ut dicit Dionysius: unde cum Pater sit fons bonitatis, emanatio erit ab I Joan. v, 7: Tres sunt qui testimonium dant in cœlo: Pater, Verbum, et Spiritus sanctus: et ipso perfectissima, quæ est generatio. do ? De dum? Hæc beata Trinitas tribus modis nobis Beata Trinitas nobis innotescit. Ipsa enim patet in Scripturis, innotescit, ostenditur in figuris, relucet in creaturis. et quomoPrimo, inquam, beata Trinitas patet beata Trinitate quid in Scripturis. Unde Leo Papa : « Credi- creden«mus sanctam Trinitatem, Patrem, et <«< Filium, et Spiritum sanctum, unum << Deum omnipotentem, unius substan<< tiæ, unius essentiæ, unius potestatis. »> Item, Isaias audivit Seraphim ter dicentia: Sanctus, Sanctus, Sanctus, in laudem beatæ Trinitatis, subjungentia in singulari: Dominus Deus exercituum3, propter confessionem unitatis essentiæ divinæ. Si ergo non essent tres personæ, non diceretur in Genesi, 1, 26: Faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram, sed meam : et tunc si essent tres personæ, et non una substantia non diceretur ad imaginem, sed ad imagines tate essennostras. Ad id ostendendum ponitur in Psalmo LXVI, 7 et 8, ter Deus, cum dicitur Benedicat nos Deus, Deus noster, benedicat nos Deus : et tamen solum ponitur hoc pronomen, eum, ubi subjungitur: Et metuant eum omnes fines terræ. Item, Jerem. 1, 6: A, a, a, Domine Deus, ecce nescio loqui. Vide quod a triplicavit, et in singulari dicit : Domine Deus, quod notat Trinitatem et unitatem. Item, Apostolus, ad Roman. xı, 36 : Ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt omnia: ipsi gloria in sæcula. Et nota, quod Ex præpohæc propositio ex, dicit auctoritatem, et sitio, quid esse a nullo: hoc autem Patri convenit, qui est principium, sine principio. Sed Trinitas personarum in uni tiæ. dicat? hi tres unum sunt. * Isa. vi, 3. In creatu lucet. Relucet quoque in creaturis vestigium ris vesti beatæ Trinitatis. Cognoscitur enim in gium Tri. nitatis re- magnitudine creaturarum potentia Patris, in dispositione sapientia Filii, in ornatu bonitas Spiritus sancti®. Item, in quolibet individuo invenies virtutem, speciem, et utilitatem, quorum primum convenit Patri, secundum Filio, tertium. Spiritui sancto. Item, in sole vides essentiam, splendorem et calorem: in quibus Patrem et Filium et Spiritum sanctum cognosces. Item, in anima secundum memoriam, intellectum, et voluntatem considera personarum Trinitatem, et unitatem substantiæ. Item, in hierarchia cœlesti superiori Deus est in Thronis, ut majestas in Cherubim, ut veritas Seraphim, ut charitas, per quæ notatur personarum Trinitas. Item, in virtutibus Theologicis scilicet fide, spe, charitate idem intellige. Item, in tribus dotibus animæ, scilicet cognitione, comprehensione, et dilectione. in Notandum autem, quod aliter relucet Aliter Deus Deus in creaturis viatoribus, aliter in beatis, beatis. Exemplum de speculo, in quo quam via alio modo videtur a nobis notus, et ali `relucet in toribus. 1 Cf. Job. 1, 11. Cf. Genes. XVIII, 2. * Cf. Isa. XL, 12. ter ignotus: nam notum videtur in speculo, ignotum per speculum. compr Ex prædictis patet, quod licet tam in Trinitas creatura corporali, quam in spirituali, et hensibil quam ex his composita beata Trinitas cognoscitur, tamen diversimode, prout unumquodque istorum dicitur vestigium Creatoris, et quia aliud dicitur ejus similitudo, et aliud ejus imago, sicut superius est notatum in titulo sexto, quod Filius est imago Patris. Denique sciendum est, quod pluralitatem personarum in unitate essentiæ, et unitatem essentiæ in personarum pluralitate secundum Bernardum, « scrutari « temeritas est, credere pietas est, nosse << vita æterna est. »> CAPUT XI. Multiplex trinitas est. Multiplex invenitur in Scripturis trinitas. Est enim trinitas increata, quæ summa, et ineffabilis est. Aliæ trinitates sunt creatæ inter has una est, quæ cecidit, scilicet rationalis, concupiscibilis, irascibilis. Alia est, per quam homo cecidit, scilicet suggestio diaboli, delectatio sensualitatis, et consensus rationis: quæ tria significata sunt per serpentem, mulierem, et virum in paradiso. Tertia est in quam cecidit : scilicet ignorantia veri, impotentia boni, et concupiscentia mali. Quarta est per quam resurgit, scilicet fides, spes, charitas. Item, est trinitas, per quam ad gratiam reparamur, scilicet triplex substantia, quæ est in Christo, scilicet divinitas, anima, et caro. Est autem alia per quam. regeneramur, scilicet Spiritus, aqua, et • Cf. Proverb. xxx, 18. 5 Cf. Ezechiel, XLVII, passim. Cf. Sapient, xш, 5; Psal. xx, 1 et seq.. sunt triplex magnitudo reperitur, scilicet temporalis, dimensionis, et virtutis. Prima magnitudo est in rebus mutabilibus. Secunda, in corporeis. Tertia, in spiritibus creatis. Istis tribus respondent in creatore alia tria, in quibus etiam personæ divinæ In quibus sunt æquales, scilicet æternitas in esse, æquales magnitudo in immensitate, et virtus in divinæ perposse. Hoc tamen posse licet secundum rei veritatem sit in Deo, secundum differentiam rei in ipso non habent esse, sed secundum quod nostrum respiciunt intellectum. sonæ ? in divinis Dicendum est ergo, quod tanta est Quanta sit æqualitas in trinitate, quod secundum æqualitas? Augustinum nec est majus aliquid, vel Coæterniduo, vel omnes, quam unus: nec majus narum. aliquid omnes quam singuli. tas perso Coæternæ quoque sunt personæ divinæ, quia in divinis non est ponere nisi duo genera, scilicet substantiæ, et ad aliquid quantitas vero et qualitas transeunt in genus substantiæ, sicut æqualitas et similitudo dicunt relationes: sed substantia communis est tribus personis. Relativorum autem proprium est si mul esse: ergo nullo modo Pater est prior Filio, nec secundum id quod ad aliquid est, nec secundum id quod absolutum est. Idem ostenditur per exemplum in natura: quia licet splendor sit Similitudo a sole, tamen esset soli coæternus, si sol esset æternus. CAPUT XIII. Inter essentiam et personam differentia est. Apud Græcos quatuor sunt vocabula, scilicet οὐσία,οὐσίωσις, ὑπόστασις, πρόσωπον : hæc apud Latinos æquipollent istis qua tres unum sunt. Relativo rum proprietas. |