Obrazy na stronie
PDF
ePub

CCCCXVIII. congregato: cui et "Romanæ Ecclesiæ legationem interfuisse" legimus: a Zosimo1 papa eo missis Faustino, Philippo et Asello; quem Gratiani Anselmum esse censet Antonius Augustinusm. Itaque ad Pelagianæ hæreseos primordia investiganda ex Milevitana hac pseudo-synodo parum ad nos provenit subsidii.

66

66

Inter posterioris ævi scriptores Matthæus Florilegus, "anno gratiæ CCCCIV. exortam esse hæresim Pelagianam ait, a Pelagio quodam natione Britannico inventam." Eundem annum assignat et Sigebertus: licet VII. Arcadiani et Honoriani imperii simul appositus, ad eum nos ducat annum, qui Milevitanum Concilium proxime antecessit. In vulgato Hermanni contracti Chronico, a Sangallensi monacho interpolato, anno ejusdem imperii XII. qui illi CCCCVII. nobis CCCCVI. Christi annus est, 'Pelagius Brito Dei gratiam impugnasse" legitur. Pro quo facit et Chrysostomi epistola ad Olympiadem, in qua Pelagii lapsum, re adhuc recenti, ita ille commemorat: Σφόδρα" ἤλγησα ὑπὲρ Πελαγίου τοῦ μονάζοντος. Ἐννόησον τοίνυν ὅσων στεφάνων ἄξιοί εἰσιν οἱ γενναίως στάντες, ὅταν ἄνδρες ἐν ἀσκήσει τοσαύτῃ διάγοντες καὶ καρτερίᾳ, οὕτω φανῶσιν ὑποσυρόμενοι: De Pelagio monacho magno dolore affectus sum. Cogita igitur, quot quantisque coronis digni sint, qui forti animo in acie steterunt; cum viros qui tam pie ac sancte tantaque cum tolerantia vixerunt, abripi atque in fraudem impelli videamus." Data fuit hæc epistola ex Armeniæ oppido Arabisso; quo exul anno Domini CCCCV. perductus est Chrysostomus: eodem videlicet anno quo ad Paulinum Nolanæ urbis episcopum a Pelagio alia missa est epistola; cujus in literis ad Innocentium I. anno CCCCVII. scriptis, ita ipse meminit. "Legant illam epistolam, quam ad sanctum virum Paulinum episcopum ante duodecim fere annos scripsimus ; quæ trecentis forte versibus nihil aliud quam Dei gratiam et auxilium confitetur, nosque nihil omnino boni facere posse sine

* Cod. Canon. Eccles. African. a Justello edit. pag. 322.

1 Ibid. pag. 38.

Ant. Augustin. de emendat. Gratian. lib. 1. dialog. 2.
Chrysost. ad Olympiad. ep. 4. op. tom. 3. pag. 577.

"Hanc epistolam

Deo:" et de qua subdit Augustinus, legi, et inveni eum pene per totam non immorari nisi in facultate et possibilitate naturæ, et pene ibi tantum Dei gratiam constituere: Christianam vero gratiam tanta brevitate, sola nominis commemoratione, perstringit, ut nihil aliud videatur, quam eam tacere timuisse."

Neque vero magis ex illa ad Olympiadem epistola, colligere possumus, cum Baronio", in oriente tum fuisse Pelagium, quam ex altera illa ad Paulinum, vixisse in Italia. Urbe quidem post quinquennium ab Alarico capta, transmarina illum loca petiisse, et Hierosolymis sedem tandem fixisse, in sequente capite ostendemus: sed ante id tempus, et discipulum ipsius Coelestium Romæ a Rufino in hæresi fuisse confirmatum; et ipsum Pelagium diu', imo diutissime in urbe vixisse, et pravorum ibi dogmatum sementem fecisse, ex Augustino jam ostendimus. Unde cum Pelagium postea in Syria Palæstinæ, ubi primum monachum vixisse, et perfidiam suam animo concepisse, recentiorum quidam crediderunt, Johannes episcopus Hierosolymitanus suo judicio vel absolvendum vel condemnandum postularet; ab Orosio" et aliis qui aderant Latinis contra clamatum est, "Latinum esse hæreticum, et hæresim Latinis magis partibus notam Latinis judicibus disserendam." Neque audiendi etiam Sigebertus Gemblacensis, Martinus Polonus, et alii", qui in Britannia execrabilem hanc doctrinam in lucem ab illo productam tradiderunt: licet eo spectare videantur Thomæ Waldensis verba illa, in doctrinalis sui ad Martinum V. proœmio, patriam suam ab istius infamiæ labe vindicare laborantis.

⚫ Augustin. lib. de gratia Christi cap. 35. op. tom. 10. pag. 246.

P Baron. ann. 405. sec. 7.

4 Augustin. de peccat. original. cap. 3. op. tom. 10. pag. 254.

Id. ibid. cap. 8. pag. 256. et epist. 177. ad Innocentium. op. tom. 2. pag. 622.

s Id. de peccat. original. cap. 21. op. tom. 10. pag. 263.

Gabr. Prateolus, in hæreticorum catalog. Claud. Menard. in notis ad opus Augustini imperfectum contra Julianum : et Dionys. Petavius, in rationar. tempor. part. 1. lib. 6. cap. 15.

u Oros. apologetic. pag. 624. 625.

"Eodem

* Conradus a Liechtenaw abbas Urspergens. in chron. anno 403. tempore in Britannia Pelagius doctrina execrabili Ecclesiam maculare nititur."

66

"Si ibi nata est Pelagiana perfidia, ibi damnata est, et exilio relegata in Asiam, ipsa eadem gente providente remedium." Verum de Pelagiana hæresi e Britannia Germani et Lupi opera expulsa illum loqui, sequentia plane indicant: ut ipsum Pelagium a suis Britannis in exilium pulsum" fuisse, Balæus non recte hinc intulerit. Cui neque illud assentior; Pelagium, peregrinatione confecta, "cum impostricis doctrinæ fæcibus in patriam suam reversum, omnem illam regionem conspurcavisse." In quo authorem secutus ille fuisse videtur catalogi hæreticorum concinnatorem Bernardum Lutzenburgium: ut et Gabriel Prateolus, de eodem ita scribens: "Tandem in patriam reversus, suis erroribus undique respersis, Britannicam insulam eisdem quoque infecit; idque Arcadii imperatoris ac Innocentii hujus nominis primi summi Romanorum pontificis temporibus, circa annum Domini CCCCV." Sed ut eo tempore, et multis post annis, longe illum a patriæ finibus abfuisse, ex authorum qui tum vixerunt certissimo constat testimonio: ita post diuturnam illam peregrinationem, domum aliquando rediisse, absque omni veterum authoritate affirmatur.

Balæ. centur. 1. cap. 38.

y Lib. 3. in Pelagio : "Monachus existens e Roma in Angliam proficiscens, insulam illam omnem execrabili infecit errore." Similiter Jacobus Philippus Bergomas, supplem, chronic. lib. 9. ad annum Christi, 410. Et Hertmannus Schedel. 6. ætat. mundi: "Pelagius quidam monachus et hæresiarcha pessimus, e Roma in Angliam proficiscens, insulam illam omnem execrabili infecit errore." Prateol. Elench, hæres. lib. 14. cap. 14.

CAP. IX.

Rerum adversus Pelagium Britannum et Celestium Scotum, Innocentii Romani episcopi temporibus, gestarum historia. Quantum creverit perniciosa istorum hæresis; quibus potissimum in locis propagata, quibus scriptis et artibus ab eis propugnata fuerit. Conventus Carthaginiensis in Celestii, Hierosolymitanus et Diospolitanus in Pelagii examine quid egerit. Scripta ab Augustino, Hieronymo et Orosio illis opposita: et damnationis ab utraque synodo Africana, Carthaginiensi et Milevitana, atque Innocentio pontifice lata in eos sententia.

Post exortam in partibus Romanis Pelagii Britanni hæresim, et a Romanis amissa est Britannia, e qua Belgicis et Germanicis præsidiis annonam' advehere prius solebant, et ipsa Roma ab Alarico Gotho capta est. Cujus cladis imaginem Demetriadi virgini ita graphice repræsentavit ille ipse Pelagius: "Recens factum est, et quod ipsa audisti; cum ad stridulæ buccinæ sonum Gothorumque clamorem, lugubri oppressa metu domina orbis Roma contremuit. Ubi tunc nobilitatis ordo? ubi certi et distincti illius dignitatis gradus? Permista omnia et timore confusa: omni domui planctus, et æqualis fuit per cunctos pavor. Unum erat servus et nobilis; eadem omnibus imago mortis; nisi quia eam magis timebant illi, quibus fuerat vita jucundior. Si ita mortales timemus hostes et humanam manum; quid faciemus cum clangore terribili tuba intonare de cœlo cœperit; et ad illam archangeli vocem omni buccina clariorem, totus simul remugiet mundus? cum viderimus super nos non manufacta arma con

a Zosim. hist. lib. 6. Bed. lib. 1. hist. cap. 11. Ethelwerd. chronic. lib. 1. b Ammian. Marcellin. hist. lib. 18. Eunap. Sardian. in eclogis legationum ab Hoeschelio edit. Zosim. hist. lib. 3.

e Inter Augustinianas, epist. 17. op. tom. 2. app. pag. 17.

cuti, sed et virtutes cœlorum commoveri?" et ad eandem Demetriadem quoque beatus Hieronymus: " Duduma inter barbaras tremuisti manus, aviæ matrisque sinu et palliis tegebaris. Vidisti te captivam, et pudicitiam tuam non tuæ potestatis: horruisti truces hostium vultus; raptas virgines Dei gemitu tacito conspexisti. Urbs tua, quondam orbis caput, Romani populi sepulchrum est."

Mense post urbem a Gothis captam decimo, apud Carthaginem celeberrima illa inter Catholicos et Donatistas habita est collatio: quo tempore adfuisse ibi Pelagium, indeque festinanter transmarina loca petiisse, ex Augustino didicimus, ita de eo scribente: "Posteaquam1 in Africam venit, me absente, nostro (id est, Hipponensi) littore exceptus est, ubi omnino nihil ab illo hujusmodi auditum est; quia et citius quam putabatur inde profectus est. Postmodum ejus faciem Carthagine, quantum recolo, semel vel iterum vidi; quando cura collationis, quam cum hæreticis Donatistis habituri eramus, occupatissimus fui, ille vero etiam ad transmarina properavit." Quænam loca . illa fuerint, nominatim non explicat. "In Ægyptum et Syriam, aliasque orientis regiones pervenisse" illum ait Balæus. Et per Ægypti certe monasteria aliquo tempore discurrisse, ex sequente hac Isidori Pelusiotæ, ad ipsum Pelagium scripta, apparet epistola: "To 'Eppaìμ ¿Éýv0nσαν πολιαὶ, ἀλλ' οὐκ ἔγνω, νεάζων τοῖς πάθεσι. Καὶ σε πολὺς ὄχλος ἐτῶν περιέστη, ἀλλ' ἔτι ἀκαμπὲς ἔχεις τὸ φρόνημα, ἄλλην μονὴν ἐξ ἄλλης ἀμείβων, καὶ πασῶν ἐρευνῶν τὰς τραπέζας Εἰ οὖν κνίσσης μέλει σοι καὶ ὄψων καρυκείας, τοὺς ἐν τέλει μᾶλλον κολάκευε, καὶ τὰς πόλεις τοῖς καπνοδό χοις ἐρεύνα· ἐρημῖται γὰρ ἄνθρωποι σε δεξιοῦσθαὶ προσφιλῶς oйk aρкovσ. Cani1 effusi sunt in Ephraim, et ipse ignoravit; vitiosis nimirum affectionibus juvenescens. Eodem modo tibi quoque ingens annorum turba caniciem invexit:

d Hieronym. ad Demetriad. epist. 97. op. tom. 4. par. 2. pag. 786.

* Ann. CCCCXI.

f Augustin. de gest. Palæstin. contra Pelag. cap. 22.

Bal. centur. 1. cap. 38.

Ose. cap. 7. ver. 9.

Isidor. Pelusiot. lib. 1. epist. 314.

« PoprzedniaDalej »