Obrazy na stronie
PDF
ePub
[ocr errors]

Non alius faceret meliora poëmata ; verum
Nil tanti est; ergo fungar vice cotis, acutum
Reddere quæ ferrum valet, exsors ipsa secandi :
Munus et officium, nil scribens ipse, docebo;
Unde parentur opes; quid alat formetque poëtam ;
Quid deceat, quid non ; quo virtus, quo ferat error.
Scribendi recte, sapere' est et principium et fons :
Rem tibi Socraticæ poterunt ostendere chartæ :
Verbaque provisam rem non invita sequentur.
Qui didicit patriæ quid debeat, et quid amicis,
Quo sit amore parens, quo frater amandus et hospes,
Quod sit conscripti, quod judicis officium, quæ
Partes in bellum missi ducis ; ille profecto
Reddere personæ scit convenientia cuique.
Respicere exemplar vitæ morumque jubebo
Doctum imitatorem, et veras hinc ducere voces.
Interdum speciosa locis morataque recte
Fabula, nnllius veneris, sine pondere et arte,
Valdius oblectat populum meliusque moratur,
Quam versus inopes rerum, nugæque canoræ.
Graiis ingenium, Graiis dedit ore rotundo
Musa loqui, præter laudem nullius avaris.
Romani pueri longis rationibus assem
Discunt in partes centum diducere. | Dicat
Filius Albini, Si de quincunce remota est
Uncia, quid superat ? [ Poteras dixisse, Triens. TEu!
Rem poteris servare tuam. Redit uncia, quid fit?
| Semis. | An, hæc animos ærugo et cura peculi
Cum semel imbuerit, speramus carmina fingi

[ocr errors]

Posse linenda cedro, et levi servanda cupresso ?
Aut prodesse volunt aut delectare poëtæ,
Aut simul et jucunda et idonea dicere vitæ.
Quicquid præcipies, esto brevis ; ut cito dicta
Percipiant animi dociles, teneantque fideles :
Omne supervacuum pleno de pectore manat.
Ficta voluptatis causa, sint proxima veris.
Nec, quodcunque volet, poscat sibi fabula credi
Neu pransæ Lamiæ vivum puerum extrahat alvo.
Centuriæ seniorum agitant expertia frugis ;
Celsi prætereunt austera poëmata Rhamnes :
Omne tulit punctum qui miscuit utile dulci,
Lectorem delectando, pariterque monendo.
Hic meret æra liber Sosiis ; hic et mare transit,
Et longum noto scriptori prorogat ævum.
Sunt delicta tamen quibus ignovisse velimus :
Nam neque chorda sonum reddit quem vult manus et mens,
Poscentique gravem persæpe remittit acutum;
Nec semper feriet quodcunque minabitur arcus.
Verum ubi plura nitent in carmine, non ego paucis
Offendar maculis, quas aut incuria fudit,
Aut humana parum cavit natura. Quid ergo est ?
Ut scriptor si peccat idem librarius usque,
Quamvis est monitus, venia caret ; et citharædus
Ridetur, chorda qui semper oberrat eadem :
Sic mihi, qui multum cessat, fit Chærilus ille,
Quem bis terque bonum, cum risu miror ; et idem
Indignor, quandoque bonus dormitat Homerus ?

[ocr errors]

Verum operi longo fas est obrepere somnum.
Ut pictura, poësis: erit quæ, si propius stes,
Te capiat magis, et quædam, si longius abstes :
Hæc amat obscurtm, volet hæc sub luce videri,
Judicis argutum quæ non formidat acumen :
Hæc placuit semel, hæc decies repetita placebit.
O major juvenum, quamvis et voce paterna
Fingeris ad rectum, et per te sapis, hoc tibi dictum
Tolle memor ; certis medium et tolerabile rebus
Recte concedi: consultus juris et actor
Causarum mediocris abest virtute diserti
Messalæ, nec scit quantum Cascellius Aulus;
Sed tamen in pretio est: mediocribus esse poëtis
Non homines, non Dî, non concessere columnæ.
Ut gratas inter mensas symphonia discors,
Et crassum unguentum, et Sardo cum melle papaver
Offendunt; poterat duci quia cæna sine istis :
Sic animis natum inveutumque poëma juvandis,
Si paulum a summo decessit, vergit ad imum.
Ludere qui nescit, campestribus abstinet armis,
Indoctusque pilæ discive trochive quiescit;
Ne spissæ risum tollant impune coronæ :
Qui nescit, versus tamen audet fingere ! | Quid ni?
Liber et ingenuus, præsertim census equestrem
Summam nummorum, vitioque remotus ab omni.
| Tu nihil invita dices faciesve Minerva ;
Id tibi judicium est, ea mens : si quid tamen olim
Scripseris, in Metii descendat judicis aures,

Et patris, et nostras, nonumque prematur in annum,
Membranis intus positis. Delere licebit,
Quod non edideris ; nescit vox missa reverti.
Silvestres homines sacer interpresque deorum
Cædibus et victu fædo deterruit Orpheus ;
Dictus ob hoc lenire tigres, rabidosque leones :
Dictus et Amphion Thebanæ conditor arcis
Saxa movere sono testudinis, et prece blanda
Ducere quo vellet. Fuit hæc sapientia quondam,
Publica privatis secernere, sacra profanis,
Concubitu prohibere vago, dare jura maritis,
Oppida moliri, leges incidere ligno:
Sic honor et nomen divinis vatibus atque
Carminibus venit. Post hos insignis Homerus,
Tyrtæusque mares animos in Martia bella
Versibus exacuit; dictæ per carmina sortes ;
Et vitæ monstrata via est: et gratia regum
Pieriis tentata modis: ludusque repertus,
Et longorum operum finis: ne forte pudori
Sit tibi Musa lyræ solers, et cantor Apollo.
Natura fieret laudabile carmen, an arte,
Quæsitum est: ego nec studium sine divite vena;
Nec rude quid possit video ingenium : alterius sic
Altera poscit opem res, et conjurat amice.
Qui studet optatam cursu contingere metam,
Multa tulit fecitque puer; sudavit et alsit;
Abstinuit Venere et vino. Qui Pythia cantat
Tibicen, didicit prius, extimuitque magistrum.

[ocr errors]

Nec satis est dixisse, “Ego mira poëmata pango :

Occupet extremum scabies ; mihi turpe relinqui est, “Et, quod non didici, sane nescire fateri.” Ut præco, ad merces turbam qui cogit emendas, Assentatores jubet ad lucrum ire poëta Dives agris, dives positis in fænore nummis. Si vero est, unctum qui recte ponere possit, Et spondere levi pro paupere, et eripere atris Litibus implicitum, mirabor si sciet interNoscere mendacem verumque beatus amicum. Tu seu donâris, seu quid donare voles cui, Nolito ad versus tibi factos ducere plenum Lætitiæ ; clamabit enim, Pulchre ! bene! recte! Pallescet super his; etiam stillabit amicis Ex oculis rorem; saliet, tundet pede terram. Ut qui conducti plorant in funere, dicunt Et faciunt prope plura dolentibus ex animo; sic Derisor vero plus laudatore movetur. Reges dicuntur multis urguere culullis, Et torquere mero, quem perspexisse laborant An sit amicitia dignus : si carmina condes, Numquam te fallant animi sub vulpe latentes. Quintilio si quid recitares, Corrige sodes Hoc, aiebat, et hoc: melius te posse negares, Bis terque expertum frustra, delere jubebat, Et male tornatos incudi reddere versus. Si defendere delictum quam vertere malles, Nullum ultra verbum aut operam insumebat inanem ;

« PoprzedniaDalej »