Cum semel occideris, et de te splendida Minos Fecerit arbitria; Non, Torquate, genus, non te facundia, non te avaras manus hæredis effugient: postquam interieris, et Minos de te judicium ultimum protulerit; nec stirps nobilis, nec eloquentia, nec pietas reparabit te, o Torquate. Enimvero neque Diana castum Hippolytum eximit Inferorum caligine; nec Theseus dilecti Pirithoi catenas infernales potest solvere. manus avidas fugient; hærebis amico Quæ dederis animo. In altero, eodem modo extat textus, sed in hærebis, s mutatum est in ta secunda manu. Huic Ms. adjuncta est glossa, in qua distincte legitur hærebit, quod explicatur: illud tuum erit."' Waddel.-21 Salmas. conj. splendide, ut ad Torquatum pertineat. Vid. Syllog. Epist. tom. 11. p. 570.-23 Non te, Plance genus Alt. 2. Vid. Variet. in Epigraph.-24 Eripiet pietas Alt. 2. Restituit pietas codd. ap. Cuning. Restituat pietas emend. Cuning.-26 Idem Cuning. emend. Liberet Hippolytum.-28 Perithoo Lips. 1. 2. 4. Venet. 1492. Locher. et Ascens. Peirithoo Torrent. et Hyl. Pyrithoo Lips. 3. NOTE 21 Splendida arbitria] Non male Heinsius interpretatur, gravia, majestatis plena: veteres Interpretes æque bene, vera et manifesta. Minos] Apud Inferos judex. Vide I. Od. 28. II. Od. 13. 25 Infernis neque enim, &c.] Morte nec liberant Dii sibi dilectos. Diana non Inferis eripit Hippolytum, castitatis fama inclytum. Vide Ovid. Met. xv. Senec. Trag. Hippolyt. &c. Hic Thesei et Hippolytæ Amazonis filius, cœlibem vitam ac venationis studium colens, et hinc Dianæ carus, interpellantem de stupro Phædram novercam strenue repulit. Hæc illum apad Theseum detulit, quasi ipse ad flagitium pellexisset. Hippolytus fugiens iratum patrem currum conscendit: at equi phocis exterriti currum et ipsum aurigam per devia trabentes discerpserunt, nomenque fecerunt Hippolyti, ab Iñños, equus, λów, dissolvo. Extinctum tamen Dianæ preDelph. et Var. Clas. cibus incolumitati pristinæ restituit Esculapius: unde Virbium se voluit appellari, quasi bis virum. At demum fato omnibus communi functus decessit. Quapropter ab Inferis minime libratum dicit Horatius. Vide Gell. x. 16. 27 Lethaa] Lethe flavius Inferorum pro ipsis Inferis ponitur frequenter. Theseus] Hic filius Egæi regis Athenarum tot egregiis facinoribus insignis, ut pro Hercule habitus sit: Pirithonm præcipua coluit amicitia, comitemque assumsit ad Inferos profectus rapiendæ Proserpinæ causa. Porro ab Hercule ex Inferis ereptus secum voluit Pirithoum attrahere. Hic vero superveniente terræ motu ab eo distractus ac diremtus ibidem vinculis constrictus mansit. Plutarch. in Vita Thesei. Diodor. Sicul. v. 5. &c. 28 Pirithoo] Ixionis ille filius, ope Thesei Centauros vicit, &c. Vide III. Od. 4. in fine, ibique Not. 2 P Horat. ODE VIII. AD C. MARTIUM CENSORINUM. Apud virum Consularem Caiique Cæsaris familiarem, C. Martium Censorinum, excusat se, quod pro tenuitate sua Carmina vice strenæ (haud contemnendum tamen munus) ei mittat. DONAREM pateras grataque commodus, Donarem tripodas, præmia fortium O Censorine, crateras et jucunda ex ære vasa ultro darem sociis meis; darem Ode prima Libri quarti in Ed. Sanad.-1 Pro commodus, commodis quidam Lamb.omnes Torr. (cui probatur), Lips. 1. a m. pr. Lips. 2. 4. Franeq. Alt. 1. Venet. 1492. Vet. Comb. Locher. Basill. commodus Acr. duo Vatt. optimi et quinque alii Lamb. tres Blandd. Cruq. omnes Pulm. et Bersm. Harl. 1.2.3.4. 5. 6. Lips. 1. a m. s. Lips. 3. Alt. 2. Mentel. Helmst. Dess. 2. Et sic Ascens. Mur. Fabr. Steph. Heins. Rutg. Lamb. Cruq. Fab. Dacer. Bentl. (e suis), Baxt. Cun. San. Jones. Jani, Bipont. Mitsch. Wetzel. Wakef. Comb. et NOTE Metrum est idem quod 1. Od. 1. 1 Donarem pateras, &c.] Non abs re Theodorus Marcilius existimat Oden hanc munus esse Saturnalitium: sive Saturnalibus, quo tempore amici munera invicem missitabant, missam Censorino. C. Martius ille Censorinus Consul fuit cum Asinio Gallo ann. U. C. 746. Pateras] Varro lib. IV. de Ling. Lat. In poculis sunt pateræ,' inquit, 'a patendo dictæ.' Gallice une coupe. Ejusmodi pocula argentea in sacris adhibebantur: dono etiam da bantur. Plaut. Amphitr. Scen. I. 'Post ob virtutem hero Amphitruoni patera donata aurea est, Qui Pterela potitare rex solitus est.' Commodus] Benignus, facilis, liberalis. Quidam legunt, commodis, sed perperam. 2 Era] Vasa ex ære capacia, lebetas, Gallice cuvettes, quæ multiplici erant usui. 3 Tripodas] Mensas vel sellas aliqui dicunt fuisse; alii, ansatas ollas: tripodas certe appellarunt, quod ternis pedibus infima pars sustineatur, inquit Athen. mox citand. Ceterum apud priscos tripodum genera duo fuere, quæ ambo lebetas aliquando nominarunt: alterum caldarium, quod igni admovebatur, ideoque dicebatur éμπupißhrns, et λoerpoxóos, quo utebantur ad calefaciendam aquam loturis: alterum fuit genus tripodis poculum, de quo Homerus: 'ETT' ȧrúpovs τpíπodas, In his miscebatur vinum ac temperabatur. Utiles erant etiam adornandis ædibus: et quia non igni adhibebantur, &πupo dicti: atque horum auriti quidam extitere. Athen. 11. 2. ubi et ait, in Bacchi certaminibus præmium victoris tripodem fuisse. Tripodas apud Græcos mercedem datam rei fortiter gestæ ac virtutis, constat ex Homero variis locis forte quia, velut symbolum, tripodas, Græcorum strenuorum munera; tu vero non minima acciperes, si opulentus forem artibus quas provexit vel Parrhasius vel Scopas; alter lapide, coloribus alter peritus effingere modo virum modo Deum. At mihi facultas ista non adest: nec res tua familiaris, vel animus tuus indigent istis deliciis. Versibus delectaris : Kidd.-4 Mediol. 1477. pessima munera.—6 Cuning. emend. Quas aut P. prodidit.-7 In quibusdam vett. pingere pro ponere, ex glossa. Vide Nic. Heins. ad Ovid. "Art. Am. 111. 401, et Burm. ad Ovid. Met. x. 516.-8' Sollers scribendum, ut hic etiam tres Blandd. Cruq. aliique boni codd. Festus: Sollo Osce dicitur id, quod nos totum vocamus; sollers etiam, in omni re prudens: quasi, totus in arte.' Jani.-9 Multi codd. ut Harl. 2. 3. 4. 6. Pulmanni Gemblac. 1. 2. Beller. et Diesth. Gott. Lips. 1. 3. item Zarot. Mediol. tres, Basil. Fabric. Mur. Torrent. Rutgers. Bond. Delph. et Schrevel. non tibi. Antiquiss. Bland. 'Cruquii, duo Bersinanni, Pulmanni Hunn. Bentleii Græv. Regin. et alii, Lips. 2. 4. Dess. 2. Franeq. Mentel. Altt. 1. 2. Helmstad. Venett. Locher. Ascens. Lamb. Cruq. Fab. Dacer. Bentl. Baxt. Cuning. Sanad. Jones. Jani, Mitsch. Wetzel. Wakef. Comb. et Kidd. NOTE firmitudinem animi ac robur corporis stabilitate sua tripus exhibebat. Virgil. Æneid. IX. 'Bina dabo argento perfecta atque aspera signis Pocula Et tripodas geminos.' Vide Cœl. Rhodig. VIII. 15. 6 Parrhasius] Florebat hic anno ante Christum 400. Pictor insignis Zeuxidi coætaneus, 6 quorum prior luminum umbrarumque invenisse rationem, secundus examinasse subtilius lineas traditur,'inquit Fab. Quintil. xI. 10. Plinius autem xxxv. 10. 'Parrhasius descendisse in certamen cum Zeuxide traditur. Et cum ille detulisset uvas pictas tanto successu, ut in scenam aves advolarent, ipse detulisse linteum pictum ita veritate repræsentata, ut Zeuxis alitum judicio tumens flagitaret tandem remoto linteo ostendi picturam, atque, intellecto errore, palmam concederet, in Gaudes carminibus: carmina possumus Post mortem ducibus; non celeres fugæ, 15 versus dare possumus, et doni æstimationem eloqui. Non statuæ marmoreæ publicis inscriptionibus insculptæ, per quas bonis Imperatoribus fato functis redditur spiritus et vita, non Hannibalis fuga præceps minæque retro pulsæ, non sceleratæ nec tibi.-12 Acr. Porphyr. unus Vat. Torn. aliique Lamb. Harl. 1. 2. 5. 6. Helmst. a m. s. Venet. 1492. Locher. Ascens. Heins. Baxt. Gesn. et Comb. muneris. Plures Lamb. omnes Torrent. Pulm. et Bersm. tres Bland. Cruq. Bentl. 1. 2. aliique, Harl. 3. 4. Sax. omnes ap. Jani, Zar. Venet. 1478. Basill. Fabr. Mur. Lamb. Cruq. Torr. Steph. Rutg. Fab. Dacer. Bentl. Cun. San. Jones. Jani, Mitsch. Wetzel. Bipont. Zeun. Wakef. et Kidd. muneri. With. emend. Donare, est pretium nec leve muneris, improbante Jani.—14 Lips. 4. et NOTE nec plurium cupidus est tuns animus. Tabulas pictas et signa apud Romanos in deliciis fuisse, nemo nescit. Cicero in Verrem testis locupletissimus, &c. 12 Pretium dicere muneri [muneris] Eruditus quisque legit muneri; atque interpretantur, pretium facere, ponere, constituere. Quod hic facit Poëta, cum carmen rebus omnibus antefert: dicitque plus valere ad memoriam viri magni propagandam, quam tabulas, signa, statuas, et pub. lica monumenta. 13 Incisa notis marmora publicis] Imagines ære vel marmore incisæ, cum epigraphe honorifica in basi, quæ breviter et compendiose elogia contineat. Publicis] Quia loco publico et pub. lica auctoritate erectæ et positæ. Notis] Aid onμelwv: prioribus duntaxat et majusculis literis ascriptis, ut S. P. Q. R. P. Scipioni Africano P. C. Senatus Populusque Romanus, &c. poni vel ponendum curavit. Observa intelligendas hic statuas mortuo Scipioni erectas. Nam vivus repudiaverat, et ex Africa reversus Populo Romano erigere volenti obstitit ipse per modestiam. 14 Per quæ spiritus el vita redit bonis, &c.] Cic. de Arnsp. Resp. 'Statuæ et imagines non animorum simulacra sunt, sed corporum.' At carmen animi virtutes exhibet et repræsentat. Hinc Ovid. 'Scindentur vestes, gemmæ frangentur et aurum. Carmina quam tribuent fama perennis erit.' Et Noster infra 11. Epist. ad Augustum: 'Nec magis expressi vultus per aënea signa Quam per vatis opus mores animique virorum Clarorum apparent.' 15 Celeres fugæ, Rejectæque retrorsum Hannibalis, &c.] Quando Hannibal incubans Italiæ,' ejusque 'visceribus inhærens,' 'summotus' tandem et coactus est cito in Africam redire ad opem ferendam Carthagini, cujus portas quatiebat Scipio; qui sic ad hostes traduxit 'rejecitque minas' et belli mala atque incommoda, quibus sui cives antea vexaban. tur. Vide Liv. XXVIII. XXIX. XXX. Flor. 11. 6. Non incendia Carthaginis impiæ, Carthaginis incendia magis declarant virtutes illius qui reversus est adeptus titulum vita bonis redit.-17 Versus magnis difficultatibus implicitus, ob confusa et commixta inter se duorum Scipionum facta. Nihil præsidii est in codd. Igitur oportet vel emendando versui operam dari, vel ita interpretando, ut Horatii honor atque doctrina vindicetur. Cuning. emendat, impendia, quæ explicat tributa, s. vectigalia, Romanis a Pœnis pendenda; cum Scipio Carthaginem tributariam fecisset. Ingenii sagacitatem in hac emendatione non desideres; si modo vel tributi mentio valde placere h. 1. posset sensui poëtico, vel satis ostendi posset, impendium recte pro tributo accipi. Nam ap. Varron. de L. L. IV. extr. item ap. Cic. Brut. iv. Att. vI. 1. non nisi pro usura, s. auctario est. vid. Ern. Clav. Aptior videtur locus Stat. Sylv. III. 3. 88. Verum et ibi impendia non sunt tributa, sed omnino reditus Principis e provinciis earumque fructibus. Secuti tamen Cuningamium Sanad. et Sivr. probante etiam Jonesio. Quare cum neque emendatio satis bona locum habeat, neque interpretatio reperiri possit, quæ non difficultate laboret, facile adducor, ut Bentleio assentiar, qui totum versum delendum censuit ; quod sane optimum videtur. Cff. leges criticæ, quas in Excursu II. ad libr. III. dedimus. Facile nobis fingere possumus, quomodo indoctus et ineptus Grammaticus, qui audisset, eversam esse Carthaginem a Scipione, non cxrans, utrum ab hoc, an ab alio, assuere versum 17. sibi sumserit: quod profecto probabilius, quam, ab ipso Horatio vel tam turpem errorem profectum, vel veram sententiam tam incommoda, obscura eadem et ambigua, dictione expressam esse, quam non possit non primo adspectu de eversa Carthagine lector quisque nondum occupatus accipere. Accusat Bentl. etiam neglectam in alterius pedis Choriambo Cæsuram, divisumque vocabulum Carthaginis, quod in versu Asclepiadeo non ferendum vitium sit. Aliis in versibus talibus Horatii, ubi in Cæsura hac verbum dissectum esse videatur, vel ultimam ejus syllabam elisione quasi aboleri, ut sup. vs. 16. item 1. Od. 21. 13. 1. Od. 24. 14. 11. Od. 24. 52. 111. Od. 30. 1. iv. Od. 5. 22. vel primam syllabam resectam partem vocabuli externam et adventitiam esse, np. præpositionem, ut r. Od. 12. 25. Contra in Carthaginis primam syllabam ita propriam vocabulo esse, ut divelli inde non possit. Verum hoc urgere equidem nolim, cum constet, exemplo et imitatione Græcorum liberiorem in dividendis vocabulis esse Horatium, qui vel in duo versus verba distraxerit, ut I. Od. 2. 19. II. Od. 16. 7. atque alias etiam simili licentia Cæsuram neg. lexerit, ut I. Od. 37. 14. iv. Od. 14. 17. Ceterum quod Cuning. parum laudari Scipionem putat a solo eo, quod Hannibalem Italia extraxerit, non cogitavit, hoc ipsum unum factum prærogativam habuisse Romæ servandæ, mutandæ rerum faciei, domandæque Carthaginis; et sic, poëtica doctrina, NOTE 17 Incendia Carthaginis impia] Pub. Scipio Africanus id nominis prior est adeptus; quod Hannibale devicto Carthaginem tributariam fecisset. Fuit postea Scipio' Paulo Macedoni. co procreatus, Africani illius magni filius, in decus gentis assumtus, hoc scilicet fato ut quam urbem concus. serat avus, nepos ejus everteret.... per continuos decem et septem dies vix potuit incendium extingui, quod domibus ac templis suis sponte hostes immiserant,' &c. Flor. 11. 15. Porro, ut vides lector, utrumque hic per licentiam poëticam Horatius confundit, ob affinitatem rerum ac nomi num. Carthaginis impia] Que scilicet |