3

theum scribit: „memor1) esto Jesum Christum resurrerisse a mortuis:" dum 2) haec meminit in Aegypto, id est, in carne nostra, spiritus noster regnum cum justitia tenet, et filios Israel, quos supra diximus rationabiles senses, vel animae virtutes, in luto et latere non consumit, net curis eos terrenis et sollicitudinibus atterit. Si vero pedderit horum memoriam sensus noster, declinaverit a Deo, nescierit Christum, tunc sapientia carnis, quae inimica est Deo, succedit in regnum, et alloquitur gentem 3) sham, corporeas scilicet voluptates, et vitiorum ducibus ad) consilium convocatis, initur deliberatio adversus fiLos larael, quomodo circumveniantur, quomodo opprimantur, ut luto et lateribus affligantur, ut mares expomant, feminas alant, ut aedificent civitates Aegypti, et ciitates munitas. Non nobis haec ad historiam scripta sunt, neque putandum est libros divinos Aegyptiorum gesta narrare: sed quae scripta sunt, ad") nostram doetrinam et commonitionem scripta sunt: ut tu, qui haec audis, si forte jam gratiam baptismi consecutus es, ct adnumeratus es inter filios Israel, ac suscepisti in te Deum regem, et post haec declinare volueris ad opera saeculi, agere actus terrae, et lutea explere ministeria, 6) scias et agoscas, quia surrexit in te rex alius, qui nescit Joseph, rex Aegypti, et ipse te cogit ad opera sua, et ipse te facit laterem sibi operari et lutum. Ipse est, qui te perpositis magistris et compulsoribus ad opera terrena f.gris ac verberibus agit, ut aedifices illi civitates. Ipse

1) II Timoth. II, 8.

2) Alias (v. c. in edd. M.): „dum hic vivit in“ etc., d Mss. ut in nostro textu. R.

') Edd. Merlini: ad gentem suam.

*) Edd. Merlini: ad concilium vocatis.

*) Edd. Merlini: ad nostram doctrinam scripta sunt, et commonitionem, ut etc.

*) Edd. Merlini: mysteria.

est, qui te facit discurrere per saeculum, maris ac terrae elementa pro cupiditate turbare. Ipse est hic Aegypti rex, qui te forum pulsare litibus facit, et pro exiguo terrae cespite propinquos jurgiis fatigare, et, ut 1) ita dicam, castitati insidiari, decipere innocentiam, domi foeda, foris crudelia, intra conscientiam flagitiosa committere. Cum ergo tales videris actus tuos, scito te regi Aegyptio militare, quod2) est mundi hujus spiritu agi. Si vero et aliquid de hoc etiam altius sentiendum est, potest videri rex iste, qui nescit Joseph, diabolus, insipiens 3) ille, qui ,,dixit in corde suo: non est Deus:" genti suae, hoc est, apostatis) angelis, colloqui, et dicere: „,ecce,) gens) filiorum Israel magna multitudo' est," de his scilicet, qui possunt mente Deum videre et potentior est nobis. Venite itaque, circumscribamus illos, ne forte increscant: et cum acciderit nobis bellum, consentient 7) et hi cum adversariis, et expugnantes nos exibunt de terra nostra." Sed unde hoc sentit diabolus? unde intelligit, quia magna gens sit Israel, et ipso fortior, nisi quia saepe congressus est, saepe habuit luctamen, et saepe superatus est? Scit enim et ipsum Jacob luctatum esse, et adjutorio angeli obtinuisse adversarium, et invaluisse cum Deo. Non dubito, quin et aliorum sanctorum senserit luctamen, et spiritualia pertulerit saepe certamina, et inde dicat,) quia gens filiorum Israel magna est valde, et va

1) Mss. ut non illud dicam." Libri editi (v. c. edd. M.):,,ut ita dicam." R.

2) Alias (e. c. in edd. M.): quod est immundi spiritus imperio agi." R.

3) Psalm. XIV, 1. (XIII, 1.)

4) Edd. Merlini: apostaticis angelis.

5) Exod. I, 9. 10. 6) Edd. Merlini: genus.

7) Edd. Merlini: consentiant.

8)-Alias (v. c. in edd. M.): „,dicit," et infra: „Sed et illud quod timent," at Mss. ut in nostro textu. R.

!

let super nos. Sed et illud quod timet, ne quando eveniat is bellum, et consentiant adversariis ejus, et devietis is discedant de terra sua, videtur mihi ex his, quae sanetis patriarchis vel prophetis de adventu Christi non nunquam indicata fuerant, praesensisse, et inde scire, quod sibi immineat bellum. Sentit venturum, qui exuat 1) principatus ejus et potestates, et cum fiducia triumphet eos, et affigat in ligno crucis suae. Igitur convocata omni gente sua circumvenire, et circumscribere cupit in hominibus rationabilem sensum, qui nunç figuraliter dicitur Israel: et ideo praefecit iis magistros operum, qui eos cogant discere opera carnis, sicut et in Psalmis dicit: „,et2) admixti sunt gentibus, et didicerunt opera eorum.“ Docet eos et civitates aedificare Pharaoni, Phitom,3) quae in nostra lingua significat os defectionis, vel os abyssi; et Ramesses, quae interpretatur commotio tineae; et 4) Ethon, id est Heliopolis, quae dicitur civitas solis. Vides, quales sibi civitates aedificari praecipit Pharao! Os,') inquit, deficiens; deficit namque os, cum mendacium loquitur, et a veritate probationibus deficit. Ille enim ab 6) initio mendax fuit, et ideo tales sibi civitates aedificari vult. Vel etiam os abyssi, quia abyssus perditionis, et interitus est locus. Et alia ejus civitas commotio tineae est. Omnes enim, qui eum sequuntur, ibi congregant thesauros suos, ubi tinea exterminat, et ubi fures effodiunt et furantur. et civitatem solis aedificant falso nomine, pro eo, quod convertit se sicut angelus lucis. In his ergo prae

Sed

1) Cfr. Coloss. II, 14. 15.

2) Psalm. CVI, 35.

3) Edd. Merlini: Fithon, Cfr. Exod. I, 11.

4) Deest,,et" in ed. Ruaei.

') Edd. Merlini: Os, inquit, deficiens deficit. Namque os, cum mendacium loquitur, a veritate et probationibus deficit.

6) Cfr. ev. Joann. VIII, 44.

venit, in his occupat mentes, quae ad hoc factae sunt, ut videant Deum. Prospicit tamen imminere sibi bellum, et maturum genti1) suae affuturum sentit exitium. Ideo dicit, quia gens Israel valet super nos. Utinam et de nobis hoc dicat, sentiat nos valere super se! Quomodo sentire hoc poterit? Si cum mihi cogitationes injicit malas, et concupiscentias pessimas, ego non suscipiam, sed jacula ejus ignita scuto fidei repellam, si in omnibus, quaecunque suggerit menti meae, ego memor Christi mei Domini, dicam: „,vade 2) retro, Satana. 3) Scriptum est enim: Dominum Deum tuum adorabis, et ipsi soli servies." Si ergo haec omni fide, omni constantia agamus, dicit et de nobis, quia gens Israel magna est, et valet super nos. Sed et hoc, quod dicit: „ne 4) forte accidat nobis bellum, et consentiant3) et hi cum adversariis nostris:" ex propheticis vocibus praevidit venturum sibi bellum, et derelinquendum se a filiis Israel, quia consentient ) adversario ejus, et adjicientur ad Dominum. Hoc est enim, quod de co Hieremias propheta praedixerat: „clamavit ') perdix, congregavit, quae non peperit, fecit divitias suas non cum judicio: in dimidio dierum ejus derelinquent eum, et in novissimis suis erit stultus." Intelligit ergo perdicem se dictum, quae non peperit, congregasse, et quod hi, quos non cum judicio congregavit, in dimidio dierum suorum derelinquent eum, et sequentur Dominum, et creatorem, suum Christum Jesum, qui) eos genuit. Ille au

') Edd. Merlini: gentis.

2) Matth. IV, 10. coll. Deut. VI, 13.

3) Edd. Merlini: Satanas.

4) Exod. I, 10. coll. p. 10. not. 5.

) Edd. H. et R. hoc loco, cfr. pag. 10, not. 7. „consentiant."

6) Edd. Merlini: consentiant.

7) Jerem. XVII, 11.

s) Sic Mss. Alias (v. c. in edd. M): „qui nos genuit," R.

tem congregavit, quos non genuit. Et ideo remanebit staltus in novissimis suis, cum ad factorem et ad parentem suum universa, quae nunc pro huius tyrannide congemiscit, creatura confugerit. Et hoc indignatur, et dicit:

expugnantes, inquit, nos, exeant de terra nostra.“ Non vult nos exire de terra sua, sed vult, ut semper porterms imaginem terreni. Si enim ad adversarium ejus confugerimus, eum, qui nobis praeparavit regna coelorum, Lectase est, ut relinquamus imaginem terreni, et suscipianas imaginem coelestis. Propterea ergo Pharao statuit magistros operum, qui nos suas artes doceant, qui nos artifices malitiae faciant, qui nobis magisterium malorum` praebeant. Et quia multi sunt isti magistri et doctores maliae, quos praefecit Pharao, et est ingens multitudo hujnacemodi compulsorum, qui omnes exigunt, imperant, exterquent opera terrena: ideo veniens Dominus Jemas ferit alios magistros, et doctores, qui pugnantes adà illes, et subjicientes omnes eorum principatus, et paiestates, et virtutes, defendant a violentiis eorum filios Israel, et doceant nos opera Israelitica: et rursum doceant ramente Deum videre, relinquere 2) opera Pharaonis, exire de terra Aegypti, abjicere Aegyptios et barbaros mores, deponere totum veterem hominem cum actibus , et induere novum, qui secundum Deum creatus est,

renovari

fecit DOS,

semper de die in diem ad imaginem ejus, qui 3)

Christi Jesu Domini nostri, cui est gloria et

imperium in saecula saeculorum. Amen.

Exod. I, 10. coll. p. 10. not. 5.

' Edd, Merlini: et relinquere.

3) Alias (e. c. in edd. M.): „,qui fecit nos in gloriam landem suam." Sed Mss, ut in nostro textu. R.