processus earum vigore, per vos habendi, eisdem clericis, abbatibus, prioribus, abbatissis, priorissis, conventibus, rectoribus, clero et populo, tute publicare non possint, pro parte episcopi, decani et capituli praedictorum fuit nobis humiliter supplicatum, ut providere sibi super hoc de opportuno remedio, de benignitate apostolica dignaremur.

2. Nos igitur, hujusmodi supplicationibus inclinati, discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus, quatenus vos, vel duo, aut unus vestrum per vos, vel alium seu alios ad executionem dictae sententiae perinde etiam contra hujusmodi in eisdem etiam administratione, archidiaconatibus, canonicatibus, praebendis et beneficiis curatis et erectis, ut praefertur, necnon fructibus, redditibus, proventibus, juribus et obventionibus hujusmodi, jam forsan intrusos vel in posterum intrudendos, quoad possessionem administrationis, archidiaconatuum, canonicatuum, praebendarum et beneficiorum curatorum et erectorum, ut praefertur, necnon fructuum, reddituum, proventuum, jurium et obventionum hujusmodi, eisdem episcopo, decano et capitulo, quantum quemlibet eorum contingit dumtaxat tradendum, auctoritate nostra, procedatis, ac si sententia ipsa contra eos lata foret. Et nihilominus legitimis super iis per vos habendis servatis processibus, etiam quotiens expedierit, aggravare curetis contradictores per censuram ecclesiasticam, appellatione postposita, compescendo, invocato ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachii saecularis. Caeterum si eorumdem clericorum, abbatum, priorum, abbatissarum, priorissarum, conventuum, rectorum, cleri et populi, et aliorum quos hujusmodi processus continent pertinentia pro monitionibus et citationibus de ipsis faciendis haberi securè nequiret; nos vobis processus et monitionis hujusmodi, ac citationis quaslibet, per edicta publica, in locis affigenda publicis et vicinis, de quibus sit verisimilis conjectura, quod ad notitiam citatorum et monitorum hujusmodi pervenire valeat, faciendi plenam et liberam concedimus, tenore praesentium, facultatem; et volumus quod processus, monitiones et citationes ipsos perinde dictos monitos et citatos arctent, ac si eis intimatae et insinuatae personaliter et praesentialiter extitis

sent, non obstantibus constitutionibus apostolicis, et aliis contrariis quibuscumque. Aut si eisdem abbatibus, prioribus, abbatissis, priorissis, conventibus, rectoribus, clero et populo vel quibusvis aliis, communiter vel divisim, a praedicta sede indultum existat quod interdici, suspendi vel excommunicati non possint per litteras apostolicas, non facientes plenam, et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem.

Datum Romae apud Sanctum Petrum, xi kal. januar. pontificatus nostri anno sexto (22 de dezembro de 1423).

N.° 6'

NICOLAUS EPISCOPUS

SERVUS SERVORUM DEI

Venerabili fratri episcopo Elborensi, salutem et apostolicam benedictionem

Etsi de singulis orbis Ecclesiis, quibus nos praetulit apostoli. cae praeeminentia dignitatis, illarumque praelatis et personis, ut ipsorum dignitati et statui compensata decentia debitè respondeantfacultates, assiduis tenemur cogitare studiis, ad ipsas tamen Ecclesias, quas in inimicorum Christi nominis faucibus constitutas temporalium rerum premit inopia, eo propensius convertere debemus sollicitudinis nostrae curam, ut illis praesidentium aliarumque personarum suarum necessitatibus opportunè provideatur, quo si ipsorum egestas eos Ecclesias ipsas urget deserere, maiora inde pericula et dispendia evenire formidantur.

1. Dudum siquidem per foelicis recordationis Eugenium Papam quartum, praedecessorem nostrnm, accepto quod, licet olim dum civitas Ceptensis per inclytae memoriae Joannem, Portugalliae et Algarbii regem illustrem, Altissimo disponente, ab infidelium Sarracenorum, christiani nominis inimicorum, per quos occupata detinebatur, potestate, armata manu erepta fuerat, in illa, apostolicae sedis auctoritate, sub vocabulo Beatissimae Dei Genitricis, ecclesia pontificali honore adornata, cum altaribus, ac juribus et insignìis cathedralibus, institutis in ea canonicatibus et praebendis, dignitatibus, personatibus, administrationibus, officiis et aliis beneficiis ecclesiasticis, cum cura et sine cura, primaria vice, et quotiens illa vacare exinde contingeret, idoneis, quae in ecclesia et super altaribus praedictis missas et alia divina officia perpetuis futu

' Archivo nacional, maço viii de bullas, n.o 11; Bullarium patronatus, tomo 1, pag. 25.

ris temporibus celebrarent, personis conferendis, erecta fuisset; tamen episcopus Ceptensis pro tempore, ac dilecti filii canonici et personae dictae Ecclesiae, pro eo quod dioecesis Ceptensis, pro maxima parte, eisdem subdita dinoscebatur Sarracenis, et ipsa Ecclesia Ceptensis aliàs congrua dote carebat, nullatenus haberent unde sustentari, et alia eis incumbentia onera valerent supportare, minimè residerunt nec residerent, propter quod divinus cultus ibidem negligeretur, in non modicum opprobrium religionis christianae.

2. Idem praedecessor, providè considerans quod certae partes Pacensis et Tudensis dioecesis, infra Portugalliae et Algarbii regnorum limites consistentes, per speciales in temporalibus et spiritualibus per dictam sedem deputatos administratores Portugallenses, ex dispositione ipsius sedis, a nonnullis retroactis temporibus rectae et gubernatae fuerunt, tuncque regebantur et gubernabantur, ac quod sub suorum episcoporum regiminibus verisimiliter pervenire non deberent, quodque episcopus, canonici et personae praedicti decentius vivere, et commodius eadem onera supportare possent, si dictae partes, ab ipsis Pacensibus et Tudensibus Ecclesiis, in regnis Castellae et Legionis constitutae, dimembratae, praefatae Ecclesiae Ceptensi, cum omnibus juribus et pèrtinentiis suis, ad dictas Pacenses et Tudenses Ecclesias pertinentibus, in perpetuum incorporarentur, annecterentur et unirentur; ac volens necessitatibus et indigentiis episcopi, capituli, canonicorum et personarum praedictorum, necnon saluti animarum illorum, qui ipsam civitatem Ceptensem inhabitant, consulere, auctoritate apostolica, ex certa scientia et de apostolicae potestatis plenitudine, partes praefatas in regno Portugalliae existentes, quarum fructus, redditus et proventus septagintarum librarum turonensium parvarum, secundum communem aestimationem, valorem annuum, ut idem praedecessor etiam acceperat; non excedebant, cum omnibus juribus et pertinentiis supradictis, a Pacensi et Tudensi Ecclesiis praefatis dimembravit, segregavit et separavit, easque pro dioecesi, ac ipsorum fructus, redditus et proventus pro dote eidem Ceptensi Ecclesiae deputavit et as

signavit; ita quod, cedentibus vel decedentibus tunc existentibus dictarum partium administratoribus, sive partes illas quomodolibet aliàs dimittentibus, simul vel successivè, liceret episcopo praefato, per se vel alium seu alios, corporalem possessionem partium et illarum jurium et pertinentiarum praedictorum, auctoritate propria, liberè apprehendere, ipsasque partes in spiritualibus et temporalibus regere et gubernare, ac ab eis fructus, redditus et proventus percipere et levare, ac in suos et dictae Ecclesiae Ceptensis usus, juxta modum et formam subscriptos, convertere et perpetuo retinere, Pacensis et Tudensis episcoporum ac cujusvis alterius licentia aut consensu super hoc minimè requisitis; statuens etiam et decernens, ex tunc in antea, perpetuis futuris temporibus dictas partes cum praefatis suis juribus et pertinentiis suis, sicut ad Pacensem et Tudensem pertinuerunt, ad Ceptenses Ecclesiae praedictas pleno jure pertinere.

3. Et in ipsa Ceptensi Ecclesia, pro missis et aliis divinis officiis diurnis pariter et nocturnis, undecim canonicorum, qui in sacerdotio deberent esse constituti, et capitulum simul facerent, ac quorum unus decanus, qui in illa et extra eam primum locum post episcopum obtineret, et capitulo praeesset, necnon alius cantor, qui specialius respicere teneretur chorum, et alius sachrista, qui custodire haberet vestimenta et paramenta, atque alia sacro usui deputata, ipsius Ceptensis Ecclesiae et animarum curam omnium in civitate eadem habitantium gereret, existerent, et quatuor aliorum beneficiatorum dumtaxat numerum esse; ac de fructibus, redditibus et proventibus, juribus, obventionibus et emolumentis, partium praedictarum singulis ex undecim canonicis triginta, et singulis ex aliis beneficiatis septem cum dimidio florenos auri de camera, singulis annis absque ulla difficultate solvendos ministrari, ac residuum eorundem episcopo praefato remanere; necnon fructus, redditus, proventus, jura, obventiones et emolumenta ex quibuscumque aliis, quam ex ipsis partibus ad eandem Ceptensem Ecclesiam quovis modo spectantibus, rebus et bonis pro tempore provenientia, pro una episcopo et pro alia medietatibus illorum undecim canonicis et quatuor