Kilka słów od Autora. Jak pojedyńczy człowiek, tak każdy naród objawia życie swoje w dwojaki sposób: czynem i słowem; czyny to jego historya; słowa - to jego literatura. Jeżeli więc literatura jest słowem, które z myśli wypłynęło i nawzajem do myśli zmierza, musi więc najwierniej odpowiadać wyobrażeniom spółeczności i wieku, do których należy; wyrażenie ducha, wynurzenie na jaw myśli i charakteru narodowego stanowi literature; ona nosi na sobie obraz i podobieństwo moralnej istoty spółeczności. A jako mędrzec starożytny rzekł do nieznajomego sobie młodzieńca: „Mów, abym poznał, kto jesteś" tak do każdego narodu oświeconego mówić można: „okaż nam twoją literaturę, aby z niej poznać można właściwy stan oświecenia, charakter i usposobienie narodu." Wszelako nie dość, że naród ma literaturę, że ją stawia na ogólną widownię postępu ludzkości, nie dość, że ma aktorów, występujących na rozległej scenie nauk i umiejętności naród, który chce żyć i dążyć naprzód, by odpowiedzieć godnie swemu przezna |