PHILOSOPHUS CHRISTIANUS.

(CIRCA FINEM SECUNDI SÆCULI.)

GRÆCUS.

HERMIAS, philosophus christianus, parvum et utile confecit opus, cui titulus Irrisio Gentium. Vita illius ita densis involvitur tenebris, ut vix qua ætate floruerit certe possit assignari. Videtur tamen, Tertuliani antecessor, circa finem secundi sæculi causam religionis propugnasse.

Hermias vidit lucem primum ex Joan. Jacobi Fuggeri codice cum versione Raph. Seilari, Augustani, Basileæ, 1553, in-8°, cum Demetrii Cydonii oratione de Morte contemnenda; atque inter veteres aliquot theologos græcos excusos Tiguri an. 1560, in-fol. græce et latine, curante Gesnero; deinde, ut latinas editiones in Bibliothecis Patrum repetitas omittam, græce et latine iterum cum castigationibus Frontini Duceri in auctuario, Parisiis, 1624, in-fol. et ad calcem Justini martyris, Parisiis, 1615, 1636; et Coloniæ, sive potius Vittembergæ, 1686, in-fol. tum studio Wilh. Worthi ad calcem Tatiani, Oxonii, 1700, in-8°; denique curantibus Benedictinis cum Justino, Tatiano, etc. an. 1742: quæ postrema inter omnes alias editiones primatum tuetur.

ejus Anaximander æternam illam motionem humido vet. tiorem esse dicit, eaque alia oriri, alia interire. Itaque fi Anaximandro adhiberi debet.

V. Nonne vero celebratur Archelaüs, qui universit principium esse calidum et frigidum statuit? Sed huic gniloquus Plato non assentitur, qui rerum exordia, Iz et materiam, et exemplar esse dixit. Jam vero persu mihi est. Quidni vero cum philosopho qui Jovis c etiam fecerit, crediturus sim? A tergo autem stat ejus. cipulus Aristoteles, qui magistrum ob currus fabricatio illam æmulatur. Ille alia principia describit, facere n rum et pati; ac id quidem quod faciat, nulla re affic delicet ætherem; id vero quod patiatur, quatuor hal qualitates, ariditatem, humiditatem, caliditatem, frigd tem horum enim mutua inter se mutatione omnia ete et interire. Defatigatus jam sum, sursum ac deorsu nionibus jactatus. Verum Aristotelis sententiæ staber que ulla amplius sententia tumultum mihi concitab

VI. Sed quid agam? nam senes his vetustiore a mei nervos incidunt: Pherecydes, qui principia ese Jovem, Tellurem, et Saturnum; Jovem ætherem, 1 rem terram, Saturnum tempus: ac ætherem quidem ducere, terram autem ferre; tempus vero esse in fiant omnia. At inter senes illos etiam est æmulatie. enim hæc omnia Leucippus nugas esse existimans, prim dia esse dicit, infinita et immobilia et minima: et sub quidem sursum elata, ignem et aerem fieri; crassa am infra subsistentia, aquam ac terram. Quo usque tande talia edoceor, veri tamen nihil addisco? Nisi Democrit ab hoc errore me liberet, demonstrans, initia esse id qu sit, et id quod non sit : ac id quod sit, esse plenum; q vero non sit, esse vacuum: plenum autem in vacuo om vel conversione, vel figura efficere. Fortassis autem bes

mocrito assentirer, et una cum eo ridere vellem, nisi a tentia me deduceret Heraclitus simul et plorans, et diis: Universorum exordium est ignis : duæ autem ipsius ectiones, raritas et densitas, quarum altera facit, altera titur; altera coagmentat, altera separat. Abunde jam sasum, atque etiam tot principiis inebriatus. Sed et illinc icurus me adhortatur, ut nequaquam pulchram suam de mis et de vacuo opinionem contumelia afficiam. Namı rum multiplici et multiformi complexione cuncta et ri et interire.

VII. Non contradico tibi, Epicure, vir optime: sed eanthes, capite e puteo elato, sententiam tuam deridet. que et ipse vera principia haurio, Deum nimirum et maiam ac statuo, terram in aquam migrare, aquam in em efferri aerem, ignem ad terræ proxima accedere : Mimum autem per totum mundum penetrare, cujus parn aliquam nos adeptos animari. Cum autem horum tanasit numerus, alia mihi multitudo ex Libya affluit, CarPades et Clitomachus, eorumque sectatores, qui omnium orum placita conculcant, ipsi vero plane pronuntiant, iversa incomprehensa esse, et veritati semper falsam amdam imaginationem esse proximam. Quid igitur agam st tanti temporis ærumnas? quo pacto tot opiniones ex imo meo effundam? Si enim comprehendi potest, verifacessit ab hominibus, et celebrata philosophia umbras tius consecratur, quam rerum scientiam comprehensam bet.

VIII. Jam vero alii ex antiqua tribu, Pythagoras, et triles ejus, graves et taciturni, alias mihi opiniones, quasi ædam mysteria tradunt, atque etiam illud magnum et 'canum, IPSE DIXIT: Omnium initium est unitas, e cujus guris et numeris elementa fiunt. Atque eorum cujuslibet umerum, formam et mensuram ita demonstrat Ignem

tempus permanere: alii eam in bestiarum conditiones devolvunt, alii in corpora individua dissolvunt, alii ter ad corpora transire, alii ter mille annorum circuitum ei præfiniunt. Et qui ne centum quidem annos vivunt, de tribus futuris annorum millibus pollicentur. Hæc igitur quid aliud nominanda sunt, quam, ut mihi sane videtur, portentum, aut dementia, aut insania, aut dissidium, aut hæc simul omnia? Quod si verum aliquid invenerunt; aut eadem proferant, aut alius alii assentiatur : tunc et ego libens eis obtemperabo. Sed si animum divellunt, atque trahunt, alius in aliam naturam, alius in aliam essentiam, ac materiam ex materia mutant; fateor me crebram rerum conversionem moleste ferre. Nunc immortalis sum, et gaudeo : nunc contra mortalis fio, et ploro: mox in individua corpora solvor: aqua fio, fio aer, fio ignis: paulo post nec aer, nec ignis feram me facit, piscem me facit. Itaque vicissim fratres habeo delphinos: cum vero me intueor, corpus pertimesco, et nescio quo nomine id vocem, hominemne, an canem, an lupum, an taurum, an avem, an serpentem, an draconem, an chimæram. In cunctas enim bestias ab illis sapientiæ studiosis commutor, terrestres, aquatiles, volucres, multiformes, agrestes, cicures, mutas, vocales, brutas, ratione munitas. Nato, volo, sublimis in aere feror, serpo, curro, sedeo. Offert autem sese Empedocles, et arbustum me facit.

III. Cum igitur hominis animum philosophi concordes deprehendere non possint, multo minus de diis, aut mundo, verum pronuntiare poterunt. Etenim ea fortitudine præditi sunt, ne stuporem potius dicam : nam qui suum animum invenire nequeunt, ipsorum deorum naturam quærunt, et qui suum corpus ignorant, supervacaneum in mundi natura indaganda laborem sumunt. In naturæ certe principiis alii aliis summopere adversantur. Ubi Anaxagoras me

exceperit, hæc docebit: Mens omnium est initium, eaque causa et domina omnium est, et ordinem confusis præbet, et motionem immobilibus, et discrimen commixtis, et ornatum inornatis. Hæc cum dicit Anaxagoras, amicus mihi est, et ipsius sententiæ me subjicio. At obsistunt illi Melissus et Parmenides: quorum hic poeticis etiam versibus prædicat, hoc quod sit, unum et æternum, et infinitum, et immobile, et omnino simile esse. Rursus igitur, nescio quo pacto, in hanc opinionem concedo; et Parmenides Anaxagoram animo meo expellit. Postquam autem me firmam habere sententiam existimo, Anaximenes vices excipiens, contrarium vociferatur: Imo dico tibi, universum quod est, id aer est: qui densatus et concretus, aqua fit: sin rarescat et diffundatur, æther et ignis: in suam vero naturam reversus, aer liquidus: sin densetur, inquit, mutatur. Rursus in hanc quoque sententiam transco, et jam Anaximenem diligo.

IV. Sed Empedocles contrarius obstat, minas jactans, et ab Ætna magnum clamitans: Principia omnium sunt inimicitia et amicitia: quarum hæc congregat, illa dissipat, et earum contentio cuncta facit. Definio autem ea, et similia esse, et dissimilia; et infinita, et extremum habentia; et æterna, et facta. Euge Empedocles, te sequor, etiam usque ad crateres ignis. Ab altera autem parte stans Protagoras me distrahit, dicens: Terminus et judicium rerum, homo est et quæ in sensus cadunt, res sunt: quæ vero in eos non cadunt, ne in naturæ quidem formis existunt. Hoc vero sermone a Protagora delinitus, delector quod aut omnia, aut certe plurima, homini relinquantur. Aliunde autem Thales veritatem mihi suggerit, aquam universorum esse primordium statuens, et ex humido cuncta constare et in humidum resolvi, et terram in aqua ferri. Cur igitur Thaleti non crediderim, Ionum antiquissimo? Verum civis