CURSUS COMPLETUS

SIVE

BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE

ECCLESIASTICORUM

QUI AB ÆVO APOSTOLICO AD USQUE INNOCENTII III TEMPORA

FLORUERUNT;

RECUSIO CHRONOLOGICA OMNIUM QUE
EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER DUODECIM

PRIORA ECCLESIÆ SÆCULA,

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM

DILIGENTER CASTIGATA;
DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OWNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SÆCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS

DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS, SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI

SUBSEQUENTIBUS, DONATA ;
CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINÆRUM WARGINEM SUPERIOREX

DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAN SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
OPERIBUS CUM DUBIIS TUN APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE AD TRADITIONEN

ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUS GENERALIBUS LOCUPLETATA : ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM IN QUODLIBET TUEMA SCRIPSERIT OXO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO
SCRIPTURÆ SACRÆ, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN
QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM SCRIPTURÆ

TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR : CIIARACTERUM NITIDITAS,
CHARTÆ QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIRIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTOROM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS UIC ILLIC SPARSORUM , PRIMUM
AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES ÆTATES, LOCOS, LINGUAS

FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES PRIMA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINÆ

A TERTULLIANO AD GREGORIUM MACNUM.
ACCURANTE J.-P. MIGNE, Cursuum Completorum IN SINGULOS SCIENȚIÆ

ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE.

PATROLOGIÆ TOMUS VII.

LACTANTII TOMUS SECUNDUS ET ULTIMUS. APPENDICES AD SCRIPTA SS. PP. MARCELLINI, MARCELLI, EUSEBII ET MELCHIADIS,

QUI IN SEXTO TOMO MEMORANTUR.

PARISIIS, EXCUDEBAT VRAYET,
IN VIA DICTA D'AMBOISE, PRÈS LA BARRIERE D'ENFER,

OU PETIT-MONTROUGE.

1864.

C 550.

1873, March 22.

Blaust
James Hacker, Ø. D., L.L.D.

(H. u. 1814.)
President of Harv. Urrir.

IBEL 981-1h

25-/

LUCII CÆCILII FIRMIANI

LACTANTII

OPERA OMNIA,

AD PRÆSTANTISSIMAM LENGLETII-DUFRESNOY EDITIONEM EXPRESSA ;
BUNEMANNI, 0. F. FRITZSCHE, N. LE NOURRY CUM EMENDATIONIBUS TUM

DISQUISITIONIBUS CRITICIS AUCTA :

EDITIO NOVISSIMA,

QUÆ OMNIUM INSTAR ESSE POTEST, AD OCTOGINTA ET AMPLIUS MSS. CODICES EDITOSQUE

QUADRAGINTA COLLATA NOTISQUE UBERIORIBUS ILLUSTRATA.

SEQUUNTUR

APPENDICES AD SCRIPTA SS. PP. MARCELLINI, MARCELLI, EUSEBII ET MELCHIADIS,

QUI IN SEXTO TOMO MEMORANTUR.

ELENCHUS

OPERUM QUÆ IN HOC TOMO CONTINENTUR.

Liber de Opificio Dei.

Liber de Ira Dei.

Dissertatio N. le Nourry in librum de Ira Dei.

Disquisilio Nicolai de Leslocq in librum de Mortibus persecutorum.

Appendix de duobus locis cod. ms. hujus libri.

Dissertatio Henrici Dodwelli de Ripa Striga.

Liber de Mortibus persecutorum.

Lactantii fragmenta.

Incerti auctoris PHOENIX Laclanlio Tribulus.

Incerti auctoris carmen de Passione Domini.

Carmen de Pascha.

Cæcilii symphosii Ævigma.

Stephani Balusii notæ in librum de Mortibus perseculorum,

Ejusdem in duo loca ejusdem libri duæ epistolæ.

Petri Diazii sententia de quodam loco Lacantii corruplo.

Epistola Baluzii ad Diazium.

Ejusdem epist. ad Henricum de Noris.

Epistola Joannis Columbi ad Gisbertum Cuperum.

Lectori benevolo.

De libro hoc judicia el testimonia aliquot,

Joannis Columbi notæ in librum de Mortibus perseculorum.

Nicolai Toinardi monilum lectori,

Notæ Toinardi in librum de Mortibus persccutorum.

Gisberti Cuperi nolæ.

Pauli Baudri potæ in librum de Morlibus persecutorum.

Dissertatio N. le Nourry in librum de Mortibus persecutorum,

Ejusdem disquisitiones dogmalicæ in Lactantium.

LUCII CAECILII FIRMIANI

LACTANTII

DE OPIFICIO DEI, VEL FORMATIONE HOMINIS,

LIBER,

AD DEMETRIANUM AUDITOREM SUUM.

CAPUT PRIMUM.

A doctrinæ. Nam si le in litteris, nihil aliud quam

linguam instruentibus, auditorem satis strenuum Procemium el adhortatio ad Demetrianum.

præbuisti : quanto magis in bis veris , et ad vitam Quam minime sim quielus et in summis necessi- pertinentibus, docilior esse debebis ? Apud quem talibus, ex hoc libello poleris existimare; quem ad nunc profilcor, nulla me necessitale vel rei, vel lemte rudibus pene verbis , prout ingenii mediocritas poris impediri, quoninus aliquid excudam, quo tulit, Demetriane , perscripsi, ut quotidianum stu- philosophi nostræ sectie, quam Luemur, instructiodium meum el nosses, et non deessem libi , præ- res doctioresque in posterum fiant; quarnvis nunc ceplor etiamnunc, sed honestioris rei meliorisque male audiant, castigenturque vulgo, quod aliter

VARIORUM NOTÆ. De Opificio Dei, vel Formatione hominis. Geminum hominem in summis necessitatibus, seu persecutiohunc ad iinitationem Platonicam lilulum ex lliero. nibus versatum, minime quielum esse ; cum si connymo, Honorio Augustodunensi, Lactantii veteri- junctio et relineatur, solum repetetur quod antea bus editis, ac plurimis mss. codicibus restituimus. dictum est, hoc sensu , et quam sim. SPARK. In quibusdam est solum de Opificio Dei ; in aliis, de Itaque restituimus, el, postulante sensu, faventiOpificio hominis dumtaxal; in duobus vero recentio- busque editis Graph., Gymnic., Crat., Is. ac mss. ribus, uno scilicet Oxoniensi, altero Colb. et lib. 11 B Erasm. el 1 Colbertino, in quo a prima manu legi-, cap. 9 Div. Instit. legitur, Opus mundi ac Opificium lur er, lineola recentiori ac nigriori atramento suiDei. De omnibus corporis humani partibus optime perscripta, sic indicante secunda manu esse eriam , etiam disserit Theodorelus 'Serm. 3 et 4 de Provi- ul in plurimis mss. et cditis : nisi legere malis cum dentia. Vide præterea , si lubel, Gregor. Nyssen, de alio Colbertino et jam. In lerlio Colb. est elc..., cum Creal. hominis.- Liber de Opificio, qui omnium Signo abbreviatiouis. Lactantij librorum maxime est depravatus, el quem Excudam.Ms.Reg. Pul.et 3 rec.erlundam; nec male. vellem ad ll. scriplos accuratius esigi, separatim Philosophi. Immeinor hic Erasmus fuit, etiam a prodiit Colon. ex offic. Quenlell. 1506 (ad ed. Ven. Justino Martyre, Cleniente Alex:indrino et aliis doc1497), deinde cum notis Des. Erasmi Basil. 1529, trinam christianam philosophiam, el doctores chris. Paris. 1529, el Willichii 1542. FritzschE.

tianos dici philosophos. Demonstra vit hoc multis Ad Demeirianum auditorem suum. llunc librum Kortolt. in Coinment. ad Justin. Marl. Bun. Demetriano fuisse inscriptum indicant ipsemet Lac- Nostræ seclæ. Eleganter quidem , sed parum theolantius infra, initio cap. I et 20, ac lib. 11 Div. In- Jogice annolayit christianos, quod hunc libellum slilut. cap. 10, post medium , et Hieronymus, lib. fere contexuit stylo philosophico, quemadmodum

с de Scriptoribus Ecclesiasticis ; nec abludunt omnes Boetius librum de Consolatione philosophia. Secferme editi et plures imss. non ad Demetrium, nec tam autem usurpavil in bonam partem, quod facit ad Donalum , ui cuidam viro crudilo visum est. aliquoties Tertullianus, quum idem apud Græcos so

Quam minime sim quielus. Quoties auget quam , net hæresis , quod nobis secta; el pios appellat eleganter præponitur nominibus superlativis, ut sapientes, pielalem sapieniiam , novam professio-, quam plurimis sive cum plurimis. Cæterum cumi nem christianisinum. ERASM.- Sed pullulantibus in usurpatur pro quantum, non memini apud caste lo- Ecclesia extraneis dogmatibus, sectic nomen odioquentes auctores jungi nisi positivis. Hoc igitur loco sum fieri cæpit.— Nostræ seciæ. Alibi noster sectam dixissem , quam non sim quielus, aut, quam nihil in malam partem sumpsit, ex gr., lib. i Institut. mihi sil quielis. ERASMUS.

cap. 30, el de Ira , cap. 2. llic sumil in bonam parEl in summis necessitatibus. Monel Erasmus in qui- iem; quoinodo Tertullianus in Apolog. cap. 1, 21 el busdam codicibus vitiose legi eliam, pro, el. Quod 40, Clirisliano sectæ origo. Bun. indicio est postremam particulam in aliis haberi. Castigenturque. Cirsligare dixii, non pro emendare, Quain hic requiri inde arguit, quod non novum sit sed pro corripere, sive flagellare. Erasu. PATROL. VII.

1