281 90 Et social myrrhæ pascna grata nimis. 95 Interea corpus genitali morte peremptum 125 105 Inde reformatur, qualis fuit ante figura, 100 110 PHOENIX. alii: Et Phoenix ruptis pullulat exuviis. Non illi cibus est nostro concessus in orbe; Stellifero tenues qui cecidere polo. Vers. 88. Et social myrrhæ. Ms. Sangerm.: Hos legit; his alitur mediis in odoribus ales, Donec maturam perferat effigiem. 115 Ast ubi primæva cœpit florere juventa, Evolat ad patrias jam reditura domos. Ante tamen, proprio quicquid de corpore res[tat,] Panathea thure. ANNOTATIONES. Ossaque, vel cineres, exuviasque suas; Unguine balsameo, myrrhaque, et thure so[luto] Condit, et in formam conglobat ore pio. Quam pedibus gestans contendit solis ad ortus, Inque ara residens, ponit in æde sacra. Mirandum sese præstat præbetque videnti; Tantus ibi decor est, tantus abundat honor. Mitia quem croceum punica grana legunt. 120 130 C Ac sane non dubito quin pro illo nomine, pennæ legendum sit, tineæ, scd in priori versu, illa : filo ad saxa tenentur, videntur mihi non satis cum re ipsa convenire, cum fila illa potius ad frondes, vel ad ramos ducantur, quam ad saxa; propterea puto potius legendum taxa, quam saxa. Hæc ait THOMASIUS. Vers. 97. Æthereoque. Sic ms. Sangerm.; editi vero habent Aerioque. Vers. 109. Non illi cibus. De cibo Phoenicis vide Claudianum in Epigram. de Phoenice, versu 13, etc. Vers 111. Ambrosios. Apud poetas Ambrosia cibus,' nectar potus deorum est: sic Martialis: Jupiter Ambrosia satur est, et nectare vivit. Vers. 112. Tenues. Id est, rores tenues. Ita ms. a Gall:eo laudatus. Editi habent teneri, quod refertur ad rores, et sensum elegantem facit. Polo, id est, cœlo. Vers 113. Alitur mediis. Sic ms. Sangerman. et sed editi 1472 et 1478. Vulgati legunt mediis alitur, male. Ꭰ Vers. 114. Perferat. Ita codex Sangermanensis et alii. In editis vero proferat, sed minus bene. Vers 116. Patrias domos. Sic ms. Sangerman., primas domos. uæque solent canis frondes intexere filis A grestes lineæ, res observata colonis, Ferali mutent cum papilione figuram, Vers. 99. Quos. Ita ms. Sangerman,; editi Hos. Vers. 100. Conflat. In ms. Sangerman., constat. Vers. 102. Vermi. Sic ms. Sangerm.; editi Vermis. De Vermi loquitur Plinius, non vero Claudianus. Vers. 105. Crevit. Forte crescit. ers. 104. Ovi. Nil de ovo Claudianus. Vers. 107. Ac velut agrestes, cum filo ad saxa lenentur, Mutari lineæ papilione solent. Admonuit Thomasium vir doctiss. Didacus Covarruvias, episcopus Segobiensis, ut in secundo versu loco pennæ, scriberetur lineæ, quod valde probandum esi. Nam line: sunt vermes illi ex quibus serici papiliones nascuntur. lioc vero in loco videtur poeta imitari voluisse Ovidium, libro ultimo Metamorph., qui de hac eadem mutatione sic ait: alii Vers 117. Ante tamen, etc. Hac de re vide Claudianum in Epigram. de Phoenice, vers. 72, qui concordat cum iis quæ hic dicuntur. Ita Vers 125. Sub cortice lævi, Mitia quem croceum. Heumannus ex emendatione Nicol. Heins. Editi vero habent qualis sub sydere cœli. Vers. 128. Cum pandit vestes Flora rubente polo." Sic emendavimus partim ex ms. Sangerman., partim ex editis. Ms. habet: Cum pandit vestes flore rubente polo. Cum pendens vestit sole rubente polus. Et puro cornu gemmea cuspis hiat. Cernitur, et pictam Phasidis inter avem. 145 Magniciem, terris Arabum quæ gignitur ales, Vix æquare potest, seu fera, seu sit avis. Non tamen est tarda, ut volucres, quæ corpore [magno Incessus pigros, pergrave pondus babent: Sed levis et velox, regali plena decore. Talis in aspectu se exhibet usque hominum. B luc venit Ægyptus tanti ad miracula visus; Et raram volucrem turba salutat ovans. Protinus exsculpunt sacrato in marmore formam; 140 A 150 170 Et signant titulo remque diemque novo. 155 Contrahit in cœtum sese genus omne volantum; Nee prædæ memor est ulla, nec ulla metus. Alituum stipata choro volat illa per altum; Turbaque prosequitur munere læta pio. Sed postquam puri pervenit ad ætheris auras; Mox redit ista; suis conditur ille locis. At fortunatæ sortis filique volucrem, 160 Vers. 136. Et puro cornu, eic. Rostrum cornu quidem esse dicit, sed ita lucidum, ut gemma esse` videatur. VARIORUM NOTÆ. Vers. 157. Ingentes oculos credas, etc. Sie lege ex ms. Vossiano. Vers 139. Corona Phœbei verticis. Id est, radii Solares. Vers. 142. Roseus. Ms. Sangerm., Rosco. Vers. 144. Phasidis avem. Id est, Phasianam, a Phaside fluvio Colchidis nominatam, ad nos per Argonautas advectam. Martialis Epigram. lib. xiu, 72. C Vers. 145. Magniciêm. Quæ sit hœe avis ignoratur, vel forte pro magnitudinem. Vers. 151. Huc venit. Ita Sangerm ms.; editi vero, convenit. Vers. 155. Exsculpunt. Sie ms. Sangerm. et alii ; editi vero legunt, Inscalpunt. Vers. 155. Genus omne volantum. Qua de re vide Claudianum, vers. 76, etc. Vers. 157. Alituum. Pro alitum; sie Virgil, Æneid. 8: Alituum pecudumque genus sopor altus habebat. Vers. 158. Munere læta pio. Id est, pietatis et reverentiæ officio erga tantæ dignitatis avem. Munere, Heinsius emendat male, murmure. Cui de se nasci præstitit ipse Deus! Quisquis ades, mediique subis in limina templi, Felix, quæ Veneris fœdera nulla colit. Vers. 160. Mox redit ista suis: conditur ille locis. Sic legimus in ms. Sangerman. alioque veteri a Gallæo memorato; in editis legitur, Mox redit illa; suis conditur inde locis, nec male. Vers. 161. At fortunatæ sortis filique volucrem. llæc est emendatio Heinsii, referentis filum ad Parcas, Quæ dispensant mortalia fila sorores : At fortunatæ sortis, felixque volucrum. O fortunatæ sortis, fatique volucrem; Hæc fortunatæ sortis, fatique volucris. Vers. 163. Fæmina sit, vel mas, seu neutrum, seu sit utrumque. Ita emendavimus ex ms. Saugerman. et editione Heumanni. Vulgati habent: INCERTI AUCTORIS CARMEN DE PASSIONE DOMINI. Fœmina vel mas hæc, vel neutrum sit mage felix. Vers. 169. Quæ est ipsa. Ita ms. Sangerm. Editi habent, quia et ipsa. D Ingressus, sum factus homo, atque horrentia passus Ore petens humili, lacrymis suffunde subortis, Pauperiem extremam, et rerum inferiora secutus, A Flebilis; innocuo terramque cruore madentem 55. Ipsaque supplicia inspiciens, mortemque severam, LECTIONES VARIANTES. V. 22. Semper agens, etc. Al. Egens. V. 35. Fige. Al. Finge. V. 52. Suffunde. At. Perfunde. V. 53. Et me nonnunquam. Al. El me nunquam non. 10 VENANTII HONORII Tempora florigero rutilant distincta sereno; Qui vagus Oceanas exit, et intrat aquas. Cum bene vernarit; reddit et annus opes. CLEMENTIANI FORTUNATI, PRESBYTERI ITALICI, AD FELICEM EPISCOPUM, DE PASCHA. D V. 58 et 64. Hæc monimenta. Al. Hæc monumentu, V. 72. Moribus extollent sacris. Al. Moribus expolient sacris. V. 77. Gratia magna tibi. Al, Gratia magna Dei. 20 ANNOTATIONES. Mollia purpureum pingunt violaria campum : Spondens agricolæ vincere posse famem. Unde merum tribuat, dat modo vitis aquam. Cortice de matris tenera lanugine surgens Præparat ad partum turgida gemma sinum; Venantii... ad felicem episcopum. In carminibus Resurrectionis, quia aperte invenitur cujus illa essent, mutata est tota inscriptio, et ea adscripta est, quæ est in illis opusculis, Venantii Honorii, etc., quæ sunt in bibliotheca Vaticana, ex quibus multa in libris impresais emendantur; multa tamen relicta sunt, quia melior visa est lectio vulgaris, quam illa codicis Vaticani, Est enim ille codex valde corruptus; tamen is est, qui eum juvare possit, qui eo cum judicio utatur. Et sane sic faciendum est eis, qui hanc curam emendandi veterum auctorum libros suscipiunt, ut sape ex pluribus malis codicibus unicum optimum efficiant. THOMASIUS. Subque hyemis tempus foliorum crine refuso, A Tristia cessarunt infernæ vincula legis; Plaudit quæque suis arbor amona comis. 30 Hinc Philomela suis attemperat organa cannis; Expavitque chaos luminis ore premi. Non pretium mundi vilia saxa premant. Unica progenies ex deitate patris, Quo sumpsit mundus principe principium; Ut hominem eriperes, es quoque factus homo. Nec nostro tantum voluisti e corpore nasci, Sed caro, quæ nasci pertulit, atque mori. Funeris exequias patris novus auctor, et orbis, 60 Intra mortis iter dando salutis opem. Omnia cum domino dona redisse suo. Undique fronde nemus, gramina flore favent. Dantque creatori cuncta creata precem. Horarum splendor, stridula cuncta favent. 45 Hinc tibi nunc avium resonant virgulta susurro; Belliger ad coelos ampla trophæa refers. Et quos mors peteret, hos nova vita tenel. Atque vetus vitium purgat in amne novo. Bestia ne raperet, munit ovile Dei. V. 23. Acer nux. Alii legunt, acernus. V. 46. Has inter, etc. Aliter: Has inter minimus passer amore cano. V. 50. Patris ore. Al, Penetrare. V. 59. Funeris, etc. Aliter: Funeris exequias pateris vitæ auctor et orbis. V. 60. Intra. Al. Intras. V. 61. Tristia cessarunt. Al. Tristia cesserunt. LECTIONES VARIANTES. Tu satis es nobis; et sine te nihil est. Et revoca sursum quicquid ad ima ruit. Vers. 39. Salve festa dies, toto venerabilis ævo, Qua Deus infernum vicit el astra tenet. Auctoritate codicis Vaticani mutatus est versus, ut esset post viginti disticha, quo sane in loco esse debet. Nam ante nihil de Passione vel Resurrectione Christi dicitur: sed ver ipsum ex multis propriis naturæ suæ bonis commendatur. Postquam vero facta est mentio Resurrectionis, recte illud additur: Salve festa dies, etc., D V. 6. Elerna. Al. Et terræ. V. 65. Sollicitam. Al. Pollicitam. V. 87. Iste. Al. In te. V. 89. Trophæi. Al. Triumphi. ANNOTATIONES. cui disticho recte etiam illud continenter adjungitur Nobilitas anni, mensum, lux alma dierum, Nobilitas enim legendum est ex codice Vaticano, ut lans aliqua illi diei, quem laudare vult, attribuatur; cum ex mobilitate, ut erat aute, nulla laus ad diem aliquem accedere possit, quia hoc est omnibus Hæc quoque Symphosius de carmine lusit B [inepto; ENIGMATA. Sic tu, Sexte, doces, sic te deliro magistro. 5 Post epulas lætas, post-pocula dulcia mensæ Deliras inter vetulas puerosque loquaces, Cum streperet late madidæ facundia lingue: Tum verbosa cohors studio sermonis inepti Nescio quas passim magno de nomine nugas 10 Est meditata diu, sed frivola multa locuta. Nec mediocre fuit magni certaminis instar, 15 Hos versus feci subito de carmine vocis. De summo planus, sed non ego planus in imo, Messis abundantis horrea fruge reples. Immaculata tuis plebs hæc agitetur in ulnis, Atque Deo purum pignus ad astra feras. Una corona tibi detur et tribuatur ab alto, Altera de populo vernet adepta tuo. Romanorum Pontificum, sed fuit aliquis ex primis illis Saxonum Episcopis. Nam Saxones, cum a Carolo Magno post bellum triginta annorum et amplius vicli essent, religionem Christianam susceperunt : ex Romanis vero Pontificibus ultimus qui nomen hoc Felicis habuit fuit Felix IV, qui multo ante Carolum Magnum vixit. Illos verò decem versus propterea judicavi addendos, quia optime cum re de qua agitur conveniunt, et quia in fine poematis additus erat numerus versuum cx, ita ut omnino decem ad explendum numerum deessent. 5. Annulus cum gemma. C Corporis extremi non magnum pondus adhæsi ; D Calii Symphosii.Primus, quod sciam, Christophorus Heumannus hos versus Lactantio tribuit, quorum quidem meminit S. Hieronymus. Hi prius editi fuerant sub nomine Cœlii Firmiani Symposii Poetæ a Nicolao Caussino e Societ. Jesu, atque adjecti Hieroglyphicis Hori Apollinis. Jam ab anno 1533, publici juris fecerat hæc enigmata sub nomine Symphosii poetæ Joachimus Perionius. Alii vēro non Symphosium, sed Symposium vocarunt. Ansam vero arripuit haud dubie Heumannus Lactantio tribuendi hæc ænigmata, quod VARIORUM De cœlo cecidi medias transmissa per auras : NOTÆ. in quibusdam editionibus Cælii Firmiani titulum præferant; et nomen Poetæ qui Symposius dicebatur putavit Symposium, id est, convivium inscribendum esse. Sic etiam recentiores quidam ediderunt Sermones convivales. Attamen eruditi omnes, ac præsertim Joan. Albert. Fabricius, non descenderunt in lleumanni sententiam. Dulcia mensa. Hinc patet hos versus nihil aliud essc, quam sermones convivales; proindeque Symposium nomen esse operis, non poeta, |