Gregorii Papa IX. bulla pro expugnatione Maioricarum promovenda, an. M.CC.XXIX. (Vid. pág. 41.)

Ex tabul. Archiep. Tarracon.

Gregorius Episcopus, servus servorum Dei. Dilectis filiis

Priori et Fr. Raymundo, ord. Prædicatorum Barehin. salutem et Appostolicam benedictionem. Sicut gratanter audivimus et referimus gratulanter, charissimus in Christo filius noster Jacobus, illustris Rex Aragonum, zelo fidei christianæ succensus, cupiens aliquid retribuere Domino pro omnibus, quæ retribuit ipse sibi, signo crucis de manu venerabilis fratris nostri Episcopi Sabinensis, tunc Appost. Sedis Legali, susceplo, in manu forti et brachio extento contra Mauros christiani nominis inimicos magnanimiter et magnifice se accinxit, nec habens prætiosiorem suam animam semetipso, ad insulas Maioricas collectis viribus regni sui prospere transiens, civitatem Maioricensem et ipsius Regem obsidione vallavit, ut captis hostibus vel dispersis, terra cultui divino reddatur, el funes tabernaculorum ecclesiæ dilatentur. Sed cum ad tam insigne, tamve sanctum negotium finaliter prosequendum ipsius Regis iuvandæ sint vires, ne si (quod absit) procerum deffectu contingeret deseri, enormis confusio sequeretur, expedit, ut qui generalis ecclesiæ pro. sequitur interesse, communibus subsidiis adiuvetur, adiutoribus digna retributionis præmio reservato. Quocirca discretionis vestræ per Appostolica scripta mandamus, qualenus fideles Christi, tam clericos quam laicos, per Arelafensem et Narbonensem provinciam constitutos salubribus monitis et sedulis exhortationibus inducatis, ut Regi prædicto, huiusmodi negotio fideliter insistenti, tam in personis quam rebus studeant efficaciter subvenire, illam eis indulgentiam concedendo, quæ concedi solet subvenientibus Terræ sanctæ: mandatum nostrum taliter impleturi, quod exinde apud Deum et homines mereamini commendari, nosque devotionem vestram dignis debeamus prosequi actionibus gratiarum. Dat. Perusi III cal. decemb., pontificatus nostri

anno lerlio.

か

VII.

Processio in die S. Silvestri. (Vid. pág. 41.).

Ex Consueta eccl. Maioric. mss. sæc. XVI ineunte.

In isto die fit processio solemnis pro captione terræ, Ideo

mane ante solis ortum pulsetur ad tertiam cimbalum maius. Et dicatur III, VI et IXa ante missam. Et postea dicatur missa (de S. Silvestro). Et finito evangelio, pulsentur squilla maiores ad processionem, usque ad elevationem Corporis Xpi. Deinde pulsențur duo cimbala maiora. Et celebrata missa, omnes rectores et omnes presbiteri ecclesiarum parrochialium civitatis, relicto uno presbitero in qualibet ecclesia parrochiali, sint congregati in Sede, et unusquisque rector venial cum suis presbiteris, capis indutis et vexillis ante crucem. Et nihilominus omnes religiosi civitatis, cuiuscumque habitus fuerint, debent venire et interesse. Et processio ordinetur per modum sequentem.

Primo duo scholares de choro maiori, capis purpureis induti, portent vexilla Sedis et præcedant. Deinde omnium perrochialium subsequantur vexilla ecelesiarum. Et post omnia vexilla unus scholaris sacristiæ, indutus capa, porlet crucem maiorem. Et duo pueri induti vestimentis et dalmaticis portent candelabra cum duobus cereis ardentibus ante crucem. El post dictam eracem Sedis portentur ceteræ cruces parrochiarum cum cereis suis in utraque parte. Deinde succedant cantantes et laudantes Deum el Beatam Virginem Matrem ómnes clerici et presbiteri fratresque, et in fine processionis unus scolaris magnus, vel quidam beneficiatus subdiaconus, indutus vestimentis et dalmatica portet textum argenti ante Abbatem de Regali, cum duobus pueris indutis vestimentis et dalmaticis, portantes cereos hinc et inde. Deinde sequatur Abbas de Regali, indutus vestimentis et capa, cum suo diacono induto vestimentis et dalmatica, ad partem dexteram portantem crossam, et subdiacono ad partem sinistram. Et habeant tovallolam sive gremiale ante eos. Item sequantur duo pueri cum superpelliciis, quod unusi porlet thuribulum cum incenso, et aller portet navetam. Etpost ipsos

nus Rex fuerit ibi præsens, addatur tertia oratio pro eo, scilicet: Quæsumus omnipotens Deus,

Finitis autem prædictis orationibus, cantores incipiant hymnum Ave maris stella. Et dicendo dictum hymnum, tota processio vadat iuxta vallatum muri civitatis usque ad por→ tam del Asuehidor, sive la porta pintada. Et și necesse fuerit, canlentur R. Beatæ Virginis Mariæ vel hymni. Et cum Jastendart Domini nostri Regis fuerit exaltatum super muros ianuæ civitalis, vel tota processio fuerit ante portam superius dictam, Dominus Episcopus vet officiator incipiat: Te Deum laudamus; et dicatur per choros. Quo incepto omnes cruces ingrediantur per dictam portam, el fota processio subsequatur. Deinde cantantur . et hymni Saneti Spiritus, Beatæ Virginis Mariæ et Apostolorum, usque ad Sedem, secundum cum prædictis XII. cantoribus visum fuerit. Et cum tota processio fuerit seu transibit per ecclesiam Sancti Michaelis, sit ordinatum quod unus presbiter celebrel missam in dicta ecclesia de officio Sancti Silvestri et Sanctæ Columbæ in altari maiori dictæ ecclesiæ. Et cum Dominus Episcopus cum suis ministris et populo fuerit ibi, consecret et elevet Corpus Christi. Et Sanguine Christi consecrato et calice elevato, omnes recedant et sequantur processionem. Et proces sio transeat per Argenteria, deinde ante curiam Domini Regis.

Præterea dum crux fuerit ante portam maiorem Sedis, prædicti XII. cantores flexis genibus încipiant alta voce aňa. Salve Regina. Et ipsam cantando tota processio intret ecclesiam. Deinde intret per portam chori versus claustrum; et a dicla porta chori processio procedatur usque ad altare Beatæ Mariæ. Et finita Salve Regina, duo pueri genibus flexis in superiore gradu altaris dicant. Post partum. cum dupl. alla. Et Dominus Episcopus in dextro cornu altaris Orationem Deus qui salutis eternæ: et finiatur: Dominum nostrum J. C. filium. Et Dominus Episcopus veniat et stet in medio altaris vertendo facient ad populum, et dicat ibi benedictionem; et postea intret sacristiam. Et depositis vestimentio

unusquisque redeal a Dis

VIII.

Cessio comitatus Urgellensis ab Infante Petro facta Jacobo, Regi Aragonum, qui eidem cedit totum regnum Majoricarum, an. MCCXXXI. (Vid. pag. 42.)

Ex cart. origin. in eccl. Maioric.

Manifestum sit omnibus quod ego Infans dompnus Petrus

consulte et ex certa scientia ac spontanea voluntate per me el omnes successores meos cum præsenti carta dono, absolvo et deffinio vobis Domino Jacobo Dei gratia Regi Aragonum et regni Maioricarum, Comiti Barchinonæ et Domino Montispesulani, et vestris successoribus in eternum, totum comitatum Urgelli cum terminis et pertinentiis suis, et cum omnibus quæ pertinent ad eundem vel pertinere debent, liberum scilicet et quietum, et totum ius quod in eo habeo vel habere debeo, ratione donationis vel legati illustris dompnæ Aurembiax, quondam Comitissæ Urgelli, sive ex testamento suo, sive alio quolibet ullo modo. Ita quod ab hac die in antea, in qua hæc præsens scribitur carta, totum prædictum comitatum et totum ius, quod in eo habeo vel habere debeo cum omnibus quæ pertinent ad eundem vel pertinere debent, habeatis causa donationis inter vivos, et causa proprietalis cum omni pleno iure et potestate, perpetuo ad habendum, et ad omnes vestras et vestrorum voluntates, sive omni nostra nostrorumque retentione, quam ibi vel in eo non facio ullo modo: excepto iure quod prædicta Comitissa habebat in Valleoleti, quod mihi retineo, sicut in testamento illud mihi concessit. Nos itaque Jacobus Rex prædictus, per nos et successores nostros recipiens hanc donationem comilatus Urgelli a vobis illustri Infante dompno Petro, donamus, concedimus et laudamus vobís ad habendum et tenendum integre diebus omnibus vitæ vestræ totum regnum Maioricarum cum pertinentiis suis, et cum omnibus quæ pertinent ad eundem, cum exitibus et redditibus quos ibi habemus, et habere debemus, et in insula quoque Minòricarum per terram scilicet et per mare. In hunc scilicet modum quod regnum Maioricarum et insulam Minoricarum cum omnibus TOMO XXI.

17

quæ pertinent ad easdem, teneatis in tota vita vestra per nos et successores nostros in feudum et ad consuetudinem Barchinone, et faciatis inde nobis homagium, et donelis potestatem de omnibus castris iratus el paccatus, quandocumque nos voluerimus; et faciatis inde pacem et guerram per nos et successores nostros de Christianis et de tola Andalucia. Et post mortem vestram habeant successores vestri, quos vobis elegeritis, terciam partem tocius terræ nostræ in insulis supra dictis, et omnium exituum et reddituum ipsarum, qui scilicet proveniunt vel provenerint omni tempore per terram et per mare. Et ipsi successores vestri teneant ipsam partem in feudum per nos et nostros successores in perpetuum ad consuetudinem Barchin. et donent nobis potestatem de castris, et faciant per nos et successores nostros inde pacem et guerram de Christianis et de Andalucia, retentis notis integre Almodayna in civitate Maioricarum, et duobus castris, Olorone scilicet et Polentia. Alia vero omnia cum omni senioralico el integra iuredictione ad nos vel nostros libere reverlantur. Concedimus insuper vobis quod ordinetis et disponatis libere, prout vobis videbitur expedire, de possessionibus omnibus et honoribus, et statu insularum prædictarum, salvo dominio nostro et nostra fidelitate. Stabilimenta et ordinamenta autem quæ inde feceritis, rata sint semper et firma, tamquam si a nobis specialiter essent facta. Et promittimus vobis per nos et successores nostros nunquam contravenire. Præterea si alia castra de novo, præter illa quæ dicta sunt, hedificaveritis in insulis supra dictis, liceat vobis hoc facere, et quod teneatis ea vos et successores vestri in perpetuum per nos et nostros ad consuetudinem Barchin., et quod detis inde potestatem nobis. Et quod habeamus nos et nostri duas partes exituum et reddituum de unoquoque castro post obitum vestrum; et vos et successores vestri terciam parlem ad vestram vestrorumque voluntatem, tam per terram quam per mare. Præterea concedimus vobis quod possilis emere possessiones militum et baronum et religiosorum; de quibus possitis facere omnes vestras voluntates vos et vestri, salvo senioratico el iuredictione ac iure nostro. Denique promittimus bona fide et sine enganno vobis dare et facere iuvamen et auxilium et valenzam ad deffensionem et retentionem prædicti regni et insularum contra omnes homines. Et promittimus vobis hoc allendere et complere, prout