Literatura Polska w historyczno-krytycznym zarysie: podług gruntownych badań, Tomy 1-2

Przednia okładka
Nakł. i Własność Księg. J.M. Himmelblaua, 1868

Z wnętrza książki

Wybrane strony

Kluczowe wyrazy i wyrażenia

Popularne fragmenty

Strona 71 - Byliśmy potężnym, jedynym narodem, który uprzedzając dzisiejszego ducha Europy, przeszedł wszystkie ostateczności. Jedynym w świecie był skład jego rządu, jedynym upadek, jedynym powstanie i przerodzę- so5 nie się.
Strona 28 - Ta rzecz niedająca się pojąć, cudowna, jest właśnie pierwiastkiem żywotnym. Podobnież iw poezji. Każdy utwór poetycki ma w głębi siebie to życie organiczne, tajemne, nazwane po szkolnemu cudownością, które wznosząc się w miarę, jak wzrasta zakres utworu, w wierszykach i piosnkach przebija się tylko na kształt lekkiego tchnienia z krain wyższych, w epopei iw dramacie przybiera już widomą postać bóstwa.
Strona 352 - Słownik języka polskiego obejmujący oprócz zbioru właściwie polskich, znaczną liczbę wyrazów z obcych języków polskiemu przyswojonych ; nomenklatury tak dawne, jako...
Strona 145 - ... przywłaszczane przez następców, doszło w swojej czystości do późniejszych badaczów nauk przyrodzonych, którzy dziwią się biegłości w jeometryi, i wielbią pracę naszego Ciołka. W tem dziele umiejętnie korzystając z wiadomości starożytnych iz postępów jakie na tej drodze uczynili Arabowie, objaśnił skutki światła, malowanie się obrazów przez jego odbicie, formowanie się i kształty cienia; opisał skład oka i warunki zmysłu widzenia, wytłumaczył perspektywę i złudzenia...
Strona 153 - ... cierpień, które znosimy od drugich, i win, jakie sami przeciw sobie popełniamy. Sybirem podobało mu się nazwać całe nasze położenie społeczne. Obejmuje więc w tym wyrazie kraj nasz cały przedewszystkiem, a potem emigracyę z roku 1831, nakoniec i wszelkie strony świata, zaludnione wygnańcami polskimi, nie wyłączając zresztą z liczby takowych także i pustyń sybirskich.
Strona 251 - Wystawmy sobie (mówi Kopernik w przedmowie do Pawła III.) członki ciała ludzkiego rozrzucone, pochodzące od osób różnego kształtu, urody i wielkości: gdyby kto pozbierawszy te tak różnorodne części do siebie źle przystające, w proporcyi niezgodne, w stosunku nieforemne, uwziął się połączyć je razem i złożyć , wystawiłby zapewne raczej poczwarę, jak postać szykowną człowieka. Taką budową wydała mi się w ścisłem roztrząśnieniu dawna nauka astronomii.
Strona 6 - Lecz ze wszystkich poezya, będąca przelaniem prawdy w postać piękności, płynąca ze źródła, najgłębiej w duszy ludzkiej się kryjącego, jest najprawdziwszą własnością narodu, cząstką jego duszy, zwierciadłem, oznaką życia i źrenicą oka. W poezyi narodowej, jak w oku, poznajemy, czyli serce jest wesołe lub zdjęte żałością i smutkiem; w jej historyi losy narodu poznawać możemy; upadek poezyi jest najpewniejszą oznaką, iż siły duchowe narodu slabieć poczynają *)....
Strona 173 - S oplica dowodzi), jakieś ślady rodzimego epos postrzegać się dają; szlachta polska z natury ognista, z wyprawy na Turków, z pogoni za Tatarami, z polowania na niedźwiedzie i wilki, łosie i żubry, biegła na hałaśne sejmiki, trybunały i sejmy, objeżdżała kuligiem sąsiadów, biesiadowała chętnie. Wśród nader żywego i barwistego życia niemało było takich, którzy mieli szczęśliwy dar opowiadania. W tych nieujętych nigdy pismem powieściach, z chwilowego płynących natchnienia,...
Strona 252 - ... bieg trojaki mającym: że wszystkie widowiska biegu dziennego i rocznego, wszystkie pory roku, iz nich wypadające odmiany w świetle i powietrzu są rzetelnemi skutkami biegu ziemi wirowego około swej osi, i peryodycznego około słońca: że wszystkie biegi gwiazd stałych są tylko złudzeniem oka naszego, a prawdziwym wypadkiem biegu ziemi: że nakoniec w biegu wszystkich planet, tak pierwszego, jak drugiego rzędu, zachodzą dwojakie skutki bacznego rozróżnienia wyciągające, to jest:...
Strona 71 - Europy, przemian gustu i opinji, przy każdym dziesiątku różnicy wieku, różni wychowaniem podług różnych narodów, nie jesteśmy tym składem, którego wszystkie części jednym i zbawiennym duchem łatwo kierowane być mogą. Prawodawstwo, zwyczaje, gust i literatura nasza, wszystko jest zbiorem cudzoziemszczyzny, jak ziemia nasza była cudzoziemców zbiorem. Jeżeli w takim zamęcie nie zatarły się nasze narodowe cechy, nigdy już zatarte nie będą.

Informacje bibliograficzne