ENARRATIO. Canticum psalmi, id est, exsultatio et lætitia operationis bonæ, scilicet resurrectionis Domini nostri. Canticum psalmi, est hymnus spiritualis scientiæ ex operibus adeptæ. Psalmus cantici, est prædicatio boni operis existentis per scientia et cognotionis doctrinam. Hanc exsultationem continet hic psalmus,scilicet gaudium victoriosissimæ resurrectionis Domini nostri Jesu Christi, quæ præcessit in capite, et sequetur in corpore, hic in spe et tandem in re. Hanc resurrectionis spem Judæi sibi soli attribuebant, præsumentes de justitia meritorum, præsumentes etiam quod de genere patriarcharum et prophetarum erant: et ad illos solos specialiter prophetica dicta directa erant. Horum contumaciam propheta in hoc psalmo contundit, agens pro fide B gentium vocatarum ad eamdem spem. Jubilate Deo, omnis terra, vocata ad gloriam resurrectionis. Jubilus est tanta lætitia cordis, quanta verbis exprimi non possit. Omnis terra, id est catholica Ecclesia quisquis partem facit, abscissus de toto, ululare vult, non jubilare. Jubilate, id est, erumpite in vocem gaudiorum, si non potestis verborum, non sola Judæa, sed omnis terra posita in spe resurrectionis gloriæ filiorum Dei, in capite præmissa, prius de morte tristis Psalmum dicite nomini ejus, id est, bene operamini non ad humanam laudem, sed ad honorem Dei. Psallere, est musico instrumento pulsu manuum voci concordare: psalmus est melos redditum ex illo instrumento quod vocatur psalterium. Jubilate in vobis, psalmum dicite ad alios. A cit, multo minus tibi parcet (Ibid.): qui cum sterilis Qui intus jubilat ad audientiam Dei, psallat ad audientiam hominum: non autem sibi, sed nominiejus: ut alii videntes opera vestra bona, glorificent Patrem vestrum (Matth. v). Et jubilando, Date gloriam laudi ejus. Qui gloriatur, in Domino glorietur (I Cor. 1). Vos, gentes, nolite imitari superbientes Judæos, qui de justitia meritorum præsumentes, invident gentibus gratiam Evangelii, quod eis peccata condonentur, quasi non habeant quod eis condonetur, cum tamen scriptum sit: Omnes enim peccaverunt et egent gloria Dei (Rom. 111); et tanquam justi operarii ipsam resurrectionis gloriam præmium sibi promittunt, putant se esse sanos cum sint ægrotantes: atque ideo periculosius ægrotant, qui si mitius ægrotarent, nunquam phrenetici medium occiderent. Sed D date gloriam laudɩ ejus, id est, de justitia nolite nobis gloriam dare, sed Deo. Jubilantes et gaudentes, nolite vobis gaudere, ne per superbiam amittatis quod per humilitatem accepistis, sed potius terreamini, videntes alios per superbiam abjectos: dicite, non in ore, sed in corde Deo, id est, ad laudem Dei: Quam terribilia sunt opera tua, Domine, id est, cum timore et tremore vestram salutem operamini. Abscissa est olea, et tu oleaster insertus, Noli altum sapere, sed time (Rom. x1), noli extolli super ramos præcisos. Non enim tu radicem portas, sed radix te. Si enim Deus naturalibus ramis non peper Adoret ore, et psallat opere, tibi, non sibi : ut vi- A dandus, in quo omnes gentes benedictionem accidentes bona opera, glorificent te. Et quod te adorat, tibi psallit, quia gratiæ tuæ est, inde psalmum dicat nomini tuo. Venite ab omni terra credendo, relinquite mentientes Judæos: et videte, id est,intelligite opera Domini, hæc scilicet: Terribilis in consiliis super filios hominum. Ne attendatis formam qua homo inter homines, sed consilium terribile quo super homines. Filii hominum crucifigentes, excæcati; crucifixus, est exaltatus ; quæ illi moliti sunt in mortem unius, iste convertit in salutem multorum'; quæ eorum callida consilia machinata sunt ad perditionem, iste justo judicio exercuit aliis ad salvationem; aliis ad cæcitatem, ut tandem excæcati humiliarentur, humiliati confiterentur, confessi illuminarentur. Et in hoc terribilis, quia convertit mare in aridam, id est, mundum amaricantem curis perniciosis, sævientem fluctibus persecutionum, convertit in aridam, id est, in terram, ut sitiat dulcem aquam,scilicet gratiam sancti Spiritus et doctrinam Verbi Dei. Et conversos eousque promovit, quod in flumine pertransibunt pede, id est, ex facili. Flumen est mundus totus: quia dum hoc decedit, illud succedit:vel ipse ordo,ipsa in rebus habendi necessitas, quoddam flumen est. In hoc flumine pede, id est, ex facili transitur, si qui in eo sunt, in aridam convertentur, non illigentur, credant in Christum. Sic non erit quærendus equus,quia ejus humilitas transportabit: ut quod mortale est et fluxum, tandem fiat immortale et incorruptibile: vel pede,id est,Christo duce, credendo in eum, qui pede, id est humilitate, non equo, id est, elatus superbia, transivit hunc mundum, pertransibunt flumen, id est, sperabunt sæculum istud. Ibi, id est, in illa transitione sive in præsenti, sive in futura, lætabimur hic in spe, in illa re non in meritis nostris, sed in ipso qui dominatur in virtute sua resurgendo: qui prius servivit in infirmitate in propria virtute dominatur, non in aliena, ut homo qui in multitudine militum regnat. lbi lætabimur non solum Judæi, sed et gentes ; quia oculi ejus super gentes respiciunt, id est, vocat gentes ad misericordiam, non solum Judæos, sicut scriptum est Gentes autem super misericordia honorare Deum (Rom. xv). Et ideo quia omnes egent misericordia, tam Judæi quam gentiles, qui exasperant, id est, qui litigant indignantes de vocatione gentium, et sic Deum sibi exasperaut, id est, iratum reddunt, non D exaltentur in semetipsis, id est, non gloriantur in meritis suis, imo humilientur in se, confitentes se peccatores et egere misericordia, ut in Deo exaltentur. Unde quia oculi ejus super gentes respiciunt,benedicite, gentes, Deum nostrum,id est,communem Judæorum et gentium.Judæi agant de justitia sua; sed vos, gentes,benedicite Deum de misericordia vobis collata, et auditam facite vocem laudis ejus, id est facite ut audiatur: quia omnes peccauerunt et egent gloria Dei (Rom. III), non sua. Benedicite, id est, humiliamini sub potenti manu Dei, ut vos exaltet (I Petr. v). Ab omnibus gentibus jure est benedicendus, id est lau : piunt, sicut in primo maledictionem acceperunt, cui dictum est: In quocunque die comederitis ex eo, morte moriemini (Gen. 11). Sicut in Adam omnes moriuntur, ita et in Christo omnes vivificabuntur (1 Cor. xv). Vel benedicite in vobis, auditam facite, aliis. Ideo benedicite Deum nostrum, id est, illum quem nos Judæi benedicimus, quia non solum vobis præstitit misericordiam, sed et nobis, illum benedicite, quem ego David benedico: Qui posuit animam meam ad vitam, id est humiliavit animam meam, fecit intelligere peccatum meum, ut hoc modo viveret; juxta illud: Conclusit Deus omnia sub peccato, ut omnium misereretur (Rom. x1). Vel positam in morte in Adam, posuit ad vitam in se: vel humiliavit animam meam multis angustiis, per quas deducat eam ad vitam æternam. Et non dedit in commotionem pedes meos, id est, in tribulationibus fecit me ita perseverantem, ut affectiones meæ nullo modo commoverentur. Nemo enim mittens manum in aralrum, retro debet respicere (Luc. 1x). Non dedit in commotionem, sed potius in probationem, quoniam probasti nos, Deus: vel hoc modo continuatur. Quasi dicat: Unde erant movendi pedes? Quia per multas tribulationes introitur in regnum Dei. Quoniam probasti nos, Deus, id est in experimentum duxisti, ut cor nostrum probaremus, quod nobis ante laborem incognitum erat. Toleranda sunt flagella corripientis, ut non sit tandem sententia punientis. Hoc modo probasti: igne nos examinasti, igne tribulationis, non ut absumeres, sed ut sordes C auferres. aicut examinatur argentum. Non incinerasti ut paleam, sed puros reddidisti ut argentum. Hoc modo examinasti. Induxisti nos in laqueum, corporis non mentis: qui corpus quidem necteret, sed animæ vincula solveret : non ut absumeremur, sed ut liberationes tuas experiremur. Posuisti tribulationes in dorso nostro male prius erecto : id est fecisti nos incudem tuam. Erecti eramus superbiendo incurvasti nos ut humiliaremur. Hoc modo posuisti tribulationes: Imposuisti homines super capita nostra. Vidimus superiores, qui nobis erant pejores; sed nos illæsi transivimus per ignem et aquam. Similitudo ab olla, quæ si sit bene cocta igne, non dissolvitur aqua: ita et nos fuimus solidati in passione, ut blanditiæ non possent nos dissolvere : et tandem postquam nos probasti, induxisti nos in refrigerium; subjungit: Introibo in domum tuam. Vel hic eduxisti nos in refrigerium mentis, postquam transivimus per ignem et aquam,non ut frigescamus, sed ut quieti magis ferveamus. Introibo in domum tuam super cœlestem Jerusalem, supernorum civium societatem, in holocaustis, ubi me offeram totum absumptum igne divino, cum corruptibile hoc induet incorruptionem (I Cor. xv), et anima erit sine offensa, tunc reddam tibi vota mea, id est, meipsum quem tibi hic vovi. Quisquis bene cogitat quid voveat Deo, voveat seipsum et reddat totum. Quæ vota prius in tribulationibus distinxerunt labia mea, id est, in corde meo, cum esset æquitas in ore, non exaudiet Dominus. Proprium hoc est corporis Christi. Deprehensus forsan est aliquis? Male, inquies, fecit, perverse fecit et quod in alio clamas, forsan ipse affectas nec quia fecit, sed quia deprehensus est, clamas, id est facere disponebas, nisi lex contrairct: Dilectio autem foras mittit timorem (I Joan. iv). Non est aspicienda iniquitas, sed despicienda. Digna est despici ut calcetur, non aspici ut ametur. Intus tibi omne perversum displiceat, si placere vis illi qui intus videt. Propterea, id est, quia clamavi ut clamandum fuit, exaudivit Deus. Ita et vos exaudiet, si recte ad eum clamaveritis. Revera exaudivit, quia attendit, id est, quia attentum se ostendit fuisse, voci deprecationis meæ: factæ pro peccatis. Unde B benedictus Deus, id est, multiplicetur in suis, qui non amovit orationem meam factam pro perseverantia, id est, non distulit dare quod oravi. Et non amovit misericordiam suam a me, qua vocat, qua justificat. PSALMUS LXV. IN FINEM IN HYMNIS PSALMUS CANTICI DAVID. « Deus misereatur nostri, et benedicat nobis: il‹ luminet vultum suum super nos, et misereatur << nostri. Ut cognoscamus in terra viam tuam, in <«< omnibus gentibus salutare tuum. Confiteantur << tibi populi, Deus, confiteantur tibi populi omnes. << Lætentur et exsultent gentes, quoniam judicas « populos in æquitate, et gentes in terra dirigis. << Confiteantur tibi populi, Deus, confiteantur tibi « populi omnes : terra dedit fructum suum. Bene<< dicat nos Deus, Deus noster, benedicat nos Deus, «<et metuant eum omnes fines terræ. » distincte separaverunt a non vovendis. Hæc distin-A exaltavi sub lingua mea. Nam si aspexi iniquitatem ctio, ut te accuses, illum laudes; a te tibi nihil boni, ab illo nihil mali; te egentem, illum sufficientem: te peccatorem, illum misericordem; te mendacem, illum veracem. Et offeram tibi ea quæ locutum est os meum, scilicet os cordis voci consonum. In tribulatione mea,id est quam tribulationem cognovi meam, id est mihi utilem, quia tribulatio patientiam operatur (Rom. v). Hæc vovi, hæc locutum est os meum in tribulatione mea. Holocausta medullata offeram tibi, id est sacrificia illa quæ plena erunt interiori charitate,non exteriori, desiderando non transitoria, sed æterna. Quasi dicat: Hic ignis tribulationis talem hostiam parat. Offeram tibi boves, id est contumaciam legis retractantes et leni jugo Christi colla submittentes. Cum hircis, id est cum illis qui prius fetidi peccatis, postmodum pœnitentia et eleemosynis ea mundantes, in bonis operibus perseverant. Hæc in voce Ecclesiæ. Si autem in persona unius fidelis, offeram tibi holocausta medullata, id est pinguia et acceptabilia cum incenso arietum, id est lasciviam in me mactando, offeram tibi boves, superbiam mactando, cum hircis damnando fetorem vitiorum. Vel holocaustum damus Deo spiritum contribulatum : sed tunc medullatum, cum intus gerimus fidem et operationem. His duabus rebus diligenter completis, perfectus efficitur Christianus. Et hæc holocausta offeram cum incenso arietum, id est cum oratione prælatorum. Imitando eos, offeram tibi boves cum hircis boves, prædicatores vomere verbi Dei corda hominum sulcantes: hirci, hirsuti spinis vitiorum. Sed et hos offert Ecclesia postquam convertuntur. C Hircus fuit latro, qui confessus est Domino in cruce (Luc. xx1): rexpexit eum Dominus, et factus est bos ejus, prædicator ejus. Et quia mihi Dominus tantam misericordiam contulit, ergo venite passibus fidei, audite aure interiori, id est diligenter intelligite, non de sola Judæa,sed omnes qui timetis Deum. Non enim datur audire, id est intelligere quæ intelligenda sunt, nisi timentibus Deum timore casto, id est diligentibus timor Dei aperiat aures, ut si qua intret quæ narraturus sum. Quanta fecit animæ meæ. ideo audite, ut et vestræ animæ eadem faciat. Hæc sunt illa bona quæ mihi fecit. Prius ad alium clamabam, et ore alieno, non meo: sed ipse me docuit ad quem clamarem, et quomodo. Ad ipsum clamavi, id est non propter aliud quod clamare non D est paternæ vetustatis, sed gratuitæ novitatis: ore meo, non alieno, juxta illud, prout ducebamini, euntes (I Cor. x1). Prius enim ad creaturam ibam more paternæ traditionis vel ore meo, id est voce corde consona : et ideo meo, quia exsultavi sub lingua mea, id est in corde. Si aliud clamas ore, aliud affectas corde, non ad ipsum clamas tuo ore. In ore ergo ita clamandum, ut nulla exsultatio sit sub lingua, id est in corde, nisi in his qui bene sonant in ore: et quantum donat divina gratia animæ Christianæ, si illum solum prædicet, in illo exsultet. O summum bonum, super omnem enim gloriam protectio: ideo : ENARRATIO. Hic sequens psalmus potest jungi cum superiori: quia priores illi, David et alii, videbant Domini resurrectionem futuram et gentium concorporationem, orant ut adducantur illæ aliæ oves. Hic titulus est secundum Augustinum, secundum Hieronymum ita: Unus fuit David, sed non semper unus in hoc nomine intelligitur, sicut in hoc psalmo vox est omnium fidelium. Inquit Dominus: Ego sum vitis vera, vos palmites, et Pater meus agricola est (Joan. xv). Quia ergo corpus Christi vinea Dei est, rogat Dominum vineæ, ut eam colat et benedicat, ut fructum plurimum afferat. Orant etiam primitivi, ut concorporentur multi. Hic psalmus refertur in finem,id est in perfectionem, ut perficiatur corpus Christi : et est accipiendus in hymnis,id est, laudibus : quia magna laus Dei est, multiplicatio fidelium et est psalmus cantici, id est, operatio exsultationis: quia hæc operari et hoc optare, magnum gaudium. Ecclesia supplicationem suam dirigens, ad necessarii nominis currit auxilium, dicens : Deus misereatur nostri. Bene enim prius misereri petit, qui de meritis non præsumit. Prius enim fuit ut misereretur errantibus, et postea benedictionis suæ dona præstaret. Cantemus ergo ista, oremus ista, deprecemur ista,non voce inani, sed corde ve- ▲ fructum suum. Terra prius sterilis ante confessio nem, nunc culta per dexteram tuam, id est, Christum,dedit fructum boni operis. Hæc dextera et tonat et pluit.Timeamus tonantem, excipiamus compluentem. Et quia jam compluta est terra ad fructum, non eam deserat cultor suus in fructu,sed benedicat id est, multiplicet nos Deus Pater, benedicat nos Deus noster Filius, benedicat nos Deus Spiritus sanctus,et sic multiplicet,ut tandem metuant eum omnes fines terræ, ut tota terra Creatorem colat,non creaturam.Sicut bonæ terræ est fructum facere,ita boni servi Dominum metuere. Potest et sic dici : Terra dedit fructum suum. Prior terra,id est, primus homo non dedit fructum suum:id est, non exhibuit obedientiam quam debebat: secundus homo de cælo cœlestis, non rapinam arbitratus est esse se æqualem B Deo; factus est obsediens usque ad mortem ; dedit fructum suum (Phil. 11). Vel terra dedit fructum suum quia innovati bonum operantur, non timore pœnæ, sed amore justitiæ. raci non voce sterili, sed corde feraci. Deus mise- PSALMUS LXVII. IN FINEM PSALMUS CANTICI DAVID. <«< Exsurgat Deus, et dissipentur inimici ejus : et <«<fugiant qui oderunt eum,a facie ejus. Sicut defi«< ciet fumus, deficiant: sicut cera a facie ignis,sic « pereant peccatores a facie Dei. Et justi epulentur <<< et exsultent in conspectu Dei et delectentur in læ«titia. Cantate Deo, psalmum dicite nomini ejus : «< iter facite ei qui ascendit super occasum, Dominus <«< nomen illi.Exsultate in conspectu ejus, turbabuntura facie ejus patris orphanorum et judicis viduaC « rum. Deus in loco sancto suo : Deus,qui inhabi<«< tare facit unius moris in domo.Qui educit vinctos « in fortitudine: similiter eos qui exasperant, qui «< habitant in sepulcris. Deus cum egredereris in conspectu populi tui cum pertransires in deserto, << terra mota est : etenim cœli distillaverunt a facie « Dei Sinai, a facie Dei Israel. Pluviam voluntariam segregabis, Deus, hæreditati tuæ,et infirmata est, « tu vero perfecisti eam. Animalia tua habitabunt in << ea, parasti in dulcedine tua pauperi Deus. Dominus « dabit verbum evangelizantibus virtute multa.Rex << virtutum dilecti dilecti,et speciei domus dividere spolia. Si dormiatis inter medios cleros, pennæ co<«<lumbæ deargentatæ et posteriora dorsi ejus in pal«<lore auri.Dum discernit cœlestis reges super eam « nive dealbabuntur in Selmon : mons Dei, mons « pinguis. Mons coagulatus,mons pinguis : ut quid suspicamini montes coagulatos? Mons in quo be<< neplacitum est Deo habitare in eo; etenim Domi«nus habitabit in finem. Currus Dei decem millibus <«< multiplex, millia lætantium: Dominus in eis, in Sinai, in sancto.Ascendisti in altum, cepisti capti«vitatem,accepisti dona in hominibus. Etenim non «< credentes inhabitare Dominum Deum. Benedictus <«< Dominus die quotidie, prosperum iter faciet nobis «Deus salutarium nostrorum, Deus noster, Deus « salvos faciendi et Domini Domini exitus mortis. « Verumtamen Deus confringet capita inimicorum << suorum, verticem capilli perambulantium in de- A subaudis remoti, sicut fluit cera a facie ignis, quia <lictis suis. Dixit Dominus, Ex Basan convertam, convertam in profundum maris. Ut intingatur pes << tuusin sanguine, lingua canum tuorum ex inimicis << ab ipso. Viderunt ingressus tuos, Deus, ingressus «< Dei mei, regis mei, qui est sancto. Pervenerunt principes conjuncti psallentibus,in medio juvencu<«< larum tympanistriarum. In ecclesiis benedicite Deo << Domino de fontibus Israel. Ibi Benjamin adolescen << tulus in mentis excessu.Principes Juda duces eo<«< rum, principes Zabulon et principes Nephtalim. << Manda, Deus virtuti tuæ,confirma hoc Deus, quod <<< operatus es in nobis. A templo tuo in Jerusalem << tibi offerent reges munera. Increpa feras arundinis, <«< congregatio taurorum in vaccis, populorum,ut ex<< cludant eos qui probati sunt argento. Dissipa gen«tes quæ bella volunt, venient legati ex Ægypto « Æthiopia præveniet manus ejus Deo. Regna terræ <«< cantate Deo, psallite Domino. Psallite Deo,qui << ascendit super cœlum cœli ad orientem. Ecce dabit << voci suæ vocem virtutis: date gloriam Deo super <«< Israel, magnificentia ejus et virtus ejus in nubibus. Mirabilis Deus in sanctis suis; Deus Israel ipse dabit virtutem et fortitudinem plebi suæ,be<< nedictus Deus. » " ENN ARRATIO. Propheta in Spiritu sancto prævidens præmium quod habituri sunt amici Dei,et pœnam quam habituri sunt inimici et in hac vita, et in futura, præmonstrat nobis utrumque præmium et pœnam: ut per pœnam deterreat malos, et per præmium invitet bonos. Dicit autem sic: B C Exsurgat Deus, et dissipentur inimici ejus. Quasi dicat Moriatur, sepeliatur, resurgat, in cœlum ascendat, Spiritum sanctum mittat, et sic exsurgat Deus in notitiam hominum. Et dissipentur inimici ejus, id est, excæcentur sibi inimicantes interius ; vel dissipentur exterius, ut Judæi,qui amisso regno. undique dissipati sunt:vel dissipentur bona dissipatione ut ex inimicis fiant amici.Et fugiant qui oderunt eum a facie ejus; hæretici videlicet, habentes eum odio, fugiant a facie ejus, id est, a sanctis in quibus apparet facies sua:quam per eos sic operatur quasi præsens adsit, a quibus fugiant inimici ejus timendo, licet non latendo. Hoc tamen in multis vidimus,qualiter non ausi essent in conspectu sanctorum apparere; vel fugiant ab irato ad placatum, D juxta illud Quid faciemus, viri fratres? (Act. 1,) Sicut deficit fumus, deficiant. Nota quia fumus ab igne datus, quanto plus in altum extenditur, tanto cilius evanescit. Isti quoque ab igne odiorum in altum elati, ponentes in cœlum os suum, magno defectu defecerunt: quia capto insultaveruut, pendentem irriserunt: unde victores tumuerunt, mox victi evanuerunt. Vel deficiant in interiori suo, id est, recognoscant se esse defectos, per superbiam suam, sicut deficit fumus; et sic assumendo humilitatem,deponant superbiam. Peccatores autem permanentes in superbia sua, sic pereant a facie Dei, sicut cera igni apposita non potest durare,sic peccator ante faciem Dei non potest permanere : quia dictum est Tollatur impius ne videat gloriam Dei (Isa. xxvi). Et alibi: Pones eos ut clibanum ignis in tempore vultus tui (Psal. xx). Et justi epulentur et exsultent in conspectu Dei. Peecatores pereant a facie Dei, justi autem epulentur et exultent id est, tanto gaudio exsultent in conspectu Dei, id est, in interiori suo ubi ipse tantum conspicit, quanto gaudio solent exsultare epulantes, licet in conspectu hominum adversa patiantur;et sic tandem delecten. tur in lætstia, ubi interius et exterius spirituali jucunditate replebuntur. Ut autem delectemini,cantate Deo interius, psalmum dicite nomini ejus, id est, exterius sic operamini,ut nomen ejus laudabiliter per vos divulgetur. Iter facite ei, ut per speciosos pedes Judæorum evangelizantium, pervia fiant corda credentium. Unde Isaias: Parate viam Domini, rectas facite semitas Dei nostri (Isa. XL), iter facile ei ei dico: qui ascendit super occasum,id est, cujus ascensus est in illis, in quibus occubuit vetustas, et refulsit novitas. Ipse enim ascendendo corda hominum per notitiam suam,destruit in eis veterem hominem, et vivificavit novum: vel qui ascendit super occasum, id est, mundum, quem ipse fecit in occasum devicta morte; vel qui ascendit super occasum, id est, super illos qui desperatissimi fuerunt, et semper in occasu; quia sol justitiæ eis non refulsit.Et ei merito paratur iter,quia Dominus Dæmonium habes (Joan. vii). In Beelbebub principe est nomen illi; non illud quod Judæi dederunt ei, dæmoniorum ejicit dæmonia (Luc. xi.). Iter facite ei et in faciendo itinere, licet iu conspectu hominum multa patiamini adversa; nolite tamen deficere nec contristari: sed semper exsullate in conspectu ejus, id est, in interiori vestro:Illi autem qui vobis resistunt turbabuntur remoti, a facie ejus;ejus dico, patris orphanorum, illorum videlicet, qui per gladium Spiritus præcisi sunt spe carnalis patris, et tantum spem in Deo posuerunt ;et judicis viduarum. Viduæ sunt illi,qui per verbum Dci a spesæcularis copulationis sunt præcisi, et tantum amplexum ver: sponsi desiderant, quorum judex est Dominus,defendens cos ab omni impugnatione diabolica. Et qualiter sit pater et judex subjungitur : Nam ipse Deus est in loco sancto suo, id est, in viduis et orphanis, faciendo eos locum sanctum suum et ipse Deus facit inhabitare illos, in quibus et ipse habitat, in domo, id est, in Ecclesia sua ita ut sint unius moris,id est,unanimes et idem consentientes; juxta illud: Multitudinis credentium erat cor unum et anima una (Act. Iv): qui educit vinctos in fortitudine. Ecce qualiter facit eos inhabitare in domo, educendo eos Judæos a vinculis peccatorum,quibus impediti erant ne ambularent in viis præceptorum et hoc in fortitudine sua non eorum meritis,vel for titudinem dando eis quam prius non habebant : et non tantum victos educit,sed similiter eos educit qui |