matrimoniis clandestinis, præsentia parochi ad firmitatem contractus non requiritur, et facile excusatur, qui præsentem se sistit, ne ad magistratus, vel præcones hæreticos, se conferant, vel in peccato perseverent: sed commonendi sunt, ut confitendo saltem, vel etiam communione suscipienda se parent. Ipsi contrahentes, qui juxta receptam sententiam ministri sunt sacramenti, debent curare ut ad gratiam suscipiendam disponantur: quod si alteruter nequeat induci, innocens non ideo est privandus jure ineundi matrimonii. Ubi obstat censura ecclesiastica, v: g: excommunicatio Liberis Muratoribus irrogata, gravior exigi videtur causa ut liceat homini ea irretito nubere, sed quum concilium Constantiense indulserit "quod nemo deinceps a communione alicujus in sacramentorum administratione, vel receptione," teneatur abstinere, qui scilicet non fuerit nominatim denuntiatus, vel notorius clerici percussor, videtur excusari quæ jure naturali nubendi utitur, dummodo aliunde non se objiciat discrimini fidei amittendæ, vel prolis educandæ impie, patre forsan infideli. Quæ mixta dicuntur matrimonia, altera parte hæretica, per se idcirco illicita plerumque sunt: cæterum appositis conditionibus quæ periculum perversionis tollunt, ex dispensatione licent: et satis excusantur a culpa parochi qui eis assistunt.2 37. Utrum aliquando liceat sacramenti administrationem simulare, quæri solet. Ea de re damnata est ab Innocentio XI. propositio hæc: "urgens metus gravis est causa justa sacramentorum administrationem simulandi."" Doctores insuper conveniunt "nunquam esse licitum 1o. proferre sine intentione verba consecrationis supra panem, aut absolutionis supra indispositum: 2°. hostiam non consecratam pro consecrata præbere: 3o. celebrare Missam, non proferendo verba consecrationis." Ita S. Alphonsus. Imo in jure canonico legimus: "licet is, qui pro sui criminis conscientia reputat se indignum, peccet graviter, si se ingerat irreverenter ad illud, gravius tamen videtur offendere, qui sic fraudulenter illud præsumpserit simulare: cum ille in solius misericordis Dei manum incidat, iste verò non solum Deo, cui non veretur illudere, sed populo quem decipit, se adstringat."4 4 38. Licet tamen orationem aliquam recitare et manu benedicere, (1) Const. Martini V. Ad evitanda. (2) S. Alph. 1. vi. n. 54, (4) L. vi, n. 59, (3) Prop. xxix. (5) C. de homine vii. de cel. Miss. ne adstantes pœnitentem absque absolutione dimitti percipiant: sic enim non simulatur sacramentum; sed celatur pœnitentis indignitas, quam prodere aliquatenus esset sigilli violatio. Licere etiam plures asserunt simulare matrimonii celebrationem, gravi urgente timore; consensus enim, qui tunc præstatur, quum nullius sit momenti, sacramentum non conficitur, et vox qua consensus enuntiatur, intelligenda est, quatenus consentiens tunc possit. Non licet autem copulam habere, quum matrimonio non valente, fornicatio foret. (1) S. Alph. 1. vi. n. 62. 1 1 CAPUT V. DE RECEPTIONE SACRAMENTORUM. 39. Ut valide suscipiantur a parvulis sacramenta, nulla requiritur intentio vel dispositio, uti ex Ecclesiæ traditione constat : consuevit scilicet baptismus infantibus ministrari. Viguit etiam antiquitus mos confirmationem et Eucharistiam iis ministrandi; nec adhuc penitus apud Orientales desiit. Imo ordines ipsos sacros infantibus collatos valere, ex Bulla Inter sollicitas; Benedicti XIV.1 habetur, quamvis optio eis detur, postquam annum decimum octavum attigerint, abstinendi ab ordinis exercitio, et ita effugiendi onus cœlibatus. 40. Ante baptismum nullum aliud sacramentum suscipi potest, est enim "fundamentum et janua reliquorum:"2 ipse autem baptismus non valet, si adultus suscipiens renuat consensum præbere, juxta illud Innocentii III. "qui nunquam consentit, sed penitus contradicit, nec rem, nec characterem suscipit sacramenti."3 Requiri insuper ad valorem sacramenti in adultis sui aliquando compotibus aliquam intentionem communissime docent theologi, quorum sententiam probavit Benedictus XIV. Actualem, vel virtualem, non esse necessariam, docet idem Pontifex, juxta perpetuam Ecclesiæ consuetudinem, qua qui baptizati sunt amentes, vel sensibus destituti, nunquam ad iterum suscipiendum baptismum coacti sunt, dummodo antea baptismi desiderium habuerint. Sic præscribit Rituale Romanum: "amentes et furiosi non baptizentur nisi tales a nativitate fuerint; . . . sed si dilucida habeant intervalla, dum mentis compotes sunt, baptizentur, si velint. Si verò antequam insanirent, suscipiendi baptismi desiderium ostenderint, ac vitæ periculum immineat, etiam si non sint compotes mentis, baptizentur."5 Nonnulli etiam dicunt baptizari posse eum qui intentionem explicitam sacramenti hujus suscipiendi nunquam habuit, dummodo probabiliter censeatur habere (1) Bull. t. ii. p. 128. (3) Cap. Majores, de bapt. (2) Cap. ii. de cogn. spir. in 6. (4) Instruct. de Bapt. incipiente: Postremo mense. Bulla. t. ii. n. 46, (5) De bapt. adult. contritionem, vel attritionem, quæ includit implicitum desiderium omnibus utendi ad salutem assequendam necessariis subsidiis.1 41. Intentio interpretativa, quam scilicet quis præsumitur habiturus, si de sacramento suscipiendo cogitare posset, sufficit saltem quoad extremam unctionem; præscribit enim Rituale hoc sacramentum præbendum sensibus destitutis "qui antea illud petierunt, seu verosimiliter petiissent."2 Hæc voluntas universis Catholicis jure existimatur inesse, nisi contrarium constet; adjungit tamen Rituale: "impœnitentibus verò, et qui in manifesto peccato mortali moriuntur,... penitus denegetur." Censet nihilominus Viva probabiliter, judice S. Alphonso, ægro qui in actu peccati mortalis sensibus fuerit destitutus, extremam unctionem sub conditione ministrandam, eo quod fieri possit ut interius doleat de crimine quod patrabat, quin ullum doloris indicium valeat præbere.3 42. Eandem intentionem interpretativam sufficere ad ministran dam Eucharistiam et confirmationem, Lugo pluresque alii censent. Ad matrimonium autem, quum contractus sequatur naturam, requiritur saltem virtualis intentio, quæ habetur etiam quando per procuratores contrahitur; hi enim agunt vi mandati, et per eos proinde mandantes agere, etiamsi tunc temporis nil de matrimonio cogitent, intelliguntur. Pœnitentia quoque, juxta plures, exigit virtualem intentionem, quum pœnitentis actus materiæ locum teneant: sed eam habere censendus est qui confitetur, ut deinceps, post aliquod tempus, absolvatur, se impræsentiarum absolutioni suscipienda haud existimans idoneum. 43. Licita et fructuosa sacramentorum susceptio est, quando eæ animi dispositiones afferuntur, quæ unicuique sacramento conveniunt. Infantes, ut patet, nulla egent dispositione; sed gratuita prorsus Dei misericordia, per Christi merita, gratiæ dona assequuntur: adulti verò tenentur fide, spe, odio et detestatione peccati, et novæ vitæ proposito se ad justificationem in baptismo disponere: imo Deum debent amore quodam prosequi, tamquam omnis justitiæ fontem. Pœnitentia etiam, præter confessionem peccatorum, eadem exigit. Cætera sacramenta quæ vivorum dicuntur, quum illa duo mortuorum nuncupentur, licite non suscipiuntur, nisi ex prudenti persuasione de gratia impetrata vel absolutione, quæ omninò requiritur, antequam ad Eucharistiam accedat, qui sibi lethalis peccati est conscius, vel (2) De extr. unct. (1) La Croix. l. v. p. i. n. 168. (4) Conc. Trid. Sess. vi. c. vi. contritione, quæ ad alia sacramenta suscipienda communissime censetur sufficere, quamvis consultius sit confiteri. tur. 44. Gratia quæ per sacramenta tribuitur prima vel secunda diciPrima est ea qua homo a statu peccati ad justitiam transfertur, uti fit in baptismo et pœnitentia. Secunda est gratiæ sanctificantis augmentum, quod fit in sacramentis cæteris. Hæc etiam datur per sacramenta mortuorum, quoties suscipiuntur ab iis qui justi sunt, v: g: baptismus auget gratiam quam catechumenus dilectione Dei antea consecutus est: pœnitentia justo venialium reo justitiam, his remissis, adauget. Primam gratiam a sacramentis vivorum conferri quoque contingit, nam si accedat quis bona fide attritus, quin justus sit, vi sacramenti justus revera evadit. Id de confirmatione tradit S. Thomas: "Si aliquis adultus in peccato existens, cujus conscientiam non habet, vel si etiam perfecte non contritus accedat, dummodo non fictus accedat, per gratiam collatam in hoc sacramento, consequitur remissionem peccatorum." Idem de Eucharistia, et de unctione extrema tradit.3 45. Præter gratiam sanctificantem omnibus sacramentis communem, datur gratia cujusque sacramenti propria, quæ sacramentalis idcirco dicitur. "Ordinantur autem sacramenta," dicit S. Thomas "ad quosdam speciales effectus necessarios in vita christiana, sicut baptismus ordinatur ad quandam spiritualem regenerationem, qua homo moritur vitiis, et fit membrum Christi: qui quidem effectus est aliquid speciale præter actus potentiarum animæ. Et eadem ratio est in aliis sacramentis. Sicut igitur virtutes et dona addunt super gratiam communiter dictam, quandam perfectionem determinate ordinatam ad proprios actus potentiarum: ita gratia sacramentalis addit super gratiam communiter dictam, et super virtutes et dona, quoddam divinum auxilium ad consequendum sacramenti finem: et per hunc modum gratia sacramentalis addit super gratiam virtutum et donorum." 994 46. Character, scilicet indelebile signum animæ impressum, trium sacramentorum proprius est: baptismo enim fit quisque filius Dei, confirmatione miles Christi, ordine minister Christi; adeo ut etiam peccator his notis insigniatur, licet gratia, qua Deo fieret acceptus, sua culpa careat: quoties enim sacramentum confertur volenti, imprimitur character: sed sacrilegio maculatur qui eum (1) iii. p. qu. lxxiii. art. vii. ad 2. (3) iv. dist. xxiii. qu. i. art. ii. (2) Ibidem, qu. vii. art. iii. in corp. (4) iii. p. qu. lxii. art. ii. Resp. |