THEOLOGIE MORALIS

TRACTATUS XV.

DE SACRAMENTIS IN UNIVERSUM.

CAPUT I.

DE MATERIA ET FORMA.

1. De sacramentis jam fuse egimus, dum Ecclesiæ dogmata contra Novatores vindicaremus: sed plura quæ ad mores spectant manent explicanda: quæ ut rectius intelligantur, nonnulla jam dicta recolenda erunt. Sacramentum est res sensibus subjecta, quæ, ex Dei institutione, sanctitatis et justitiæ, tum significandæ, tum efficiendæ, vim habet.1 Septem sunt novæ legis sacramenta, videlicet baptismus, confirmatio, eucharistia, pœnitentia, extrema unctio, ordo et matrimonium.2 "Omnia sacramenta," inquit Eugenius IV. in decreto pro Armenis, in concilio Florentino edito, "tribus perficiuntur, videlicet rebus tamquam materia, verbis tamquam forma, et persona ministri conferentis sacramentum cum intentione faciendi quod facit Ecclesia: quorum si aliquid desit, non perficitur sacramentum.'

993

2. Materia sacramenti a scholæ doctoribus dicta est res quæ ad sacramenti confectionem adhibetur, v: g: aqua in baptismo, panis et vinum in eucharistia, oleum in extrema unctione; vel actus sen

(1) Cat. Rom. par. ii. c. i. n 10.

(2) Conc. Trid. Sess. vii. Can. i.

VOL. III.-2

(3) Inter Conc. Flor. acta.

sibus subjectus, qui instar rei sit: v: g: confessio peccatorum ad veniam in sacramento impetrandam. Remota materia dicitur res in se spectata; proxima est rei usus: sic aqua est remota materia baptismi; ablutio est proxima materia. Res sensibilis requiritur, nam eæ materiæ portiones quæ sensus omnino effugiunt, non censentur communibus vocabulis panis, vini, etc.

3. Forma sacramenti sunt verba quæ materiam ad sacramenti rationem determinant, vel alia quæ verborum vim habent. Sic ablutio quæ sacramentum est baptismi, ab alia quavis ablutione distinguitur vocibus illis: " ego te baptizo in nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti." Signa quibus muti declarant consensum matrimonio, verborum vim habent.

4. Ut materiam determinet forma, utraque debet conjungi, et simul existere, ideoque moralis saltem conjunctio exigitur; quatenus juxta prudentum æstimationem, forma censeatur definire materiæ Sic verba proferenda sunt in baptismo: Ego te baptizo

usum.

in nomine Patris fundat primo, et Filii fundat secundo, et Spiritus Sancti fundat tertio. Si quod inter verba et ablutionem intercedat temporis spatium, illud minimum sit necesse est, adeo ut quisque æstimet ea simul esse. Moralis illa conjunctio videtur adesse, quando quis verbis prolatis statim abluit, uti in more est Baptistis; vel ablutione facta animo baptizandi, statim profert verba. E contra nihil perficitur, si quis magno temporis intervallo vel unius Pater noster mora, verba ab ablutione separet.1 Nihil etiam perficeretur si ablutio facta sit absque ulla relatione ad verba ; licet hæc deinceps prolata sint, novo concepto consilio: nam ex intentione conjunctio illa materiæ cum forma pendet. Arctior in quibusdam sacramentis præ cæteris materiæ cum forma conjunctio exigitur, sicut in Eucharistia verba præsentem designant materiam, nec referri possunt ad materiam mox afferendam, de qua dici non posset: "Hoc," "hic." In pœnitentiæ sacramento judicii ratio reperitur, et sententia causæ cognitionem non necessariò sequitur statim sed satis est ut reus præsens sit judici, qui jam causam cognovit, unde quæ proferenda sit sententia ex causæ meritis etiam apud se statuat: attamen ad majorem securitatem, solet pœnitens qui pluries se jam statuerat confitentem, quædam mox ante absolutionem confiteri, et quæ jam confessus est, nova quadam accusatione com

(1) S. Alph. 1. vi. n. 9.