EJUSDEM JOANNIS

PHILOSOPHI (2)

CATHOLICI ) ARMENORUM

OZNIENSIS

CONTRA PHANTASTICOS.

V

alde optandum mihi esset, desiderandumque, neque aliis me, neque alios mihi contrario fuisse animo; sed potius semper bonum sequi (4) juxta præceptum Apostolicum, ad invi. cem et ad omnes, ex toto corde erga universos homines pacem habere quærentes; ut hoc pacto Deum quoque charitatis et pacis inducere possemus ad habitandum in nobis. Quoniam vero que ab initio jussi sumus seponere instrumenta necis, nunc iterum ea resumentes homines, manus conserunt adversus se invicem, atque loco

(1) Hæc Oratio sequitur alias ejusdem Auctoris Orationes exas ratas in eodem Codice Parisiensi.

(2) Philosophus apud Armenos dicitur fumuke, Imasdasèr, Sapientia amator: aliquando verò Græca voce unifinu, piliso“ pòs, vel buny, pilisopà. Utroque modo vidimus nuncupatum Auctorem nostrum tùm apud Scriptores, tùm in variis ejus lucubrationibus. Sunt enim alia quoque ipsius eodem stylo opera, que hactenus inveniri potuerunt; ut Oratio Synodalis cum Con stitutione Ecclesiastica. Commentaria in Divina Officia. Confutatio Hæreticorum Faulicianorum. Collectio Canonum antiquorum.

(3) Id est, Generalis Patriarcha. (4) I. Thess. V. 15.

այլ յամ՝Ժ-ամ՝զչարեաց զհետ երթալ (1) □ առա քելական հրամանին՝ առ միմեանս եւ առ ամենե սին, ՚ի բոլոր սրտէ () առ Համօրէն մարդիկ զիա ղաղութ ին ունել ինդրելով . որպէս զի նովին եւ զածն սիրոյ եւ զխաղաղութե ՛ի մեզ Հաւանեցու ցանել Հնարէաք բնակել տալ: Րայց վամն զի զոր իսկզանն ՛ի սաց չրամայեցաք դնել զսպանու. թեանն գործիս , վերստին այժմ՝աւասիկ ՚ի ձեռն առնլով մարդիկ՝ պատերազմին առ միմեանս, եւ ը միոյ գլխոյն քսի , անդամոց բազում՝ գլուխք եւ ցեղապետք նստեալ կացին . ապա Հարկ է մեզ՝ որ զմին միայն ընտրեցաք ունել զօրագլուխ եւ վե րակացու կենաց մերոց • որք ոչ միայն (3) այ զմեզ ասեմք , այլ եւ վենորա գիր Հանեմք , եւ յանուն նը խրախոյս բառնամք , յաղագս նորին ահաւա . սիկ եւ (+) ատեամք զատելիս նորա , զկատարելա գոյնն զնոսին ատեսցուք զատելութի

2. |յլեւ ասացից առնն . (< մի կեցջիք , փո խանակ զի սուտ խօսեցայք յանուն տն՝ ը մար գարէին ձայնի : ւ զի՞նչ ստել չարագոյն կայցէ (6) քան զոչ խոստովսնել զքն մարմնով եկել. զոր մոլորեցուցիչ եւնեռն անուանէ մե ծն յովհան նես : անզի (7) այնքան նրբեն եւ նուազեցուցա են ամ՝ կչտամբութիւնք Ճառիս ուղղակի, եւ Հետեւաբար կամ՝ անուղղակի՝ ընդդէմ այլոց խռովարար անձանց, ոյք փախչե լով ի ձայնես Երկո- Fալ, խոաորնակի իմանային եւ զՄԷ բնութի ասելն, նմին իրի եւ ’ի զանազան մոլորութիւնս մiոա բերելին :

(1) ա. թես • • 15 : (2) Հռովմայեց • ժգ . 18 :

(3) Եսայ • խդ . 5 : (4) Սաղմ. ճլը• 21• 22: (5) Երեմ իր 16: (6) ii • Յով$. գ. 3: բ. Յով. 7:

(7) Յար եւ նման են բանքս ասացելոցն ի մեծէն լեւոնէ ըդէմ եւտիքի ՚ի տոմարն ՝ յերես 26 . * Եւ ոչ 'ի վճռոյ ան , տի երանելի առաքելոյն եւ աւետարանչին յովհաննու զահի ,, Հարաւ, որ ասէ : մենայն հոգի որ խոստովանի զյն քն մարնով եկեալ յայ է . եւ ամ՝ Հոգի՝ որ լուծանէ զյն, ոչ է „ յայ, եւ սա է նեռն : Եւ զի՞նչ իցէ լուծանել զյն, եթէ ոչ՝ ,, զմարդկայինն ՚ի նմանէ զատանել զբնութի. զխորհուրդն որով միայն փրկեցաք, ունայնացուցանել լրբենի եւ մտացա

unius Capitis Christi plura ejus membris capita ac phylarcha (tribuum principes) se ipsos constituerunt; necesse est ideo nobis, qui unicum solum elegimus habere Ducem et Præpositum vitæ nostræ; quique non solum Dei nos esse profitemur, verum etiam litteras evulgamus (1) propter ipsum, in ejusque nomine animum erigimus (2), ejusque causa odio quoque habemus (3) eos, qui ipsum odio habent, perfectiori odio nos illos odisse.

2. Imo hæc ad eos proferam: Non vivetis (4), eo quod falsa locuti estis in nomine Domini juxta Prophetæ dictum. Quæ enim mendacitas pejor, quam non confiteri Christum in carne venisse? (s) quod asserentem Seductorem atque Antichristum appellat Magnus Joannes (6). Et enim isti, de quibus loquimur, tam extenuant diminuuntque cogitationes atque verba quæ de Christi Carne sunt, ut sane Phantasie suspicionem videantur inducere in Verbo incarnato, quantum ex vi verborum eorum conjicere licet. Quoniam omnes in Christo secundum carnem passiones renuunt dicere secundum carnem, sive per carnem, ne forte duas, ajunt, naturas in uno Christo innuere videamur: sed ipsummet, inquiunt, Verbum Divinum erat, quod utraque obibat tum humana tum divina (7).

(1) Ubicumque differt textus Armenus a Lat. Vulgata, id pro venit ex differentia, quæ invenitur in Gr. secundum LXX. (2) Isa. XLIV. 5. (3) Psalm. CXXXVIII. 21. 22.

(4) Jerem. XXVIII. 16. (5) I. Joan. IV. 3. (6) II. Joan. 7. (7) Optime respondent his Philosophi nostri ea S. Leonis dicta contra Eutychium. Epist. ad Flau. Nec sententiam beati Apostoli, et Evangelista Joannis expavit dicentis: Omnis spiritus,

WIL

նեն նոքա՝ զորոց բանս Է , րր վամն քնի մարմնոյն մտածութիւնք եւ ձառք , մինչ զի աչս երեւու թեան կարծիս արկանել մարմնացելոյ բանին , որ քան ՚ի զօրութէ բանից (- նոցա ՚ի միտ առնուլ է: *անզի զամենայնսն ՚ի քո ը մարմնոյն կիրս՝ ոչ առնուն յանձն ասել ը արքնոց եւ կամ՝ աըք նով. զի մի էրկոաց ասեն ակնարկութիւն տայցեմք բնոաիեանց ի ն ս • այլ ինքն իսկ բանն ած էր՝ որ ը երկոսին անսանէլ՝ ասեն , եւ մարդկայինսն եւ ածայինսն :

3. () արմանամ՝ ընդ այնպիսի կեղակարծ եւ գայթիգայթ խոստովանութի. եթէ անմարմնա պէս զմարմնականսն կարելի եր կրելքնի,ընդէր եւ մարմին զգեցաւ ՚ի կուսէն՝ իննամեայ ժամա նակացյղացու թբ, եւ ծննդեամբ յառաջ եկեալ երեւեցաւ տղայ. () տանիցէք ասէ մանուկ պա տեալ ՛ի խանձարուրս , եւ եդել'ի մնուր : ու (3) եղելոյ 'ի զաւակէ դաւթի ըստ մարմնոյն : լու՝

ծին խորհրդովք: Իսկ որ 'ի մռայլ մանի *ի վր բնութ մարնրյն քնի, հարկ է՝ զի եւն չարչարանաց նր նովին չլա ,, ցութբ անմտանայցէ : Ջի թէ չՀամարի սուտ զխաչն տոն, եւ ,, ոչ երկուանայ ընդ ճշմարիտն լնել տանջանաց յանձն առե ,, լոց վս աչխարհի փրկութե, ( ապա ) ոյր Հաւստայ զմահն, ,, ծանիցէ եւ զմարմինն • եւ մի ժխտեսցէ մարդ լինել մերովս , մարնով, զոր ճանաչէ չարչարելի գոլ • վասն զի ուրանան

զճշմարիտ մարմին՝ է ուրանալ եւ զմարմնաւոր չարչարանս : || Ջուգաձայն են եւ աացեալքն ՚ի թէոդորոսէ ընդդէմ մայրա գումացւոյն . * Քանզի ահա վերայայտեցան այժմ ի տանս թոր , դոմայ նորածին դառնութեան զարմք, ցաողք Ճչմարտու ,, թեանն . որք անսարսափելի մտօք եւ անձնահանճար իմաս ,, տիւք ահա յաւակնեալք յարաձգին առ բոլորիցն արարող ,, եւ համագոյիցս փրկող բանն ած. եւ 'ի թագէ անօրինսկան կրիցն զմինն ՚ի բաց կապտեն զակն Հաւատոյն,, ոպ զի զբո ,, լորն ուրասցին զփրկանակն զկիրառութիսն, կիսափրկումն ,,-մուրդոյն առագրելով՝ մասնառութբ դաւանիլ զփրկանակն , բանի զանօրինակրութի :

(1) Բանի։ Դոյ • Այսպէս ուղղագրեցաք ըստ պահանջելոյ իմաստից բանին • ուր օրինակին վրիպակաւ գրչի դրեալ էր, Բանից նորա :

(2) Ղուկ. բ. 12 : (3) Հռովք • • 3:

(4) Անգ. թ. :

3. Miror sane hujuscemodi suspèctam atque claudicantem confessionem. Nam si incorporaliter corporalia pati possibile Christo fuisset, cur carne indutus est ex Virgine novem mensium conceptione, atque per nativitatem productus, infans visus est? Invenietis, inquiebat, infantem pannis involutum et positum in præsepio. Et, Factus ex semine David secundum carnem. (2) Et, Ex quibus idem Christus secundum carnem. Et, Magnum est mysterium pietatis, quod manifestatum est in carne. Et, Christum passum esse in carne, (4) inquit. Et, Mortuus est quidem earne, sed vivit spiritu. (5) Verum, ut involuntaria cæcitas cupit ea quæ non videt, videre, ita voluntaria cæcitas quærit, ut non videat visa.

qui confitetur Jesum Christum in carne venisse, ex Deo est, et omnis spiritus qui solvit Jesum, ex Deo non est, et hic est Antichristus. Quid autem est solvere Jesum, misi humanam ab eo separare naturam, et sacramentum, per quod unum salvati sumus, impudentissimis evacuare figmentis? Caligans vero circa naturam corporis Christi, necesse est ut etiam in passione cjus eadem obcoecatione desipiat. Nam si crucem Domini non putat falsam, et susceptum pro mundi salute supplicium verum fuisse non dubitat; ejus credit mortem, agnoscat et carnem: nec diffiteatur nostri corporis hominem, quem cognoscit fuisse passibilem: quoniam negatio vera carnis, negatio est etiam corporez passionis". Huc referas scripta quoque Theodori, qui Magister fuit Philosophi nostri, adversus Mairacomensem: Ecce enim nuper pullularunt in domo Thorgoma (sic nominat se Natio Armena) novelli ramusculi amaritudinis, veritatem aversantes... qui impudenti animo, sententiaque a se excogitata nunc præ sumentes nituntur adversus cunctorum Creatorem, et universo rum Salvatorem Verbum Divinum, atque ex diademate passio num Dispensationis ejus unam avellunt gemmam Fidei, ut omnes negent Salvatoris passiones; semisalutem homini adscribentes partialem tantum profiteri volunt Salutaris Verbi Dispensatio

nem

(1) Luc. II. 12. (2) Rom. I. 3. IX. 5.

(3) 1. Tim. III. 16. (4) I. Petr. LV. (5) I. Petr. III, 18,