(1)

()եպետ եւ վամն մեր էջ յանարգութի, այլ կայ յիւրում բնութեն . ոպ եւ ինքն իսկ ասաց ես նոյն եմ՝ եւ ոչ փոփոխիմ: Զայտնի եղեւ եւ մերն մեծութի. (2) ունելով զպատկեր ծառային՝ զգեցաք զպատկեր երկնաւորին : ւ զայս՝ ինքն փրկիչն յայտնեաց ասելով. () ես եկի՝ զի զկեանս ունիցիք , եւ առաւել եւս ունիցիք. այսինքն ոչ եկի զտուեալն ՚ի բաց բառնալ իսկզբանն զգոյացութեանն շնորչ , այլ զածատեսակագոյնս զիմ` ՚ի ,՛ վերայ նորուն Հաստատել։ Զանզի ոչ եկն յեղծանել ստեղծօղն զստեղծեալն յինքենէ ստեղ Շուած այլ վերաստեղծել զնոյն եւ նորոգել ու այսպես ՚ի գոլոյն ոչ ի բաց կալով՝ մարդկայինն եւ ածայինն այնուհետեւ ասին՚ի միաւորուէն (.) եւ որոց ոչն էին գոյացութեան . այս է բանն ած մարդ լինելով եւ ասելով՝ մնաց եւ այնպէս ած . եւ ածանալով մարդս եւ անուանելով՝ ոչ երբեք զիւրն ՛ի բաց կորյս գոյացութիւն : Որպէս երանելին Եփրեմ՝ասէ . Ոչ փոփոխելով մարինն յանմարմ՝ նութի, այլ ունի զինքեան զմարմինն՝ որ ծնաւ ՚ի կուսէն . եւ առաւել քան զմեզ, ըստ որում՝ յածն բան միաւորեցաւ:

7- Արդ՝ յայտ է թէ անչասանելի միաւորու թիւնն , եւ ոչ բնութեցն այլայլութի առաջնոր դեն մեզ զմին ասել բնութի մարմնացեալ բանին: Օ սոյն եւ մեծաՀանձարն կիւրեղ աւանդէ աղեք

(1) Ղուկ. իդ. 39 : Մաղաք. դ. 6:

(2) ա. կորնթ. ժե. 49

(3) Յով. Ժ. 20:

(4) Ե- որոշ ունէին . ա բնութիքն 'ի քն ոչ թողլով զիւ րաքանչիւր գոլն, հետեւի ղի մարդկային եւ ածային բնութե պատշաճեալքն՝ վո անշփոթ միաւորութեն ասին եւ զայնցանէ, որոց ոչ պատշաճէին ը յատուկ բնութեն • ա մարդն՝ ած ասի, եւ ածն մարդ, ս որում ինքնին բացատրէ իմաստասէրն ։ Սոյն պէս տեսանելի ասի բանն ած , աճեցական, կրելի, մեռեալ որք ը ածային էութեն ոչ պատշաճին , , բայց ը միաւո րութեն ր մարդ կայնումն :

Maria Sancta Virgine, scilicet ex humaná nostra natura, carnem indutus est: quam cum uniisset ad suam personam atque naturam, una quoque persona et una natura dicitur cum eadem carne. Verum non sine existentia vel sine mente ret anima, (1) aut sine natura nostram assumpsit sub stantiam ex muliere, sed omnino perfectam sumens, suæ univit perfectioni Verbum, quod est ex Patre; itaque unum dicitur perfectum, unam habens vitam atque personam. Non propter uni tatem nego utrius perfectionem , neque ob utriusque perfectionem recuso unam dicere per fectionem; unitatem confitens in immutabilita te, et immutabilitatem in unitate.

8. Unam ergo dicere naturam, unamque personam Christi, si oporteat brevius loqui, non est secundum identitatem naturæ, aut secundum consubstantialitatem, (2) (hoc enim utrumque fere simul tolleret et Deum Hominem esse, et hominem Deum esse) sed, ut sæpius dixi, propter ineffabilem Verbi unionem cum suo corpo

pro

(1) Vox, quæ passim Personam significat, hic pro Anima, vel Spiritus usurpatura sic enim sæpius accipiunt Scriptores Armeni etiam in versionibus antiquis, ubi Græcus legit psichi, անձն aut pneuma. Ita in Opére S. Cyrilli Alex. extat anima, անանձն pro inanimis, whbulop pro animatus . ( Edit. Arm. pag. 192. 193. 304, 437.) Plura de hoc loco relicta vide in novo Vocabulario Armeno, satis in præsenti ducimus inmuere textum Marc. XIV. 34. Tristis est anima mea: ubi Armenus legit Matt. XVI. 38. habetur, spiritas. Sic etiam Joan. X. 17. 18. XII. 27. Armenice :

(2) Armena vox Spurrahurmp significare potest unam animam: hane jure negat in Christo Philosophus contra Apolli marii errorem. Sed nos persuasum habemus in textn Armeno amanuensium incuria vocem ubwhæum, consubstantia ita, conversam esse facile in eam միանձնականութի; eo ma gis, quod inferius pro eadem usurpet Auctor vocem Grading ny

սանդրի Հայրապետ՝ ասելով. () * Ոչ ՛ի մարմնոց բնութի փոխաբուսեալ բանին , այլ եւ ոչ մարմ նոյն ՚ի նորայն , այլ ՚ի յատկութեան ըստ բնուե երկաքանչիւրոյ մնացել:յ եւ իմացելոյ , ըստ այժ . մու մեզ աւանդեցելոյ բանին անձառելի եւ անա սելի միաւորութին՝ մի մեզ եցոյց որդւոյ բնուի : I Երդ ՚ի յատկութե ըստ բնութեն ասել, զան շարժն մնալ ասէ յերկաքանչիւրսն՝ որոց էինն : իսկ ՚ի գերազանց եւ ի սքանչելի միաւորութէն ոչ ինչ է արգել միուե զաման խոստովանել ՚ի քն՝ մի դէմ, մի անձն , եւ մի նր բնութF (2) . զի որ 'Է Հօրէ անմարմին բանն էր , ՛ի մարիամայ սեյ կու սեն՝ այսինքն ՚ի մարդկային բնութէս՝ մարմին զգեցաւ . եւ զնոյն միաւորեալ ը իւրումն դիմի եւ բնութե , մի դեմ, եւ մի բնուի ասի եւ Հանդերձ

*

(1) Այս բան մեծին կիւրղի է ի բ. թղթոյն որ առ սու կեսոս ( կմF առ սեկունդոս) ՛ի տպ• 418 • բայց ոնզ յայա է՝ չէ ն թարգմանութեն ստեփաննոսի սիւնեցւոյ՝ ( որ փոքր մի յե ող է ժամանակաւ քան զիմաստասէրն, ) այլ է ըստ հնագոյն թարգմանութեն եղելոյ նախ քան զստեվիաննոս եւ բաղդատե լով մեր ընդ- յունական բնագրի՝ Ճշդագոյն եւս կամ՝ յաւէտ բա ռական թարգմանութի գաք զբերեալա յիմաստասիրէն քան զստեփաննոսին՝ ըստ որոյ է տպագրեալն • զոր եւ առ յայտնի կացուցանելոյ՝ դիցուք աստանօր բաղդատութբ ձեռագրաց • Այլեւ ոչ ՛ի մարմնոյ բնուի փոխադրեցաւ ( կամ՝ փոխարկե ,, ցաւ) բանին բնութ, եւ ոչ մարմնոյն է ի նորայն • այլ յիւրումն ,, բնուե իւրաքանչիւր ուրուք մնացելոյ եւ իմացելոյ ( յօրինակ ,, մի՝ որպես եւ ի տպ • պակասի՝ է իմացելոց ) ըստ այժմու առ ,,՛ի մէնջ ասացելոյս բանի ( կամ՝ ասացելոց բանից ) անճա դ ռելի եւ անապական միաւորութեն՝ մի եցոյց զորդւոյ բնու ,, թին : || Ուր արժան է եւ զայն յուչ առնել, իբր զի զյունա կան բառն կիւրղի apças , որ նշանակէ անասելի, ընթերցելէ ստեփ, սիւն, ձp9new, որ նշանակէ անապական : իսկ ֆրաFո նալ բառդ՝ է նիւթական : թարգմանութի յունական բառին {useumspixcw• զոր ըստ իմաստիցն թարգմանէ ստեփ . սիւն. ֆոխարրեցաա կամ՝ ֆոարվեցա :

(2) խորագոյնս զննէ իմաստասէրն զձայնն կիւրղի եւ զմիտս Նորա, զի մի ոք ՛ի տգիտաց ծայրայեղ խոտորմամբ անկանիցի միանդամայն ՚ի նեստորի եւ յեւտիքի կարծիս : Եւ թէպէտ իմաստն է յայանի միօրինակ ջաղխիչ ազանդ-ոյ նեստորի եւ ե տիքի, բայց ձայնն է հոմաձայն. վեյ ծանիր, զի փիլիսոփայքն ի վարդապետս՝ նմանեալք կիւրղի եւ յովհաննու իմաստասի

re. Sicut etiam S. Gregorius ( dicit:,, Unitus est carni physice, et miscuit carnem cum sua Divinitate." Ecce secundum ineffabilem incomprehensibilemque mixtionem (2) et unionem audemus dicere unam esse naturam Christi, minime vero alia quaquam ratione. Hoc dicit etiam Beatissimus Julius Romæ Pontifex (Epist. ad Prosdocium): (),, Qui corpus creatum per unionem cum Deo increato Divinum dicit et adoratum, atque utrumque sicut unum Deum increatum, beatus erit. Ad utramque partem æquè spectat hoc verbum beatitudinis, duplicem (4) confitendo secundum naturas, et unum secundum unionem. Nec unam dicentes, naturarum obturare proterve nitimur fontes, neque utramque asserentes, cogitamus unionis diffindere tuniçam; sed piè unum alterumque adire scientes, in uni

n, quæ propriè significat consubstantialitatem, vel eandem ութի,

naturam.

(1) S. Greg. Illum. apud Agath. p. 156.

(2) Intelligit unionem, ut Tertul. de carne Christ. cap. XV. Agnoscunt hominem Deo mixtum, et negant hominem S. August, ad Volus. epist. CXXXVII. Ergo persona hominis mixtura est anima et corporis; persona autem Christi mixtura est Dei et hominis ". S. Leo Mag. in Nativ. III. Nec sic na tura in societatem sui creatoris est assumpta, ut ille habitator, et illa esset habitaculum; sed ita, ut naturæ alteri altera misceretur." Vigilius contra Eutyc. Lib. I.. Carnis naturam ita per suscipientis commixtionem in Verbi transisse personam, ut non tamen fuerit in Verbo consumpta ". Petrus Chrysol, Serm. CXLII. de Annunciat. Div. Maria Virg.,, Audistis inaudita ratione in uno corpore Deum, hominemque misceri.

(3) Synod. Tom. III. p. 1250.

(4) Miror, quod antiqui nostri tam in testimonio Julii PonTM tificis, quàm in tomo Leonis Magni Gr. vocem umaμpóregos, ea, utrumque, utraque simul, verterint in Arm. nova et inaudita voce Ephuluncile; cujus compositio si resolvatur, vel erit duo rum congregatio, ex duobus collectio, vel duorum agminum, duplicis cobortis: omnino, ut patet, abs re: sed reipsa supponit

մարմնովն: Ոչ եթէ անգոյ եւ կամ՝ (:) առանց մը տաց եւ անձին , եւ թանց բնութե զմերն ընկալաւ, ՚ի կնոջէ, այլ ըստ ամի կատարեալ առնլով՝ իւրն միաւորեաց կատարելութէ բանն որ’ի չօ րէ . եւ այսպէս ասի մի կատարեալ՝ զմի ունելով կենդանութի եւ զդէմ: Ոչ ՚ի միութէն զերկա քանչիւրոցն ուրանամ՝ կատարելութի, եւ ոչ յա ղագս երկաքանչիւրոցն կատարելութեան զմին Հրաժարեմ՝ ասել կատարելուի. միութիւն յան

րի , յորԺամ՝ խօսին 'ի վերայ բնութե ՛ի վերացեալն՝ յատկա պէս վարեն զբառդ Fնո-F՝ ըստ որում՝ է էութիւն ինչ զանա զանեալ յայլմէ էութէ, զորօրինակ բնութի մարդոյ ՛ի բնու թէ անբանից. եւ անսահման բնութին ածային՝ ի մարդկային բնութէս: Իսկ յորժամ՝ խօսին ՚ի վերայ բնութե 'ի թանձրա ցեալն՝ առնուն զբառդ բնութ եւ անձն 'ի նոյն միտս • զի կա մին ի մէջ բերել զէակն եւ ոչ զէութին . եւ ըստ այսմ ի մի կարգ դասին աստանօր ձայնքս՝ է, ա, եւ Fո-F: Բայց առ - եւս իմացուցանելոյ զիրսն ի վերայ բերէ իմաստասէրն * լպա ուրեմն մի բնութ եւ մի դէմ՝ քնի՝ եթէ պարտ է հա մառօտագոյնս ասել, ոչ է ըստ նոյնութեան բնութե. || ուր ահա զհոմաձայնութին բառնայ՝ մեկնելով զձայնն կիւրղի ե բնուի, որպէս թէ գրեալ էր ի չ *եի - Այլ զի մի ոք լրատ նակռիւ լինիցի ՛ի վերայ ձայնի, քաջ մեկնէ եւ զմիտս կիւրղի թէ մի բնութի ասելն՝ * Է որպէս բազում՝ անդամ՝ ասացի, թ ,, անճառ միաւորութե բանին ընդ իւրում մարմնի - || զոր ե դարձեալ եղըակացուցանէ՝ թէ * Ահաւասիկ ըստ անճառելի „ եւ անպարիմանալի խառնմանն եւ միաւորութեն համարձա » կիմք ասել մի բնուն քնի, եւ ոչ այլում՝ իմիք յեղանակի : (1) Ա-անց Տաց ն- անի : Աստանօր բառդ եյ ոչ իմանի փոխանակ անձնաւորութե կմ դիմաց, այլ փոխանակ բանաս կան հոգւոյ : Ջի ղաղանդն ապողինարեանց Հարկանէ բա նիւս, որք ասէին՝ զքն առեալ մարմին մարդ կային առանց հո ուղյ, եւ առանց մտաց • իբր կիսաբաց առեալ զմարդկային բը նութիւնս, որպէս ինքնին իսստասէրն ծանուցանէ ստորեւ (20): իսկ աեյն ասել փոխանակ հոդւրյ՝ յաճախ տեսանի ո ստեանս վարդաոլետաց, այլեւ ՚ի թարդմանութիս առաջնոց ., զի ուր յունականն դնէ վալլի կք լամա, եւ լատինն ՝ ան մա մերքն բազում՝ անդամ՝ դնեն այ • ոպ երեւի ի Նիւսացւոյն ասացեալ գիրս յաղագս Բնութեան գլ• 'ի Պարապմանց դիրս կիւրղի, եւ յայլս : Թողեալ զբազում՝ վկայութիս տեսա : նել յընդարձակ բառարանին, շատ լիցի առ տեղեաւս բանն Մարկ. ժդ. 34. * Տրտում է նե իմա որ ՛ի Մատթ • իզ 38 . դնի . տրտում է ոգի իմ. զոր եւ իմաստասէրս բերէ բրեւ ի սեւերլիանոսէ, տրտում՝ է դի իմ: Սոյնպէս դնի վու