stwo odpędza. Nocny Polaków szturm do obozu przerwany ciężką ulewą. Zuchwalstwo ciurów naszych. Głód i choroba w obozie. Kozacy przykrzą sobie służbę na miejscu. Karakäs Basza Budy chee szczęścia poprawić; zbity życie traci. Chodkiewicz bliski zgona chce wybadać myśli rycerstwa. Nowa pomyślna wycieczka Kozaków. Zmiana wezyra ulatwia traktowanie o pokój. Śmierć i pochwała Chodkiewicza .

Str.

176

ROZDZIAŁ VII.

Wojsko królewskie nie chce iść pod władzę hetmana pol. kor. Królewicz własnym przykładem załatwia to. Osman dowiedziawszy się o śmierci Chodkiewicza, nowy szturm nakazuje, odparty z ciężką stratą. Znękany nakoniec tylą stratami, przysyła glejty dla posłów naszych. Opisanie obozu tureckiego. Umowy o pokój, śmiała odpowiedź Żórawińskiego; pokój podpisany

202

KSIĘGA DZIEWIĄTA.

Wojna szwedzka.

ROZDZIAŁ I.

Usiłowania Gustawa Adolfa zawarcia z Zygmuntem trwałego pokoju; radzą to panowie radni polscy, lecz Zygmunt całkiem Jezuitom i namowom cudzoziemców oddany, na niepewne tylko rozejmy przystaje. Korzysta Gustaw z wojny tureckiej i bez wypowiedzenia wojny wpada do Inflant. Sciśniona Ryga poddaje się, toż i Dyament. Gustaw wkracza do Kurlandyi. Podpisany rozejm do 1624 roku. 214

ROZDZIAŁ II.

Zygmunt jak gdyby dla rozrywki płynie do Gdańska, Gustaw z flotą swoją staje przed portem, rokowanie z tem miastem. Sejm r. 1625. Mowa marszałka sejmowego, uskarżającego się na rozwiązłość zaciąganych żołnierzy przez Rakuszanów. Rozdanie wakansów. Mowa Krzysztofa księcia Radziwiła. Uchwały sejmu tego.

ROZDZIAŁ III.

Sejm schodzi na niczem. Gustaw Adolf ofiaruje powrócić Inflanty, Estonia, byle trwałym pokojem berło szwedzkie przeznaczonem mu było. Zygmunt zwleka i słabe czyni przygotowania. Gu staw z silnem wojskiem przybywa do Inflant. Sapieha m. w. 1. porazon, straty w Inflanciech. Gustaw wchodzi na Żmudz, bierze Birzę, niewierność księ cia pruskiego w obronie Pitawy, bierze ją Gustaw, do Prus polskich wkracza i cale prawie zabiera. Sejm 1626 r., uchwalone pobory. Koniecpolski zdobywa miasto Putzig na Szwedach, 8,000 Niemców idących Gustawowi w posiłkach otacza i bierze. Książę pruski przystępuje do Gustawa. Niepomyślny szturm do Gdańska, Gustaw raniony w nim. Pełnomocnicy holenderscy napróżno chcą Zygmunta do pokoju nakłonić. Szwedzi uderzają niespodzianie na Koniecpolskiego. Gustaw pewtórnie ranny. Już pokój miał stanąć, gdy Zygmunt uwiedziony błachemi obietnicami posiłków z Hiszpanii, zrywa

umowy..

Str

225

236

ROZDZIAŁ IV.

Skargi na sejmie na prowadzenie wojny od Inflant, i na dowozy nieprzyjacielowi, których się Litwa dopuszczała. Poseł hiszpański odmawia obiecanych posiłków. Flota polska pod Gdańskiem

znosi flotę szwedzką. Napróżne znowu negocyacye i skargi na sejmach. Koniecpolski dla słabych sił nad rzeką Ossą okupuje się. Gustaw przez winę dowódzcy Brodnicy, miasto to bierze. Biegłość Koniecpolskiego w prowadzeniu tej wojny. Przegrana naszych pod Gorsznem. Szwedzi od Torunia odparci. Przybywają nakoniec posiłki rakuskie i pod Grudziądzem stają. Zwycięstwo naszych pod Sztumem. Opieszałość i niewiara wodza rakuskiego, niekorzystnem zwycięstwo to czyni. Wyniszczenie kraju i morowa zaraza skłaniają królów do nowych umów o pokój

ROZDZIAŁ V.

Rokowanie o pokój za pośrednictwem Francyi i Anglii, podpisany rozejm na lat 6. Sprawy z Tatarami i rozbicie ich przez Chmieleckiego. Nowe poburzenia Kozaków uśmierzone przez Koniecpolskiego. Wojsko ukraińskie związek czyni i marszałka obiera. Zygmunt zaspakaja żołnierza. Rakuszanom 500,000 czerw. zł. płaci, Sejm 1631 r.

ROZDZIAŁ VI.

Śmierć królowej, zmieniona postać i smutek na dworze Zygmunta. Sejm, opatrzenie rodu królewskiego, spory o zapewnienie następstwa. Opisanie słabości i śmierci Zygmunta III. Charakter pana tego..

Str.

255

270

289

SPIS

OSÓB I RZECZY ZNACZNIEJSZYCH,
znajdujących się w dziejach

PANOWANIA ZYGMUNTA III.

(T. oznacza tom; s. stronnicę; n. notę.)

Arwid Stalarm, rządca Finlandyi. | Betlem Gabor. T. III. s. 61. 114-

Basta, wódz cesarski. T. I. s. 213, Bolotników wódz zbuntowanych.
214. 222. 226.