538 Osobne odbicie z Tomu XVIII Rozpraw Wydziału filologicznego W Krakowie, 1893. - Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego pod zarządem A. M. Kosterkiewicza. PRZYCZYNEK do poezyi polsko-łacińskiej XVI wieku. Napisal Marcin Sas. W I tomie Archiwum komisyi historycznej) czytamy na stron. 1-87. Stanislai Górski Contiones in maximo totius Poloniae conventu apud Leopolim de republica habitae A. D. MDXXXVII“, które wydał dr. Wojciech Kętrzyński. W „Przedmowie" (str. 1-19) wspomina wydawcą o rękopisie biblioteki pana Michała Szczanieckiego w Nawrze pod Chełmżą w Prusiech zachodnich. Rękopis ten, oznaczony 1. 4, pochodzi zdaniem dra Kętrzyńskiego z pierwszej połowy XVII wieku. Z wyjątkiem kilku kart jest on cały pisany jedną i tą samą ręką i to, jak sądzi dr. Kętrzyński, ręką Jerzego Tomickiego, obywatela ziemi rawskiej. Rękopis ten oprócz wielu artykułów prozaicznych, odnoszących się do historyi, zawiera na kartach 22-34, 78-81, 83, 135, 204 i 205 liczne utwory poetyczne. O utworach poetycznych dr. Kętrzyński nie wspomina; zwrócił mi na nie uwagę dr. Józef Korzeniowski, który zarazem pozwolił mi odpisać je z użyczonego sobie przez właściciela rękopisu. Utwory te sa następujące: a) następujące wiersze Krzyckiego (Cr.), które podaję według wydania prof. Morawskiego): II. 31, 36, 39 (karta 32), 42 (karta 79), 43 (karta 80 i 81), III. 18 (In stemma Ioannis Tarnovii), IV. 47 (karta 1) Scriptores rerum Polonicarum. T. IV. Kraków 1878. 2) Andreae Cricii Carmina edidit, praefatione instruxit, adnotationibus illustravit Casimirus Morawski. Cracoviae 1888. 1 32), 68 (karta 81), VII. 13 (karta 79), 24 (karta 83), 29, 30 (karta 33); b) 2 epigramy Klemensa Janickiego (Ian.), które podaję według wydania lipskiego z r. 1755 1): 34, 402) (karta 33); c) 3 epigramy Jana Dantyszka (Dant.), które podaję według wydania wrocławskiego z r. 1764): 3 i 4 epigram na str. 162 i epigram na str. 163 (karta 31); d) wiersz p. n. „Ebriosi mores" (karta 31), który przedrukowałem z rękopisu suskiego w „Przyczynku do krytyki tekstu Andrzeja Krzyckiego") na str. 19 pod 1. X; e) 43 poematy, obejmujące razem 503 wiersze, które dotychczas, o ile mi wiadomo, nie były wydane. Porządek, w jakim następują po sobie powyższe poematy, jest następujący: I-XXXI); Ebriosi mores; Dant. str. 163; Cr. III. 18, IV. 47, II. 31; XXXII; Cr. II. 39, 36, VII. 29, 30; Ian. 40, 34; XXXIII; Dant. str. 162; XXXIV (karta 22-34), XXXV, XXXVI; Cr. VII. 13; XXXVII; Cr. II. 42, 43, IV. 68 (karta 78-81), VII. 24 (karta 83); XXXVIII-XL (karta 135), XLI-XLIII (karta 204 i 205). Nazwisk autorów rękopis nie podaje wcale; autorstwo poematów, przytoczonych powyżej pod a), b) i c), dało się oznaczyć według wydań. Przystąpmy do opracowania poszczególnych poematów. a) Poezye Krzyckiego poprzedza w tym rękopisie „Andreae Cricii vita" (karta 22). Życiorys ten zgadza się prawie dosłownie z życiorysem, napisanym przez Stanisława Górskiego, a przedrukowanym w wydaniu prof. Morawskiego na str. XXXVII; sięga jednak tylko do słów primatum tenuit" (wiersz 8 w wyd. prof. Morawskiego). Ponieważ jednak ma stanowić całość, przeto po słowach scuto deferunt“ (w. 3) dodano w nim non amplis quidem fortunis, at animus ipsi generosus acreque ingenium et in dignoscendis rebus exactum iudicium". 1) Clementis Ianitii Poloni, poetae laureati, Poemata, in unum libellum collecta et ob insignem raritatem ac praestantiam denuo excusa curante Io. Ehrenfried Boehmio. Lipsiae 1755. 2) Przez epigram 40 rozumiem „Aenigma“ i „Solutio“ (str. 126). 3) Ioannis de Curiis Dantisci, episc. olim Varmiens., Poemata et Hymni e bibliotheca Zalusciana. Recensuit, prooemium adiecit Ioannes Gottlob Boehmius, historiogr. Sax., hist. prof. Lips., past. Arc. Vratislaviae 1764. 4) Przyczynek do krytyki tekstu Andrzeja Krzyckiego. W Krakowie 1891. Osobne odbicie z VII. tomu Archiwum dla dziejów literatury i oświaty w Polsce. Nakładem Akademii Umiejętności, 5) Liczby rzymskie oznaczają poematy niewydane, które poniżej podaję w całości. Po życiorysie następuje list Andrzeja Krzyckiego do Piotra Tomickiego (karta 22). Jest to ten sam list, który czytamy w wydaniu prof. Morawskiego na str. 4 i 5. Z waryantów, jakie rękopis do tego listu podaje, zasługują na uwagę następujące: " We w. 11-13 czytamy: Nosti enim, quam arrideant Musae perpetuo casta et superciliosa, interdum pruriant et pungant" zamiast „Nosti enim, quam arrideant Musae perpetuo caste et superciliose, interdum pruriant et pungant". Lekeya wydania razi wyrazem superciliose, którego w łacinie nie spotykamy; nadto daje myśl nie bardzo stosowną. Lekcya rękopisu daje również myśl niestosowną, lecz naprowadza na bardzo stosowną konjekture: „Nosti enim, quam arrideant Musae perpetuo castae et superciliosae, interdum pruriant et pungant“. (Wiesz bowiem, że Muzy, które przecież są ustawicznie czyste i poważne, uśmiechają się, a niekiedy nawet są wesołe i dokuczają). Zamiana ae na a jest w tym rękopisie dość częsta, jak to zobaczymy niżej. We w. 20 czytamy dobrze hypotheseos zamiast hypothesios. Wartość rękopisu dla krytyki tekstu Andrzeja Krzyckiego jest dość nieznaczna. Pomijając oczywiste błędy, których ten rękopis zawiera dość znaczną liczbę, podam poniżej tylko te lekcye, które mogą mieć dla krytyki pewne znaczenie. Waryanty obojętne zestawiam tylko, nie dołączając żadnych uwag. W poniższem zestawieniu na pierwszem miejscu kładę lekeye rękopisu, na drugiem lekcye wydania prof. Morawskiego. Cr. II. 31, w. 2: Sculptaque Phidiaco saxa magisterio II. 36, w. 1: et qui zamiast qui et. II. 39, w. 1: hic zamiast haec w. 4: inde zamiast unde. stosowniej; II. 42 (2), w. 8: Illa dabat numeros et dabat illa modos zamiast zamiast Lekcya wydania jest błędna; powinno być Illa (scil. Minerva), jak to wskazuje przeciwstawienie we w. 9: At rursus... Phoebus. Tok myśli jest następujący: Niegdyś Minerwa lubiła Feba i Muzy; ona dawała rytm, ona melodye; Feb zaś znowu, ufny w tak potężne bóstwo, śpiewał pieśni godne swej pani. Wierszy: „Ne, regina, putes sic mihi Pallas eris" w rękopisie brak. II. 43, w. 17: Hoc felix capiendus eram qui captus ab ista zamiast Sic capiendus eram hoc felix qui captus ab ista. |