Obrazy na stronie
PDF
ePub

BR

60

.M4
му

t. 188

ORDERICI VITALIS

ANGLIGENÆ

COENOBII UTICENSIS MONACHI

HISTORIA ECCLESIASTICA

ACCEDUNT

ANASTASII IV, ADRIANI IV

ROMANORUM PONTIFICUM

EPISTOLÆ ET PRIVILEGIA

NECNON

THEOBALDI CANTUARIENSIS ARCHIEPISCOPI; ATTONIS PISTORIENSIS, B. AMEDEI
LAUSANNENSIS, ANSELMI HAVELBERGENSIS; GISLEBERTI PORRETANI PICTA-
VIENSIS, EPISCOPORUM; GUERRICI IGNIACENSIS, ODONIS MORIMUNDENSIS,
FASTREDI CLARÆVALLENSIS, JOANNIS CIRITE THARAUCANI IN HISPANIA,
GAUFRIDI CLARÆVALLENSIS, ABBATUM; HUGONIS METELLI, CANONICI REGU-
LARIS, GILBERTI DE HOILANDIA

OPUSCULA, DIPLOMATA, EPISTOLÆ

ACCURANTE J.-P. MIGNE

Bibliothecæ Cleri universæ

SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE

TOMUS UNICUS

PARISIIS

APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET LP MEGNE SUCCESSORES,
IN VIA DICTA : AVENUE DU MAINE, 189, OLIM CHAUSSÉE DU MAINE, 127

[ocr errors][merged small]
[blocks in formation]

ORDERICI VITALIS

ANGLIGEN E

COENOBII UTICENSIS MONACHI

HISTORIÆ ECCLESIASTICÆ

LIBRI XIII

IN PARTES TRES DIVISI.

PRÆFATIO.

I.

Orderici Vitalis Chesnianam (1) et D. Bouqueti (2) lectionem ex integro typis mandamus. Divisionem operis in tres partes, ab ipso Orderico institutam, consentientibus codicibus manuscriptis, retinuimus. Libris et capitulis, quod lectoribus pergratum fore censemus, rubricas præfiximus.

Si quis nostri auctoris assertiones excutere velit, perpetuum et eximium commentarium, quo vir eruditus Le Prévost (3) suam editionem ornavit, summa cum fiducia adeat.

Nunc de Orderico nostro paulula dicamus.

II.

Ordericus Vitalis, monachus, scriptor eximius, natione Anglus, natus est apud Ettingesham, hodie Atcham, supra Sabrina seu Savernæ flumen, prope Schoresburiam seu Scrobesburiam, vulgo Shrewsbury urbem, in confinio Merciorum et Wallorum regionis, die 17 Februarii mensis, anni 1075. Odelerium patrem habuit qui, defuncta uxore, et ipse in monasterio Sancti Ebrulfi Uticensi, in Normannia, ubi filium suum undecim annis natum Deo dederat, trabeam monachalem suscepit. Paulo post annum 1143, ut videtur, e vivis excessit Ordericus; stemma sacerdotii tricesimum tertium ætatis annum agens (4) susceperat. Nomen ejus in codicibus sic profertur: Odericus, sive Oldericus, Odelerius, Ordericus Vitalis Vitali.

Sic de seipso pius monachus locutus est, in principio libri quinti Historiæ suæ :

«Hæc et alia hujusmodi diligenter perpendens, Pater Guarine (5), aliquid quod aliquibus in domo Dei << fidelibus prosit seu placeat, decrevi simpliciter edere, arreptum vero sedimen vigilanter tenere, ne <«< cum servo torpente pro absconso in terra talento damner, Domino ad judicium veniente.

<< Primo itaque præceptis venerandi Rogerii abbatis, et postea vestris optavi parere, opusculum inci«< piens de statu Uticensis Ecclesiæ, quod priores nostri sese mutuo exhortati sunt facere, sed nullus << eorum voluit hoc incipere. Nam quisque silere quam loqui maluit, et securam quietem edaci curæ

(1) Historia Normannorum Scriptores antiqui, res Le Prévost, 4 vol. in-8°, 1838-1852. ab illis per Galliam, Angliam, Apuliam et Orientem gestas explicantes. Lutet. Paris., 1619, in-fol.

(2) Scriptores rerum Francicarum, tom. IX, p. 10; tom. X, p. 234; tom. XI, p. 221; tom. XII, p. 585. (3) Orderici Vitalis Historiæ ecclesiastica, edit. a PATROL. CLXXXVIII.

504

(4) Id est anno 1107.

(5) Guarinus de Essartis, abbas monasterii Sancti Ebrulfi Uticensis fuit a 24 maii 1123 ad 20 junii 1137.

1

[ocr errors]

« transaclas res indagandi præposuit. Libenter quippe legissent actus abbatum, fratrumque suorum, «<et parvarum collectionem rerum suarum, quæ ab egenis sed devotis fundatoribus tenuiter auctæ sunt ingenti sollicitudine patrum; sed ad dictandi seu scribendi sedimen suum renuerunt curvare ingenium. «Tandem ego, de extremis Merciorum finibus decennis Angligena buc advectus, barbarusque et ignotus << advena callentibus indigenis admistus, inspirante Deo, Normannorum gesta et eventus Normannis pro«mere scripto sum conatus.

[ocr errors]

་་

« Jam duos (5*), opitulante Deo, libellos edidi, quibus de reparatione sedis nostræ et de tribus abbatibus nostris, cum quibusdam casibus temporis illius breviter inserui, veraciter allegans, prout ab annosis senioribus diligenter exquisivi.

<< Amodo tertium, ab anno Incarnationis Dominicæ 1075 libellum exordiar, et de abbate meo ac Uti<«< censi concione et de rebus per xu annos, scilicet usque ad Guillelmi regis obitum, gestis loquar.

<«< A præfato nempe anno placet inchoare præsens opusculum, quo in hanc lucem xiv Kalendas Martii << matris ex utero profusus sum, Sabbatoque sequentis Paschæ, apud Ettingesham in ecclesia Sancti << Eattæ confessoris, quæ sita est super Sabrinam fluvium, per ministerium Ordrici sacerdotis, sacro fonte <«<renatus sum. Post quinquennium Siwardo nobili presbytero litteris erudiendus a genitore traditus « sum, cujus magisterio prima percipiens rudimenta quinque annis subjugatus sum.

<< Undecimo autem ætatis meæ anno pro amore Dei a proprio genitore abdicatus sum, et de Anglia in «Normanniam tenellus exsul, ut æterno regi militarem, destinatus sum. Deinde a venerabili Patre Mai<«<nerio (6) susceptus, monachilis habitus trabea togatus, sinceroque monachorum conventui fœdere <«< indissolubili sociatus, jam LII annis plene jugum Domini gratanter bajulavi, et cum coævis meis secun<< dum Regulæ institutionem in via Dei pro posse meo alacriter ambulavi; ecclesiasticum morem et ser« vitium ediscere laboravi, et semper ad aliquid utile ingenium applicavi. »

[ocr errors]

Hæc Ordericus scribebat anno 1128.

Iterum, in fine libri xm, dicit :

<«< Ecce senio et infirmitate fatigatus, librum hunc finire cupio, et hoc ut fiat pluribus ex causis manifesta exposcit ratio. Nam sexagesimum septimum ætatis meæ annum in cultu Domini mei Jesu Christi

<< perago; et dum optimates hujus sæculi gravibus infortuniis, sibique valde contrariis, comprimi video, gratia Dei roboratus, securitate subjectionis et paupertatis tripudio. En Stephanus rex Anglorum in «< carcere gemens detinetur, et Ludovicus rex Francorum, expeditionem agens contra Gothos et Guasco<«<nes, pluribus curis crebro anxiatur. En præsule defuncto, Lexoviensis cathedra caret episcopo et quando vel qualem habitura sit pontificem nescio. Quid amplius dicam?

<< Inter hæc, omnipotens Deus, eloquium meum ad te converto, et clementiam tuam ut mei miserearis « dupliciter exoro. Tibi gratias ago, summe Rex, qui me gratis fecisti, et annos meos secundum beneplacitam voluntatem tuam disposuisti. Tu es enim Rex meus et Deus meus, et ego sum servus tuus, et « ancillæ tuæ filius : qui pro posse meo a primis tibi vitæ meæ servivi diebus.

་་

་་

<< Nam Sabbato Paschæ apud Attingesham baptizatus sum, qui vicus in Anglia situs est super Sabri«nam, ingentem fluvium. Ibi per ministerium Ordrici presbyteri ex aqua et Spiritu sancto me regenerasti, el mihi ejusdem sacerdotis, patrini scilicet mei, nomen indidisti. Deinde cum quinque essem « annorum apud urbem Scrobesburiam scholæ traditus sum, et prima tibi servitia clericatus obtuli in <<basilica Sanctorum Petri et Pauli apostolorum. Illic Siguardus, insignis presbyter, per quinque annos << Carmentis Nicostratæ litteras docuit me, ac psalmis et hymnis, aliisque necessariis instructionibus mancipavit me. Interea prædictam basilicam super Molam flumen sitam, quæ patris mei erat, sublimasti, et per piam devotionem Rogerii comitis venerabile cœnobium construxisti.

(

[ocr errors]
[ocr errors]

Non tibi placuit ut illic diutius militarem, ne inter parentes, qui servis tuis multoties oneri sunt et impedimento, paterer inquietudinem, vel aliquod detrimentum in observatione legis tuæ per parentum <«< carnalem affectum incurrerem. Idcirco, gloriose Deus, qui Abraham de terra, patrisque domo et cognatione egredi jussisti, Odelerium patrem meum aspirasti, ut me sibi penitus abdicarer, et tibi omni«mode subjugarer, Rainaldo igitur monacho plorans plorantem me tradidit, et pro amore tuo in exsilium destinavit, nec me unquam postea vidit. Paternis nempe votis tenellus puer obviare non præsumpsi, sed in omnibus illi ultro acquievi, quia ipse mihi spopondit ex parte tua, si monachus fierem, quod post mortem meam paradisum cum innocentibus possiderem. Gratanter facta inter me et te, genitore << meo proloquente, conventione hujuscemodi, patriam et parentes, omnemque cognationem, et notos et << amicos reliqui; qui lacrymantes et salutantes benignis precibus commendaverunt me tibi, o summe « Deus Adonai. Orationes illorum, quæso, suscipe, et quæ mihi optaverunt, pie Rex Sabaoth, clementer

[ocr errors]

་་

[ocr errors]

annue.

<< Decennis itaque Britannicum mare transfretavi, exsul in Normanniam veni, cunctis ignotus, nemi«nem cognovi. Linguam, ut Joseph in Ægypto, quam non noveram audivi. Suffragante tamen gratia

(5*) De tertio et quarto sui operis libris hic loquitur Ordericus, nam primus et secundus posterius aliis additi sunt.

(6) Mainerius, quartus Uticensis abbas, ab anno 1066 ad annum 1089.

« PoprzedniaDalej »