Obrazy na stronie
PDF
ePub

9. Quo facto omnes, qui in insula habebant infirmitates, accedebant, et curabantur;

10. qui etiam multis honoribus nos honoraverunt, et navigantibus imposuerunt, quae necessaria erant.

11. Post menses autem tres navigavimus in navi Alexandrina, quae in insula hiemaverat, cui erat insigne Castorum.

12. Et cum venissemus Syracusam, mansimus ibi triduo.

13. Inde circumlegentes devenimus Rhegium; et post unum diem flante Austro, secunda die venimus Puteolos.

14. Ubi inventis fratribus rogati sumus manere apud eos dies septem; et sic venimus Romam.

15. Et inde cum audissent fra

tres, occurrerunt nobis usque ad Appii forum, ac tres Tabernas. Quos cum vidisset Paulus, gratias agens Deo, accepit fiduciam.

16. Cum autem venissemus Romam, permissum est Paulo, manere sibimet cum custodiente se milite.

17. Post tertium autem diem

19. Contradicentibus autem Judaeis, coactus sum appellare Caesarem', non quasi gentem meam habens aliquid accusare.

20. Propter hanc igitur causam rogavi vos videre et alloqui. Propter spem enim Israël catena hac circumdatus summ.

21. At illi dixerunt ad eum: Nos neque litteras accepimus de te a Judaea, neque adveniens aliquis fratrum nunciavit aut locutus est quid de te malum.

22. Rogamus autem a te audire, quae sentis; nam de secta hac notum est nobis, quia ubique ei contradicitur".

23. Cum constituissent autem illi diem, venerunt ad eum in hospitium plurimi, quibus exponebat testificans regnum Dei, suadensque eis de Jesu ex Lege Moysi et Prophetis, a mane usque ad vesperam.

24. Et quidam credebant his, quae dicebantur; quidam vero non credebant.

25. Cumque invicem non essent consentientes, discedebant, dicente Paulo unum verbum: Quia bene Spiritus sanctus locutus est per Isaiam Prophetam að patres nostros,

26. dicens:,,Vade ad popu

convocavit primos Judaeorum. Cumque convenissent, dicebat eis: Ego, viri fratres! nihil adversus plebem faciens aut morem paternum, vinctus ab Ierosoly-,,lum istum, et dic ad eos: Aure mis traditus sum in manus Roma-,,audietis, et non intelligetis; et ,,videntes videbitis, et non per

norum,

18. qui cum interrogationem,,spicietis. de me habuissent, voluerunt me dimittere, eo quod nulla esset

causa mortis in me.

i v. 30. c. 24, 23. k c. 24, 12.

27.,,Incrassatum est enim cor "populi hujus, et auribus gravi,,ter audierunt, oculos suos com2 c. 25, 11. mc. 26, 6. Eph. 6, 20. Luc. 2, 34.

Cap. XXVIII. 9. et omnes qui in ipsa insula. 11. Castrorum (sic est correctum). 12. Syracusas. 13. secundo die; ibid. Puteolis. 15. et tribus Tabernis. 16. venissemus autem; ibid. sibi cum. 18. causa esset. 23. plures; ibid. suadensque eos; ibid. et lege Mosi. 25. per Esaiam. 26. Deest ad eos; ibid. videtis et non videbitis (sic).

21. adnuntiavit.

bi

,,presserunt, ne forte videant ,,oculis, et auribus audiant, et ,,corde intelligant, et conver,,tantur, et sanem eos".

28. Notum ergo sit vobis, quoniam Gentibus missum est hoc salutare Dei, et ipsi audient.

[ocr errors]

runt ab eo Judaei, multam habentes inter se quaestionem.

30. Mansit autem biennio toto in suo conducto; et suscipiebat omnes, qui ingrediebantur ad

eum,

31. praedicans regnum Dei, et

29. Et cum haec dixisset, exie-docens, quae sunt de Domino Jesu Christo, cum omni fiducia, sine prohibitione.

Jes. 6, 9. Matth. 13, 14. Joh. 12, 39.

EPISTOLA

AD

PAULI

ROMANOS.

CAP. I.

Probatur, exteros a Deo merito fuisse

sorti sinistrae relictos.

1. Paulus, servus Jesu Christi, vocatus Apostolus, segregatus in Evangelium Dei,

2. quod ante promiserat per Prophetas suos in Scripturis sanctis,

3. de Filio suo, qui factus est ei ex semine David' secundum carnem,

4. qui praedestinatus est Filius Dei in virtute secundum spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum Jesu Christi Domini nostri,

5. per quem accepimus gratiam, et apostolatum ad obedien

a Jes. 53. 54. Luc. 24, 25. 27. Matth. 1, 1. Joh. 1, 14. Act. 9, 15.

dum fidei in omnibus gentibus pro nomine ejus,

6. in quibus estis et vos vocatid Jesu Christi,

7. Omnibus, qui sunt Romae, dilectis Dei, vocatis sanctis. Gratiae vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino Jesu Christo.

8. Primum quidem gratias ago Deo meo per Jesum Christum pro omnibus vobis, quia fides vestra annunciatur in universo mundo.

9. Testis enim mihi est Deus, cui servio in spiritu meo in Evangelio Filii ejus, quod sine intermissione memoriam vestri facio,

10. semper in orationibus meis; obsecrans, si quo modo tandem aliquando prosperum iter

d Joh. 10, 16. 1 Cor. 1, 3, 2 Cor. 1, 2. 1 Thess. 1, 8,

Cap. XXVIII. 27. intellegant; ibid. illos. 28. ipsi et audient.

29. Totus hic abest a codice versiculus. 30. conductu.

Cap. I.

1. Christi Jesu. 5. oboediendum. 7. in dilectione Dei.

habeams in voluntate Dei veniendi ad vos.

11. Desidero enim videre vos, ut aliquid impertiar vobis gratiae spiritualis ad confirmandos vos; 12. id est, simul consolari in vobis, per eam, quae invicem est, fidem vestram, atque meam.

13. Nolo autem vos ignorare, fratres! quia saepe proposui venire ad vos (et prohibitus sum usque adhuc), ut aliquem fructum habeam, et in vobis, sicut et in caeteris gentibus.

14. Graecis ac Barbaris, sapientibus et insipientibus debitor sum;

15. ita (quod in me) promptum est et vobis, qui Romae estis, evangelizare.

E

16. Non enim erubesco vangelium. Virtus enim Dei est in salutem omni credenti, Judaeom primum, et Graeco.

17. Justitia enim Dei in eo revelatur ex fide in fidem; sicut scriptum est:,,Justus autem ex ,,fide vivit.

18. Revelatur enim ira Dei de coelo super omnem impietatem et injustitiam hominum eorum, qui veritatem Dei in injustitia detinent;

19. quia quod notum est Dei, manifestum est in illis; Deus enim illis manifestavit.

20. Invisibilia enim ipsius, a creatura mundi, per ea, quae facta sunt, intellecta conspiciun- | tur, sempiterna quoque ejus vir

g infr. c. 15, 23. sqq. Act. 19, 21. h Act. 16, 6-9. i infra. c. 15, 16. k 1 Cor. 1, 23. Matth. 10, 32. sqq. 1 Cor. 1, 18. Joh. 17, 3. Act. 13, 46. infr. c. 3, • Hab. 2, 4.

21-24.

[ocr errors]

tus et divinitas; ita, ut sint inexcusabiles P.

21. Quia cum cognovissent Deum, non sicut Deum glorificaverunt, aut gratias egerunt; sed evanuerunt in cogitationibus suis, et obscuratum est insipiens cor eorum;

22. dicentes enim se esse sapientes, stulti facti sunt;

23. et mutaverunt gloriam incorruptibilis Dei in similitudinem imaginis 1 corruptibilis hominis, et volucrum, et quadrupedum, et serpentium.

24. Propter quod tradidit illos Deus in desideria cordis eorum, in immunditiam, ut contumeliis afficiant corpora sua in semet ipsis.

25. Qui commutaverunt veritatem Dei in mendacium; et coluerunt, et servierunt creaturae potius quam Creatori, qui est benedictus in saecula. Amen.

26. Propterea tradidit illos Deus in passiones ignominiae. Nam feminae eorum immutaverunt naturalem usum, in eum usum, qui est contra naturam.

27. Similiter autem et masculi, relicto naturali usu feminae, exarserunt in desideriis suis in invicem, masculi in masculos turpitudinem operantes, et mercedem, quam oportuit, erroris sui in semet ipsis recipientes.

28. Et sicut non probaverunt Deum habere in notitia, tradidit illos Deus in reprobum sensum, ut faciant ea, quae non conveniunt.

29. Repletos omni iniquitate, P infr. v. 32. c. 2, 14. sq. ? Ez. 8, 10.

Cap. I. 11. inpertiar gratiae vobis spiritalis.

12. adque (errore scribae). 13. sicut in (deest et). 15. et in vobis. 16. in salute; ibid. 18. injustitiam (sic, altero loco). 20. ac divinitas. 25. menda28. in notitiam; ibid. non convenit.

Greco.

cio.

malitia, fornicatione, avaritia, nequitia, plenos invidia, homicidio, contentione, dolo, malignitate, susurrones,

30. detractores, Deo odibiles, contumeliosos, superbos, elatos, inventores malorum, parentibus non obedientes,

31. insipientes, incompositos, sine affectione, absque foedere, sine misericordia.

32. Qui cum justitiam Dei cognovissent, non intellexerunt, quoniam qui talia agunt, digni sunt morte, et non solum qui ea faciunt, sed etiam qui consentiunt facientibus.

CAP. II.

Judaei et exteri redarguuntur. Exteri ea, quae legis sunt, natura praestantes pares circumcisis habendi sunt.

1. Propter quod inexcusabilis es, o homo! omnis, qui judicas. In quo enim judicas alterum, te ipsum condemnas; eadem enim agis, quae judicas.

2. Scimus enim, quonian judicium Dei est secundum veritatem in eos, qui talia agunt.

3. Existimas autem hoc, o homo! qui judicas eos, qui talia agunt, et facis ea, quia tu effugies judicium Dei?

4. An divitias bonitatis ejus, et patientiae, et longanimitatis contemnis? ignoras", quoniam benignitas Dei ad poenitentiam te adducit?

5. Secundum autem duritiam tuam et impoenitens cor, thesaurizas tibi iram in die irae, et revelationis justi judicii Dei,

Luc. 13, 6-9. 2 Petr. 3, 15.

|

6. qui reddet unicuique secundum opera ejus;

7. iis quidem, qui secundum patientiam boni operis gloriam, et honorem, et incorruptionem quaerunt, vitam aeternam;

8. iis autem, qui sunt ex contentione, et qui non acquiescunt veritati, credunt autem iniquitati, ira et indignatio.

9. Tribulatio et angustia in omnem animam hominis operantis malum, Judaeis primum, et Graeci;

10. gloria autem, et honor, et pax omni operanti bonum, Judaeo primum, et Graeco.

11. Non enim est acceptio personarum apud Deum.

12. Quicumque enim sine lege peccaverunt, sine lege peribunt; et quicumque in lege peccaverunt, per legem judicabuntur.

13. Non enim auditores legis justi sunt apud Deum, sed factores legis justificabuntur.

14. Cum enim Gentes, quae legem non habent, naturaliter ea, quae legis sunt, faciunt, ejusmodi legem non habentes, ipsi sibi sunt lex;

15. qui ostendunt opus legis scriptum in cordibus suis, testimonium reddente illis conscientia ipsorum, et inter se invicem cogitationibus accusantibus, aut etiam defendentibus,

16. in die, cum judicabit Deus occulta hominum, secundum Evangelium meum, per" Jesum Christum.

s infr. v. 12. Matth. 11, 21. sqq. 12, 47. sq. Matth. 7, 21. 31. Joh. 5, 22.

Luc.

Act. 17,

Cap. I. 32. sed et qui consentiunt. II. 4. ignorans. 5. duritiam autem tuam. 7. quaerentibus. 8 his autem. 11. personarum acceptio. 14. naturaliter quae legis sunt; ibid. non habentes leges. 15. cogitationum accusantium aut etiam defendentium. 16. judicavit.

17. Si autem tu Judaeus cognominaris, et requiescis in lege, et gloriaris" in Deo,

18. et nosti voluntatem ejus, et probas utiliora, instructus per legem,

19. confidis te ipsum esse ducem coecorum, lumen eorum, qui in tenebris sunt,

20. eruditorem insipientium, magistrum infantium, habentem formam scientiae et veritatis in lege.

21. Qui ergo alium doces, te ipsum non doces; qui praedicas non furandum, furaris;

22. qui dicis non moechandum, moecharis; qui abominaris idola, sacrilegium facis;

23. qui in lege gloriaris, per praevaricationem legis Deum inhonoras.

24. (Nomen enim Dei per vos blasphematur inter Gentes, sicut scriptum est.)

29. sed qui in abscondito, Judaeus est; et circumcisio cordis in spiritu, non littera; cujus laus non ex hominibus, sed ex Deo est.

CAP. III.

Qua in re praestent Judaei exteris. Et Judaei et exteri obnoxii sunt peccato, a quo liberat sola fides in Christo posita.

1. Quid ergo amplius Judaeo est? aut quae utilitas circumcisionis?

2. Multum per omnem modum. Primum quidem, quia credita sunt illis eloquia Dei.

3. Quid enim, si quidam illorum non crediderunt? Numquide incredulitas illorum fidem Dei evacuabit? Absit.

4. Estd autem Deus verax; omnis autem homo mendax, sicut scriptum est:,,Ut justificeris in

25. Circumcisio quidem prod-,,sermonibus tuis: et vincas, cum est, si legem observes; si autem,,judicarise. praevaricator legis sis, circumcisio tua praeputium facta est.

26. Si igitur praeputium justitias legis custodiat; nonne praeputium illius in circumcisionem reputabitur?

27. Et judicabit id, quod ex natura est praeputium, legem consummans, te, qui per litteram et circumcisionem praevaricator legis es?

28. Non enim qui in manifesto, Judaeus est; neque quae in manifesto, in carne, est circumcisio;

w Joh. 8, 41.

5. Si autem iniquitas nostra justitiam Dei commendat, quid dicemus? Numquid iniquus est Deus, qui infert iram?

6. (Secundum hominem dico.) Absit. Alioquin quomodo judicabit Deus hunc mundum?

7. Si enim veritas Dei in meo mendacio abundavit in gloriam ipsius, quid adhuc et ego tamquam peccator judicor?

8. Et nong (sicut blasphemamur, et sicut ajunt quidam nos Deut. 10, 16. 30, 6. a 1 Cor. 7,19. sq. Phil. 3, 3. infr. c. 9, 4. infr. c. 11, 19-31. 2 Tim. 2, 13. d infr. c. 11, 7. 7. 8. & infr. c.

Matth. 15, 14. y Jes.

23.

52, 5. Ez. 36, 20. 23.

6, 1.

e Ps. 50, 6. f cf. v.

Cap. II. 19. ducem esse caecorum.

27. quod ex natura est (deest id). 28. in carne circumcisio (deest est). 29. Judaeus (deest est). III. 1. amplius est Judaeo. 5. iniquus Deus (deest est). 6. Deus mundum (deest hunc). 7. quid at huc (sic). 8. nos quidam.

L

« PoprzedniaDalej »