Obrazy na stronie
PDF
ePub
[blocks in formation]

E PSALMO CXXIX.

Iure dicat grex bonorum: mille me molestiis Liberauit numen æquum, mille me beans bonis.Qui Sionis non amico spectat arces lumine, Vota semper vana volvat, spes inanes nutriat!

E PSALM. CXLVIII.

Laudate Dominum cœlitum
Chori beati, qui procul
Contagio mortalium
Templa atheris tuemini,

Laudate Dominum, quos sibi
Adesse iussit angelos,
Laudate Dominum exercitus
Parere promti iussibus.-

Reges et orbis præsides
Et nationes liberæ,
Et qui sedetis iudices
Laudate Dominum cantibus.-

Et vos, iuventa florea,
Læti puelli et virgines,
Senesque vitæ in ultimo
Jamiam exituri limine,

Laudate Dominum.! numini
Sit eius uni gloria,
Regumque regem et principem
Extollant nostra iubila.

NOTÆ ET CURÆ SEQUENTES IN ARATI DIOSEMEA,

a TH. FORSTER, F.L.S.

No. IV. [Continued from No. XXXIV. p. 26.]
Καὶ διὰ νύκτα μέλαιναν ὅτ ̓ ἀστέρες ἀΐσσωσι

194. De prognosticis ventorum ex stellis discurrentibus agit.-Item quum crebro stellæ præcipites ruunt atram per noctem, a tergo vero tractus subalbescant; accipito per illas ventum eadem via venientem. Sin autem aliæ contrario ruunt ex aliis partibus in alias, tunc omnivarios ventos expecta: qui maxime confusi (tractus) sunt, confusa item observando hominibus spirant. Prognosticum hoc ex Theophrasto sumtum est, blev av ἀστέρες διάττωσι πολλοὶ ἄνεμον ἐντεῦθεν ἐὰν δὲ πανταχόθεν, ὁμοίως πολλὰ πνεύματα anualvovoi. [Theoph. Sign. vent.] Ptolemæus Tetrabib. ex paraph. Procl. ut Buhle memorat: Oi de Spóuo TV ἀστέρων, καὶ δὲ ἀκοντισμοὶ, εἰ μὲν ἀπὸ ἑνὸς ἐγένοντο μέρους ἐξ ἐκείνου τοῦ μέρους κίνησιν ἀνέμου δηλοῦσιν· εἰ δὲ ἐξ ἀνιαντίων μερῶν παντοίους χειμῶνας ἔσεσθαι, προδηλοῦσιν καὶ μέχρι βροντῶν, καὶ ἀστραπῶν, καὶ τῶν TOLUUTOV. [Ptol. Tetrabibil. ex paraph. Procl. ii. 14. Et Geopon. e Dionysio. Αστέρες διαπίπτοντες ὅπου τρέπονται ἐκεῖ

[merged small][merged small][ocr errors]

Ταρφέα, τοὶ δ ̓ ἔπιθεν ῥυμοὶ ὑπολευκαίνωνται,

Astra polis sunt visa quati: niger inficit horror

Terga maris: longo per multa volu-
mina tractu
Estuat unda minax; flatusque incerta
• futuri.

Turbida testantur conceptos æquora

ventos."

[Lucan. Phars. v. 560.] Apud Plinium ita scriptum est: "Si volitare plures stellæ videbuntur, quo ferantur albescentes ventos ex his partibus nunciabunt." [Plin. Hist. Nat. xviii. 35.]

Et in secundo libro:

"Fleri videntur et discursus stellarum numquam temere, ut non ex ea parte truces venti oriantur. Existunt stellæ in mari terraque." [Plin. Hist. Nat. ii. 37.]

Politianus teste Cerda scribit. "Annotat et cæli faciem; num stella

sereno.

Ethere lapsa cadat, rapidi prænuncia Cauri".

[ocr errors]

[Politian. in Rust. cit. Cerda, Virg. p. 161.]. Seneca, in Hippolyto,

2

"Ocyor cursum rapiente flamma Stella cum ventis agitata longos Porrigit ignes." [Senec. Hippol.]

;

Quæ supra scripta sunt, ad prognostica e stellis cadentibus respiciunt; si plura loca de his meteoris conferre velis, vide quæ sequuntur. Omni ævo ab hominibus notata invenies. Homerus in Iliade quarto Minervæ e cœlo descensum sideris lapsui assimulat. Ως εἰπὼν ὤτρυνε πάρος μεμαυῖαν ̓Αθήνην, Βῆ δὲ κατ ̓ Οὐλύμποιο καρήνων ἀΐξασα, Οἷον δ ̓ ἀστέρα ἧκε Κρόνου πάϊς ἀγκυλομήτεω,

t

Η ναύτῃσι τέρας, ἤε στρατῷ εὐρέϊ λαῶν, Λαμπρόν· τοῦ δέ τε πολλοὶ ἀπὸ σπινθῆρες

[ocr errors]
[ocr errors]

ἵενται·

Τῷ εἰκυῖ ̓ ἤϊξεν ἐπὶ χθόνα Πάλλας ̓Αθήνη,
Κάδδ ̓ ἔθορ ̓ ἐς μέσσον. Θάμβος δ ̓ ἔχεν
εἰσορόωντας
Τρῶάς θ ̓ ἱπποδάμους, καὶ ἐϋκνήμιδας Αχαί-

ους.

[Homer. Il. A. 80.]

195

[blocks in formation]

[Virg. Æneid. ii. 9.] Sed ambo plane ad constellationum seu siderum vesperi oriuntium matutinos occasus respiciunt.

In libro Rer. Nat. quinto, faces cœli cum flammis volantibus confert : "Luna dies et nox, et noctis signa

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Δειδέχθαι κείνοις αὐτὴν ὁδὸν ἐρχομένοιο

Πνεύματος· εἰ δέ κεν ἄλλοι ἐναντίον ἀΐσσωσιν,
̓́Αλλοις ἐξ ἄλλων μερέων, τότε δὴ πεφύλαξο

Παντοίων ἀνέμων, οἵτ ̓ ἄκριτοί εἰσι μάλιστα,

* Ακριτα δὲ πνείουσιν, ἐπ ̓ ἀνδράσι τεκμήρασθαι.
Αὐτὰρ ὅτ' ἐξ εὔροιο καὶ ἐκ νότου ἀστράπτῃσιν,

cum ex

ŵs μèv vλn ʼn àvalvularis: [Arist. Meteor.
i. 4.] ea infra Lunan (nostra atmo-
sphera) existere asserat. Пávra de Káтw
σEλHUNS TOUTα Vivyrai, &c. [Ibid.] Pli-
nius confusè ex stellis ipsis nimio
alimento repletis effectum ducit. "Illa
nimio alimento tracti humeris igneam
vim abundantia reddunt, cum decidere
redduntur, ut apud nos quoque id,
luminibus accensis liquore olei nota
mus accidere." [Plin. Hist. Nat. i. 8.]
Sed ex iis qui de cœlo scripserunt
Aristoteles fastidiosissima ambage
hæc meteora circumgressus est, cf.
Excurs. ad h. 1.

æthere ignitas, návтwy de TOUTWV altiov pelago hinc certe timuerit, velim ne
ipsum partim tenet pelagus, partim e
Jove pluvia-Sensus est:
diversis cœli partibus fulgurat, tum
densissimus imber cadere solet. Hoc
ipse numquam observavi, neque, si
verum sit, caussa videatur nisi hæc;
quod scilicet in tempestatibus cum
fulgurat pluribus e partibus, cœlum
plurimis nubibus fulgurantibus neces-
se circumsessum sit; quæ denuo in
unum magnum nimbum congestæ
largos imbres effundunt; ut expressit
Lucretius, qui Electricitatis inscius
hanc nubium congestionem ventis
adscribit,

"Consimili ratione ex omnibus amnibus humor

Tollitur in nubes, quo cum bene semi

Ovidius inter metamorphosea, cum Phætonta e solis curru labentem cadenti stellæ comparat; tum stellas re vera non cadere dicit; sed loca sua in cœlo rapido cursu transmutare, "At Phaethon rutilos flamma populante capillos

Volvitur in præceps, longoque per

aëra tractu

Fertur; ut interdum de cœlo stella

sereno

Etsi non cecidit, potuit cecidisse vi

deri."

[Ovid. Metamorph. ii. 322.] Diversis doctorum opinionibus observationem addam; ex his meteoris, quæ frequentius occurrunt, tres species notavi. Una, et ea est frequentissima, stellæ simillima est, rapido et rectilineo motu cadere videtur, nec ullum post se tractum facit; secunda majore luce nitet, sæpe curvilineo cursu eat, et videtur frequentius in æstate. Tertia species albescentem tractum in cœlo post se facit, hæc post pluviam sæpe occurrit, et venti certis simum signum est, est Excursum de his.

200

201-205. At quum ex curo et ex austro fulgurat; tum etiam e zephyro et interdum a borea, omnis nauta in

na aquarum

Multa modis multis convenere undi-
que adaucta,
Confertæ nubes vi venti mittere cer-
tant

$

Dupliciter; nam vis venti contendit, et ipsa

Copia nimborum, turba majore coacta
Urguens ex supero premit ac facit

effluere imbreis."

[Lucret. de Rer. Nat. vi. 511.]
Sed, quæcunque caussa sit, non
sine auctoritate scribit. Theophrastus
loquitur, 'AoTpatal dè èáv ye navтAXÓBEV
γένωνται ὕδατος ἂν ἢ ἀνέμοιο σημεῖον.
[Theoph. Sign. Pluv.] Paullo infra
fastidiose scribit, Kal Sépupos ȧoτpa-
πῶν πρὸς βορείου, ἢ χειμῶνα ἢ ὕδωρ σημαίνει.
[Ibid.] Virgilius poëticis ingenuis
sensum exornavit,
"At Boreæ de parte trucis, quum
ful
gurat et quum
Eurique Zephyrique tonat domus,
omnia plenis

Rura natant fossis, atque omnis na-
vita ponto
IIumida vela legit."

[Virg. Geor. i. 373.]

*Αλλοτε δ ̓ ἐκ ζεφύροιο, καὶ ἄλλοτε πὰρ βορέας,
Δὴ τότε τὶς πελάγει ἔνι δείδιε ναυτίλος ἀνὴρ,
Μή μιν τῇ μὲν ἔχῃ πέλαγος, τῇ δ ̓ ἐκ Διὸς ὕδωρ·
Ύδατι γὰρ τοσσαί δε περὶ στεροπαὶ φορέονται.
Πολλάκι δ ̓ ἐρχομένων ὑετῶν, νέφεα προπάροιθεν

205

Quem anili, ut solet, narratione sequitur Plinius. "Cuin æstate vehementius tonuit quam fulsit, ventos ex ea parte denunciat, contra si minus tonuit, imbrem. Cum sereno cœlo fulget, pluviæ erunt et tonitrua et hyemabil. Atrocissimæ autem quum ex omnibus quatuor partibus cœli fulgurabit. Cum ab Aquilone tantum, in posterum diem aquam portendit. Cum a Septemtrione ventum eum. Cum ab Austro vel Coro vel Favonio nocte serena fulguravit ventum et imbrem ex iisdem regionibus demonstrabit." [Plin. Hist. Nat. xviii. 35.]

Cum supera magnum venti mare nubila portant."

[Lucret. Rer. Nat. vi. 504.] Prof. Heyne in nota ad Virgilii locum supra citatum scribit, "Nubeculas lanis similes nostris hominibus oviculas dictas, serenitatis nuntias accipiebam, ut alii; male vero,

De Arati prognostico observandum est, quod in describenda fulguratione e quatuor cœli partibus, solis cursum sequutus est; incipit scilicet ex orien- nam ex poetæ sententia esse debet te, tunc per Austrum ad Zephyrum, prognosticum instantis tempestatis et ultimo in Boream fulgura inducit. pluviosæ; quod nunc abesse ait." Sed minime intelligendum est singu- Male vero ille, ut opinor, nubeculas las fulgurationes hoc ordine accidere, a Germanis oviculas dictas confundit sed simpliciter ex his quatuor partibus cum Virgilii velleribus lanæ. Ovicuvicissim fulgura et tonitrua venire. las censeo esse cirrocumulos sæpe 206-207. Prognosticum pluvia serenitatis nuncias. Sed quæ ab ex nubium figuris-Sæpe item veni- Arato, Tóкois èolkoтa, Virgilio vero lanæ entibus pluviis nubes prius ut pluri- velleribus persimiles vocatæ sunt, mum velleribus similes adparent. certe vel cirri vel cirrostrati accipiendæ TÓKOS VOX а TO Tekew derivata proprie sunt. De cirrocumulis vulgo oviculis lanam comatam significat; vulgo red- in Germania dictis noster Bloomfield ditur vellus; male tamen congruere habet locum. censeas vellus e "vellere." Nubes cum lanæe velleribus, seu πόκοις ἐρίων similes apparent, pluviam indicare docet etiam Theophrastus, Kal örav νεφέλαι πόκοις ἐρίων ὅμοιαί εἰσιν, ὕδωρ σηpalvel. [Theoph. Sign. Pluv.] Et Ptolemæus, Ἔτι δὲ καὶ τὰ νέφη ὡς ἐρίων πόκοι φαινόμενα χειμῶνας ἐνιότε δηλοῦσιν. [Ptol. Tetrabil. paraph. Procl. ii. 14.] Virgilius, ubi serenitatis indicia ducit ex absentia eorum quæ pluviam præsagiunt, observat,' "Tenuia nec lanæ per cœlum vellera ferri."

"Far yét above these wafted clouds

are seen,

In a remoter sky still more serene,
Others detached in ranges through

spargentur multæ ab oriente, aquam in triduum præsagient." [Plin. Hist. Nat. xviii. 35.]

Lucretius nubeculas hujus generis notat quasi humorem e mari colligentes. "Concipiunt etiam multum quoque sæpe marinum Humorem veluti pendentia vellera

lanæ

the air,

Spotless as snow and countless as

they're fair; Scattered immensely wide from east

to west, The beauteous semblance of a flock at rest."

[Bloomfield Farm. Boy, Winter.]

Hæ longe differunt cirrostratis; quæ semper pluvias significant, suntPlinius, "Si nubes ut vellera lanæ que nubes striatæ, vel undulatæ

[Virg. Geor. i. 397.]

« PoprzedniaDalej »