PATROLOGIÆ

CURSUS COMPLETUS

SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICORUM,

SIVE LATINORUM, sive grÆCORUM,

qui ab ævo apostolico ad TEMPORA INNOCENTII III (ANNO 1216) PRO LATINIS
ET CONCILII florentINI (ANN. 1439) PRO GRÆcis floruerunt :

CHRONOLOGICA

RECUSIO

OMNIUM QUÆ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICÆ TRADITIONIS PER QUINDECIM PRIORA
ECCLESIÆ SECULA,

JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILigen-
TER CASTIGATA; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS, VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA; OMNIBUS
OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUÆ TRIBUS NOVISSIMIS SÆCULIS DEBENTUR ABSOLUTAS DETECTIS, AUCTA;
INDICIBUS PARTICULARIBUS ANALYTICIS, SINGULOS SIVE TOMOS SIVE AUCTORES ALICUJUS MOMENTI SUBSequenti-
BUS, DONATA; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINA-
RUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNA-
TA; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE IN ORDINE
AD TRADITIONEM ECCLESIASTICAM POLLentibus, amPLIFICATA ;

DUCENTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SICUT ET OPERUM, ALPHABETICIS, CHRONOLOGICIS, STATI-
STICIS, SYNTHeticis, analyTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNCTUM, DOGMATICUM, MORale, litur-
GICUM, CANONICUM, DISCIPLINAPE, HISTORICUM, ET CUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE; SED PRÆSERTIM
DUOBUS INDICIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILICET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM OMISSO,
IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR; ALTERO SCRIPTURÆE
SACRÆ, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUS OPERUM
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM 8. SCRIPTURÆ VERSUS, A PRIMO
GENESEOS Usque ad noVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTATI SINT:

EDITIO ACCURATISSIMA, CÆTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS,
CHARTE QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGIæ decurSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PRÆSERTIMQUE ISTA COLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, PRIMUM AUTEM
IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES ÆTATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE
PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.

SERIES LATINA,

IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESIÆ LATINÆ
A TERTULLIANO AD INNOCENTIUM III.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

Bibliotheca Cleri universæ,

SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE

PATROLOGIE LATINE TOMUS CXLIII

HERMANNUS CONTRACTUS MONACHUS AUGIÆ DIVITIS, HUMBERTUS S. R. E. CARDINALIS, S. LEO IX, VICTOR II, STEPHANUS XI,
NICOLAUS II, RR. PP.; STEPHANUS CARDINALIS, B. MAURILIUS ROTHOMAGENSIS, GERVASIUS REMENSIS, RAIMBALDUS
ARELATENSIS, LEODEGARIUS VIENNENSIS, S. ANNO COLONIENSIS, ARCHIEPISCOPI; DROGO BELLOVACENSIS, JOANNES
SABINENSIS, ADELMANNUS BRIXIENSIS, HUGO II NIVERNENSIS, FROLLANDUS, SYLVANECTENSIS, LEO ATINENSIS, EPISCOPI;
BOVO ABBAS S. BERTINI, WIDRICUS ABBAS S. GHISLEN, AVESGOTUS ABBAS S. PETRI CULTURĂ CENOMANENSIS, THEUZO
EREMITA ET MONACHUS, ODO MONACHUS FOSSATENSIS, ANSELMUS CANONICUS LEODIENSIS, GOZECHINUS SCHOLASTICUS'
FRANCO SCHOLASTICUS LEODIENSIS, SS. ARIALDUS ET HERLEMBALDUS, BERENGARIUS VICECOMES NARPONENSIS.

TOMUS UNICUS.

PARISIIS

APUD GARNIER FRATRES, EDITORES, ET J.-P. MIGNE, SUCCESSORES
IN VIA DICTA: AVENUE DU MAINE 189, OLIM, CHAUSSÉE DU MAINE, 127.

1882

BR
60

ому
t. 143

Ex typis societatis dicta Societas impressionis et librariæ administrationum viarumque ferratarum, PAULO DUPONT. - Parisiis,in via dicta Jean-Jacques-Rousseau 41 (Cl.) 107.10 82.

HERMANNI

CONTRACTI

MONACHI AUGLE DIVITIS

HUMBERTI S. R. E. CARDINALIS

SILVE CANDIDÆ EPISCOPI

OPERA OMNIA

ACCEDUNT

S. LEONIS IX, VICTORIS II, STEPHANID IX. NICOLAI II,

SUMMORUM PONTIFICUM

OPUSCULA, EPISTOLÆ ET PRIVILEGIA

Intermiscentur

STEPHANI CARDINALIS, B. MAURILII ROTHOMAGENSIS, GERVASII REMENSIS, RAIMBALDI ARELATENSIS, LEODEGARII VIENNENSIS, S. ANNONIS COLONIENSIS, ARCHIEPISCOPORUM ; DROGONIS BELLOVACENSIS, JOANNIS SABINENSIS, ADELMANNI BRIXIENSIS, HUGONIS II NIVERNENSIS, FROLLANDI SYLVANECTENSIS, LEONIS ATINENSIS, EPISCOPORUM; BOVONIS ABBATIS S. BERTINI, WIDRICI ABBATIS S. GHISLENI, AVESGOTI ABBATIS S. PETRI CULTURE CENOMANENSIS, THÉUZONIS EREMITÆ ET MONACHI, ÓDONIS MONACHI FOSSATENSIS, ANSELMI CANONICI LEODIENSIS, GOZECHINI SCHOLASTICI, FRANCONIS SCHOLASTICI LOEDIENSIS SS. ARIALDI ET HERLEMBALDI, BERENGARII VICECÓMITIS NARBONENSIS,

SCRIPTA VEL SCRIPTORUM FRAGMENTA QUÆ EXSTANT.

ACCURANTE J.-P. MIGNE,

BIBLIOTHECÆ CLERI UNIVERSÆ,

SIVE

CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTIÆ ECCLESIASTICÆ RAMOS EDITORE.

TOMUS UNICUS.

PARISIIS

APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE SUCCESSORES, IN VIA DICTA AVenue du maine, 189, olim, chaussée du maine, 127.

1882

AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CXLIII CONTINENTUR.

HERMANNUS CONTRACTUS MONACHUS AUGIE DIVITIS. Chronicon cum auctariis, col. 55. — De mensura astrolabii, col 379. De utilitatibus astrolabii, col. 389. De musica, col. 413. Sequentia de beata Maria virgine, col. 443. Carmen de conflictu ovis et lini, col. 445.

S. LEO IX PONTIFEX ROMANUS.
Libellus de conflictu vitiorum atque virtutum, col. 559. Oratio ad Adelbertum comitem, col. 577.—
Notitia de cœnobio S. Apri, col. 581. Diplomata data cum adhuc episcopus Tullensis ageret, col. 583.
Epistolæ et decreta pontificia, col. 591.
VICTOR II PONTIFEX ROMANUS.

Epistolæ et decreta, col. 803.

BERENGARIUS VICECOMES NARBONENSIS.
Querimonia adversus Gutfredum Narbonensem archiep., col. 837.
THEUZO EREMITA ET MONACHUS S. MARIÆ DE FLORENTIA.
Prologus expositionis regulæ S. P. N. Benedicti, col. 845.
ODO MONACHUS FOSSATENSIS.

Vita Burchardi comitis, col. 847.
Historia episcoporum Leodiensium, col. 861.
Epistola ad W. coepiscopum suum, col. 863.
Epistolæ et privilegia, col. 869.
Epistola ad Valcherum, col. 885.

JOANNES SABINENSIS EPISCOPUS.

Querimonia contra Farfenses monachos, col. 909. HUMBERTUS CARDINALIS, EPISCOPUS SILVÆ CANDIDÆ. Contra Græcorum calumnias, col. 929. APPENDIX, Adversus Simoniacos, col. 1005. tum disputationis contra Græcos, col. 1213. Domni J. Mabillonii Dissertatio de pane eucharistico azymo ac fermentato, col. 1219.

Fragmen

ANSELMUS CANONICUS LEODIENSIS.

DROGO BELLOVACENSIS EPISCOPUS.

STEPHANUS IX PAPA.
GOZECHINUS SCHOLASTICUS.

ADELMANNUS
Epistola ad Berengarium, col. 1289.
Epistolæ et privelegia, col. 1301.

HUGO II NIVERNENSIS EPISCOPUS.
Epistola ad Bartholomæum Turonensem archiepiscopum, col. 1367.
BOVO ABBAS S. BERTINI.
De inventione et elevatione corporis S. Bertini, col. 1369.
FROLLANDUS SYLVANECTENSIS EPISCOPUS.
Epistola ad Berengarium, col. 1369.
WIDRICUS ABBAS S. GHISLENI IN HANNONIA.
Epistola ad Henricum imp. cognomine Nigrum. col. 1371.
FRANCO SCHOLASTICUS LEODIENSIS.

Specimen ejus operids de quadratura circuli, col. 1373.
B. MAURILIUS ARCHIEPISCOPUS ROTHOMAGENSIS.

BRIXIENSIS EPISCOPUS.

Rhythmi alphabetici de viris illustribus sui temporis, col, 1295
NICOLAUS II- PAPA.

Epistola ad episcopum Ebroicensem, col. 1387. — Professio fidei de sacramento corporis et sanguinis Christi, col. 1389. Epitaphia Rollonis et Guillelmi Long Spathæ, Northmanniæ ducum, col. 1389 RAIMBALDUS ARELATENSIS ECCLESIÆ ARCHIEPISCOPUS.

Diplomata, col. 1393.

GERVASIUS REMENSIS ARCHIEPISCOPUS.

Epistolæ ad Nicolaum II et Alexandrum II, col. 4399. - Diplomata, col. 1401.
LEODEGARHUS VIENNENSIS ECCLESIÆ ARCHIEPISCOPUS.

Chartæ, col. 1403::::

STEPHANUS SANCTE.ROMANE ECCLESIÆ CARDINALIS.
Canones concilii, Turonensis, col. 1409. Epistola ad Joannem Dolensem episcopum, col. 1411.
Diploma pro monachis: indociensibus,gol. 1413.
* LEO ATINENSIS EPISCOPUS.
De inventione corporis B. Marci martyris, tol. 1415: Privilegium pro canonicis et clericis Atinensi-
bus, col. 1423. Sermo de passione B. Marci, col. 1423. Sermo in octava ejusdem, col. 1427.
AVESGOTUS S. PETRI CULTURÆ CENOMANENSIS ABBAS.
Epistola ad Anselmum, postmodum Cantuariensem archiep. col. 1431.
SS. ARIALDUS ET HERLEMBALDUS
Acta, col. 1433. S. Arialdi conciones tres, col. 1515.

S. ANNO COLONIENSIS ARCHIEPISCOPUS

Diplomata, col. 1585.

HERMANNUS CONTRACTUS

NOTITIA HISTORICA IN HERMANNUM CONTRACTUM.
(Ex Joanne Egone, lib. De viris illustribus Augiæ Divitis, apud Pez, Thesaur. I, III, 688.)

759

MONACHUS AUGIE DIVITIS

omnibus egregic invaluit, corpore tamen vix debilia
membra sustentans animam Creatori suo, cui unice
in hac vita placere studuit, reddidit post partum
Virginis anno 1054, et in prædio parentum suorum
Adelshusen translatus est.

ad

Hermannus Contractus (sic a membrorum debili- A scripsit; et demum posteaquam virtutibus quidem tate vocatus), Augiensis cœnobii singulare decus et totius Benedictini ordinis lucidissimum jubar, anno Christi 1013, xv Kal. Augusti, patre natus est Wolferado,comite Veringensi,matre autem Hiltrude.flic puer in Augiam ductus, cum bonæ quidem indolis esset, ingenium tamen rudius,litterisque addiscendis minus idoneum expertus est. Quare beatæ Virginis opem, cujus singulari patrocinio jam se pridem devoverat, inclamare cœpit, quæ felicius ingenium illi quantocius impetravit. Hinc brevi tempore linguam Latinam,Græcam Arabicamque ita perfecte addidicit, ut quamlibet earum veluti vernaculam pronuntiaret. Poeta sui temporis fuit præclarus, historicus excellens, musicus insignis, philosophus theologusque præstans, mathematicus doctissimus æque ac ingeniosissimus, ita ut laudem illi tunc nemo præripuisse videatur. Tanta enim jugenii dexteritate de astrolabio scripsit, ut a multis ipsius astrolabii inventor haberetur. Composuit primo magna cum diligentia Chronicon succinctum et valde apertum, quod ab exordio mundi ad ævum usque suum, annum nempe Christi 1054, perduxit, quod sæpius impressum auctius ab Henrico Canisio tom. I Antiq. Lect. editum est, insertumque tom. XI Biblioth. Patrum; de musica lib. 1; De monochordo lib. I; De eclipsibus lib. 1; De quadratura circuli lib. 1; De computo lib.1; De physiognomia lib. 1; De conflictu rhythmomachiæ lib. 1; De astronomia commentarius, et de compositione astrolabii lib. III; De utilitate astrolabii lib. 1; De Vitis plurium sanctorum lib. 1; Historias sive officia Annuntiationis B. C Virginis et S. Mariæ Magdalenæ; historiam etiam de SS. angelis, sequentias de ascensione Domini, Rex omnipotens, etc.; De Assumptione B. Virginis, Ave, præclara maris Stella, etc.; De spiritu sancto: Veni, sancte Spiritus, et emitte cœlitus. Responsorium, Simon Barjona, etc.; sequentias præterea, responsorias cantilenasque plurimas dictavit, quas inter celeberrimæ et toti Ecclesiæ utiles juxta et grate sunt antiphone; Salve, regina, etc.; Alma Redemptoris, etc. Præter ista etiam omnia rhetoricam et poesin Aristotelis ex lingua Arabica in Latinam vertit, multaque alia innumera luculenter PATROL. CXLIII.

Tametsi vero hic prolubium mihi esset supersedere concertationibus non necessariis, quia tamen quotidie alii atque alii historias novas semper scribunt, quibus pro arbitratu suo sententias quasvis etiam manifeste falsas ad rumusculos populi captandos venditant, existimo satius futurum si ea saltem, quæ de Hermanno nostro ab iis falso asserta sunt, etiam quam brevissime refutarem, ne, si tacerem, nullum argumenta nostra robur, quo nosmet cum Contracto tueremur, credi possent habere.

B

Trithemius proinde, monachis Augiensibus immerito iniquior, pluribus locis scripsit Hermannum nostrum San-Gallensem fuisse, quem ejus errorem alii secuti in turpiores etiam lapsi sunt. Nam ut conceptam semel animo falsam opinionem tuerentur asserere ausi sunt Helpericum S. Galli, cæteroqui eruditissimum monachum, Hermanni præceptorem fuisse ac magistrum; eique e vita abeunti in SanGallensi gymnasio Hermannum substitutum,ut nimi`rum, si omnia tam belle convenirent atque cohærerent, nemo amplius Hermanni monachatum SanGallensem in dubium revocare, nedum impugnare tentaret. Ne autem videar nullum hujusce commenti auctorem citare posse,jubeo lectorem Jacobi Meckii libellum De episcopis Constantiensibus Germanico idiomate editum adire, ubi ille hanc fabulam rotunde, deque veritate ejus nihil sollicitus enarrat, tamque certam et notam existimat, ut etiam nullum pro se neque argumentum neque auctorem adducat. Unde vero hunc errorem hauserit, mihi nondum liquet.Optarem vero ut scriptores et historiculi tales puæ sibi incomperta sunt silentio præterirent, nec cum tanto aliorum præjudicio magnam vani honoris existimationem et apud ignaros homines plausum mercari studerent. Quare enim primulum citatus scriptor Helpericum san-Gallensem ait Hermanni fuisse magistrum, nullo antiquitatis allato argumento? Nam hoc elicuit ex scriptis aliquibus Helpe

1