Roma si vestrum est opus, Iliæque
Littus Etruscum tenuere turmæ,
Jussa pars mutare Lares et urbem
Sospite cursu;

Cui per ardentem sine fraude Trojam
Castus Æneas patriæ superstes

Liberum munivit iter, daturus
Plura relictis:

Dî, probos mores docili juventæ,
Dî, senectuti placidæ quietem
Romulæ genti date remque prolem-
que, et decus omne.

Quique vos bubus veneratur albis
Clarus Anchise Venerisque sanguis,
Imperet, bellante prior jacentem
Lenis in hostem.

Jam mari terraque manus potentes
Medus Albanasque timet secures :
Jam Scythæ responsa petunt, superbi
Nuper, et Indi.

Jam Fides, et Pax, et Honos, Pudorque
Priscus, et neglecta redire Virtus

Audet; apparetque beata pleno
Copia cornu.

Augur et fulgente decorus arcu
Phoebus, acceptusque novem Camœnis,
Qui salutari levat arte fessos
Corporis artus,

Si Palatinas videt æquus aras:

Remque Romanam, Latiumque felix, Alterum in lustrum, meliusque semper, Proroget ævum.

Quæque Aventinum tenet Algidumque,
Quindecim Diana preces virorum
Curet, et votis puerorum amicas
Applicet aures.

Hæc Jovem sentire, deosque cunctos, Spem bonam certamque domum reporto, Doctus et Phoebi chorus et Dianæ

Dicere laudes.

Q. HORATII FLACCI

SERMONUM

LIBER PRIMUS.

SATIRA I.

IN AVAROS.

Qui fit, Mæcenas, ut nemo, quam sibi sortem Seu Ratio dederit, seu Fors objecerit, illa Contentus vivat? laudet diversa şequentes ? O! fortunati mercatores, gravis annis Miles ait, multo jam fractus membra labore. Contra mercator, navim jactantibus austris, Militia est potior: quid enim? concurritur: horæ Momento cita mors venit, aut victoria læta. . Agricolam laudat juris legumque peritus, Sub galli cantum consultor ubi ostia pulsat.

Ille datis vadibus qui rure extractus in urbem est, Solos felices viventes clamat in urbe.

Cætera de genere hoc (adeo sunt multa) loquacem Delassare valent Fabium: ne te morer, audi

Quo rem deducam. Si quis deus, En ego, dicat, Jam faciam quod vultis : eris tu, qui modo miles, Mercator: tu, consultus modo, rusticus: hinc vos, Vos hinc mutatis discedite partibus. Eja,

Quid statis? Nolint. Atqui licet esse beatis.
Quid causæ est, merito quin illis Juppiter ambas
Iratus buccas inflet? neque se fore posthac
Tam facilem dicat, votis ut præbeat aurem ?
Præterea, ne sic, ut qui Jocularia, ridens
Percurram; (quanquam ridentem dicere verum
Quid vetat ? ut pueris olim dant crustula blandi
Doctores, elementa velint ut discere prima)
Sed tamen amoto quæramus seria ludo.
Ille gravem duro terram qui vertit aratro,
Perfidus hic caupo, miles, nautæque per omne
Audaces mare qui currunt, hac mente laborem
Sese ferre, senes ut in otia tuta recedant,
Aiunt, cum sibi sint congesta cibaria: sicut
Parvula (nam exemplo est) magni formica laboris
Ore trahit, quodcunque potest, atque addit acervo,
Quem struit: haud ignara ac non incauta futuri :
Quæ, simul inversum contristat Aquarius annum,
Non usquam prorepit, et illis utitur ante

Quæsitis sapiens; cum te neque fervidus æstus

Dimoveat lucro, neque hiems, ignis, mare, ferrum ;
Nil obstet tibi, dum ne sit te ditior alter.

Quid juvat immensum te argenti pondus et auri
Furtim defossa timidum deponere terra?

¶Quod, si comminuas, vilem redigatur ad assem.

¶ At ni id fit, quid habet pulchri constructus acervus ? Millia frumenti tua triverit area centum,

Non tuus hoc capiet venter plus quam meus: ut, si
Reticulum panis venales inter onusto

Forte, vehas humero, nihilo plus accipias quam
Qui nil portarit. Vel dic, quid referat intra
Naturæ fines viventi, jugera centum, an

Mille aret? ¶ At suave est ex magno tollere acervo.
¶Dum ex parvo nobis tantundem haurire relinquas,
Cur tua plus laudes cumeris granaria nostris ?
Ut, tibi si sit opus liquidi non amplius urna,
Vel cyatho, et dicas; Magno de flumine mallem,
Quam ex hoc fonticulo tantundem sumere.

Plenior ut si quos delectet copia justo,

Cum ripa simul avulsos ferat Aufidus acer :

Eo fit,

At qui tantuli eget quanto est opus, is neque limo
Turbatam haurit aquam, neque vitam amittit in undis.
At bona pars hominum decepta cupidine falso,

Nil satis est, inquit; quia tanti, quantum habeas, sis.
Quid facias illi? jubeas miserum esse libenter
Quatenus id facit: ut quidam memoratur Athenis
Sordidus ac dives, populi contemnere voces
Sic solitus: Populus me sibilat; at mihi plaudo