SALIS, ex theologo Parisiensi monachus Claraval- vixit aut mortuus est Alanus quam maxime varia- A multiplicem doctrinam nuncupatus DOCTOR UNIVERverint, alias duas præterea opiniones referre hiç non pigebit, ad omnimodam præsentis rei discursionem. Tertia igitur fuit sententia Joannis Trithemii, qui in libro De scriptoribus ecclesiasticis ait eum Alanum floruisse sub Alberto imperatore, anno 1300. Secuti sunt Trithemium plurimi, Conradus Gesne. rus in Bibliotheca Universali, Lilius Giraldus Dialogo v, de poetis, ubi de Anticlaudiano his verbis: Est Anticlaudianus contra Claudiani Rufinum liber ab Alano compositus, qui ob multijugam quam in eo admirabantur Germani disciplinarum cognitionem, UNIVERSALIS DOCTOR est cognominatus. Scripsit hic et De planctu naturæ, et eruditionem quidem præ se fert ubique, sed stylum habet inconditum, et inquinate loquitur. Fuit hic Germanus ex B Sammarthani in Gallia christiana, idemque HistoInsulis, præfuitque aliquandiu Lutetiæ, per tempora Adulphi, et mox Alberti imperatorum, anno circiter 1500. Videtur hic auctor nihil unquam legisse de Alano nostro, quem dicit habere stylum inconditum et inquinate loqui, cum certum sit paucos fuisse en præstantiores, non modo temporibus iis quibus vixit, sed etiam consecutis. llæc Egassius Bullæus. Antonius Possevinus, Jesuita, ex eodem fonte Trithemiano hauriens veritatem non ultra scrutatus aut sciscitatus, ait scripsisse Alanum in v libros Sententiarum M. Petri Lombardi, Oculum sacræ Scripturæ, de doctrina, etc.; et tandem vixisse sub Alberto imperatore, circa annum 1300. › Joannes Gerardus Vossius idem sentit libro De poe- C tis Latinis: Anno, inquit, 1500, sub Alberto Cæsare fuit Alanus de Insulis, Teutonicus, conscriplor operis contra Claudiani Rufinum, unde Anticlaudianus vocatur. Hic est ille qui vocatur DOCTOR UNIVERSALIS. Idem fere scripsit omnis recentiorum auctorum turba. Verum hanc sententiam unica hac conjectura seu ratione obtundere possum, quod (2) magister Willelmus Brito, qui sub Philippo Augusto floruit et scripsit, Gualteri et Ægidii insignium poetarum meminerit, nullam vero usquam de Alano mentionem faciat, quem certe non præteriisset, si tunc inter poetas celeberrimus et excellentissimus habitus fuisset. ria Cisterciensis. Camuzatus quidem hæc habet, ad marginem Chronici. Antissiodorensis: ‹ Ripatorium (Larivour) cœnobium est ordinis Cisterciensis, duabus leucis ab urbe Tricassina distans, in quo hodieque asservatur testamentum Alani scriptum anno 1182. Cujus etiam sepulcrale monumentum adhuc visitur in ecclesia Claravallensis monasterii, ubi perperam in tabula juxta tumulum appensa, est notatum ipsum obiisse anno 1181. Porro, quantum ad scriptores qui volunt Alanum anno 1300 sub Alberto imperatore floruisse, omnes recentes sunt; quorum primus est Trithemius: unde fidem non merentur, quippe qui facile potuerunt falli, contra veterum fidem, qui Alanum hunc floruisse sæculo XII statuunt, ut supra diximus. Fatemur autem cum ultimis Alanum, Doctorem Universalem dictum, sæculo xn floruisse, imo et esse eumdem cum episcopo Antissiodorensi, qui anno 1167, ut scribit Robertus Antissiodorensis in Chronico, Claramvallem, resignato episcopatu, rediit. Sed negamus mortuum esse anno 1181, ut scribit tabula appensa conficto ejus tumulo apud Claramvallem, volumusque supervixisse usque ad annum 1203, quo veteres scriptores, omni fide majores, Alanum mortuum tradunt. Imo tabella ista appensa jactato Alani tumulo nova est, ut ex compositione illius constat, quam refert Camuzatus in Miscellaneis historicis, ac post ipsum sæculum v Historia Uni Contra alii Alanum Insulanum sæcalo xu floruisse et vixisse contendunt, sed quis ille fuerit, quodque D versitatis Parisiensis in Catalogo illustrium Academivitæ genus amplexus fuerit, non consentiunt. Nonnulli eum fuisse Monachum Claravallensem scribunt, deinde abbatem Ripatorii, Gallice de Larivour, in agro Trecensi, tum Antissiodorensem episcopum, postremo ad Claramvallem rediisse, ibique extremos vitæ dies egisse anno 1182. Cujus sententiæ est Aubertus Miræus in scholiis ad Henricum Gandavensem in libro De scriptoribus ecclesiasticis, cap. 21: ‹ Alauus, inquit, Insulensis, Galloflander ob (2) Quid Willelmi Britonis testimonium, qui circa annum 1219 obiit, contra sententiam eorum faciat qui Alanum anno 1300 floruisse contendunt, non videmus. Cæterum Eberhardus, sæculi tertii decimi scriptor, in Græcismo, sive fibro carmine hexametro scripto de figuris deque octo partibus oratio corum, fol. 719. Ibi autem nec syllaba quidem una Septenas quis alat artes describit Alanus ut supra retulimus. qui pauper vel Cistercii vel Clarævallis monachus A et ego in Flandria cum puerulus aanuc essem, etc., fuit? Denique ex quo quis testamentum condidit, non confestim moritur, potuitque Alanus, pauper monachus factus, anno 1182 infirmitate aliqua. apud Ripatorium pressus, testamentum condidisse, unde postea convalescens, annos vitæ usque ad annum 1203, quo ab antiquis mortuus dicitur, protraxerit. In his omnibus contradictorium nihil, imo omnia consonant, si senem Alanum statuamus, uti omnes censent. CAP. V. Insigniores vitæ Alani. Insulensis epocho enuntiantur Natus itaque Alanus, anno circiter sæculi duodecimi xiv, Insulis, urhe primaria Flandriæ Gallicanæ. Ac primum ipsemet Alanus disertis verbis se B in Flandria apud Insulas natum declarat; sic enim ille lib. v Commentariorum in Prophetias Ambrosii Merlini, fol. 198 editionis recentioris Antwerpiensis: < Vidi et ego in Flandria, cum puerulus adhuc essem, apud Insulam unde natus fui, feminam quamdam maleficam, quæ in maleficio suo comprehensa, etc. Tempus illud fuit quo comes Theodoricus ab Insulanis hominibus, Gandensibus quoque atque Brugensibus advocatus erat e terra sua in Flandriam, tanquam legitimus Flandriæ hæres, > etc. At Theodoricus ille, cognomento de Alsatia, Theodorici Strenui, Lotharingiæ Mosellanæ ducis, filius, accersitus et electus est comes Flandriæ anno 1128, ut in Annalibus Flandrensibus legitur, quo tempore Alanus adhuc erat puerulus. Vox tamen ilia in rigore accipienda non est pro infante octenni vel decenni, sed per comparationem ad senilem ætatem, in qua Alanus hunc Commentarium scripsit. In provecta enim ætate scribens in Prophetias Ambrosii Merlini, potuit appellare se puerulum tempore illo quo Theodoricus Alsatus ad comitatus Flandriæ regimen appellatus est, dum annos circiter quatuordecim vel sexdecim attingeret, anno 1114 vel circiter natus. C Anno circiter isto 1128 factus apud Claramvallem sub disciplina divi Bernardi monachus, qui multos electioris præsertim ingenii et litteraturæ Flandros adolescentes ad se traxit, a quibus eximie adjutus eşt in fundatione plurimarum abbatiarum sui ordinis. D Huic autem Alano recte tribuuntur Commentaria hæc in Prophetias Merlini Angli, sub cujus etiam nomine impressa fuerunt Francofurti anno1608, typis Joannis Spiessii, in-8°, sub hoc titulo : Prophetia Ambrosji Merlini, etc., una cum septem libris explanationum in eamdem Prophetiam, excellentissimi sui temporis oratoris, polyhistoris ei theologi, Alani de Insulis, Germani, Doctoris universalis et Academiæ Parisiensis ante annos trecentos rectoris amplissimi. Nam in his Commentariis, Alanus de se ipso loquens, se fuisse alicujus ordinis alumnum fatetur, ex lib. μ, fal. 61, ubi dicit : Abbos quidam de ordine, vir litterains, etc. Deinde expresse dicit fol. 198 se orinn › dum fuisse Insulis in Flandria, his verbis: Vidi Anno 1139 vel 1140 Ripatorium in agro vel diœcesi Tricassina ordinis Cisterciensis, ab Hattone episcopo fundatur die 9 Aprilis, temporibus divi Bernardi Clarævallis abbatis, qui illic Alanum in primum abbatem, annos circiter 30 natum, constituit. Hæc constant ex tomo IV Galliæ christianæ fratrum Sammarthauorum, fol. 790, verbo, Ripatorium; ex Chronologia Abbatiarum ordinis Cisterciensis, quam ad calcem suæ Bibliothecæ Scriptorum Cirterciensis ordinis adjecit Carolus de Visch, prior Dunensis; atque ex Bibliotheca eadem, verbo, Alanus Antissiodorensis episcopus, fol. 12. Anno 1151 Alanus ex abbate Ripatorii episcopus Antissiodorensis instituitur, nam ita scribit Robertus, Sancti Mariani Antissiodorensis chronographus, qui eumdem Alanum videre potuit: ‹ Anno 1151 obiit Hugo Antissiodorensis episcopus, vir moribus et scientia clarus, cui successit Alanuš Ripatorii primus abbas. Quisquis autem plenius nosse voluerit præclara omnia quæ in episcopatu gessit, legat Galliam Christianam Sammarthandrum fratrum tomo II, pag. 276, verbo Antissiodorenses Episcopi, ubi prolixe satis describuntur. Anno 1167, uti scribit Robertus chronographus citatus ad dictum annum, Alanus episcopus dimisit episcopatum suum, cui successit Willie!mus, Antissiodorensis Ecclesiæ thesaurarius et Senonensis archidiaconus, frater autem Hugonis, ejusdem Ecclesiæ archipræsulis. › Anno 1180 Alanus, qui apud Claramvailem reversus, cum Petro Clarævallis abbate Romam ad Lateranense concilium proficiscitur, nou eo insolenti mode atque absurdissimo quo supra dictum est, ut pensaret de equis abbatis Clarævallis, quemadmodum insulse scribit Matthæus Bonihominis; sed cum esset magni nominis theologus, miræ virtutis monachus, qui quantum in ascetica vita posset, insignem Antissiodori episcopatum ejurando, ut simplex monachus viveret, ostenderat. Hunc igitur clarissimum virum sibi in socium itineris Petrus abbas Claravallensis adjunxit, cujus secietate non modicum apud venerandos hujus concilii Patres ac theologos splendorem ac famam habuit. Illic, ut probabile sat est, a summo Ecclesiæ pontifice Alexandro III scribendi contra Valdenses aliosque temporum istorum hæreticos mandatum habuit. Alanus autem circa idem tempus compendio scripsisse videtur Vitam S. Bernardi Clarævallensis abbatis, post celeberrimos tres aut quatuor scriptores, Guillelmum abbatem S. Theodorici, Arnaldum abbatem Bonævallis, et Gaufridum Clarævallis abbatem IV, omnes scriptis plurimis insignes viros. Factum opus istud abbatique Petro Clarævallis dicatum, quem abbatiam hanc ab anno 1179 ad 1186 tenuisse constat. Igitur opusculum istud intra hoc tempus ab Alano compositum. Ex concilio Lateranensi, ubi contra Waldenses 21 NOTITIA 23 B vione erant, et Paterini, et alii hæretici, quos in suis libris Alanus confutat.Omnia igitur cum temporibus Alani et scriptis plane consentire videntur. Nam hocce sæculo orti Waldenses at Albigenses, habitum contra eus Lateranense I concilium, in quo damnati sunt, ut supra diximus. Contra quos Alanum scripsisse testis est Otho de Sancto Blasio, auctor coælancus. Ex hoc itaque scripto contra Waldenses, quod post concilium Lateranense scripsit, atque ex Alexandri papa I mandato, nata videtur in ordine Cisterciensi de Alano fabula quod in hoc concilio hæreticos confuderit. Ex hoc opere contexta ampla illa tunica Cisterciensis vel Claravallensis abbatis, quæ Alanum conversum contexit, ac subito in eo concilio disputaturum erumpere in publicum facit. Hoc eodem tempore, vel aliquanto post, Alanus suos septem libros Commentariorum in Prophetiam Ambrosii Merlini scripsisse creditur, quos valde senex ex allegatis supra composuisse videtur. et Albigenses aliosque hæreticos actum fuit, rever- A ris, anno nempe 1300, Waldenses jam sepulti obl: sus, scripsit Summam libris iv contra Waldenses, Albigenses, Judæos et paganos, quam male super iv libros Sententiarum opus quadripartitum appellat Thomas Waldensis tomo Il Doctrinalis fidei, cap. penultimo. Latuit dudum opus istud in tenebris, sed tandem e bibliotheca Papirii Massonii primum in lucem prodiit Parisiis anno 1612, ac tandem in editione Operum omnium Alani anno 1654. Cum autem esset mutile productum, Carolus Vischius ex fide ms. codicis bibliothecæ Cisterciensis, ultimos duos libros contra Paganos et Mahumelanos edidit, ad calcem suæ Bibliothecæ Scriptorum ordinis Cisterciensis, ultimæ editionis anni 1656, Coloniæ Agrippinæ, apud Joannem Busæum bibliopoJam. In hujus prologo sic Alanus babet: ‹ Amantissimo domino suo Willelmo, Dei gratia Montispessulani principi, quem non solum generosi generis titulus insignit, verum etiam generosior mentis generositas præinsiguit, magister Alanus in omnibus et per omnia suus, opus suum. Cum inter universos mundi principes te videam specialiter indu tum armis fidei christianæ, nec naviculam Petri inter tot tumultuantes hujus sæculi procellas deserere, hoc de fide catholica scriptum tuæ discretioni devoveo consummatum, Guillelmus autem ille Montispessulani dominus, cognominatus Sibylla a matre sua Sibylla, adversatus est comiti Tolosano, et anno 1158 cum Anglis Tolosam obsedit. Alexandrum III anno 1162 excepit, et anno 1174 Mathil- C dem, Emmanuelis Constantinopolitani imperatoris filiam, duxit uxorem. Assertor fuit catholicæ fidei contra Albigenses hæreticos, ut legitur in Historia Auxitana, mortuus anno 1202, eodem quo Alanus mortuus dicitur. Illi ergo Guillelino Alanus opus suum contra Waldenses dedicavit, de quibus loquitur libro n his verbis: Quomodo litteras noverunt Waldenses, qui non didicerunt? Videmus enim sanctiores eis non prædicare, qui etiam intellectum habent sacræ Scripturæ, ut multos Cistercienses, qui missi non sunt. » Et alibi meminit concilii Lateranensis 1 in quo illi damnati sunt. Isti, inquit, Waldenses qui sub pœna excommunicationis et contra præceptum domini papæ, imo contra totam Ecclesiam prædicant, quibus injunctum est D Canonicorum Regularium Sancti Victoris Pari a domino papa non prædicare, sententiæ excommunicationis subjacent. In concilio enim Lateranensi in eos sententia excommunicationis lata est, ande eis etiam communicandum non est, cum sententia apostolica ab Ecclesia præcisi sint Hinc palet Alanum libellos suos contra Waldenses post concilii Lateranensis 1 celebrationem, anno circiter 1183 vel 1184, ex mandato Romani Pontificis edidisse. Neque vero est quod quis dicat Waldenses diu regnasse, atque ita Alanum licet hoc seenlo xu non vixerit, contra eos tamen scribere potuisse in prologo. enim ait novos hæreticos suo tempore fuisse exortos, Nostris vero temporibus, inquit navi hæretici. At tempore Alberti imperato Anno denique 1203, ex auctoritatibus superius allatis, mortuus est apud Cistercium, ætatis suæ juxta supputationem allatam anno 93, vel circiter, posito nempe quod circa annum 4114 natus sit. CAP. VI. Examinantur Opera Alanı Insulensis, tam impressa quam manuscripta. Alani autem Magni Opera, quotquot invenisi potuerunt, edita in folio Antwerpiæ anno 1654 apud Guillelmum Lestenium et Engelbertum Giruni cum, opera et studio domini Caroli de Visch, prioris Beata Maria de Dunis, ordinis Cisterciensis, in Flandria, sub hoc titulo: Alani Magni de Insulis, sacræ Theologiæ Doctoris cognomento Universulis, ex glorioso scholæ ecclesiastica Parisiensis, moderatore, humilis Cisterciensis conversi, Operu moralia, parænetica et polemica, quæ reperiri potuerunt, Sunt autem : Commentarius in Cantica canticorum ad laudem beatissimæ Virginis Deiparæ, impressus olim Parisiis, anno 1540. Summa de arte prædicandi, nunc primum in lucem producta ex duobus mss. bibliothecæ Du nensis, quæ bis et ter ms. exstat in bibliotheca siensis, bis quoque in bibliotheca Cluniacensi, litteris AA. et HII.; Cantabrigiæ in bibliotheca publica, cod. 128, et Pembrochiana cod. 81. Undecim Sermones integri de diversis materiis, antea nondum editi. Dictorum memorabilium seu Sententiarum Magistri Alani liber, ex ms. codice bibliothecæ de Dunis. De sex alis Cherubim Tractatus, ex ms. codice Sancti Vedasti Atrebatensis, quem. Francis ani sancto Boniveidu perperam attebuunt, qujus inter opuscula impressus est. Pænitentiale seu Libar penitentials. In lucem productus, pag. 31: impressus ex duchas mss., uno bibliothecæ Dunensis ordinis Cister- A Christi, alius De fluxa et caduca natura hominis. iensis, altero bibliothecæ S. Gisleni in Hannonia. Habetur idem ms. in tribus codicibus bibliothecæ S. Victoris Parisiensis sub nomine Alani, qui notantur MMM. 18. B. 8, et PP. 14, fol. 144; itemque in bibliotheca Sancti Germani de Pratis, cod. 557, optimæ notæ, sed sub Petri Cantoris nomine, contra impressorum et mss. Victorinorum auctoritatem. Sed aliud Pœnitentiale Alani, de quo loquitur Carolus Vischius in Bibliotheca Scriptorum ordinis Cisterciensis, quem ait continere Libros quatuor ad Henricum Bituricensem archiepiscopum, quod exstat ms. in bibliotheca Majoris Monasterii Turonensis in 4, littera A. 2. Doctrinale minus, seu Liber Parabolarum magistri Aluni de Insulis, ex multis editionibus præcedentibus, anno 1492, Daventriæ, anno 1501 Lugduni cum eruditis Commentariis Latinis Matthæi Bonibominis; anno 1516 Lipsia, et aliis in locis. Hæc omnia impressa sunt annd 1654 et 1656 ab Carolo Vischio, Dunarum priore, Ordinis Cisterciensis. Nunc omisso Pœnitentiali, de quo jam supra egimus, de manuscriptis adhuc nondum impressis agendum restat. Attribuit Alano Carolus Vischius in sua Bibliotheca Scriptorum ordinis Cisterciencis, fol. 12, super v libros Sententiarum opus quadripartitum, B ut illud indigitat Thomas Waldensis tomo I, cap. penultimo, quod ms. exstare apud Fratres Prædicatores Parisiis ait. Verum male Waldensein, Trithemius intellexit, et hoc opus nihil est aliud quam Summa quadripartita contra Hæreticos, Opus quadripartitum de fide catholica, contra Valdenses, Albigenses et alios hujus temporis hæreticos, cujus duo priores libri hic anno 1654 impressi, alii duo posteriores ad finem Bibliothecæ Scriptorum ordinis Cisterciensis, fol. 410, secundæ editionis, apud Joannem Busæum, anno 1656, Coloniæ Agrippinæ, editi ex ms. bibliothecæ Cistercii. Hoc ipsum opus est quod male Joannes Trithemius appellat in v libros Sententiarum, quia hæc Summa quatuor libris distincta est, sed neutiquam Commentarius in wv libros Magistri Sententiarum est. Idem ms. in codice Regiæ Galliarum bibliothecæ 5513, fol. 352, inscriptum: Summa Alani quadripartita contra hæreticos Waldenses, Judæos et paganos, cujus prologus ad Guillelmum C Montispessulani principem incipit: Cum inter universos, elc., ubi codex scriptus dicitur per Hervæum Conseel pro domino Bernardo archiepiscopo Tolosano, ammo 1456; et apud Cluniacum Littera Q. 2, et claramvallem, in suis bibliothecis. Idem ms. Oxonii in bibliotheca Mertoniana, cod. 230. etc. Scripsit etiam seu in compendium redegit Vitam sancti Bernardi abbatis (3), quam ex ms. codics bibliothecæ Sancti Victoris Parisiensis edidit dominus Joannes Mabillon in Præludiis ad Opera sancti Bernardi, editionis Parisiensis anni 1667, apud Fredericum Leonardum, via Jacobæa, sub Scuto Veneto. Exstat etiam ms. in bibliotheca S. Vedasti Atrebatensis, ordinis divi Benedicti, et Vallislucencis, ordinis Cisterciensis. De hac Vila agens Manriquez tomo II Annalium ordinis Cisterciensis, ad annum 1153, asserit eam exstare impressam in antiquissimis exemplaribus Operum divi Bernardi.. Scripsit etiam Summam Quot modis appellatam, sic enim in ms. codice et ab auctore vocitata est, quæ secundum ordinem alphabeticum procedit, hoe ordine deducens Quot modis unaquæque res bonam vel malam in partem in Scripturis sacris accepta fuerit, opus concionatoribus idoneum. Habetur ms. in parvo 4°, in bibliotheca Regalis Montis, ordinis Cisterciensis, dedicata Hermengaldo Dei gratia Sancti Egidii abbati, cujus hoc Liber de planctu naturæ, de quo loquuntur Henricus Gandavensis in libro De scriptoribus ecclesiasticis, cap. 21, qui anno 1293 obiit; Robertus Holcot, S. theologiæ celeberrimus doctor, ordinis Fratrum Prædicatorum, in caput 1 libri Sapientiæ, lectione 118, littera A, qui anno 1349 floruit, teste Bellarmino in libro De scriptoribus ecclesiasticis; D initium: Reverendissimo Patri ac Domino Hermenms. quoque Oxonii in bibliotheca Balliolana, cod. 120. Anticlaudianus sive De officio viri in omnibus virtutibus perfecti, libri 1x, singulari festivitate, Jepore et elegantia conscripti, ex duobus mss. codicibus collegii Lovaniensis, Societatis Jesu, et tertio bibliothecæ sancti Bertini Audoinarensis, ordinis divi Benedicti; ex 4 et 5, apud Balthasarem Moretum, clarissimum Antwerpiæ typographum. Habetur etiam ms. in bibliotheca Galliarum regis, num. 5540, atque Oxoni in bibl. Balliolana, codd. -120 et 122.gi Rythmi duo. elegantes, unus De Incarnatione galdo Dei gratia Sancti Egidii abbati, Alanus dictus Magister, sic in præsenti multiplici insigniri gratia, ut in futuro præmietur in gloria. Cum diversis olim, etc, Item alius prologus, Quoniam juxta apostolicæ auctoritatis præconium, qui virtutis nominum sunt ignari, etc. Incipit per vocem : Anima proprie Spiritus rationalis qui cum corpore venit în constitutionem hominis, etc. Habetur etiam in Regia Galliarum bibliotheca, cod. 5513, illic inscripta : Magistri Alani Tractatus de diversis vocabulorum significationibus secundum ordinem alphabeti. Et in bibliotheca Victorina Parisiensi, littera PP. 12, cujus titulus Incipit liber magistri Alani qui (3) Est Alani Antissiodorensis episcopi. Vide Patrologia tom. CCI. Edit. QUOT MODIS intitulatur, de diversis vocabulorum A editum, sed fallitur, nam opus istud ab edito significationibus secundum ordinem alphabeti. Item- aliud est. Habetur anonymum in bibliotheea que apud Claramvallém, et Vallem Lucensem, abbatias ordinis Cisterciencis, atque apud Sanctum Illidium Claromontanum, ordinis divi Benedicti, in Arvernia. In aliis manuscriptis appellatur Oculus sacræ Scripturæ, sive Oraculum sacræ Scripturæ, sive Compendium utriusque Testamenti (4), habeturque etiam ms. in bibliotheca Dunensi in Flandria, ordinis Cisterciensis. Saneti Victoris Parisiensis ter, littera KK, 17, fol. 106, inscriptum: Poenitentiale qui Corrector dicitur seu Medicus animarum. Itemque littera GG. 15. fol. 50, et Littera Q. 16 fol. 1. Et in bibliotheca Sancti Germani Parisiensis, codice 795, optimæ notæ, cujus hic titulus: Incipit liber qui Corrector vocatur et Medicus, qui correptiones et animarum medicinas pleniter continet, et docel unumquemque sacerdotem etiam simplicem quomodo vel qualiter unicuique succurrere valeat ordinato vel sine ordine, pauperi, diviti, puero, juveni, seni, decrepito, suno, infirmo, in omni ætate,'in utroque sexu. Quo tempore presbyteri plebium, canonica auctori- De maximis seu axiomatibus theologiæ liber I, qui aliter dicitur Doctrinale allum, et incipit: Omnis scientia suis utitur regulis, etc., quod juxta Carolum Vischium reperitur ms. in bibliotheca Brugensi et Camberonæ, et apud Sanctum Martinum Tornacensem, denique Cantabrigiæ in bibl. Pem- B tale, discordantes ad pacem, et delinquentes ad brochiana, cod. 81 (5). Idem scripsit librum de naturis quorumdam animalium, ut testatur Henricus Gandavensis in libro De Scriptoribus ecclesiasticis, cap. 21, ac post ipsum Joannes Trithemius, ibidem. Hoc opus anonymum fere semper in bibliothecis, est secundus liber ex quatuor De bestiis qui habentur inter Opera Hugonis Victorini, incipiens a leone, etc., inscribiturque Bestiarium. Nam tractatus seu liber 1 de solis avibus, spectat ad Hugonem de Folieto : lib. 11, De animalibus, ad Alanum Insulensem; lib. I et iv, ad Guillelmum Peraldum, Lugdunensem, ordinis Fratrum Prædicatorum, qui Libros duos de rerum proprietatibus scripsit, quorum primus potissimum desumptus est ex opere De avibus Hugonis Foliotani et De animalibus Alani Insulensis, ut ex lectione constat. Prophetia Ambrosii Merlini Angli, etc., una cum septem libris Explanationum in eamdem Propheliam, excellentissimi sui temporis oratoris, polyhistoris et theologi, Alani de Insulis, Doctoris Universalis, et Academiæ Parisiensis ante annos 300 rectoris amplissimi, impressa in-8", Francofurti, anno 1608, typis Joannis Spiessii. Alani autem philosophi dicta de lapide philosophico edita exstant a Justo Balbiano Lugduni Batavorum, anno 1600, typis Raphelengii, una cum secreto Jodoci Greneri; quæ an ad hunc Alanum nostrum spectent, ignoro, cum non legerim. Attribuitur eidem opus de pœnitentia, quod in mss. codicibus dicitur Corrector seu Medicus animarum, quem Carolus Vischius vult esse a se (4) Fallitur Oudinus cum hunc Alani librum Inter inedita recenset. Prodiit olim cum titulo : Venerabilis Alani liber in distinctionibus dictionum theologicalium, Daventriæ in Belgio, ex officina Richardi Paffroet, Coloniensis, in folio maximo, circa annum 1477; ad hoc enim tempus referendi hujus typographi primi labores, cujus typi hos adhuc repræsentant quibus Guttenberg et Fust usos fuisse constat. Hæc editio, inter raras rarissima, nanquam postea repetita est. Distinctiones suas Alanus nuncupat Ermengaldo abbati S. Ægidii, qui hoc monasterium rexit ab anno 1179 C D pænitentiam compellere debeant. Ita titulus rubricis scriptus, Pœnitentiale autem incipit : Hebdomada priore, ante initium Quadragesima, presbyteri plebium convocent ad se populum, etc. Attribuit etiam illi Joannes Trithemius Summam vitiorum et virtutum, lib. I, atque post ipsum Vischius in bibliotheca Scriptorum ordinis Cisterciensis. Exstat manuscripta, inscripta De conflictu vitiorum et virtutum in celebri bibliotheca S. Victoris Parisiensis, Littera LL, 14, fol. 166, post ejus Summam de arte prædicandi, fol. 144. Et cum ab his incipiat verbis: Apostolica vox clamat, etc., idem opus videtur cum libro ejusdem nominis qui inter spuria divi Augustini opera legitur, atque ad Ambrosium Autpertum pertinere videtur. Denique Epistolæ sub nomine Alani, Cantabrigiæ in bibliotheca collegii Sancti Benedicti, CGdice 216, sed an istius Alani Insulensis, an allerius Angli sint, plurimum dubito: Alanus enim natione Anglus, Sancti Augustini Cantuariensis ecclesiæ prior, atque postea Teckesburiæ abbas, scripsisse epistolas multas legitur (6). Hæc de scriptis Alani Insulensis: nec, quæso, nobis ira→ scantur Cistercienses aliique Alanistæ, quod tot fabulas in Alani gratiam congestas riserimus ae proscripserimus simul imo vel si ingenio ac judicio graves isti sunt, gratias solvant, quod tam plene de mss. operibus Alani disseruerimus, ut si cui unquam Cisterciensis ordinis in mentem veniat ea in unum colligere, omnia negotio nullo invenire in locis indicatis possit. : ad annum usque 1195, quod contra sententiam eorum facit qui Alanum sæculo integro juniorem statuunt. EDIT. (5) Alani Doctrinale altum sive librum de maximis seu axiomatibus theologiæ edidit D. Joannes Aloysius Mingarellius in Anecdotorum Fasciculo, Romæ 1756, 4o, ex codice in bibliotheca S. Salvatoris Bononiensi asservato. EDIT. (6) Has nuper edidit vir el. J.-A. Giles, Oxonii 1845, in-8°, cum S. Thomæ Cantuariensis et llerberti de Roseham epistolis et opusculis. Vide Patrologiæ tom. CXC, col. 1475. Edit. |