Obrazy na stronie
PDF
ePub
[blocks in formation]

Hs. zu München, Clm. 14083. f. 17. mit den Neumen, 11 Jahrh.

35

5 nostræ fehlt in der Hs., aber der Sinn und Vers erheischt diese Ergänzung. 18 das eingeschlossene domine stört das Versmass, es scheint aus V. 23 hierher gezogen zu seyn.

V. 20-23. redemtor noster et incorruptibile post resurrectionem et palpabile corpus exhibuit, ut monstrando incorruptibile invitaret ad præmium, et præbendo palpabile firmaret ad fidem. et incorruptibilem se ergo et palpabilem demonstravit, ut profecto esse post resurrectionem ostenderet corpus suum et ejusdem naturæ et alterius gloriæ. Gregor. M. hom. in ev. 2, 26, 1. Si phantasma fuit corpus Christi, fefellit Christus: et si fefellit, veritas non est. est autem veritas Christus, non igitur phantasma fuit corpus ejus. Augustin. div. quæst. 14.

177. Dominica post ascensionem (troparium).

1. O quam mira sunt, deus, tua portenta!

Qui spretum suis

et extraneis

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

V. 17. Pharao und Nabuchodonosor sind Abbilder des Teufels und Gegen6. Die Versätze des guten Hirten Christus. Origenis homil. in Jerem. 5, gleichung Christi mit Joseph in Aegypten kommt auch in den Fronleichnamsliedern vor. Ueber die figürliche Bedeutung Aegyptens sagt Origenes hom. 9, 2. οὐκ ἐστὶ αὕτη ἡ Αιγυπτος ἡ πνευματικῶς καλουμένη "Αιγυπτος. S. No. 68, 9.

[blocks in formation]

6 besser ist sedet. 14 hat die Hs. einen Absatz.

V. 5. 6. Dextera patris est beatitudo perpetua, quæ sanctis promittitur, sicut sinistra ejus rectissime dicitur miseria perpetua, quæ impiis datur. August. de agone christ. 28. Sedere quod dicitur deus, non membrorum positionem sed judiciariam significat potestatem. Idem de fide et symb. 14.

179. Sequentia de spiritu sancto.

1. O ignis spiritus paracliti, vita vitæ omnis creaturæ, sanctus es vivificando formas.

2. Sanctus es ungendo periculose fractos, sanctus es tergendo fœtida vulnera.

3. O spiraculum sanctitatis, o ignis caritatis, o dulcis gustus in pectoribus et infusio cordium in bono odore virtutum!

4. O fons purissimus, in quo consideratur, quod deus alienos colligit et perditos requirit.

5. O lorica vitæ et spes compaginis membrorum omnium, et o angulum honestatis, salva beatos!

6. Custodi eos, qui carcerati sunt ab inimico et solve ligatos, quos divina vis salvare yult!

7. O iter fortissimum, quod penetravit omnia in altissimis et in terrenis et in omnibus abyssis, cum omnes componis et colligis.

8. De te nubes fluunt, æther volat, lapides humorem habent1, aquæ rivulos educunt et terra viriditatem sudat.

9. Tu etiam semper educis doctos, per inspirationem sapientiæ lætificatos.

10. Unde laus tibi sit, qui es sonus laudis et gaudium vitæ, spes et honor fortissimus, dans præmia lucis.

Hs. zu Wiesbaden, 12 Jahrh., worin die Briefe der h. Hildegart, vom Kloster Rupertsberg bei Bingen, mit der Melodie. Wahrscheinlich ist das Lied auch von ihr. In den einzelnen Absätzen lassen sich wol Assonanzen und Reime wahrnehmen, aber keine regelmässigen Strophen abtheilen, wie in den Troparien und andern Sequenzen, Hildegart scheint daher die Regeln der Notkerischen Sequenzen nicht mehr gekannt zu haben und hat sie für unmetrische Gedichte gehalten wie die lateinischen Psalmen.

1 habet Hs.

Abs. 1. In den Menäen яavτоvoуòν пνεйμα. Nov. 17. Spiritus sanctus præsentiam suam hominibus non in columba solummodo sed etiam in igne patefecit; per columbam quippe simplicitas, per ignem vero zelus indicatur. In columba igitur et in igne ostenditur, quia quicumque illo pleni sunt, sic mansuetudini simplicitatis inserviunt, ut contra culpas delinquentium etiam zelo rectitudinis accendantur. Gregor. m. moral. 1, 2.

Abs. 5. Spiritus sanctus compago unitatis per consortium caritatis. S. Augustini sermo 269, 2. ut, quod discordía dissipaverat, colligeret caritas et humani generis tamquam unius corporis membra dispersa ad unum caput Christum compaginata redigerentur. Ejusd. sermo 271.

Abs. 9. Cum dixerit aliquis: quare nemo loquitur linguis omnium gentium? quia jam ipsa ecclesia linguis omnium gentium loquitur. antea in una gente erat ecclesia, ubi omnium linguis loquebatur. Augustin. in evang. Joh. 32, § 7. Libet oculos fidei in virtutem opificis hujus (spiritus sancti) attollere atque sparsim patres testamenti novi ac veteris considerare. Ecce apertis eisdem oculis fidei David, Amos, Danielem, Petrum, Paulum, Matthæum intueor, et

sanctus iste spiritus qualis sit artifex, considerare volo, sed in ipsa mea consideratione deficio. Implet namque citharœdum puerum, et psalmistam facit; implet pastorem armentarium sycomoros vellicantem, et prophetam facit; implet abstinentem puerum, et judicem senum facit; implet piscatorem, et prædicatorem facit; implet persecutorem, et doctorem gentium facit; implet publicanum, et evangelistam facit. O qualis est artifex iste spiritus! nullâ ad discendum morâ agitur in omne, quod voluerit; mox ut tetigerit mentem, docet, solumque tetigisse docuisse est. nam humanum animum subito ut illustrat, immutat, abnegat hunc repente, quod erat, exhibet repente, quod non erat. Gregor. m. homil. in ev. 2, 30, 8.

[blocks in formation]

Hs. zu Lichtenthal, 14 Jahrh. mit der Melodie (A). Aus dem Lütticher Messbuch steht es bei Neale Sequentiæ p. 63 (N).

8 steht an der Stelle von 11, und 11 an 8 N. 17 N bemerkt: forsitan amantius, vel simile quiddam. Die Lesart ist aber nicht zweifelhaft. 29 et N. 30 diesem Vers lässt N eine Lücke vorausgehen. 40 humilitas f. ben. N. 41 quando vult, et u. v. N. 42 quantum vult et quosque vult A. 45 steht an 44 N. 52. 53 fehlen N.

Es gilt von den Namen des h. Geistes, was Clem. Alex. strom. 5, 12. überhaupt von den Namen Gottes sagt: es sind theilweise Benennungen, weil keine Sprache einen Namen hat, wodurch Gottes Wesen in allen Beziehungen ausgedrückt werden kann. καν ὀνομάζωμεν αὐτὸ ποτέ οὐ κυρίως, καλοῦντες ἤτοι ἓν, ἢ τἀγαθὸν, ἢ νοῦν, ἢ αὐτὸ τὸ ὄν, ἢ πατέρα, ἢ θεὸν, ἢ δημιουργὸν, ἢ κύριον, οὐχ ὡς ὄνομα αὐτοῦ προφερόμενοι λέγομεν, ὑπὸ δὲ ἀπορίας ὀνόμασι καλοῖς προσχρώ μεθα, ἵν ̓ ἔχῃ ἡ διάνοια, μὴ περὶ ἄλλα πλανωμένη, ἐπερείδεσθαι τουτοῖς.

V. 1. Spiritus sanctus amor est, unde et Iohannes dicit: deus caritas est

(1 Joh. 4, 8. 16). Gregor. M. hom. in ev. 2, 30, 1.

V. 3. solatii. Consolator autem spiritus vocatur, quia de peccati perpetratione mærentibus, dum spem veniæ præparat, ab afflictione tristitiæ mentem levat. Gregor. m. ibid. § 3.

V. 37. Quia per spiritum sanctum dona dei sanctis dividuntur, ut, cum diversa possunt, non tamen discedant a concordia caritatis, in digitis autem maxime apparet quædam divisio, nec tamen ab unitate præcisio: sive propterea, sive propter aliam quamcunque causam spiritus sanctus appellatus est digitus dei, non tamen, cum hoc audimus, humani corporis forma cogitando est. August. de catech. rud. 35. Luc. 11, 20. verglichen mit Matth. 12, 28. Exod. 8, 19. V. 46. Joh. 16, 13.

V. 50. Daher sagt Chrysost. de compunct. 2, 4. ur τâν vлò пvεýματos ɛignμένων δογμάτων κυριωτέρους εἶναι τοὺς ἡμετέρους ψηφιζώμεθα λογισμούς. Athanas. in ps. 42, 6. erklärt die Worte: emitte lucem tuam et veritatem tuam durch ἐξαπόστειλον τὸν υἱόν σου καὶ τὸ πνεῦμά σου τὸ ἅγιον.

[blocks in formation]
« PoprzedniaDalej »