Obrazy na stronie
PDF
ePub

privatos dividunt, et in medio iter publicum: hi tales A finalem. Mauspleus. - Terminus in laterculis. Arca

non sunt omnibus locis, utique sub omnes terminos signum inveniri oportet; quod ergo inventum pro loco termini observetur et custodiri debeat, ut ab uno ad unum dirigatur, et si nocte sive a nota ad notam.

Sic enim sunt certæ legis consuetudines et observationes, semper signum in omnibus terminis positum est, aut aliquos cineres, aut carbones, aut testa, aut ossa, aut vitrum, aut massa ferri, aut æs, aut calcem, aut gypsum, aut vas fictile invenimus, quod etiam quibusdam saxorum fragminibus conculcabant atque diligenti cura confirmabant, ut firmius staret. Tales ergo, signum inter dominos, inter quos fines terminabantur, faciebant. Termini vero non sunt omnibus locis, sed infinita sunt multa alia testimonia, lege feliciter et intelligere curabis; qui intelliget quod videt, agrorum intentionem et certamen tollere potest, prudentiam tamen hi mensores habere debent, qui judicaturi sunt, et quos advocant, ut præstatores. In judicando autem mensorem bonum virum, et justum agere, ut nulla ambitione aut sordibus moveatur, servare opinionem metris et moribus debet. Omni enim artifici veritas custodienda est, exclusi sunt illi qui falsa pro veris opponunt. Quidam per imprudentiam, quidam per imperitiam peccant. Mutans ergo in professione quæ generaliter pro veris adjiciuntnr, per controversiam argumentaliter et conjecturaliter etiam superflue metiri artifices coguntur, sed tutum hoc judicandi hominem artificem oportebit.

Nomina agrimensorum rubrica.

[ocr errors]

[ocr errors]

Hygini, Marci, Cæsaris Neronis jussu. Julii Frontini, Junii, Claudi Cæsaris jussu. Siculi. Flacci, Nypsi, Higini, Euclidis, Cassi. - Ageni, Balbi, Tiberii Cæsaris jussu. Urbici, Mensoris Longini. Imp. Se veri et Antonini j. Imp. Vespasiani j. Imp. Vespasiani j. Imp. Adriani j. Imp. Trajani j. Imp. Augusti Cæsarisj. - — -Imp. Neronis j. - Imp. Valentinianij. -Imp. Theodosii j. Imp. Arcadii j. - Imp. Honorii j. Imp. Constantini jussu.

Nomina lapidum finalium et arcarum positiones rubrica.

Orthogonius rectus rectum angulum mittit. Isopleurus rectus subconstitutus. Isosceles. Terminus lineatus.

[ocr errors]

Exculenus sive hexagineus. Spatula cursoria. Excultelatus lateribus. Terminus in inversum positus. Sumbus sive trapideus. Item spatula cursoria. Isosceles. Quadrifinius. Solus trigonus alia jactat. Item quadrifinius. Parallelogrammus pentagonus. Terminus gamatus. Hexagineus. Terminus lineatus, id est quadrifinius. Septagenus. Item quadrifinius. -Sinagonus. Noverca. -Terminus Græca littera scriptus. Simmatus. Terminus in summo acutus. Centustatus. Circulatus pyramus, item acuto similis. Trivortinus. Item pyramus vitæ præcis similis. Amicirculus Completus rhombus amblygineus. Varoberinus. – Amicirculus quadratus. Trudeus. — Ter. minus agusteus. Terminus augustus in summo acutus. Terminus cursorius. Lapis molaris. Terminus Sepulturam cum ossibus

[blocks in formation]

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]

Tu qui vis perfectus esse geometricus, lege ista omnia quæ capitulata sunt subterius. Nam imprimis scire. oportet arithmeticam artem, quæ continet numerorum causas ac divisiones, id est: qualis est definitio ac divisio, de paribus imparibus numeris; — qualis est compositus numerus, et qualis incompositus; - qualis est perfectus numerus, et qualis imperfectus; qualis est divisibilis numerus, et qualis indivisibilis; - qualis est particularis numerus, et qualis superpartiens; qualis est superfluus numerus, et qualis diminutivus; qualis est multiplex numerus, et qualis submultiplex; — qualis est solidus numerus, et qualis sphæricus;quomodo inventa est geometria; - quid sit geometria; quæ utilitas; qui ordo præscriptionis; quæ sit ratio præpositionis;-quæ dispositionis; - quæ distributionis;-quæ descriptionis;-quæ demonstrationis; quæ conclusionis;-qualis est recta linea;-qualis est superficies lineæ;-qualis est divitrica linea;-quot sunt extremitatum genera;-quot genera summitatum;-quot genera angulorum ;— qualis est planus angulus;-qualis est obtusus angulus; qualis est hebes angulus;-qualis est rectus angulus;--qualis est acutus angulus ;-qualis partita mensura sit;-quantum trahit stadius;—quid sit acus; -quid sint climate;-quid centua;-quid leuca:C quid arrapennis;-quid jugerum ;-quid centuria;quid punctum;-quid est diametrus;-quid parallelo grammum;—quid figura ;-quid circulus;-quot in partes sit divisio.

D

Si scis ista omnia ad plenitudinem, nosti locorum segregationem. Nam qui ignorant regulam hujus artis multa opponunt falsa pro veris.

D. Quomodo inventa est geometria?

M. Inventam esse geometriam Ægyptii dlcunt pro necessitate terminorum terræ, quos Nilus inundationis tempore infundebat.

D. Unde vocata sit geometria?

M, Geometria nominata est a dimensione terræ, per quam uniuscujusque terræ termini declarari solent. D. Quid sit geometria?

M. Geometria est disciplina magnitudinis et figuræ quæ secundum magnitudinem contemplatur. D. Quæ sit intentio?

M. Intentio Euclidis duplex est, ad discipulum respiciens et ad naturas rerum. Ad discipulum respiciens, quia oportet eum ab his uti isagogicis incipere pro facilitate, pro brevitate, et eo quod in quæstionibus ob hoc nulla sit difficultas. Pro rerum natura, eo quod physicæ scientiæ, et Timai sive Platonis doctrina plurima geometrice demonstrare noscuntur. D. Quæ utilitas?

M. Utilitas (ut supra præfati sumus) geometricæ triplex est, ad facultatem, ad sanitatem, ad animam : ad facultatem, ut mechanici; ad sanitatem, ut medici; ad animam, ut philosophi.

D. Qui ordo est geometriæ in disciplinis? M. Aliquatenus post arithmeticam servus (secundus?) est, aliquatenus tertius.

D. Tituli inscriptio quomodo intelligatur ?

M. Est enim tituli præscriptio elementorum quæ figuræ simpliciores sunt, et ex his aliæ componuntur quæ in his etiam resolvuntur.

D. Si proprius codex?

M. Codex iste secundum dispositionem Euclidis esse dicitur, secundum demonstrationem vel inventionem, aliorum plerumque esse dicitur.

D. In quot partes dividitur?

M. Dividitur codex iste in quatuor partes in epipedis, in arithmeticis, in rationalibus et irrationalibus lineis, et in solidis.

D. Quæ sunt in demonstratione geometrica? M. Propositio, dispositio, distributio, descriptio, demonstratio et conclusio.

Restat autem nobis profundissimam quamdam tradere disciplinam, quæ ad omnium naturæ, tum rerum integritatem maxime ratione pertineat. Magnus quippe in hac scientia fructus est, si quis non nesciat quod bonitas diffinita et sub scientia cadens animoque semper imitabilis et perceptibilis prima natura est, et suæ substantiæ decore perpetua, infinitum vero malitiæ dedecus nullis propriis principiis nixum, sed natura semper errans ab omni definitione principi tanquam aliquo signo optimæ figuræ impressa componitur, et ex illo erroris fluctu retinetur. Nam nimiam cupiditatem iræque immodicam effrenationem, quasi quidam rector animus pura intelligentia roboratus astringit. Nos tamen quæ de numeris a Nicomacho diffusius disputata sunt, vel a Varrone de mensuris ostensa sunt, moderata brevitate collegimus. Et quæ transcursa velocius angustiorem intelligentiæ præstabant aditum, mediocri adjectione reseravimus, ut aliquando ad evidentiam rerum nostris etiam formulis ac descriptionibus uteremur, quod nobis quantis vigiliis ac sudore constiterit, facile sobrius lector agnoscit. Et has quodammodo inæqualitatis formas temperata bonitate laborando collegimus; ipse lector probabit, quæ nos ex Græcarum opulentia litterarum in Romanum orationis thesaurum contrahimus. Si quæ ex sapientiæ doctrinis emicuerunt, sapientissimi judicio per nos comprobentur. Vides igitur ut tam magni laboris effectus tuum tantum lector, exspectet examen, nec in aures prodire publicas nisi doctæ sententiæ astipulatione nitatur, quod nihil mirum videri debet, cum id opus quod sapientiæ inventa persequitur, non auctoris, sed alieno incumbat arbitrio. Est enim sapientia numerorum causas et divisiones earum quæ vera est cognitio et integra comprehensio, quod hæc qui spernit, id est semitam sapientiæ, ei denuntio non recte philosophandum. Hæc autem est arithmetica, hæc enim cunctis prior est, non modo quod hanc ille hujus mundanæ molis conditor Deus primam suæ habuit ratiocinationis exemplar, et ad hanc cuncta constituit, quæcunque fabricata ratione per numerum assignati ordinis in

B

A venere concordiam, sed hoc quoque prior arithmetica declaratur, quod quæcunque natura priora sunt; his sublatis, simul posteriora tolluntur. Quod si posteriora pereant, nihil de statu prioris substantiæ permutat, ut animal prius est homine. Nam si tollas animal, statim quoque hominis natura deleta sit. Si hominem sustuleris, animal non peribit, proprie tamen ipsa numerorum natura cuncta præcessit. Omnia quæcunque a primæva rerum natura constructa sunt, videntur numerorum ratione formata. Hoc enim fuit principale in animo conditoris exemplar, hinc enim quatuor elementorum multitudo mutuata est, hinc temporum vices, hinc motus astrorum cœlique conversio. Proprie tamen ipsa numerorum natura omnes astrorum cursus, omnisque astronomica ratio constituta est. Sic enim ortus occasusque colligimus, sic tarditates velocitatesque errantium siderum custodimus, sic defectus et multiplices lunæ variationes agnoscimus, quia quoniam prior, ut claruit, arithmeticæ usus est, hinc disputationis sumamus exordium, hoc idem in geometria vel in arithmetica videtur incurrere. Si enim numeros tollas, unde triangulum vel quadratum comprehendere possumus, vel quidquid in geometria versatur, quæ omnia numerorum denominativa sunt? Hoc autem erit perspicuum si intelligamus omnes inæqualitates crevisse primordiis, ut ipsa quodammodo æquitas matris et radicis obtinens vim, ipsa omnes inæqualitatis species ordinesque perfundavit. Sint enim nobis tres bini, vel tres terni, c vel tres quaterni, vel quantos ultra libet ponere. Quod enim in his tribus terminis evenit, idem contingit in cæteris. Ex his igitur secundum præcepti nostri ordinem videas primum nasci multiplices si convertantur, et in his duplices prius, dehinc triplos, inde quadruplos et ad eumdem ordinem consequentes. Rursus multiplices si convertantur, ex his superparticulares orientur. Ex duplicibus quidem sesquialteri. Ex triplicibus sesquitertii. Ex quadruplis sesquiquarti, et cæteri in hunc modum. Ex superparticularibus vero conversis superpartientes nasci necesse est, ita ut ex sesquialtero nascatur superbipartiens, supertripartientem sesquitertius gignat, ut ex sesquiquarto superquadripartiens. Rectis autem positis neque conversis prioribus superparticularibus, multiplices superparticulares oriuntur. Rectis vero superpartientibus, multiplices superpartientes efficiunt; præcepta autem tria hæc sunt, ut primum numerum primo facias parem, secundo vero primum, et secundo tertium, primo duobus secundis et tertio. Cum enim eum in terminis æqualibus feceris, ex his qui nascentur duplices erunt. De quibus duplicibus si idem feceris, triplices procreantur, et de his quadruplices, atque in infinitum omnes formas numeri multiplices explicabis. Illi quidem quornm partes ultra quam satis est sese porrexerint, superflui nominantur, ut sunt 12, vel 114. Hi enim suis partibus comparati, majorem partium summam toto corpore sortiuntur: est enim duodenarii medietas 6, pars tertia 4, pars quarta 3, pars sexta 2, pars duodecima 1, omnisque

D

superparticularis, subsuperpartiens, submultiplex, superparticularis, submultiplex, superpartiens. In prima parte si multiplicatur numerus, multiplex dicitur. In secunda parte superparticularis dicitur. In tertia superpartiens, id est quarta multiplex superparticularis. In quinta multiplex superpartiens. Minoris vero numeri aliqua parte unus subsistens atque idem per partes, secundum majorum normam multitudinemque protenditur.

hic cumulus redundat in 16, et totius corporis sui A sitione distantes. Dicitur enim submultiplex, submultitudinem vincunt. Rursus 24 numeri medietas est 12, tertia 8, quarta 6, sexta 4, octava 3, duodecima 2, vigesima quarta 1, qui omnes 36 rependunt, in qua re manifestum est quod summa partium major est, et supra proprium corpus exundat. Atque hic quidem cujus compositae partes totius termini multitudine superantur, ut 8, vel 14, habet enim octonarius partem mediam, id est 4, habet et quartam quod est 2, habet et octavam 1, quæ cunctæ in unum reductæ septem colligunt, minorem scilicet summam toto corpore concludentes. Rursus quatuordecim habet medietatem, id est 7, habet septimam, id est 2, habet quartam decimam, id est 1, quæ si in unum collectæ sint denarii numeri summa succrescit, toto scilicet termino minor. At 2 qui hoc modo sunt ut prior ille quem suæ partes superant, tales videantur tanquam si quis multis super naturam manibus natus aut duplici conjunctus corpore, vel quid unquam monstruosum naturæ in partium multiplicatione subripuit.

Ille vero minores, ut si naturaliter quadam necessaria parte detracta aut minus oculo nasceretur, vel alio curtatus membro, naturale totius suæ plenitudinis dispendium sortiretur; inter hos autem velut inter æquales intemperantias medii temperamentum limitis sortitus est ille numerus qui perfectus dicitur esse, virtutis scilicet æmulator, qui nec supervacua progressione dirigitur, nec contracta rursus diminutione remittitur; sed medietatem obtinet, qui suis æquis partibus nec grassatur abundantia, nec eget inopia, ut 6 vel 28. Namque senarius habet partem mediam. id est 3, et tertiam, id est 2, et sextam, id est 1, quæ in unam summam si redactæ sint, id est 3, 21, id est par totum numeri corpus suis partibus invenitur; 28 vero habet medietatem 14 et quartam 7, et septimam 4, et quartam decimam 2, vigesimam octavam 1, quæ in unum redacta totum partibus corpus æquabunt, in uno enim junctæ partes 28 efficiunt. Est autem in his quoque magna similitudo virtutis et vitii; perfectos enim numeros rare invenies, eosque facile numerabiles, quippe qui pauci sunt, et nimis constanti ordine procreati. At vero superfluos infinitos reperies, nec ullis ordinibus, passim inordinateque dispositos, et a nullo certo fine generatos. Sunt autem perfecti nuIneri intra denarium numerum 6, intra centenarium 28, intra millenarium 416, intra decem millia 800 et 128. Et semper hi numeri duobus paribus terminantur 6 et 8, et semper alternatim in hos numeros summarum fines provenient. Nam et primum 6, inde 28, post hos 416. Idem senarius qui primus, postquam 800 et 128, idem octonarius qui secundus.

Majoris vero inæqualitatis numeri quinque sunt partes est enim una quæ vocatur multiplex, alia superparticularis, tertia superpartiens, quarta multiplex superparticularis, quinta multiplex superpartiens, His igitur quinque majoris partibus oppositæ sunt aliæ quinque partes, quæ minoris sigillatim speciebus iisdem nominibus nuncupantur, sola tantum præpo

B

De paribus et imparibus numeris rubrica. Descriptio autem quæ supposita est hoc modo facta est: quantoscunque in ordine pariter parium numerorum ternarius numerus multiplicavit, quicunque ex eo procreati sunt primo sunt versu dispositi. Rursus qui eodem multiplicante quinario nati sunt, secundo loco sunt constituti. Post vero quos septenarius cœteros multiplicans procreavit, eosdem tertio constituimus loco, atque idem in reliqua descriptionis parte perficimus. Superius igitur digestæ descriptionis. hæc ratio est si ad latitudinem respicias, ubi est duorum terminorum una medietas, ipsosque terminos jungas, duplos eos propria medietate reperies, et 36 et 20 faciunt 56, quorum medietas est 28; et 12 si jungas, faciunt 150, quorum 20 medietati medius eorum terminus invenitur. Ac vero ubi duas medietates habent, utræque extremitates junctæ utrisque medietatibus æquales fiunt, ut 12 et 36 dum conjunxeris fiunt 48; horum si medietates sibimet apC plicaveris, id est 20 et 28 idem erit. Atque in alia parte latitudinis eodem ordine qui fiunt numeri notati sunt, neque ulla in re ratio utriusque latitudinis discrepavit. Idemque eodem ordine in cæteris numeris pernotabis, et hoc secundum formam pariter imparis numeri fit, in quo hanc proprietatem esse supra jam dictum est. Rursus si ad longitudinem respicias, ubi duo termini unam medietatem habent, quod fit ex multiplicatis extremitatibus, hoc fit si medius terminus suæ capiet pluralitatis augmenta. Nam duodecies 48 faciunt 576; medius vero eorum terminus, id est 2, si multiplicetur, eosdem rursus 576 procreabit. Et rursus si 24 in 96 multiplicetur, faciunt 2304, quorum medius terminus, id est 48, si in semetipsum ducatur, idem 2304 procreantur. Ubi autem duo termini duas medietates includunt, quod fit multiplicatis extremitatibus, hoc idem redditur in alterutram summam medietatibus ductis. Duodecies enim 546 multiplicatis in 152 procreantur, duæ vero eorum medietates, id est 24 et 48, si in semetipsas multiplicentur, eosdem in 152 restituent, atque hoc ad imitationem cognationemque numeri pariter paris, a quo participatione tracta, hæc ei cognoscitur ingenerata proprietas. Et in alio vero latere longitudinis, eadem ratio descriptioque notata est, qua in re manifestum est totum numerum ex superioribus duobus esse procreatum, quod eorum retinet proprietates. Quoniam autem naturaliter et secundum propriam ordinis consequentiam multiplicem inæqualitatis speciem cunctis præposuimus, primamque speciem esse

D

monstravimus, licet hoc nobis posterioris operis or- A ad 8, item et in cætcris qui sunt in eadem serie nudine clarescat, hic quoque perstringentes, id quod proposuimus planissime breviterque doceamus. Sit enim talis descriptio in qua ponatur in ordinem usque ad denarium numerum continui numeri ordo naturalis, et secundo versu duplus ordo texatur, tertio vero triplus, quarto autem quadruplus, et hoc usque ad decuplum. Sic enim cognoscemus quemadmodum superparticulari, et superpartienti, et cunctis aliis princeps erit species multiplicis, et quædam alia simul inspiciemus, et ad subtilitatem tenuissima, et ad scientiam utilissima, et ad exercitationem valde ucundissima.

Si igitur duo prima latera præpositæ formulæ, quæ faciunt angulum ab uno ad decem, et decem procedentia respiciantur, et his subteriores ordines com- B parentur, qui scilicet a 4 angulum incipientes in vicenos terminum ponunt, duplex, id est prima species multiplicitatis ostenditur, ita ut primus primum sola superet unitate, id est duo unum, secundus secundum binario supervadat, ut quaternarius binarium, tertius tertium tribus, ut senarius ternarium, quartus quartum quaternarii numerositate transcendat, ut octo quaternarium et per eamdem cuncti sequentiam sese minoris pluralitate prætereant.

Si vero tertius angulus inspiciatur, qui ab novem inchoans, longitudinem latitudinemque tricenis altrinsecus numeris extendit, et hic cum prima latitudine et longitudine comparetur, triplex species multiplicitatis occurrit, ita ut ista comparatio per decimam litteram fiat, hique se numeri superabunt, C secundum parallelitatis factam naturaliter connexionem; primus enim primum duobus superat, ut unum tres, secundus secundum quaternario, ut binarium senarius, tertius tertium sex, ut ternarium novenarius, et ad eumdem cæteri modum progressionis accrescunt, Quam rem nobis scilicet et ipsa naturalis objecit integritas, nihil nobis extra machinantibus, ut in ipso modulo descriptionis apparet.

meris talis conjugatio misceatur, nulla varietatis dissimilitudo subripiet; eadem tamen summarum supergressio est in hoc quoque quæ in duplicibus fuit. Primus enim primum, id est ternarius binarium uno superat, secundus vero secundum duobus, tertius tertium tribus, et deinceps, Si vero quartus ordo tertio comparetur, ut 4 ad 3, et eodem cæteros ordine consecteris, sesquitertia comparatio colligitur, ut 4 ad 3, vel 8 ad 6, vel 12 ad 9, videsne ut in omnibus his sesquitertia conservetur? Præterea eos qui sub ipsis sunt, si idem faciens sequentes versus alterius comparaveris, omnes sine ullo impedimento species superparticulares agnosces, hoc autem in hac dispositione divinum, quod omnes angulares numeri tetragoni sunt. Tetragonus autem dicitur, ut brevissime dicam, quod etiam latius explicabitur, quem duo æquales numeri multiplicant, ut in hac quoque descriptione est unus enim semel unus est, et est potestate tetragonus. Item bis duo 4 sunt, ter tres 9, quos in semetipsos multiplicationes primordiis perfecerunt. Circum ipsos vero qui sunt vel est circum angulares, longilateri numeri sunt; longilateros autem. voco, quos uno se supergredientes numeri multiplicant; circum 4 enim duo sunt et sex, sed duo nascuntur ex uno et duobus, cum unum bis multiplicaveris. Sed unitas a binario unitate præceditur, 6 vero ex duobus et tribus, bis enim tres senarium reddunt. Novenarium vero sex et duodecim claudunt, qui duodecim ex tribus nascuntur et 4. Ter enim 4 fiuat

12, senarius vero ex duobus et tribus, bis enim terfiunt 6, qui omnes uno majoribus lateribus procreati sunt. Nam cum 6 ex binario ternarioque nascuntur, 3 binarium numerum uno superant, cunctique alii ejusdem modi sunt, ut primo et secundo ordine ad alterutrum multiplicatis terminis procreentur, ita ut quod nascitur ex duobus positis longilateris altrinsecus, et bis medio tetragono tetragonus sit. Et rursus quod ex duobus altrinsecus tetragonis et uno medio longilatero bis facto nascitur, ipse quoque tetragonus sit, et ut angulorum totius descriptionis ad angulares tetragonos positorum unius anguli, sit prima unitas, alterius vero qui contra est, tertia; uni vero altrinsecus anguli secundas habent unitates, et duo angularium tetragonorum anguli æquum faciunt,

Si quis autem quarti anguli terminum qui sedecim numeri quidditate notatus est, et longitudinem quæ in quadragenos terminat, velit superioribus comparare, per 10 litteræ formam proportione collata, quadruplici multitudinem pernotabit, hisque est ordinabiis. super se progressio, et ut primus primum tribus superet, ut quatuor unitatem, secundus scundum se- D quod sub ipsis continetur, illi quod fit ab uno illonario vincat, ut octo binarium, tertius tertium novenario transeat, ut duodenarius ternarium, et sequentes summulæ trium se semper adjecta quantitate tran iliant. Et si quis subteriores aspiciat angulos, idem per omnes multiplicitatis species usque ad decuplum dispositissima ordinatione proveniet.

Si quis vero in hac descriptione superparticulares requirat, tali modo reperiet. Si enim secundum angulum notet, cujus est initium quaternarius, eique superjacet binarius, atque ad hunc sequentem quis accommodet ordinem, sesquiatera proportio declaratur. Nam tertius secundi versus sesquialter est, ut tres ad duo, vel sex ad 4, vel novem ad sex, vel 12

rum, qui est altrinsecus angulorum. Multa enim sunt alia quæ in hac descriptione utilia possint admirabiliaque perpendi, quæ interim propter castigatam introducendi brevitatem ignota esse permittimus, nunc vero ad sequentia propositum convertamus.

Finis lib. de Geometria Anitii Manlii Severini Boetii. In quo opere si quid amplius requiri videbitur cuipiam boni æquique consulat, nam plurimos locos emendavimus, in quibusdam visum est cuique suum judicium relinquere, nihilque temere mutare. Certe quantum diligentia, industria et impensis potuit fieri, a nobis nihil est omissum.

[blocks in formation]

Appetitus voluntarius et naturalis, 227.

Aquilo ventus. 79.

Arcturus unde? 67 et 289.

Area fortunæ. 95.

Arena vel harena quare? 105.
Arvum quid? 138 et 173.

Ab assuetis non fit passio. 251.
Attentione Deum precamur. 91.
Autumnus cur ita vocetur? 21.
B

Bacchi munus vinum. 80 et 139.

Beatitudo alia res, alia modus. 176.
Boetius bene meretur de omnibus. 45.

Exsulat immerito. 49.

Objecta sibi crimina pluribus purgat. 58.

Ignem agnoscit purgatorium. 281.

Boreas ventus. 27.

[blocks in formation]

Hæres alius suus, alius externus. 122.

Hesperus grammaticis, historicis, poetis et philosophis.
quid ? 65.

Homero sol omnia cernit et audit. 322.
Homo rationale animal atque mortale. 85.
Animal bipes rationale. 337.

Erigitur corpore ad cœli conspectum. 346.

I

Immortalitas mentis humanæ probatur. 159.
Imperii forma triplex. 72 et 146.

Improbi misericordiam potius quam iram nostram de-
bent excitare. 286.

Impunitas fraudes parit. 61.

Ingenuus dicitur fons, homo, ager. 173.

Insensilia sensilibus vulgo proponuntur. 9.

L

Lethargus et corporis et mentis morbus. 25

Lex alia humana, alia divina, quæ æterna, naturalis, et

positiva. 115.

Liberis carens infortunio felix. 210.

Libertas generatim definitur. 318.

Humana est facultas ad utrumlibet, 319.

Varia pro variis mentibus. 320.

Lumen mentis non exstinguitur, sed offunditur corpore.

[blocks in formation]

Musæ Boetio aliæ poeticæ, aliæ philosophica. 12.

Musica ars cum canendi, tum componendi carminis. 94.

Natura unde dicatur ? 21.

N

Alia in genere causæ, alia in genere formæ. Ib.

Cur obscura? Ibid.

Natura vocatur Deus. 181.

Nero luxuriæ sævientis. 197.
Ejusdem sævitia. 151.

Nimbosi imbres quare? 27.
Nobilis unde dicitur? 121.
Nobilitas quid? 205.

Nox duplicis generis: altera post, altera ante solis occa-
sum. 17.

Nutus voluntas est; unde numen est ipsins Dei voluntas.
122.

0.

Obex unde dicitur? cur scribitur objice et obice. 89.
Oculi fixi constantem mentis cogitationem significant.
176.

"Ovos pas, asinus lyræ, auditor quare dicatur ? 42.
Orphei fabula, hujusque cantus vires. 251.
Ostentum quid? 99.

Ostrum quid? 196.

P

Papæ interjectio admirantis quare? 264.

Papinianus jurisconsultus ab Antonino Caracalla interfe-

[blocks in formation]
« PoprzedniaDalej »