73

tumescit virginis claustra pudoris permanent vexilla virtutum micant versatur in templo deus. Procedens e thalamo suo pudoris aula regia gemine gigas substantie alacris ut currat viam. Egressus ejus a patre regressus ejus ad patrem excursus usque ad inferos recursus ad sedem dei. Equalis eterno patri carnis stropheo accingere infirma nostri corporis virtute firmans perpeti. Presepe jam fulget tuum lumenque nox spirat novum quod nulla nox interpolet fideque jugi luceat. Gloria tibi domine qui natus es. Tanquam sponsus Dominus procedens de thalamo suo. alleluia. In evangelio an. Dum ortus fuerit sol de celo videbitis regem regum procedentem a patre tanquam sponsus de thalamo suo. ps. Magnificat. Tota antiphona ante psalmum sine pneuma percantetur: et iterum post psalmum cum pneuma: sic in omni festo duplici semper fiat excepta hebdomada pasche: et die animarum in quibus pneuma non dicitur. Oratio. Deus qui nos. ut supra ad matutinas. Ad completorium

4 Verbum caro factum est. all'a. et habitavit in nobis. all'a. ps. Cum invocarem. ps. In te domine. ps. Qui habitat. ps. Ecce nunc. Capit. Tu in nobis. Hymnus.

Corde

orde natus ex parentis ante mundi exordium alpha et o

76

cognominatus ipse fons et clausula omnium que sunt fuerunt queque post futura sunt seculorum seculis. Ecce quem vates vetustis concinebant seculis quem prophetarum fideles pagine spoponderant emicat promissus olim cuncta collaudent deum seculorum seculis. beatus ortus ille virgo cum puerpera edidit nostram salutem feta sancto spiritu et puer redemptor orbis os sacratum protulit seculorum seculis. Psallat altitudo celi psallant omnes angeli quicquid est virtutis usquam psallat in laudem dei nulla linguarum silescat vox et omnis consonet seculorum seculis. Te senes et te juventus parvulorum te chorus turba matrum virginumque simplices puellule voce concordes pudicis perstrepant concentibus seculorum seculis. Tibi Christe sit cum patre agyoque' spiritu hymnus melos laus perhennis gratiarum actio honor: virtus et victoria regnum eternaliter seculorum seculis. Benedictus qui venit. in nomine. Re. Deus dominus et illuxit nobis. An. Glorificamus te dei genitrix quia ex te natus est Christus salva omnes qui te glorificant. ps. Nunc dimittis. kyrieleyson etc. ut supra. Isto modo dicatur completorium ab hoc die continue usque ad octavas epiphanie completas.10

6

Ad matutinas invitatorium.
8 spiritus? spiritum? G.
9 et' om.: G.

10 etiam in festo purificationis beate marie. Si infra Septuagesimam evenerit dicatur sine alleluia. Et sub isto secundo completorio continentur tertium quartum et quintum completorium. add: F C

78

77 Christus natus est nobis. Venite adoremus. ps. Venite. Hym

nus.

Christe redemptor omnium ex

patre patris unice solus ante principium natus ineffabiliter. Tu lumen tu splendor patris tu spes perhennis omnium intende quas fundunt preces tui per orbem famuli. Memento salutis auctor quod nostri quondam corporis ex illibata virgine nascendo formam sumpseris. Hic presens testatur dies currens per anni circulum quod solus a sede patris mundi salus adveneris. Hunc celum terra hunc mare hunc omne quod in eis est auctorem adventus tui laudat exultans cantico. Nos quoque qui sancto

tuo redempti sumus sanguine ob diem natalis tui hymnum novum concinimus. Gloria tibi domine.

In j nocturno

Antiphona.

Dominus dixit ad me filius

meus es tu ego hodie genui te. ps. Quare fremuerunt. Añ. Tanquam sponsus dominus procedens de thalamo suo. ps. Celi enarrant. an. Diffusa est gratia in labiis tuis propterea benedixit te deus in eternum. ps. Eructavit. Tanquam sponsus. Benedictiones communes super lectiones dicantur. Similiter fiat per totum annum exceptis festis beate marie et commemoratione ejus et festo omnium sanctorum. Tres prime lectiones sint de prophetia ysaie. Lectio j. Primo tempore alleviata est terra zabulon et terra neptalim et novissimo aggravata est

1 Esaie: G.

2 'dominus' om. : E.G.W.

via maris trans jordanem galilee gentium. Populus qui ambulabat in tenebris vidit lucem magnam. Habitantibus in regione umbre mortis lux orta est eis. Parvulus enim natus est nobis: et filius datus est nobis. Hec dicit dominus deus qui hodierna die de virgine nasci dignatus est: convertimini ad me et salvi eritis. Responsorium. Hodie nobis celorum rex de virgine nasci dignatus est ut hominem perditum ad regna celestia revocaret. Gaudet exercitus angelorum : quia salus eterna humano generi apparuit. y Gloria in excelsis deo et in terra pax hominibus bone voluntatis. Gaudet. Lectio ij. onsolamini consolamini popule meus dicit dominus 2 deus vester. Loquimini ad cor hierusalem et advocate eam : quoniam completa est malicia

ejus dimissa est iniquitas illius.

Suscepit de manu3 duplicia: pro omnibus peccatis suis. Vox clamantis in deserto: parate viam domini: rectas facite1 semitas dei nostri. Omnis vallis implebitur: et omnis mons et collis humiliabitur et erunt prava in directa et aspera in vias planas. Et revelabitur gloria domini: et videbit omnis caro pariter quod os domini locutum est. Hec dicit. Responsorium. Hodie nobis de celo pax vera descendit. Hodie per totum mundum melliflui facti sunt celi. y Hodie illuxit dies redemptionis nove reparationis antique felicitatis eterne. Hodie. Lectio iij.

3 domini' add: E.G. W.
in solitudine' add: E.G. W.

79

Consurge consurge: induere fortitudine tua syon. Induere vestimentis glorie tue hierusalem civitas sancta: quia non adjiciet ultra ut pertranseat per te incircunsisus et immundus. Excutere de pulvere consurge: sede hierusalem. Solve vincula1 colli tui captiva filia syon: quia hec dicit dominus Gratis venundati estis et sine argento redimemini: quia hec dicit dominus deus: In egyptum descendit populus meus in principio: ut colonus esset ibi: et assur absque ulla causa calumniatus est eum. Hec dicit. Re. Verbum caro factum est et habitavit in nobis: et vidimus gloriam ejus gloriam quasi unigeniti a patre. Plenum gratie et veritatis. y In principio erat verbum: et verbum erat apud deum: et deus erat. verbum. Plenum. Gloria. PleProsa.

num.

Que

Quem ethera et terra atque mare non prevalent totum

capere. Asini presepe infans implens celos regens ubera sugens.2 Factor matris natus hodie est de matre. ✰ Creans diem hodie: creatus est in die. Nascitur mundo. y Oriens gabriel quem vocavit emanuel nobiscum deus.

In ij nocturno añ. Suscepimus deus misericordiam tuam in medio templi tui. ps. Magnus dominus. Añ. Orietur in diebus domini habundantia pacis et dominabitur. ps. Deus judicium añ. Veritas de terra orta est: et justicia de celo prospexit. pš. Benedixisti domine. Verbum

I vincla : W.

S

80

caro factum est. Et habitavit in nobis. All'a. Sermo beati leonis pape. Lec. iiij. alvator noster dilectissimi hodie natus est: gaudeamus. Neque enim locum fas est esse tristicie: ubi natalis est vite. Que consumpto mortalitatis timore: ingerit nobis de promissa eternitate leticiam. Exultet ergo sanctus: quia appropinquat ad palmam. Gaudeat peccator quia invitatur ad veniam. Animetur gentilis : quia vocatur ad vitam. Tu autem. Re. Quem vidistis pastores dicite annunciate nobis in terris quis apparuit. Natum vidimus in choro angelorum salvatorem dominum. Secundum quod dictum est nobis ab angelo de puero isto invenimus infantem pannis involutum et positum in presepio in medio duum animalium. Natum. Iste versus dicatur isto die et die circunsisionis Aliis vero diebus dicetur versus. Dicite quidnam vidistis et annunciate Christi nativitatem. Natum vidimus. Sermo beati leonis pape. Lectio v. Exultemus in domino dilec

tissimi et spiritali jocunditate letemur: quia illuxit nobis dies redemptionis nove: reparationis antique: felicitatis eterne. Reparatur enim nobis salutis nostre annua revolutione sacramentum : ab initio promissum in fine redditum sine fine mansurum.3 fine mansurum.3 Re. O mag

num mysterium et admirabile sacramentum: ut animalia viderent dominum natum Jacentem

2 suggens: W.

81

in presepio beata virgo cujus viscera meruerunt portare dominum Christum. Domine audivi auditum tuum et timui: consideravi opera tua et expavi in medio duum animalium. Jacentem in presepio.

Sermo beati Augustini episcopi. Lectio vj.

Cupientes aliquid dilectissimi de hujus diei solennitate1 narrare: simulque considerantes illud unum verbum de quo dicere volumus: nulla invenimus verba: quibus sufficienter aliquid dicere valeamus. Est enim hoc verbum: non quod desinit prolatum: sed quod permanet natum. Non transitorium sed eternum. Non factum a deo patre: sed genitum. Nec solum genitum: sed2 unigenitum. Unum quippe verbum deus pater genuit de seipso: per quem omnia creavit ex nihilo.3 Re. Beata es maria que dominum portasti creatorem mundi. Genuisti qui te fecit et in eternum permanes virgo. Prosa. Beat Be inter omnes mulieres et Qeata es virgo et gloriosa. benedicta.

Gabriel hec dicens

attulit affata. Pariens filium virgo intacta. Jesus erit nomen ejus cuncta per secula. Que dicta sunt de te jam jam sunt peracta. Hodie ex te Christus natus est in terra. De te mater casta processit maria. Ave speciosa in celis regina. Et benedicta in eternum sancta. Genuisti. Glo

82

ria et honor deo patri summo laus quoque majestas et potestas deitas sit ejus unigenito et spiritui sancto. Genuisti. Ista prosa dicatur loco versus isto die et die circuncisionis in matutinis. Aliis vero diebus dicetur versus Ave maria gratia plena dominus tecum. Genuisti.

In iij nocturno añ. Ipse invocavit me. alleluia: pater meus es tu all'a. ps. Misericordias domini. añ. Letentur celi et exultet terra ante faciem domini quoniam venit. ps. Cantate. (j) an. Notum fecit dominus alleluia: salutare suum. all'a. ps. Cantate. (j) Ipse invocavit Pater meus es tu all'a.

me.

syrie cyrino.

sumus.

Secundum lucam. 'n illo tempore: Exiit edictum a cesare augusto: ut describeretur universus orbis. Hec descriptio prima facta est a preside syrie cyrino. Et reliqua. Ómelia beati gregorii pape. L.vij. uia largiente domino missarum solennia ter hodie celebraturi sumus loqui diu de evangelica lectione non posSed nos aliquid vel breviter dicere redemptoris nostri nativitas ipsa compellit. Quid est quod nascituro domino mundus describitur: nisi hoc quod aperte monstratur? Quia ille veniebat in carne qui electos suos ascriberet in eternitate. Cui contra de reprobis per prophetam dicitur: Deleantur de libro viventium: et cum justis non scribantur. Re. Beata dei genitrix maria cujus viscera in

add: E.G.W.

''qui te fecit': add: E.G.W. 5 Quo: E. Quod: G.

G

83

tacta permanent. Hodie genuit salvatorem seculi. Beata que credidit quoniam perfecta sunt omnia que dicta sunt ei a domino. Hodie genuit. Secundum lucam.

In

In illo tempore: Pastores loquebantur adinvicem: Transeamus usque bethleem et videamus hoc verbum quod factum est quod fecit dominus et ostendit nobis. Et reliqua. Omelia venerabilis bede presbyteri. Lectio viij. ato in bethleem domino

Nato salvatore sicut sacra evan

gelii testatur historia. Pastoribus qui in regione eadem erant vigilantes' vigilias noctis super gregem suum: angelus domini magna cum luce apparuit: Exortumque mundo solem justicie: non solum celestis voce sermonis verumetiam claritate divine lucis astruxit. Qui bene etiam in bethleem nascitur. Bethleem quippe domus panis interpretatur. Ipse namque est qui ait: Ego sum panis vivus qui de celo descendi. Re. Sancta et immaculata virginitas quibus te laudibus efferam nescio. Quia quem celi capere non poterant tuo gremio contulisti. Prosa. O vere beata sublimis sponsa domina angelorum simulque omnium sanctorum: quam magnam laudem dignitas tua meretur forma dei digna. O quam beata es maria creatorem tuum digne suscipiens: et2 dedisti in tempore ubera quem habebas ante secula regem et

Qua

dei et hominum hominis Jesu Christi nativitatem que hodierna die facta est: sanctorum verbis evangelistarum matthei3 videlicet et luce manifestatam agnovimus: libet etiam de verbi id est divinitatis ejus eternitate beati johannis evangeliste dicta scutari. Alii vero evangeliste Christum ex tempore natum describunt: johannes eundem in principio fuisse testatur dicens: In principio erat verbum. Alii inter homines eum subito apparuisse commemorant ille ipsum apud deum semper fuisse declarat dicens : Et verbum erat apud deum. Alii eum verum hominem: ille verum confirmat esse deum dicens. Et deus erat verbum. Alii hominem apud homines temporaliter conversatum: ille deum apud deum in principio manentem ostendit dicens: Hoc erat in principio apud deum. Alii magnalia que in homine