2105

EPIST. AD GAL., S. AUG. minibus largiretur; gratiam in remissione peccatorum, pacem in reconciliatione Dei (a), a quo separant sola peccata cum dixissent Judæi quod in Beelzebub ejiceret dæmonia, misericorditer eos voluit admonere, ne verbum dicerent et blasphemiam in Spiritum sanctum (Matth. x11, 22-33), hoc est, ne gratia Dei pacique resisterent, quam per Spiritum sanctum donare Dominus venerat. Non quia jam hoc fecerant, quod sibi neque in hoc sæculo, neque in futuro dimitteretur; sed ne desperando de venia, aut quasi de sua justitia præsumendo, et poenitentiam non agendo, aut perseverando in peccatis, hoc facerent: hoc modo enim dicerent verbum, hoc est blasphemiam in Spiritum sanctum, in quo Dominus signa illa propter largiendam gratiam pacemque faciebat, si perseverantia peccatorum ipsi gratia pacique resisterent. Verbum enim dicere, non ita videtur hic positum, ut tantummodo illud intelligatur quod per linguam fabricamus, sed quod corde conceptum, etiam opere exprimimus. Sicut enim non confitentur Deum, qui tantum oris sono confitentur, non etiam bonis operibus: nam de his dictum est, Confitentur enim se nosse Deum, factis autem negant (Tit. 1, 16). Ex quo manifestum est dici aliquid factis, sicut manifestum est negari aliquid factis. Et sicut illud quod ait Apostolus, Nemo dicit, Dominus Jesus, musi in Spiritu sancto (I Cor. XII, 3); non potest recte intelligi, nisi in factis dicere intelligatur. Non enim hoc in Spiritu sancto dicere putandi sunt, quibus ipse Dominus dicit, Utquid mihi dicitis, Domine, Domine, et non facitis quæ dico vobis (a) I Retract. cap. 23.

(Luc. vi, 46)? et illud, Non omnis qui mihi" dicit, Domine, Domine, intrabit in regnum cœlorum ( Matth. VII, 21). Sic etiam qui hoc verbum, quod sine venia vult intelligi Dominus, in Spiritum sanctum dicit, hoc est, qui desperans de gratia et pace quam donat, in peccatis suis perseverandum sibi esse dicit, dicere intelligendus est factis: ut quomodo illi factis Dominum negant, sic isti factis dicant se in mala vita sua et perditis moribus perseveraturos, et ita faciant, hoc est perseverent. Quod si faciunt, quis jam miretur, aut quis non intelligat, et Dominum Jesum Christum per illam comminationem ad pœnitentiam vocasse Judæos, ut eis in se credentibus gratiam pacemque donaret; et huic gratie pacique resistentibus, et hoc mo do verbum atque blasphemiam in Spiritum sanctum dicentibus, hoc est, in peccatis suis desperata atque impia mentis obstinatione perseverantibus, et adversus Deum sine humilitate confessionis atque pœnitentie superbientibus, neque in hoc sæculo, neque in . futuro veniam posse concedi? Quæ si ita sunt, opportunitate tractandi de gratia et pace, quæ nobis est a Deo Patre et Domino nostro Jesu Christo, magna et difficillima eodem ipso Domino largiente quæstio dis soluta est. Quisquis autem adhuc de re tanta diligentiorem considerationem tractationemque desiderat, in Evangelii tractatione atque in verbis Evangelistarum sibi desideranda esse cognoscat: et meminerit nos nunc Epistolam Pauli apostoli ad Romanos suscepisse tractandam, cujus Epistolæ textum consequentem in aliis voluminibus, si Dominus voluerit, vestigabimus, ut hujus jam tandem iste sit modus.

M.

ribus Legis, asseverantes nihil eis prodesse Evangelium, nisi circumciderentur, et cæteras carnales Judaici ritus observationes subirent. Et ideo Paulum apostolum suspectum habere cœperant, a quo illis Evangelium prædicatum erat, tanquam non tenentem disciplinam cæterorum Apostolorum, qui Gentes cogebant judaizare. Cesserat enim talium hominum scandalis apostolus Petrus, et in simulationem ductus erat, tanquam et ipse hoc sentiret, nihil prodesse Gentibus Evangelium, nisi onera Legis implerent: a qua simulatione idem apostolus Paulus eum revocat, sieut in hac ipsa Epistola docet (Galat. 11, 14). Talis quidem quæstio est et in Epistola ad Romanos: verumtamen videtur aliquid interesse, quod ibi contentionem ipsam dirimit, litemque componit, quæ inter eos qui ex Judæis, et eos qui ex Gentibus crediderant, orta erat, cum illi tanquam ex meritis operum Legis sibi redditum Evangelii præmium arbitrarentur, quod præmium incircumcisis tanquam immeritis nolebant dari; illi contra Judæis se præferre gestirent, tanquam interfectoribus Domini: in hac vero Epistola ad eos scribit, qui jam commoti erant auctoritate illorum qui ex Judais erant, et ad observationes Legis cogebant; cœperant enim eis credere, tanquam Paulus apostolus non vera prædicasset, quod eos circumcidi noluisset. Et ideo sic cœpit: Miror quod sic tam cito transferimini ab eo, qui vos vocavit in gloriam Christi, in aliud Evangelium. Hoc ergo exordio causæ quæstionem breviter insinuavit. Quanquam et ipsa salutatione, cum dicit se apostolum, non ab hominibus, neque per hominem (Id. 1, 6, 1), quod in nulla alia epistola dixisse invenitur, satis ostendit, et illos qui talia persuadebant, non esse a Deo, sed ab hominibus; et cæteris Apostolis, quantum ad auctoritatem testimonii evangelici pertinet, imparem se haberi non oportere : quandoquidem non ab hominibus, neque per hominem, sed per Jesum Christum et Deum Patrem se apostolum noverit. Singula igitur ab ipso Epistole vestibulo, permittente Domino et adjuvante studium nostrum, sic consideranda et tractanda suscepimus.

2. [GALAT. cap. 1,. 1, 2.] Paulus apostolus non ab hominibus, neque per hominem, sed per Jesum Christum, et Deum Patrem, qui suscitavit illum a mortuis; et qui mecum sunt omnes fratres, Ecclesiis Galatiæ. Qui ab hominibus mittitur, mendax est; qui per hominem mittitur, potest esse verax, quia et Deus verax potest per hominem mittere: qui ergo neque ab hominibus, neque per hominem, sed per Deum mittitur, ab illo verax est, qui etiam per hominem missos veraces facit. Priores ergo Apostoli veraces, qui non ab hominibus, sed a Deo per hominem missi sunt, per Jesum Christum scilicet adhuc mortalem. Verax etiam novissimus Apostolus, qui per Jesum Christum totum jam Deum post resurrectionem ejus missus est (a). Priores sunt cæteri Apostoli per Christum adhuc ex parte hominem, id est mortalem : novissimus est

(a) I Retract. cap. 24, n. 1.

Paulus apostolus, per Christum jam totum Deum, id est, omni ex parte immortalem. Sit ergo testimonii ejus æqualis auctoritas, in cujus honorem implet clarificatio Domini, si quid habebat ordo temporis minus. Ideo enim cum dixisset, Et Deum Patrem, addidit, qui suscitavit illum a mortuis; ut etiam ex hoc modo breviter jam a clarificato missum se esse commemoraret.

3. [Ib. 1,3-5.] Gratia vobis et pax a Deo Patre et Domino Jesu Christo. Gratia Dei est qua nobis donantur peccata, ut reconciliemur Deo; pax autem, qua reconciliamur Deo. Qui dedit semetipsum pro peccatis nostris, ut eximeret nos de præsenti sæculo maligno. Sæculum præsens malignum propter malignos homines, qui in eo sunt, intelligendum est: sicut dicimus et malignam domum, propter malignos inhabitantes in ea. Secundum voluntatem Dei et Patris nostri, cui est gloria in sæcula sæculorum, Amen. Quanto igitur magis homines non debent arroganter ad seipsos referre, si quid operantur boni; quando et ipse Dei Filius in Evangelio, non gloriam suam se quærere dixit (Joan. vш, 50), neque voluntatem suam venisse facere, sed voluntatem ejus qui eum misit (Id. vi, 38)? Quam voluntatem gloriamque Patris nunc commemoravit Apostolus, ut ipse quoque Domini exemplo, a quo missus est, non se quærere gloriam suam significaret, nec facere voluntatem suam in prædicatione Evangelii, sicut paulo post dicit: Si hominibus placerem, Christi servus non essem. (Galat. 1, 10).

4. [Ib. 1, 6-9.] Miror quod sic tam cito transferimini ab eo, qui vos vocavit in gloriam Christi, in aliud Evargelium, quod non est aliud. Evangelium enim si aliud est, præter id quod, sive per se, sive per aliquema Dominus dedit; jam nec Evangelium recte dici potest. Vigilanter autem, cum dixisset, transferimini ab eo qui vos vocavit; adjunxit, in gloriam Christi, quam volebant illi evacuaré, quasi frustra venerit Christus, si jam circumcisio carnis atque hujusmodi opera Legis tantum valebant, ut per illa homines salvi fierent. Nisi aliqui sunt conturbantes vos, et volentes convertere Evangelium Christi. Non quemadmodum istos conturbant, ita etiam convertunt Evangelium Christi, quia manet firmissimum : sed tamen convertere volunt, qui ab spiritualibus ad carnalia revocant intentionem credentium. Illis enim ad ista conversis, manet Evangelium non conversum. Et ideo cum dixisset, conturbantes vos, non dixit, et convertentes, sed, volentes, inquit, convertere Evangelium Christi. Sed licet nos, aut angelus de cœlo vobis evangelizaverit præterquam quod evangelizavimus vobis, anathema sit. Veritas propter seipsam diligenda est, non propter hominem, aut propter angelum, per quem annuntiatur. Qui enim propter annuntiatores diligit eam, potest etiam mendacia diligere, si qua forte ipsi sua protulerint. Sicut prædiximus, et nunc iterum dico, si quis vobis evangelizaverit præterquam quod accepistis, anathema sit. Aut præsens hoc prædixerat, aut quia iteravit quod dixit, propterea voluit dicere, Sicut prædiximus. Tamen ipsa iteratio saluberrime intentionem

movet ad firmitatem retinendi eam, quæ sic commendatur, fidem.

5. [Ib. 1, 10.] Modo ergo hominibus suadeo, an Deo? aut quæro hominibus placere? Si adhuc hominibus placerem, Christi servus non essem. Nemo Deo suadet, quia manifesta sunt illi omnia: sed hominibus ille bene suadet, qui non se illis placere vult, sed ipsam quam suadet veritatem. Qui enim placet hominibus, non ab ipsis suam gloriam quærens, sed Dei, ut salvi fiant, non jam hominibus, sed Deo placet: aut certe jam cum et Deo placet simul et hominibus, non utique hominibus placet. Aliud est enim placere hominibus, aliud et Deo et hominibus. Item qui hominibus propler veritatem placet, non jam ipse illis, sed veritas placet. Placerem autem dixit quantum in seipso est, quantum ad ejus voluntatem attinet; ac si diceret, placere vellem. Non enim si hoc co non agente placeat alicui, quasi propter seipsum, et non propter Deum atque Evangelium quod annuntiat, superbiæ ipsius potius, quam errori ejus cui perverse placet, tribuendum est. Iste itaque sensus est: Modo ergo hominibus suadeo, an Deo? aut quia hominibus suadeo, quæro hominibus placere? Si adhuc hominibus quærerem placere, Christi servus non essem. Jubet enim ille servis suis ut discant ab ipso mites esse et humiles corde (Matth. x1, 29). Quod nullo modo potest qui propter seipsum, id est propter suam quasi privatam et propriam gloriam, placere hominibus quærit. Dicit autem et alibi, Hominibus suademus, Deo autem manifestati sumus (II Cor. v, 11); ut intelligas quod hic ait, Hominibus suadeo, an Deo? non utique Deo, sed hominibus suadendum. Non ergo moveat quod alibi dixit, Sicut et ego omnibus per omnia placeo: addidit enim, Non quærens quod mihi prodest, sed quod multis, ut salvi fiant (I Cor. x, 33). Nulli autem prodest, ut salvus fiat, si homo ei propter seipsum placeat: qui non placet utiliter, nisi cum propter Deum placet, id est, ut Deus placeat et glorificetur, cum dona ejus attenduntur in homine, aut per ministerium hominis accipiuntur; cum autem sic homo placet, non jam homo, sed Deus placet. Utrumque ergo recte dici potest; et, Ego placco, et, non ego placeo. Si enim adsit bonus intellector, piusque pulsator, patebit utrumque, et nulla inter se repuguantia repellet intrantem.

6. [lb. 1, 11, 12.] Notum enim vobis facio, fratres, Evangelium, quod evangelizatum est a me, quia non est secundum hominem. Neque enim ego ab homine accepi illud, neque didici, sed per revelationem Jesu Christi. Evangelium quod secundum hominem est, mendaciurn est. Omnis enim homo mendax (Psal. cxv, 14) : quia quidquid veritatis invenitur in homine, non est ab homine, sed a Deo per hominem. Ideo jam quod secundum hominem est, nec Evangelium dicendum est: quale illi afferebant, qui in servitutem ex libertate attrahebant eos quos Deus ex servitute in libertatem vocabat.

7. Ib. 1, 13, 14.] Audistis enim conversationem meam aliquando in Judaismo, quia supra modum

persequebar Ecclesiam Dei, et vastabam fillam; et proficiebam in Judaismo supra multos coætaneos meos in genere meo, abundantius æmulator existens paternarum mearum traditionum. Si persequendo et vastando Ecclesiam Dei proficiebat in Judaismo, apparet contrarium esse Judaismum Ecclesiæ Dei; non per illam spiritualem Legem quam acceperunt Judæi, sed per carnalem conversationem servitutis ipsorum. Et si æmulator, id est, imitator paternarum suarum traditionum persequebatur Paulus Ecclesiam Dei, paternæ ipsius traditiones contrariæ sunt Ecclesiæ Dei, non autem Legis illius culpa est; Lex enim spiritualis est (Rom. vii, 14), nec carnaliter se cogit intelligi: sed illorum vitium est, qui et illa quæ acceperunt, carnaliter sentiunt, et multa etiam sua tradiderunt, dissolventes, sicut Dominus dicit, mandatum Dei, propter traditiones suas (Matth. xv, 3).

8. [Ib. 1, 15-19.] Cum autem placuit Deo, qui me segregavit de ventre matris meæ, et vocavit per gratiam suam, revelare Filium suum in me, ul annuntiarem eum in Gentibus, continuo non acquievi carni et sanguini. Segregatur quodammodo de ventre matris, quisquis a carnalium parentum consuetudine cæca separatur : acquiescit autem carni et sanguini, quisquis carnalibus propinquis et consanguineis suis carnaliter suadentibus assentitur. Neque veni in Jerosolymam aa præcessores meos Apostolos, sed abii in Arabiam, et iterum reversus sum Damascum. Deinde post annos tres, ascendi Jerosolymam videre Petrum, et mansi apud illum diebus quindecim. Si cum evangelizasset Paulus in Arabia, postea vidit Petrum, non ideo ut per ipsum Petrum disceret Evangelium; nam ante eum utique vidisset sed ut fraternam charitatem etiam corporali notitia cumularet. Alium autem Apostolorum non vidi, nisi Jacobum fratrem Domini. Jacobus Domini frater, vel ex filiis Joseph de alia uxore, vel ex cognatione Mariæ matris ejus debet intelligi.

:

9. [İb. 1, 20-24.] Quæ autem scribo vobis, ecce coram Deo, quia non mentior. Qui dicit, Ecce coram Deo, quia non mentior, jurat utique. Et quid sanctius hac juratione? Sed non est contra præceptum juratio quæ a malo est, non jurantis, sed incredulitatis ejus cui jurare cogitur. Nam hinc intelligitur ita Dominum prohibuisse a jurando, ut quantum in ipso est quisque non juret quod multi faciunt in ore habentes jurationem tanquam magnum aut suave aliquid. Nam utique Apostolus noverat præceptum Domini, et juravit tamen. Non enim audiendi sunt, quì has jurationes esse non putant. Quid enim facient de illa, Quotidie morior, per gloriam vestram, fratres, quam habeo in Christo Jesu Domino nostro (I Cor. xv, 31 )? quam græca exemplaria manifestissimam jurationem esse convincunt (a). Quantum ergo in ipso est, non jurat, Apostolus: non enim appetit jurationem cupiditate. aut delectatione jurandi. Amplius est enim quam, Est, est; Non, non ; et ideo a malo est (Matth. v, 37), sed infirmitatis aut incredulitatis eorum qui non aliter

(a) vid. lib. 1 de Serm. Dom. in monte, cap. 17, n. 51,

moventur ad fidem. Deinde veni in partes Syriæ, et Cilicia. Eram autem ignotus facie Ecclesiis Judææ, quæ in Christo sunt. Animadvertendum, non in sola Jerosolyma Judæos in Christum credidisse, nec tam paucos fuisse, ut Ecclesiis Gentium miscerentur; sed tam multos, ut ex illis Ecclesiæ fierent. Tantum autem audientes erant quia qui aliquando nos persequebatur, nunc evangelizat fidem quam aliquando vastabat ; et in me magnificabant Deum. Hoc est quod dicebat, non se placere hominibus, utique per seipsum, sed ut in illo magnificaretur Deus: hoc est quod etiam Dominus dicit, Luceant opera vestra coram hominibus, ut videant bona facta vestra, et glorificent Patrem vestrum qui in cælis est (Matth. v, 16).

:

10. [lb. I, 1, 2.] Deinde post annos quatuordecim iterum ascendi Jerosolymam cum Barnaba, assumpto etiam Tito. Tanquam testimoniis pluribus agit, cum etiam istos nominat. Ascendi autem secundum revelationem: ne moveret eos quare vel tunc ascenderit, quo tam diu non ascenderat. Quapropter si ex revelatione ascendit, tunc proderat ut ascenderet. Et exposui illis Evangelium quod prædico in Gentibus; seorsum autem his qui videntur 1. Quod seorsum exposuit Evangelium eis qui eminebant in Ecclesia, cum jam illud exposuisset coram omnibus, non ideo factum est, quod aliqua falsa dixerat, ut seorsum paucioribus vera diceret sed aliqua tacuerat, quæ adhuc parvuli portare non poterant; qualibus se ad Corinthios lac dicit dedisse, non escam (I Cor. m, 2). Falsum enim dicere nihil licet; aliquando autem aliquid veri tacere, utile est. Perfectionem ipsius opus erat ut scirent cæteri Apostoli. Non enim sequebatur ut, si fidelis esset, veramque et rectam teneret fidem, jam etiam apostolus esse deberet. Illud autem quod subjungit, Ne forte in vacuum curro, aut cucurri, non ad illos cum quibus seorsum contulit Evangelium, sed ad istos quibus scribit, quasi per interrogationem dictum intelligendum est; ut ex eo appareret non eum in vacuum currere aut cucurrisse, quia jam etiam attestatione cæterorum nihil ab Evangelii veritate dissentire approbatur.

11. [lb. n, 3-5.] Sed neque Titus qui mecum erat, inquit, cum esset Græcus, compulsus est circumcidi. Quamvis Titus Græcus esset, et nulla cum consuetudo aut cognatio parentum circumcidi cogeret, sicut Timotheum, facile tamen etiam istum circumcidi permisisset Apostolus. Non enim tali circumcisione salutem docebat auferri, sed si in ea constitueretur spes salutis, hoc esse contra salutem ostendebat. Poterat ergo ut superfluam æquo animo tolerare, secundum sententiam quam alibi dixit: Circumcisio nihil est, et præputium nihil est; sed observatio mandatorum Dei (I Cor. vi,19). Propter subintroductos autem falsos fratres non est compulsus Titus circumcidi : id est, non

1 Lovanienses codicis Amandiensis auctoritate reponunt, his qui videbantur esse aliquid. Cæteris tamen libris abest, esse aliquid, quo etiam in antiquis Corbeiensibus Bibliis caret Vulgata; atque hæc ibi habet, his qui videbantur, sieque tres Mss. hic at alii octo, necnon Am. et Er., his qui videntur. Porro in græco est, tois docoûsi, id est eis qui eminent in Ecclesia, uti interpretatur Augustinus.

ei potuit extorqueri ut circumcideretur, quia illi qui subintroierunt, dicit, proscultare libertatem eorum, vehementer observabant, et cupiebant circumcidi Titum, ut jam circumcisionem, etiam ipsius Pauli attestatione et consensione, tanquam saluti necessariam prædicarent; et sic eos, ut ait, in servitutem redigerent, id est, sub onera Legis servilia revocarent. Quibus se nec ad horam, id est, nec ad tempus cessisse dicit subjectioni, ut veritas Evangelii vermaneret ad Gentes.

12. [Ib. 1, 6-9.] Denotabant autem suspectumque haberi volebant invidi apostolum Paulum, quod ali. quando persecutor Ecclesiarum fuerit; et ideo dicit De his autem qui videntur esse aliquid, quales aliquando fuerint, nihil mea interest. Quia et qui videntur esse aliquid, carnalibus hominibus videntur esse aliquid : nam non sunt ipsi aliquid. Et si enim boni ministri Dei sunt, Christus in illis est aliquid, non ipsi per se Nam si ips. per se essent aliquid, semper fuissent aliquid. Quales aliquando fuerint, id est, quia et ipsi peccatores fuerunt, nibil sua dicit interesse: quia Deus hominis personam non accipit, id est, sine personarum acceptione omnes ad salutem vocavit, non reputans illis delicta eorum. Et ideo absentibus illis qui priores facti erant apostoli, Paulus a Domino perfectus est: ut quando cum eis contulit, nihil esset quod perfectioni ejus adderent; sed potius viderent eumdem Dominum Jesum Christum, qui sine personarum acceptione salvos facit, hoc dedisse Paulo ut ministraret Gentibus, quod etiam Petro dederat ut ministraret Judais. Non ergo inventi sunt in aliquo dissentire ab illo, ut cum ille se perfectum Evangelium accepisse diceret, illi negarent, et aliquid vellent tanquam imperfecto addere: sed e contrario pro reprehensoribus imperfectionis, approbatores perfectionis fuerunt. Et dederunt dexteras societatis, id est, consenserunt in societatem, et paruerunt voluntati Domini, consentientes ut Paulus et Barnabas irent ad Gentes, ipsi autcm in circumcisionem, quæ præputio, id est, Gentibus contraria videtur. Nam etiam sic potest intelligi, quod ait, e contrario, ut ordo iste sit: Mihi enim qui videntur aliquid, nihi! apposuerunt, sed e contrario ut nos quidem in Gentes iremus, quæ sunt contrariæ circumcisioni, ipsi autem in circumcisionem, consenserunt mihi et Barnabæ; hoc est, dexteras societatis nobis dederunt.

13. Neque in contumeliam præcessorum ejus putet quis ab eo dictum, Qui videntur esse aliquid, quales aliquando fuerint, nihil mea interest. Et illi enim tanquam spirituales viri volebant resisti carnalibus, qui putabant aliquid ipsos esse, et non potius Christum in cis; multumque gaudebant, cum persuaderetur hominibus, et seipsos præcessores Pauli, sicut eumdem Paulum, ex peccatoribus justificatos esse a Domino, qui personam hominis non accipit: quia Dei gloriam quærebant, non suam. Sed quia carnales et superbi homines, si quid de vita ipsorum præterita dicitur, irascuntur, et in contumeliam accipiunt; ex

1 Am. Er. et Mss. decem, Mihi enim qui videntur, nıkıl apposuerunt; nec habent, aliquid.